Khảo sát đặc điểm giải phẫu máng lệ và hốc mũi bằng phẫu tích trên xác ướp, ứng dụng trong phẫu thuật nội soi vùng túi lệ

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU MÁNG LỆ VÀ HỐC MŨI<br /> BẰNG PHẪU TÍCH TRÊN XÁC ƯỚP, ỨNG DỤNG TRONG PHẪU THUẬT<br /> NỘI SOI VÙNG TÚI LỆ<br /> Nguyễn Hữu Chức*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Khảo sát ñặc ñiểm giải phẫu máng lệ và hốc mũi qua phân tích trên xác ướp.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: phẫu tích và ño trên 30 xác ướp formol tại bộ môn giải phẩu học<br /> trường Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh.<br /> Kết quả: Chiều rộng máng lệ: 4,5mm. ± 0,3. Chiều dài máng lệ: 10,9mm± 0,7. Chiều dài ống lệ mũi:<br /> 13,1mm ± 0,9. Khoảng cách bờ trên nhánh trước dây chằng mi trong - cực dưới máng lệ: 8,5mm ± 0,5, cực trên<br /> máng lệ: 2,4mm± 0,4. Khoảng cách gai mũi trước - chỗ bám trước của mỏm móc (MM): 40,7mm ± 1,3. Khoảng<br /> cách GMT- cổ cuốn mũi giữa (CCMG) 44,7mm ±1,2. Khoảng cách GMT- cực dưới máng lệ: 40,3mm ± 1,0.<br /> Khoảng cách mào lệ trứớc ñến ñộng mạch sàng trước (ĐMST):20,1mm ± 1,1. Khoảng cách GMT- ĐMST:<br /> 58,4mm ± 1,3.<br /> Kết luận: Lỗ mở xương với ñường kính dưới 7,0 mm sẽ không bị tổn thương vùng vòm túi lệ, dây chằng mi<br /> trong, duy trì cơ chế bơm nước mắt. Vùng phẫu thuật ở dưới chỗ bám của dây chằng mi trong là an toàn. Đường<br /> kính lỗ mở xương từ 4,5 mm ñến 7,0 mm là hợp lý. Lỗ mở xương chiếm 1/6 ñến 1/3 diện tích máng lệ, ñảm bảo<br /> phần còn lại sẽ giữ túi lệ không bị biến dạng, những cấu trúc giải phẫu liên quan hoặc trực tiếp bám vào máng lệ<br /> không thay ñổi hình dạng và vị trí. Chức năng ñược duy trì.<br /> Từ khóa: Giải phẫu vùng máng lệ, Tiếp khẩu túi lệ - mũi qua nội soi.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ,<br /> <br /> ANATOMICAL FEATURES OF LACRIMAL FOSSA AND NASAL CAVITY VIA BODIES DISSECTION AND<br /> THEIR APPLICATIONIN LACRIMAL SAC,S OPERATION<br /> Nguyen Huu Chuc * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 326 - 331<br /> ,<br /> <br /> Objective: To evaluate anatomical features of lacrimal fossa and nasal cavity via bodies dissection and their<br /> applicationin lacrimal sac,s operation.<br /> Materials and methods: We dissected and measured on 30 bodies at the anatomy faculty of Medical<br /> University of Ho Chi Minh city.<br /> Results: These are the figures: width of the larcimal fossa (LF): 4,5 mm ± 0,3. Length of the lacrimal fossa:<br /> 10,9 mm ± 0,7. Length of the nasolacrimal duct: 13,1 mm ± 0,9Distance from the medial palpebral ligament to<br /> the lower limit of the LF: 8,5mm ± 0,5, the upper limit of the LF:2,4 mm ± 0,4. Distance from the lower limit of<br /> the LF to anterior nasal spine: 40,3mm ± 1,0. Distance from the anterior insertion of the unciate process (UP) to<br /> anterior nasal spine: 40,7 mm ± 1,3. Distancefrom the anterior nasal spine to the neck of the middle turbinate<br /> (NMT): 44,7 mm ± 1,2. Distance from the anterior nasal spine to anterior ethmoid artery: 58,4 mm ± 1,3.<br /> Distance from the anterior lacrimal crest to anterior ethmoid artery: 20,1 mm ± 1,1.<br /> Conclusion: The bony entry diameter of less 7.0 mm will not damage the lacrimal fossa as well as the medial<br /> palpebral ligament and will keep the lacrimal pump functioning normally. The surgery zone above the attachment<br /> of medial palpebral ligament is safe. The bony entry diameter from 4.5 mm to 7.0 mm is reasonable. The bony<br /> entry occupying 1/6 to 1/3 of the lacrimal fossa surface will keep the lacrimal fossa stable and other structures<br /> related to the lacrimal fossa unchanged in shape and position with functions being well maintained.<br /> Keywords: anatomical features of lacrimal fossa, lacrimal sac,s operation.<br /> * Khoa Mắt Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Liên hệ: TS. BSCKII. Nguyễn Hữu Chức,.<br /> <br /> ĐT: 0913650105,<br /> <br /> Email: bschuc@yaoo.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 326<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Những năm gần ñây, do sự phát triển của kỹ thuật nội soi, phương pháp phẫu thụật túi lệ từ bên<br /> trong hốc mũi ñược quan tâm nhiều(1,3,5). Vì vậy kiến thức hiểu biết về giải phẫu học máng lệ, ống lệ<br /> mũi và vùng liên quan là rất quan trọng ñối với phẫu thuật viên(1,2,6,7). Chưa có nghiên cứu nào về ñặc<br /> ñiểm giải phẫu ở người Việt Nam ứng dụng cho phẫu thuật này. Vì vậy, chúng tôi thực hiện ñề tài:<br /> “Phân tích ñặc ñiểm giải phẫu máng lệ và hốc mũi bằng phẫu tích trên xác ướp, ứng dụng trong phẫu<br /> thuật nội soi vùng túi lệ”.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Phân tích ñặc ñiểm giải phẫu: dây chằng mi trong, mỏm móc, cuốn mũi giữa, ñộng mạch sàng<br /> trước, ống lệ mũi, kích thước máng lệ trên xác ướp. ñể có vùng phẫu thuật chính xác, dựa trên các<br /> mốc giải phẫu trong phẫu thuật qua nội soi vùng túi lệ, tránh tai biến hoặc tổn thương mô lân cận.<br /> <br /> TỔNG QUAN TÀI LIỆU<br /> Hệ thống dẫn lệ ở người là cấu trúc giải phẫu giáp ranh giữa mắt và tai, mũi, họng. gồm lệ quản<br /> trên và dưới, túi lệ, ống lệ (3,4,6,9,10).<br /> <br /> Hình.1. Sơ ñồ cấu trúc và kích thước hệ thống dẫn nước mắt.<br /> Túi lệ: nằm trong máng lệ, có thể chia túi lệ thành 3 phần: vòm túi lệ, thân túi lệ cổ túi lệ (hình 1).<br /> Túi lệ có 4 mặt: mặt trước, mặt sau, mặt ngoài, mặt trong túi lệ áp sát vào máng lệ.<br /> Máng lệ nằm ở bờ trong hốc mắt, ñược tạo thành từ 2 xương: 2/3 trước là ngành lên của xương<br /> hàm trên, 1/3 sau là xương lệ. Mào lệ trước (thuộc xương hàm trên) và mào lệ sau (thuộc xương lệ).<br /> viền bờ trước, bờ sau máng lệ. Có 2 nhánh của dây chằng mi trong bám vào 2 thành máng lệ. Túi lệ<br /> nằm sát với mặt sau nhánh trước dây chằng mi trong(7,11,12,13,14).<br /> Ống lệ mũi: liên tục bên dưới với túi lệ, trải dài từ cổ túi lệ tới khe mũi dưới. Dài 12,0 mm ñến<br /> 15,0 mm nằm trong ống xương.<br /> Xương lệ: là xương nhỏ nhất của khối xương sọ, rất mỏng, theo kết quả nghiên cứu của<br /> M.W.Yung và B.M. Logan, ñộ dày trung bình xương lệ 57µ, chỗ dày nhất ở mào lệ sau. Bờ trước<br /> khớp với mỏm trán xương hàm trên, ñường nối khớp này là nơi mở xương trong phẫu thuật tiếp khẩu<br /> túi lệ mũi (12,13,14).<br /> Mỏm trán của xương hàm trên: chạy thẳng lên trên tiếp khớp với xương trán. Phía sau ngoài<br /> mỏm trán có mào lệ trước, phía trên có khuyết lệ, mặt trong là mào sàng. Xương hàm trên, liên quan<br /> mật thiết với cấu trúc của máng lệ, ống lệ mũi.<br /> Cuốn mũi giữa và mỏm móc: thuộc xương sàng là những mốc giải phẫu liên quan mật thiết ñến<br /> máng lệ.<br /> Cuốn mũi giữa: là một phần của xương sàng. Phần trước bám vào thành bên hốc mũi theo ñường<br /> dọc gần như thẳng ñứng. Vị trí trước nhất của ñường bám này ñược gọi là nắp (opercule), nách<br /> (axilla) hoặc cổ (neck) của cuốn mũi giữa, tùy theo tác giả. Trong nghiên cứu, chúng tôi thống nhất<br /> gọi là cổ cuốn mũi giữa (CCMG). Theo mặt cắt trục, CCMG luôn nằm ngay phía trước ñường nối<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 327<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> xương lệ và ngành lên xương hàm trên, như vậy, nếu lấy ñây làm mốc giải phẫu khi mở xương thì<br /> chắc chắn vào máng lệ. Theo kinh ñiển, ña số các tác giả ñều cho rằng CCMG là giới hạn trên của túi<br /> lệ, song nhiều nghiên cứu gần ñây trên hình ảnh chụp ñiện toán cắt lớp ñộ phân giải cao cho thấy<br /> CCMG nằm cách cực trên máng lệ khoảng 8,0 mm, cực dưới máng lệ 2,0 mm(5,6,7,8,10).<br /> Mỏm móc, nằm che phía trước lỗ trong xoang hàm và ở trên hợp với vách mũi xoang. Gồm một<br /> lưỡi xương mỏng, hình xoắn ốc, bờ không ñều, thuộc mặt trong mê ñạo sàng, ñuợc niêm mạc che phủ.<br /> Chia thành 3 phần: trên, giữa và dưới. Phần trên, phía trước luôn tương ứng với mức dưới của máng<br /> lệ. Từ trước ñến nay, các tác giả chủ yếu tập trung nghiên cứu, mô tả phía sau bờ tự do của mỏm móc,<br /> liên quan giữa mỏm móc với xoang hàm, tế bào sàng trước, ứng dụng trong phẫu thuật nội soi chức<br /> năng xoang. Phần trước trên, liên quan mỏm móc với máng lệ, có vai trò quan trong trong phẫu thuật<br /> tiếp khẩu túi lệ mũi qua nội soi, mới ñược một số tác giả báo cáo gần ñây, chưa ñược ñề cập, nghiên<br /> cứu, phân tích ñúng mức(5,6,7,8,10).<br /> Fayet và cộng sự cho biết phần trước mỏm móc bám vào mặt trong xương lệ và có thể nhìn thấy<br /> qua nội soi hốc mũi, ñó là mốc giải phẫu tin cậy ñể tiếp cận máng lệ theo ñường trong(6,7,8). Theo Yung<br /> chỗ lõm ranh giới giữa mỏm móc và xương hàm trên giúp cho xác ñịnh vị trí bộc lộ máng lệ và túi<br /> lệ(17).<br /> <br /> Hình2 Liên quan giải phẫu mỏm móc, cuốn mũi giữa, xương lệ.<br /> M W. Yung và B.M. Logan năm 1999, nghiên cứu trên 10 mẫu xác: xương lệ với ñộ dày trung<br /> bình 57µm. Phần lớn túi lệ lại ñược bao bởi phần máng lệ thuộc mỏm trán xương hàm trên, phần này<br /> dày hơn xương lệ rất nhiều(15).<br /> Elie E.Rebeiz và cộng sự ño trực tiếp trên sọ người thấy: chiều dài máng lệ: 11,3 ± 1,0 mm,<br /> khoảng cách từ máng lệ ñến cuốn mũi dưới: 9,1mm; gai mũi trước (GMT): 51,1mm(16).<br /> Anand, ño ñược từ gai mũi trước ñến mỏm móc: 47,5mm, bóng sàng: 49,9mm(1).<br /> Lee ño từ cánh mũi ñến ñộng mạch sàng trước, ở người châu Á: 62,0 mm(15). Tại Việt Nam,<br /> Nguyễn Thị Quỳnh Lan, trên xác ướp formol, ño khoảng cách từ GMT ñến: MM: 40,6mm, ñộng<br /> mạch sàng trước: 58,8mm(12).<br /> Bruno Fayet và cộng sự, năm 2005, khẳng ñịnh: ñể tối ưu phẫu thuật tiếp khẩu túi lệ-mũi từ bên<br /> trong hốc mũi chỉ có thể dựa trên sự hiểu biết ñầy ñủ về giải phẫu học phần giữa máng lệ cùng với<br /> những mốc giải phẫu của CCMG, mỏm móc, ngách trán. Chúng ñáng tin cậy và có ý nghĩa quan trọng<br /> khi thực hiện chuyển ñổi từ phẫu thuật theo ñường ngoài sang ñường trong hốc mũi, cũng như cải tiến<br /> phẫu thuật tiếp khẩu túi lệ mũi từ trong hốc mũi, qua nội soi(7,8).<br /> <br /> ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng<br /> Khảo sát 30 xác ướp trưởng thành còn nguyên vẹn về giải phẫu vùng ñầu mặt, túi lệ, máng lệ tại<br /> bộ môn giải phẫu học trường Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 328<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Quan sát, mô tả, cắt ngang.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Đặc ñiểm mẫu nghiên cứu<br /> - Tuổi: trung bình 63,8 ± 11,9 tuổi, biến thiên từ 35 ñến 80 tuổi.<br /> - Giới: Nam 17 xác (tỷ lệ 56,7%).<br /> Nữ 13 xác (tỷ lệ 43,3%).<br /> - Chiều cao: 1.539mm ± 36,1, khoảng biến thiên 1.450,0mm-1.600,0mm.<br /> - Vòng ñầu: 557,2mm ± 3,3, khoảng biến thiên 552,0mm -564,0mm.<br /> <br /> Kết quả khảo sát các cấu trúc giải phẫu<br /> Bảng 1. Kích thước máng lệ (n = 30).<br /> Giá trị khảo sát<br /> <br /> Trung bình ± ĐLC<br /> <br /> KBT<br /> <br /> Rộng máng lệ P<br /> Rộng máng lệ T<br /> <br /> 4,6mm ± 0,3<br /> 4,5mm ± 0,3<br /> <br /> 4,0mm-5,2mm<br /> 4,0mm-5,2mm<br /> <br /> Rộng máng lệ TB<br /> Dài máng lệ P<br /> <br /> 4,5mm ± 0,3<br /> 11,0mm ± 0,8<br /> <br /> 4,0mm-5,2mm<br /> 9,5mm-12,3mm<br /> <br /> Dài máng lệ T<br /> <br /> 10,8mm ± 0,7<br /> <br /> 10,0mm-13,5mm<br /> <br /> Dài máng lệ TB<br /> <br /> 10,9mm ± 0,7<br /> <br /> 9,5mm-12,0mm<br /> <br /> Bảng 2 Khoảng cách DCMT ñến cực trên và dưới máng lệ, chiều dài ống lệ mũi.(n = 30).<br /> Giá trị khảo sát<br /> <br /> TB ± ĐLC<br /> <br /> KBT<br /> <br /> DCMT- cực dưới máng lệ P<br /> <br /> 8,5mm ± 0,5<br /> <br /> 7,5mm-9,5mm<br /> <br /> DCMT- cực dưới máng lệ T<br /> <br /> 8,5mm ± 0,5<br /> <br /> 7,5mm-9,2mm<br /> <br /> DCMT- cực dưới máng lệ TB<br /> <br /> 8,5mm ± 0,5<br /> <br /> 7,5mm-9,5mm<br /> <br /> DCMT- cực trên máng lệ P<br /> <br /> 2,4mm ± 0,4<br /> <br /> 1,8mm – 3,5mm<br /> <br /> DCMT- cực trên máng lệ T<br /> <br /> 2,4mm ± 0,4<br /> <br /> 1,8mm-3,5mm<br /> <br /> DCMT- cực trên máng lệ TB<br /> <br /> 2,4mm ± 0,4<br /> <br /> 1,8mm-3,5mm<br /> <br /> Dài ống lệ mũi P<br /> Dài ống lệ mũi T<br /> Dài ống lệ mũi TB<br /> <br /> 13,2mm ± 0,9 11,5mm-15,0mm<br /> 13,1mm ± 0,8 11,5mm-14,7mm<br /> 13,1mm ± 0,9 11,5mm-14,9mm<br /> <br /> Bảng 3. Khoảng cách gai mũi trước ñến mỏm móc, máng lệ (n= 30).<br /> Giá trị khảo sát<br /> Gai mũi trước- mỏm móc P<br /> Gai mũi trước- mỏm mócT<br /> Gai mũi trước-mỏm móc TB<br /> Gai mũi trước- CCMG P<br /> Gai mũi trước- CCMG T<br /> Gai mũi trước- CCMG TB<br /> Gai mũi trước- máng lệ P<br /> <br /> Trung bình ±<br /> ĐLC<br /> 40,8mm ±1,2<br /> 40,7mm ± 1,4<br /> 40,7mm ±1,3<br /> 44,7mm ±1,2<br /> 44,8mm ± 1,3<br /> 44,7mm ± 1,2<br /> <br /> KBT<br /> <br /> 40,3mm ± 1,1<br /> <br /> 39,0mm-43,5mm<br /> 39,0mm-43,5mm<br /> 39,0mm-43,5mm<br /> 43,0mm-47,5mm<br /> 43,0mm-47,0mm<br /> 43,0mm-47,5mm<br /> 38,3mm-42,5mm<br /> <br /> Gai mũi trước- máng lệ T<br /> <br /> 40,3mm ± 1,1<br /> <br /> 38,5mm-42,7mm<br /> <br /> Gai mũi trước-máng lệ TB<br /> <br /> 40,3mm ± 1,0<br /> <br /> 38,7mm-42,6mm<br /> <br /> Bảng.4. Khoảng cách mào lệ trước ñến ñộng mạch sàng trước. (n = 30).<br /> Giá trị khảo sát<br /> Mào lệ trước-ĐM sàng trước<br /> P<br /> Mào lệ trước-ĐM sàng trước<br /> T<br /> <br /> TB ± ĐLC<br /> 20,2mm ± 1,2<br /> <br /> KBT<br /> 18,0mm–23,5mm<br /> <br /> 20,1mm ± 1,0<br /> <br /> 18,0mm–22,0mm<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 329<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> Giá trị khảo sát<br /> Mào lệ trước-ĐM sàng trước<br /> TB<br /> Gai mũi trước- ĐM sàng<br /> trước P<br /> Gai mũi trước- ĐM sàng<br /> trước T<br /> Gai mũi trước- ĐM sàng<br /> trước TB<br /> <br /> TB ± ĐLC<br /> 20,1mm ± 1,1<br /> <br /> KBT<br /> 18,0mm - 23,5mm<br /> <br /> 58,4mm ± 1,4<br /> <br /> 56,0mm - 61,5mm<br /> <br /> 58,4mm ± 1,3<br /> <br /> 56,0mm - 61,5mm<br /> <br /> 58,4mm ± 1,3<br /> <br /> 56,0mm - 61,5mm<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Máng lệ: có chiều dài trung bình: 10,9mm ± 0,7, chiều rộng trung bình: 4,5mm ± 0,3. So sánh với<br /> một số tác giả cũng như tài liệu y văn chúng tôi thấy: với số liệu của Nguyễn Quang Quyền: máng lệ<br /> dài 12,5mm, kết quả chúng tôi khác biệt có ý nghĩa thống kê, (phép kiểm t, p < 0,05) ñiều này có thể<br /> do phương pháp ño (trong tài liệu không ñề cập ñến), hoặc do sai số khi ño. Chiều rộng máng lệ, so<br /> sánh với số liệu của tài liệu giảng dạy của Trường Đại học Y khoa Hà Nội: 4,0mm – 5,0mm, sự khác<br /> biệt không có ý nghĩa thống kê, p > 0,05.<br /> Số liệu khảo sát ở 2 bên, cùng giới khác biệt không có có nghĩa thống kê. Như vậy trong phẫu<br /> thuật, kích thước của vùng mở xương ñể tiếp cạn túi lệ ở hai bên không cần ñặt ra có khác nhau hay<br /> không. Lỗ mở xương, theo chúng tôi, có ñường kính ngang bằng chiều rộng của máng lệ là ñủ.<br /> <br /> Khoảng cách từ DCMT ñến giới hạn trên (cực trên), giới hạn dưới (cực dưới) máng lệ<br /> DCMT trong là mốc giải phẫu quan trọng, kinh ñiển trong phẫu thuật túi lệ từ bên ngoài, ñồng<br /> thời nó duy trì vai trò bơm, hút của vòm túi lệ với nước mắt từ hồ lệ vào túi lệ. Gần ñây, nhiều tác giả<br /> chủ trương bảo tồn dây chằng mi trong hoàn toàn, khi phẫu thuật tiếp khẩu túi lệ mũi. Từ bờ trên<br /> DCMT tới vòm túi lệ khoảng 2,0mm, lệ quản trên và dưới ñổ vào túi lệ ở mặt ngoài cũng cách vòm<br /> túi lệ khoảng 2,0mm. Trong khi khoảng cách từ bờ trên dây chằng mi trong ñến: cực dưới máng lệ<br /> trung bình 8,5mm ± 0,5, cực trên máng lệ trung bình 2,4mm ± 0,4. Khi phẫu thuật, nếu mở lỗ xương<br /> tại phần dưới máng lệ, với ñường kính dưới 7,0mm sẽ không bị tổn thương vùng ñáy túi lệ và DCMT,<br /> giúp cho duy trì cơ chế bơm nước mắt tốt.<br /> Chiều dài ống lệ mũi: trung bình 13,1mm ± 0,9. Khi phẫu thuật, lấy khe mũi dưới (nơi ñổ vào hốc<br /> mũi của ống lệ mũi) làm mốc, thì giới hạn dưới của lỗ khoan xương nên cách vị trí này bằng chiều dài<br /> của ống lệ mũi. Như vậy, có thể ước lượng ñược vị trí tiếp giáp giữa máng lệ với ống lệ mũi dựa vào<br /> chiều dài ống lệ mũi, ñể không mở xương thấp hoặc cao quá.<br /> Khoảng cách từ gai mũi trước ñến mỏm móc: chúng tôi ño ñược trung bình 40,7 ± 1,3,<br /> khoảng biến thiên từ 39,0mm - 43,5mm. Mặc dù gai mũi trước ở xa vùng phẫu thuật, nhưng ñây<br /> là mốc giải phẫu không thay ñổi và dễ xác ñịnh. Khi mở niêm mạc, bộc lộ xương mặt trong máng<br /> lệ, nếu cách gai mũi trước dưới 39,0mm, phải thận trọng, có thể không vào ñúng máng lệ mà ñã<br /> xuống thấp, dễ làm tổn thương các cấu trúc giải phẫu như khe bán nguyệt, lỗ thông xoang hàm.<br /> Khảo sát khoảng cách từ gai mũi trước ñến cực dưới máng lệ, có kết quả: 40,3mm ± 1,0, biến<br /> thiên từ 38,7mm - 42,6mm. Như vậy, nếu lấy gai mũi trước làm mốc, so sánh khoảng cách từ gai<br /> mũi trước ñến giới hạn trước - dưới của nơi bám mỏm móc và cực dưới máng lệ gần bằng nhau<br /> (40,7mm và 40,3mm), khi phẫu thuật có thể dùng mỏm móc (quan sát ñược) ñể tiếp cận vùng<br /> phẫu thuật tại máng lệ (cấu trúc giải phẫu không quan sát ñược). Điều này phù hợp với nhận xét<br /> của M.W.Yung và B.M Logan: mỏm móc là mốc giải phẫu ñáng tin cậy khi muốn tiếp cận túi lệ<br /> bằng bội soi qua ñường hốc mũi(17).<br /> <br /> Khoảng cách từ gai mũi trước ñến ñộng mạch sàng trước<br /> Trung bình từ GMT ñến ĐMST: 58,4mm ± 1,3. So sánh khoảng cách gai mũi trước – cực<br /> dưới máng lệ: 40,3mm ± 1,0 với gai mũi trước- ñộng mạch sàng trước: 58,4mm ± 1,3 chúng tôi<br /> nhận thấy ñộng mạch sàng trước ở cách cực dưới máng lệ khoảng 18,0mm, ñây là khoảng cách<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 330<br /> <br />