Khóa luận tốt nghiệp đại học: Nghiên cứu xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học phần Điện từ học Vật Lý 11 THPT

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:99

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận tốt nghiệp đại học "Nghiên cứu xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học phần Điện từ học Vật Lý 11 THPT" trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học vật lý; Xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học chương “Cảm ứng điện từ” vật lý 11 THPT; Thực nghiệm sư phạm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp đại học: Nghiên cứu xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học phần Điện từ học Vật Lý 11 THPT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM KHOA LÝ – HÓA - SINH ---------- TRẦN THỊ NGA NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG E-LEARNING VÀO DẠY HỌC PHẦN ĐIỆN TỪ HỌC VẬT LÝ 11 THPT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Quảng Nam, tháng 5 năm 2018
TRƯỜNG LỜI CAM ĐOAN ĐẠI HỌC QUẢNG NAM KHOA LÝ – HÓA - SINH Tôi xin cam đoan khóa luận ----------của riêng tôi, không sao chép là kết quả nghiên cứu từ bất kỳ khóa luận nào. Nội dung khóa luận có tham khảo và sử dụng các tài liệu, bài giảng, thông tin được đăng tải trên các tác phẩm, tạp chí trong danh mục tài liệu tham khảo của khóa luận. Tam Kỳ, tháng 05 năm 2018 Sinh viên thực hiện KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Trần Thị Nga Tên đề tài: NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG E-LEARNING VÀO DẠY HỌC PHẦN ĐIỆN TỪ HỌC VẬT LÝ 11 THPT Sinh viên thực hiện TRẦN THỊ NGA MSSV: 2114010231 CHUYÊN NGÀNH: SƯ PHẠM VẬT LÝ KHÓA 2014 – 2018 Cán bộ hướng dẫn PGS. TS. HUỲNH TRỌNG DƯƠNG MSCB: Quảng Nam, tháng 5 năm 2018
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được khóa luận, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ cũng như học hỏi được nhiều kinh nghiệm quý từ phía các thầy cô giáo trường Đại học Quảng Nam, thầy cô giáo trường THPT Sào Nam và các bạn sinh viên cùng khóa. Lời đầu tiên, tôi xin được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến thầy giáo – Tiến sĩ Huỳnh Trọng Dương là giảng viên khoa Lý – Hóa - Sinh. Thầy là người đã hướng dẫn, giúp đỡ tôi tận tình trong suốt thời gian vừa qua để tôi có thể hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Bên cạnh đó, tôi cũng xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các thầy cô giáo trong khoa Lý – Hóa - Sinh đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn của mình đến với Ban giám hiệu, các thầy cô giáo và các em học sinh ở trường THPT Sào Nam, huyện Duy Xuyên vì đã giúp đỡ, hợp tác, tạo điều kiện để tôi tiến hành quá trình điều tra, khảo sát và thực nghiệm trong khoảng thời gian tôi thực tập tại trường. Cuối cùng, tôi xin gửi đến những người thân yêu và bạn bè một lời cảm ơn chân thành vì mọi người đã luôn luôn khích lệ, động viên tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài này. Mặc dù đã cố gắng và nỗ lực hết mình những với khả năng có hạn của bản thân, chắc chắn rằng để tài của mình vẫn còn hạn chế, thiếu sót cần bổ sung và chỉnh sửa. Kính mong nhận được các lời nhận xét, góp ý của quý thầy cô giáo và các bạn để khóa luận này được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tam Kỳ, tháng 05 năm 2018 Sinh viên thực hiện Trần Thị Nga
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan khóa luận là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, không sao chép từ bất kỳ khóa luận nào. Nội dung khóa luận có tham khảo và sử dụng các tài liệu, bài giảng, thông tin được đăng tải trên các tác phẩm, tạp chí trong danh mục tài liệu tham khảo của khóa luận. Tam Kỳ, tháng 05 năm 2018 Sinh viên thực hiện Trần Thị Nga
DANH MỤC VIẾT TẮT STT Kí hiệu chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 DH Dạy học 2 ĐC Đối chứng 3 ĐH Đại học 4 GV Giáo viên 5 HS Học sinh 6 PPDH Phương pháp dạy học 7 PTDH Phương tiện dạy học 8 THPT Trung học phổ thông 9 TN Thực nghiệm
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng Tên bảng Trang 3.1 Bảng phân bố học sinh được chọn làm mẫu thực nghiệm 44 3.2 Bảng thống kê các điểm số (Xi) của bài kiểm tra 46 3.3 Bảng phân phối tần suất 47 3.4 Bảng phân bố tần số tích lũy 48 3.5 Bảng phân loại theo học lực của học sinh 48 3.6 Bảng tổng hợp các tham số đặc trưng 50
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ Tên biểu đồ Trang 3.2 Phân bố điểm hai nhóm thực nghiệm và đối chứng 46 3.3 Đồ thị phân bố tần suất 47 3.4 Đồ thị phân bố tần số tích lũy 48 3.5 Biểu đồ phân loại học sinh theo học lực 49
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình Tên hình Trang 1.1 Mô hình hệ thống E-learning 5 1.2 Quy trình xây dựng hệ thống E-learning 9 2.1 Cấu trúc chương “Cảm ứng điện từ” 19 2.2 Tiến trình giảng dạy bài “Từ thông. Cảm ứng điện từ” 25
MỤC LỤC A. MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 2. Mục tiêu của đề tài ............................................................................................. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 2 4.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết ................................................................. 2 4.2. Phương pháp chuyên gia ................................................................................. 2 4.3. Phương pháp thống kê toán học ...................................................................... 2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 2 6. Giả thuyết khoa học ........................................................................................... 3 7. Cấu trúc đề tài .................................................................................................... 3 B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................................. 4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG E-LEARNING VÀO DẠY HỌC VẬT LÝ ................... 4 1.1. Cơ sở lý luận của việc xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học vật lý ....................................................................................................................... 4 1.1.1. Khái niệm E-learning ................................................................................... 4 1.1.2. Mô hình hệ thống E-learning ....................................................................... 4 1.1.3. Ưu điểm và hạn chế của E-learning ............................................................. 6 1.1.3.1. Ưu điểm của E-learning ............................................................................ 6 1.1.3.2. Hạn chế của E-learning ............................................................................. 6 1.1.4. Các hình thức học tập với E-learning........................................................... 7 1.1.4.1. Học tập trực tuyến (Online learning) ........................................................ 7 1.1.4.2. Học tập hỗn hợp (Blended learning) ......................................................... 7 1.1.5. Nguồn lực cho E-learning ............................................................................ 7 1.1.5.1. Con người .................................................................................................. 7 1.1.5.2. Hạ tầng Công nghệ thông tin .................................................................... 8 1.1.6. Nguyên tắc và quy trình xây dựng hệ thống E-learning .............................. 8 1.1.6.1. Nguyên tắc xây dựng thống E-learning .................................................... 8
1.1.6.2. Quy trình xây dựng hệ thống E-learning................................................... 8 1.1.7. Xây dựng bài trong E-learning ................................................................... 11 1.1.7.1. Các bước thiết kế, xây dựng bài trong E-learning .................................. 11 1.1.7.2. Hướng dẫn đóng gói bài giảng E-learning đúng chuẩn SCORM ........... 12 1.2. Cơ sở thực tiễn của việc ứng dụng hệ thống E-learning trong dạy học hiện nay ở trường THPT .............................................................................................. 16 1.2.1. Thực trạng E-learning tại Việt Nam........................................................... 16 1.2.2. Thực trạng ứng dụng hệ thống E-learning trong dạy học hiện nay ở trường THPT .................................................................................................................... 16 1.2.2.1. Thuận lợi ................................................................................................ 16 1.2.2.2. Khó khăn ................................................................................................. 17 Kết luận chương 1 ................................................................................................ 17 CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG E-LEARNING VÀO DẠY HỌC CHƯƠNG “CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ” VẬT LÝ 11 THPT ................. 19 2.1. Đặc điểm chương “Cảm ứng điện từ” vật lý 11THPT .................................. 19 2.1.1. Cấu trúc chương “Cảm ứng điện từ” vật lý 11 THPT ............................... 19 2.1.2. Mục tiêu của chương “Cảm ứng điện từ” vật lý 11 THPT ........................ 20 2.1.3. Nội dung kiến thức chương “Cảm ứng điện từ” vật lý 11 THPT .............. 20 2.1.3.1. Khái niệm từ thông.................................................................................. 20 2.1.3.2. Hiện tượng cảm ứng điện từ.................................................................... 20 2.1.3.3. Chiều của dòng điện cảm ứng. Định luật Len-xơ ................................... 21 2.1.3.4. Dòng điện Fu-cô ...................................................................................... 21 2.1.3.5. Suất điện động cảm ứng .......................................................................... 21 2.1.3.6. Định luật Fa-ra-đây về cảm ứng điện từ ................................................. 21 2.1.3.7. Quan hệ giữa suất điện động cảm ứng và định luật Lenxơ ..................... 22 2.1.3.8. Chuyển hóa năng lượng trong hiện tượng cảm ứng điện từ ................... 22 2.1.3.9. Từ thông riêng ......................................................................................... 22 2.1.3.10. Hiện tượng tự cảm:................................................................................ 23 2.1.3.11. Suất điện động tự cảm: .......................................................................... 23
2.1.4. Những hạn chế của học sinh khi học về chương “Cảm ứng điện từ” vật lý 11 THPT ............................................................................................................... 23 2.2. Xây dựng bài “Từ thông. Cảm ứng điện từ” trong E-learning ..................... 24 2.2.1. Xác định mục tiêu bài “Từ thông. Cảm ứng điện từ” (Bước 1) ................. 24 2.2.2. Thu thập tài liệu (Bước 2) .......................................................................... 24 2.2.3. Nghiên cứu nội dung (Bước 3) .................................................................. 25 2.2.4. Hình thành ý tưởng (Bước 4) ..................................................................... 25 2.2.5. Phát họa tiến trình giảng dạy (Bước 5 + Bước 6) ...................................... 25 2.2.6. Xây dựng giáo án điện tử cho bài “Từ thông. Cảm ứng điện từ” (Bước 7) .............................................................................................................................. 26 2.2.6.1. Xây dựng giáo án điện tử cho bài “Từ thông. Cảm ứng điện từ” (Tiết 1) .............................................................................................................................. 26 2.2.6.2. Xây dựng giáo án điện tử cho bài “Từ thông. Cảm ứng điện từ” (Tiết 2) .............................................................................................................................. 33 2.2.7. Xây dựng bài giảng điện tử cho bài “Từ thông. Cảm ứng điện từ (Bước 8) .............................................................................................................................. 40 2.2.7.1. Dùng Microsoft PowerPoint 2010 thiết kế bài giảng ...................... 40 2.2.7.2. Sử dụng phần mềm Debut Video Capture Software quay bài giảng .............................................................................................................................. 41 2.2.7.3. Đăng bài lên Youtube.............................................................................. 41 2.2.8. Xây dựng các tài liệu hỗ trợ (Bước 9)........................................................ 41 2.2.9. Đánh giá và chỉnh sửa (Bước 10)............................................................... 41 Kết luận chương 2 ................................................................................................ 41 CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ........................................................ 43 3.1. Mục đích thực nghiệm .................................................................................. 43 3.2. Đối tượng thực nghiệm ................................................................................. 43 3.3. Nội dung thực nghiệm ................................................................................... 43 3.4. Phương pháp thực nghiệm ............................................................................ 43 3.4.1. Chọn mẫu thực nghiệm .............................................................................. 43
3.4.2. Tiến hành thực nghiệm sư phạm ................................................................ 44 3.4.2.1. Quan sát giờ học ...................................................................................... 44 3.4.2.2. Điều tra thăm dò ...................................................................................... 45 3.5. Kết quả thực nghiệm ..................................................................................... 45 3.5.1. Kết quả điều tra thăm dò ............................................................................ 45 3.5.2. Đánh giá kết quả thực nghiệm ................................................................... 45 Kết luận chương 3 ................................................................................................ 50 C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 52 1. Kết luận ............................................................................................................ 52 2. Những đóng góp của đề tài .............................................................................. 52 3. Kiến nghị .......................................................................................................... 53 D. TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 54 E. PHỤ LỤC ........................................................................................................ P1 PHỤ LỤC 1 .......................................................................................................... P1 PHỤ LỤC 2 ........................................................................................................ P14 PHỤ LỤC 3 ........................................................................................................ P17 PHỤ LỤC 4 ........................................................................................................ P18 PHỤ LỤC 5 ........................................................................................................ P31
A. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Dạy học truyền thống, đặc biệt là thuyết trình luôn chiếm một vị trí chủ đạo ở trường THPT. Thực hiện lối dạy này, giáo viên là người thuyết trình, diễn giảng, là "kho tri thức" sống, học sinh là người nghe, nhớ, ghi chép và suy nghĩ theo. Với phương pháp dạy học truyền thống, giáo viên là chủ thể, là tâm điểm còn học sinh là khách thể, là quỹ đạo. Việc sử dụng các PPDH truyền thống này đã hạn chế phát huy tính tích cực và sáng tạo của học sinh. Hiểu được điều đó, nhằm khắc phục những hạn chế này ngành giáo dục đã và đang cố gắng vận dụng các PPDH mới như: dạy học theo chủ đề (Theme – based learning), dạy học trên cơ sở vấn đề (Problem – based learning), dạy học theo góc (Working in corners hoặc Working with areas), dạy học dự án (Project – based learning – PBL), dạy học ứng dụng công nghệ thông tin,… trong đó phải kể đến phương pháp đào tạo qua mạng E-learning (Electronic Learning). Ở các nước phát triển, việc học tập bằng phương pháp E-learning đã trở nên phổ biến, người học có thể chủ động chọn khóa học, thời gian học thích hợp và có thể học ở bất cứ đâu, chỉ cần kết nối với Internet. Không chỉ có E-learning, một số nước đã phát triển M-learning (Mobile Learning), B-learning (Blended Learning) hoặc ME-learning, kết hợp giữa M-learning và E-learning. Ở Việt Nam, những năm gần đây, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, đặc biệt là kết nối Internet đến tất cả các cơ sở giáo dục, đã thúc đẩy ngành GD&ĐT phát triển E-learning ở giáo dục đại học, tại một số trường như: khoa Công nghệ thông tin và truyền thông – Trường ĐH Cần Thơ, Đại học sư phạm – ĐH Thái Nguyên…và bắt đầu triển khai ở giáo dục phổ thông. Ở phổ thông một số kiến thức mà giáo viên không thể truyền đạt được hết cho học sinh thông qua một tiết học, nhất là các môn tự nhiên như vật lý. Một số em có điều kiện tìm hiểu thêm kiến thức qua việc học thêm, học kèm, nhưng có một số em khả năng kinh tế không cho phép. Vậy với phương pháp học tập qua mạng có thể giúp các em vừa tiết kiệm chi phí, vừa tiết kiệm được thời gian và nắm kiến thức cụ thể hơn. Trong vật lý 11 phần Điện từ học có một số các thí 1
nghiệm không thể tiến hành được, một số kiến thức khi dạy bằng phương pháp dạy học truyền thống thì học sinh rất khó tiếp thu bài như: từ thông, cảm ứng điện từ, suất điện động cảm ứng… Những khó khăn này có thể giải quyết được nếu chúng ta biết ứng dụng hệ thống E-learning nhằm khai thác những tài nguyên của công nghệ thông tin và truyền thông vào quá trình dạy học. Vì những lí do trên mà tôi chọn đề tài: “Nghiên cứu xây dựng và sử dụng hệ thống E- learning vào dạy học phần Điện từ học Vật Lý 11 THPT”. 2. Mục tiêu của đề tài - Tổng quan cơ sở lý thuyết về hệ thống E-learning. - Phân tích chương trình chương “Cảm ứng điện từ” vật lý 11 THPT. - Xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học chương “Cảm ứng điện từ” Vật lý 11 THPT. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Hoạt động dạy học có sử dụng E-learning trong phần “Cảm ứng điện từ” Vật lý 11 THPT. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết - Thu thập, tổng hợp và xử lý tài liệu. 4.2. Phương pháp chuyên gia - Tham khảo, trao đổi, tiếp thu ý kiến của giáo viên hướng dẫn về lĩnh vực mà mình nghiên cứu để bổ sung thêm những vấn đề cần thiết khác. 4.3. Phương pháp thống kê toán học - Thống kê, xử lý số liệu kết quả điều tra. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xậy dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học vật lý. - Xây dựng hệ thống E-learning chương “Cảm ứng điện từ”. - Thiết kế tiến trình dạy học một số bài của chương “Cảm ứng điện từ”. - Thiết kế tiến trình dạy học sử dụng hệ thống E-learning trong bài “Từ thông. Cảm ứng điện từ”. 2
6. Giả thuyết khoa học Nếu vận dụng hệ thống E-learning vào tổ chức dạy học chương “Cảm ứng điện từ” – Vật lý 11 phù hợp với điều kiện dạy và học hiện nay thì sẽ giúp học sinh rèn luyện kỹ năng tự học và nâng cao hiệu quả tự ôn tập củng cố kiến thức cho học sinh. 7. Cấu trúc đề tài Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Tài liệu tham khảo khóa luận gồm có 3 chương  Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học vật lý.  Chương 2: Xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học chương “Cảm ứng điện từ” vật lý 11 THPT.  Chương 3: Thực nghiệm sư phạm. 3
B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG E-LEARNING VÀO DẠY HỌC VẬT LÝ 1.1. Cơ sở lý luận của việc xây dựng và sử dụng hệ thống E-learning vào dạy học vật lý 1.1.1. Khái niệm E-learning E-learning là một thuật ngữ thu hút được sự quan tâm, chú ý của rất nhiều người hiện nay. Tuy nhiên, có nhiều cách định nghĩa khác nhau về thuật ngữ này. Trên cơ sở tham khảo nhiều định nghĩa, có thể hiểu E-learning là một hình thức học tập thông qua mạng Internet dưới dạng các khóa học và được quản lý bởi các hệ thống quản lý học tập đảm bảo sự tương tác, hợp tác đáp ứng nhu cầu học mọi lúc, mọi nơi của người học[6]. Cụ thể là: - Thông qua Internet, E-learning thiết kế, cung cấp, lựa chọn, quản trị và mở rộng việc học tập. Có thể hiểu rằng tất cả những gì được gọi là E-learning đều phải liên quan tới Internet. - Chỉ cần có mạng người học có thể vào hệ thống E-learning học tập ở mọi lúc, mọi nơi. Học qua E-learning ta sẽ không còn thấy cảnh hàng vạn sinh viên đổ dồn về các thành phố lớn để học tập, tại một nơi xa xôi bạn vẫn theo học được nhờ vào sự phát triển của E-learning... 1.1.2. Mô hình hệ thống E-learning Trung tâm của hệ thống E-learning là hệ thống quản lý học tập LMS (Learning Management System). Mô hình hệ thống E-learning được biểu diễn như sau: 4
Người học Người quản trị hệ thống Người học Hệ thống Người dạy Quản lý học tập MLS (Learning Management System) Người học Công cụ Xây dựng nội dung học tập (Authoring tool) Người học Hình 1.1. Mô hình hệ thống E-learning Người quản trị hệ thống là người quản lý toàn bộ hệ thống, quản lý quá trình học của người người học, phân cấp quyền cho giáo viên…Để tạo và quản lý một khóa học, người dạy ngoài việc làm việc trực tiếp trên hệ thống quản lý học tập, còn cần sử dụng các công cụ xây dựng nội dung học tập (Authoring Tools) để thiết kế, xây dựng nội dung khóa học và được đóng gói theo chuẩn (thường là chuẩn SCORM) gửi tới hệ thống quản lý học tập. Những hệ thống làm được việc đó có tên là hệ thống quản lý nội dung học tập LCMS (Learning Content Management System). Người học là thực hiện các hoạt động học tập trên hệ thống nhằm tiếp nhận kiến thức mới. Hệ thống quản lý học tập- LMS (Learning Management System): là một phần mềm quản lý các quá trình học tập và phân phát nội dung khóa học tới người học. LMS bao gồm nhiều mô-đun khác nhau giúp quá trình học tập trên mạng được thuận tiện và dễ dàng phát huy hết các điểm mạnh của Internet [12]. Với hệ thống quản lý học tập LMS giúp người quản trị có thể linh động tổ chức các khóa, các chương trình đào tạo trực tuyến trực tiếp thoải mái. Hiện nay, LMS 5
tập trung vào đào sâu và giải quyết các vấn đề trong triển khai các chương trình đào tạo trực tuyến. 1.1.3. Ưu điểm và hạn chế của E-learning 1.1.3.1. Ưu điểm của E-learning Về bản chất, có thể coi E-learning cũng là một hình thức đào tạo từ xa và có những đặc điểm nổi bật so với đào tạo truyền thống. Học trên E-learning đảm bảo cho người học có thể học mọi lúc, mọi nơi, với sự hỗ trợ của môi trường mạng. Với người quản trị, dễ dàng quản lý lớp học với số lượng lớn. Chi phí theo học một khóa học không cao. Bên cạnh đó, người học có thể lựa chọn các khóa học phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng của bản thân. Một ưu điểm khác của Elearning là khi tham gia một khóa học mới, người học có thể không cần phải học tất cả các nội dung (trong trường hợp đã biết một số phần), từ đó đẩy nhanh tiến độ học tập. Các khóa học dễ dàng được cập nhật thường xuyên và nhanh chóng. 1.1.3.2. Hạn chế của E-learning Bên cạnh những ưu điểm nổi trội của E-learning kể trên, hình thức dạy học này còn tiềm ẩn một số hạn chế. Về phía người học đòi hỏi phải có khả năng làm việc độc lập với ý thức tự giác cao độ. Bên cạnh đó, cũng cần thể hiện khả năng hợp tác, chia sẻ qua mạng một cách hiệu quả với giảng viên và các thành viên khác. Người học cũng cần phải biết lập kế hoạch phù hợp với bản thân, tự định hướng trong học tập, thực hiện tốt kế hoạch học tập đã đề ra. Trong nhiều trường hợp, nội dung học tập không thể và không nên đưa các nội dung quá trừu tượng, quá phức tạp. Đặc biệt là các nội dung liên quan tới thí nghiệm, thực hành. Hệ thống E-learning cũng không thể thay thế được các hoạt động liên quan tới việc rèn luyện và hình thành kỹ năng. Mặc khác sự hạn chế về kỹ năng công nghệ của người học sẽ làm giảm đáng kể hiệu quả, chất lượng dạy học trên E-learning. Hạ tầng công nghệ thông tin cũng ảnh hưởng đáng kể tới tiến độ, chất lượng học tập. 6
1.1.4. Các hình thức học tập với E-learning 1.1.4.1. Học tập trực tuyến (Online learning) Khóa học sẽ diễn ra toàn bộ trên môi trường mạng thông qua hệ thống quản lý học tập. Cách học này chỉ quan tâm đến những lợi thế của E-learning mà chưa chú trọng đến việc dạy học giáp mặt. Hình thức này có hai cách thể hiện là dạy học đồng bộ (Synchronous Learning) ở đó người dạy và người học cùng tham gia vào hệ thống quản lý học tập; dạy học không đồng bộ (Asynchronous Learning) đó là người dạy và người học tham gia vào hệ thống quản lý học tập ở những thời điểm khác nhau [7]. 1.1.4.2. Học tập hỗn hợp (Blended learning) Là sự kết hợp của hai hình thức học tập trực tuyến và dạy học giáp mặt. Theo cách này, E-learning được thiết kế với mục đích hỗ trợ quá trình dạy học và chỉ quan tâm tới những nội dung, chủ điểm phù hợp nhất với thế mạnh của loại hình này. Còn lại, với những nội dung khác vẫn được thực hiện thông qua hình thức dạy học giáp mặt. Hai hình thức này có mối liên hệ mật thiết, bổ sung cho nhau hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng khóa học. Đây là hình thức được sử dụng khá phổ biến với nhiều cơ sở giáo dục trên thế giới, kể cả các nước có nền giáo dục phát triển [7]. 1.1.5. Nguồn lực cho E-learning 1.1.5.1. Con người Một mô hình hệ thống E-learning sẽ có ba đối tượng tham gia với những vai trò khác nhau gồm người quản trị, người dạy, người học. Người quản trị là người có trách nhiệm quản trị toàn bộ hệ thống quản lý học tập, có các chức năng như tạo lập khóa học, phân quyền cho giáo viên, cấp phát tài khoản người dùng, thiết lập môi trường trợ giúp người dạy và người học về công nghệ… Để thực hiện được các chức năng trên, người quản trị cần phải nắm vững chương trình đào tạo, nghiệp vụ quản lý đào tạo, có kỹ năng tốt về công nghệ thông tin nói chung, về quản lý học tập nói riêng. Người dạy là người cung cấp các khóa học trên hệ thống quản lý học tập. Ngoài các hoạt động học tập, các học liệu đã được thiết kế theo kịch bản sư phạm định trước, người dạy cũng cần thao tác trực tiếp 7
với các chức năng của hệ thống quản lý học tập trong việc định hướng kế hoạch học tập, thông báo, cảnh báo, đánh giá, chỉ dẫn, trợ giúp người học một cách thường xuyên và kịp thời. Cuối cùng người học là nhân vật trung tâm của quá trình dạy học dựa trên hệ thống E-learning. Trong khóa học, người học thực hiện các hoạt động học tập đã được thiết kế để tự lực, chủ động khám phá tri thức, kỹ năng của khóa học. Bên cạnh đó người học cũng nhận được các thông tin chỉ dẫn, giúp đỡ khi gặp khó khăn hay cùng thảo luận, chia sẻ thông qua chức năng hợp tác trên mạng. 1.1.5.2. Hạ tầng Công nghệ thông tin Để đảm bảo khi có sự tham gia đồng thời của số lượng lớn người dạy, người học trên hệ thống quản lý học tập thì cơ sở giáo dục cần sở hữu hoặc thuê máy chủ đủ mạnh hoạt động ổn định. Trên máy chủ cần cài đặt phần mềm hệ thống quản lý học tập LMS. Với người dạy và người học cần có máy tính kết nối với Internet. Riêng người dạy, cần sở hữu các công cụ thiết kế khóa học (Authoring Tools) để thiết kế nội dung học tập. Bên cạnh đó, cũng cần sử dụng các phần mềm trong việc tạo ra, xử lý các đối tượng đa phương tiện, tạo hoạt hình, tạo bài trắc nghiệm, các công cụ chụp ảnh màn hình (capture)… để tạo ra nguồn tài nguyên sử dụng trong khóa học. 1.1.6. Nguyên tắc và quy trình xây dựng hệ thống E-learning 1.1.6.1. Nguyên tắc xây dựng thống E-learning Căn cứ vào vai trò của E-learning trong dạy học vật lý, hệ thống E-learning được xây dựng trên các nguyên tắc sau: Tính phong phú, tính tổ chức, tính hiệu quả, tính phân phối nội dung (module), tính dễ truy cập và linh hoạt, tính cá nhân hóa, tính thích chuẩn, tính tiện ích, dễ thích nghi. 1.1.6.2. Quy trình xây dựng hệ thống E-learning Dựa vào cấu trúc tổng thể của hệ thống E-learning và căn cứ vào các giai đoạn của quá trình dạy học, đối tượng sử dụng… Hệ thống E-learning hỗ trợ dạy học được xây dựng theo quy trình sau: 8