Khóa luận tốt nghiệp: Hiệu quả kinh tế của các mô hình nuôi cá nước lợ ở vùng đầm phá huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế

Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Trong những năm gần đây, ngành nuôi cá của Việt Nam ngày càng có chỗ<br /> đứng quan trọng trên trường thế giới nhờ những điều kiện thuận lợi về tự nhiên,<br /> lực lượng lao động và thị trường tiêu thụ rộng lớn. Ngành nuôi cá phát triển có ý<br /> nghĩa quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xoá độc canh trong nông<br /> <br /> uế<br /> <br /> nghiệp, khai thác tốt các tiềm năng lợi thế, tăng khối lượng sản phẩm phục vụ cho<br /> tiêu dùng và xuất khẩu, tạo điều kiện cho Việt Nam có tiềm năng mở rộng sản<br /> <br /> H<br /> <br /> xuất cung ứng sản phẩm cho thị trường trong nước và thế giới.<br /> <br /> Thừa Thiên Huế là một tỉnh duyên hải miền trung có diện tích đầm phá rộng<br /> <br /> tế<br /> <br /> lớn. Toàn tỉnh có hơn 22.000 ha mặt nước đầm phá, chiếm khoảng 1/5 diện tích<br /> <br /> h<br /> <br /> đầm phá của cả nước. Đây là vùng đầm phá có tiềm năng phát triển nuôi trồng<br /> <br /> in<br /> <br /> thủy sản nói chung và nuôi cá nước lợ nói riêng. Trong đó, nuôi trồng thủy sản là<br /> <br /> đầm phá ven biển.<br /> <br /> K<br /> <br /> một trong những hướng chủ lực để chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn ở vùng<br /> <br /> Quảng Điền là một huyện đầm phá ven biển tỉnh Thừa Thiên Huế, có gần<br /> <br /> họ<br /> c<br /> <br /> 12km bờ biển, 3.535,73 ha mặt nước phá Tam Giang. Đây là điều kiện thuận lợi<br /> của vùng để mở rộng nuôi trồng và khai thác thuỷ sản thành ngành sản xuất quan<br /> trọng với nền kinh tế lâu nay vốn chủ yếu là thuần nông. Do đó, việc đẩy mạnh<br /> <br /> ại<br /> <br /> phát triển kinh tế biển đầm phá của huyện sẽ mở ra một triển vọng mới cho nền<br /> <br /> Đ<br /> <br /> kinh tế. Trong đó, hoạt động NTTS của vùng ngày càng phát triển góp phần giải<br /> quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Đây là lợi thế của vùng để có thể<br /> phát triển các ngành nghề NTTS như cá, tôm, cua… Thực tế trong những năm<br /> qua, nuôi chuyên tôm không còn mang lại hiệu quả do tình trạng dịch bệnh, ô<br /> nhiễm môi trường ngày càng tăng trong khi công nghệ nuôi chưa thật sự phù hợp,<br /> nguồn giống khai thác tự nhiên ngày càng kiệt, nguồn giống nhân tạo sản xuất tại<br /> chỗ quá ít, giống phải đi từ vùng khác về không kiểm soát được dịch bệnh đã làm<br /> cho nhiều hộ chuyển từ nuôi chuyên tôm sang nuôi theo các mô hình khác. Mô<br /> <br /> SVTH: Hồ Thị Thu Hà<br /> <br /> 1<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> hình xen ghép (tôm-cá), và chuyên cá kết hợp với thực hiện đồng bộ các biện pháp<br /> kỹ thuật ra đời mang lại nhiều hy vọng lớn cho vùng không chỉ đảm bảo kinh tế<br /> mà còn hạn chế được dịch bệnh và ô nhiễm môi trường. Việc đánh giá chính xác<br /> hiệu quả kinh tế nuôi cá nước lợ, làm thế nào để nâng cao hiệu quả kinh tế nuôi cá<br /> thay thế nuôi chuyên tôm là một giải pháp lâu dài cần được chính quyền địa<br /> <br /> uế<br /> <br /> phương cũng như các hộ nuôi quan tâm và đầu tư phát triển.<br /> Xuất phát từ tình hình thực tế đó, chúng tôi chọn đề tài: "Hiệu quả kinh tế<br /> <br /> Thừa Thiên Huế" làm đề tài thực tập của mình.<br /> <br /> tế<br /> <br /> Mục đích nghiên cứu của đề tài:<br /> <br /> H<br /> <br /> của các mô hình nuôi cá nước lợ ở vùng đầm phá huyện Quảng Điền, tỉnh<br /> <br /> h<br /> <br /> - Đánh giá thực trạng sản xuất và hiệu quả kinh tế của cá mô hình nuôi cá<br /> <br /> in<br /> <br /> nước lợ vùng đầm phá huyện Quảng Điền.<br /> <br /> - Xác định các nhân tố ảnh hưởng tới kết quả và hiệu quả của các mô hình<br /> <br /> K<br /> <br /> nuôi cá nước lợ, những khó khăn, thuận lợi của hoạt động.<br /> - Phương hướng và một số giải pháp nhằm giải quyết khó khăn mà các hộ<br /> <br /> phương.<br /> <br /> họ<br /> c<br /> <br /> nuôi đang gặp phải. Đưa ra một số mô hình mới mang lại hiệu quả áp dụng cho địa<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu:<br /> <br /> ại<br /> <br /> - Phương pháp điều tra.<br /> <br /> Đ<br /> <br /> - Phương pháp chuyên gia.<br /> - Phương pháp tổng hợp, phân tích..<br /> Phạm vi nghiên cứu:<br /> - Đối tượng nghiên cứu là các hộ nuôi cá nước lợ.<br /> - Nội dung nghiên cứu là hiệu quả kinh tế của các mô hình nuôi cá nước lợ.<br /> - Địa bàn nghiên cứu: 3 xã Quảng công, Quảng Phước và thị trấn Sịa ở<br /> <br /> vùng đầm phá huyện Quảng Điền tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> <br /> SVTH: Hồ Thị Thu Hà<br /> <br /> 2<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU<br /> CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU<br /> 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN<br /> 1.1.1. Khái niệm và bản chất của hiệu quả kinh tế<br /> Trong thời đại ngày nay, cùng với xu hướng phát triển của xã hội thì hiệu<br /> <br /> uế<br /> <br /> quả kinh tế được xem là nhân tố được quan tâm hàng đầu của mỗi nhà sản xuất,<br /> các doanh nghiệp. Chính vì vậy, các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển thì<br /> <br /> H<br /> <br /> yêu cầu đặt ra là kinh doanh phải có hiệu quả. Chỉ như vậy doanh nghiệp mới có<br /> điệu kiện để mở rộng sản xuất, áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật và quy trình<br /> <br /> tế<br /> <br /> công nghệ mới. Bất kì doanh nghiệp nào cũng phải đặt ra mục tiêu là tối đa hoá lợi<br /> <br /> h<br /> <br /> nhuận. GS.TS Ngô Đình Giao đã viết: “Hiệu quả kinh tế là tiêu chuẩn cao nhất của<br /> <br /> quản lý của Nhà nước”.<br /> <br /> in<br /> <br /> mọi sự lựa chọn kinh tế của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường có sự<br /> <br /> K<br /> <br /> Có rất nhiều định nghĩa về hiệu quả kinh tế:<br /> Tác giả Hồ Vinh Đào cho rằng: “Hiệu quả kinh tế còn gọi là hiệu ích kinh tế”.<br /> <br /> họ<br /> c<br /> <br /> Theo tiến sĩ Phan Công Nghĩa: “Hiệu quả kinh tế nền sản xuất xã hội là<br /> phạm trù kinh tế quan trọng biểu hiện quan hệ so sánh giữa kết quả mà xã hội đạt<br /> được với chi phí bỏ ra để đạt được hiệu quả đó”.<br /> <br /> ại<br /> <br /> Để xác định hiệu quả kinh tế, có nhiều quan điểm khác nhau:<br /> <br /> Đ<br /> <br /> -Quan điểm 1: cho rằng tiêu chuẩn để đánh giá hiệu quả kinh tế nền sản<br /> <br /> xuất xã hội là do quy luật kinh tế cơ bản quyết định.<br /> -Quan điểm 2: cho rằng tiêu chuẩn để đánh giá hiệu quả kinh tế là tăng<br /> <br /> năng suất lao động.<br /> -Quan điểm 3: cho rằng tiêu chuẩn để đánh giá hiệu quả kinh tế là đạt được<br /> mức hiệu quả tối đa trong những điều kiện cụ thể nhất định.<br /> -Quan điểm 4: coi tiêu chuẩn để đánh giá hiệu quả kinh tế là việc tăng<br /> trưởng các chỉ tiêu kinh tế: GO, VA, GDP.<br /> <br /> SVTH: Hồ Thị Thu Hà<br /> <br /> 3<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> Trong bốn quan điểm trên thì quan điểm 1 được thừa nhận rộng rãi nhất.<br /> Theo quan điểm này, tiêu chuẩn để đánh giá hiệu quả kinh tế nền sản xuất xã hội<br /> là đạt được quan hệ tối ưu giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra để đạt được kết<br /> quả đó.<br /> Nâng cao hiệu quả kinh tế nền sản xuất xã hội có ý nghĩa quan trọng đối<br /> <br /> uế<br /> <br /> với yêu cầu tăng trưởng và phát triển kinh tế xã hội. Đây là cơ sở vật chất không<br /> ngừng nâng cao mức sống dân cư. Như vậy, tăng hiệu quả kinh tế là một trong<br /> <br /> H<br /> <br /> những yêu cầu tất yếu khách quan của tất cả các hình thái kinh tế xã hội. Khi<br /> chuyển sang nền kinh tế thị trường, việc tăng hiệu quả kinh tế là một trong những<br /> <br /> tế<br /> <br /> yếu tố tăng thêm sức cạnh tranh, giành lợi thế trong quan hệ kinh tế.<br /> <br /> h<br /> <br /> Để tính được hiệu quả kinh tế thì cần phải xác định được kết quả và chi phí<br /> <br /> in<br /> <br /> bỏ ra. Trong hệ thống cân đối quốc dân (PMS), kết quả thu được có thể là toàn bộ<br /> <br /> K<br /> <br /> giá trị sản phẩm (c+v+m), hoặc có thể là thu nhập (v+m), hoặc có thể là thu nhập<br /> thuần tuý (m). Trong hệ thống tài khoản quốc gia (SNA) thì kết quả thu được có<br /> <br /> họ<br /> c<br /> <br /> thể là tổng giá trị sản xuất (GO), có thể là thu nhập hỗn hợp (MI), có thể là giá trị<br /> gia tăng (VA), hoặc lãi (Pr) v.v…<br /> Tuỳ theo mục đích tính toán hiệu quả kinh mà xác định kết quả thu được<br /> <br /> ại<br /> <br /> sao cho phù hợp. Chẳng hạn với mục tiêu là sản xuất ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu<br /> <br /> Đ<br /> <br /> của xã hội là chính thì kết quả được sử dụng là tổng giá trị sản xuất. Nhưng với<br /> doanh nghiệp hay trang trại phải thuê mướn nhân công thì kết quả thu được cần<br /> quan tâm đó là lợi nhuận, còn đối với nông hộ kết quả được quan tâm là thu nhập,<br /> thu nhập hỗn hợp.<br /> Chi phí bỏ ra trong quá trình kinh doanh là những chi phí cho các yếu tố<br /> đầu vào như đất đai, lao động, tiền vốn, nguyên nhiên vật liệu… Tuỳ theo mục<br /> đích phân tích và nghiên cứu mà chi phí bỏ ra có thể tính toàn bộ hoặc cho từng<br /> <br /> SVTH: Hồ Thị Thu Hà<br /> <br /> 4<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> yếu tố chi phí. Thông thường chi phí bỏ ra được tính là tổng chi phí, chi phí vật<br /> chất, chi phí lao động sống, tổng số vốn, tổng diện tích đất, tổng chi phí trung<br /> gian…<br /> 1.1.2. Các chỉ tiêu đánh giá HQKT của hoạt động nuôi cá nước lợ.<br /> <br /> uế<br /> <br /> 1.1.2.1. Các chỉ tiêu đánh giá mức độ đầu tư các yếu tố sản xuất.<br /> <br /> Khấu hao tài sản cố định: Là giá trị tài sản cố định chuyển vào giá trị sản<br /> <br /> H<br /> <br /> phẩm và sẽ thu hồi trong quá trình hoạt động của tài sản cố định. Các khoản mục<br /> <br /> tế<br /> <br /> khấu hao bao gồm: công trình XDCB của ao nuôi trong năm đầu xuống vụ, các<br /> loại máy móc thiết bị phục vụ cho quá trình nuôi như máy bơm nước, máy sục khí.<br /> <br /> h<br /> <br /> Tổng vốn đầu tư: Là chỉ tiêu nói lên khả năng chủ động về vốn của người<br /> <br /> xây dựng cơ bản…<br /> <br /> in<br /> <br /> sản xuất cũng như mức độ đầu tư về trang thiết bị, đầu tư chi phí sản xuất, đầu tư<br /> <br /> K<br /> <br /> Tổng chi phí sản xuất (TC): Là chỉ tiêu bao gồm chi phí trung gian, khấu<br /> <br /> họ<br /> c<br /> <br /> hao tài sản cố định, lao động gia đình đầu tư cho quá trình nuôi cá, thuế và các<br /> khoản lệ phí khác…<br /> <br /> Chi phí xây dựng ao hồ: Đây là chỉ tiêu quan trọng trong bước đầu tiên<br /> hành nuôi cá, nó đánh giá mức độ kiên cố ao hồ và chất lượng ao hồ.<br /> <br /> ại<br /> <br /> Giống: Là khâu quyết định đến chất lượng cá và thành bại của vụ<br /> <br /> Đ<br /> <br /> nuôi.Giống phải đảm bảo không có mầm bệnh và mật độ thả thích hợp.<br /> Chi phí thức ăn: Đây là chỉ tiêu nói lên điều rằng cần bao nhiêu kg thức ăn<br /> <br /> để có thể tạo ra 1kg cá. Chỉ tiêu này loại trừ nguồn thức ăn có sẵn trong môi<br /> trường nước ao trước khi thả nuôi.<br /> Chi phí lao động: Chỉ tiêu này nói lên mức độ đầu tư công lao động cho<br /> hoạt động nuôi như chăm sóc, thu hoạch.<br /> Chi phí xử lý, cải tạo ao hồ: Là một chỉ tiêu quan trọng liên quan mật thiết<br /> đến khả năng sinh trưởng và phát triển của cá, hạn chế mầm bệnh trong ao nuôi.<br /> SVTH: Hồ Thị Thu Hà<br /> <br /> 5<br /> <br />