intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Kiểm toán môi trường: Bản chất và quy trình cơ bản

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

55
lượt xem
5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày khái niệm, ý nghĩa và mục tiêu của kiểm toán môi trường, quy trình cơ bản của kiểm toán môi trường. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Kiểm toán môi trường: Bản chất và quy trình cơ bản

  1. Nghiên cứu trao đổi Kiểm toán môi trường: Bản chất và quy trình cơ bản  TS. Phạm Quang Huy* Nhận: 27/2/2020 Biên tập: 10/3/2020 Duyệt đăng: 25/3/2020 Cùng với các hoạt động sinh hoạt của người dân thì quá trình sản xuất - (Nguyễn Thị Ngọc Ánh & Lê Thị kinh doanh của các doanh nghiệp đều có những tác động đến môi Nhung, 2011). trường, làm cho môi trường ngày càng trở nên bị ô nhiễm và khó cải tạo Câu hỏi đặt ra chính là KTMT hồi phục. Kiểm toán môi trường được đánh giá là một trong những công sẽ là một bộ phận của DN để thực cụ giúp các tổ chức nâng cao hơn nữa kết quả hoạt động của đơn vị hiện kiểm tra các hoạt động có liên mình một cách bền vững nhất. Bằng phương pháp tổng hợp và phân quan đến môi trường, hay đây là tích các tài liệu, nghiên cứu đã cung cấp một bức tranh cơ bản về thế nào là kiểm toán môi trường, 3 nhóm lợi ích đạt được cùng với 7 bước một hoạt động của những công ty chung của quy trình mà kiểm toán viên thực hiện. kiểm toán độc lập nhằm kiểm tra Từ khóa: Kiểm toán môi trường, môi trường, trách nhiệm xã hội, doanh tính hiệu quả của hoạt động môi nghiệp trường do các công ty vận hành. Abstract Hầu hết các nghiên cứu trước đây In fact, along with the activities of individuals, the production and busi- đã công bố chủ yếu nhấn mạnh đến ness processes of businesses have an impact on the environment, mak- thách thức, trở ngại hay thuận lợi ing the environment increasingly polluted and difficult rehabilitation. One khi áp dụng loại kiểm toán này. Các of the most important methods is the environmental audit and it is evalu- nghiên cứu khác thì tìm hiểu về ated as a tool to help organizations to further improve the performance kinh nghiệm áp dụng ở các quốc at their units in the most sustainable way. By synthesizing and analyzing gia và rút ra bài học cho Việt Nam. documents, the study provides a basic picture of what an environmental Như vậy, xét về bản chất, khái niệm audit is, three groups of benefit achieved along with 7 general steps of và quy trình kiểm toán là những process that the actual auditors have conducted. điều cần phải được làm rõ trong bài Keyword: enterprise, environment, environmental auditing, social re- sponsibility viết này nhằm bổ sung thêm một phần cơ sở lý luận quan trọng liên quan đến KTMT. 2. Thế nào là KTMT? 1. Giới thiệu đó chính là môi trường. Tuy nhiên, Trong bối cảnh của tiêu chuẩn Ô nhiễm môi trường đang là trong quá trình vận hành kinh Chất lượng ISO 14000 thì KTMT vấn đề mang tính thời sự cấp bách doanh, các doanh nghiệp (DN) đôi được hiểu là một quy trình xác và luôn nhận được sự quan tâm của khi vô ý hoặc cố tình có những minh có hệ thống và được ghi thành chính phủ các nước, cũng như các hành vi gây hủy hoại môi trường và văn bản, bao gồm thu thập và đánh tổ chức quốc tế trong việc giải điều này sẽ đem lại hậu quả lớn cho giá một cách khách quan các bằng quyết triệt để khi hướng đến một xã hội. Từ đó, việc kiểm toán môi chứng kiểm toán để xác định các nền công nghiệp phát triển trên trường (KTMT) được xem là một hoạt động, sự kiện, điều kiện, hệ toàn cầu (Lê Hoàng Lan, 2018). Sự công cụ hiệu quả để có thể giảm thống quản lý hoặc thông tin về các phát triển nhanh của xã hội tất yếu thiểu hoặc ngăn ngừa được quá vấn đề này có phù hợp với tiêu chí sẽ dẫn đến sự ô nhiễm mà một kiểm toán hay không và truyền đạt trình tác động đến môi trường trong những loại ô nhiễm có tác động đến sự sống của con người, * Khoa Kế toán - Trường Đại học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh Tạp chí Kế toán & Kiểm toán số tháng 4/2020 45
  2. Nghiên cứu trao đổi kết quả của quá trình liên quan đến theo các yêu cầu lập pháp hoặc là giai đoạn phát triển mạnh mẽ của môi trường này (Nacanieli, 2009). một phần của hệ thống quản lý của nền kinh tế và việc tác động vào Viện Thương mại quốc tế nêu công ty để đảm bảo thực hiện tốt môi trường ngày càng lớn như hiện ra khái niệm về KTMT, theo đó, nhất về môi trường (Ruth, 2010). nay, thậm chí kiểm toán còn cần KTMT được hiểu là một công cụ Khi đề cập đến quá trình vận hành phải có nhiều động lực hơn để thực quản lý bao gồm sự ghi chép một của các công ty hiện nay, bên cạnh hiện KTMT, đặc biệt là trong các cách khách quan, công khai quá những công việc sản xuất - kinh ngành có tính chất tổng hợp. Với trình công tác tổ chức liên quan doanh thông thường thì sẽ phát sinh nhận thức ngày càng tăng về nhu đến môi trường, sự vận hành của các hành vi dẫn đến các khoản mục cầu bảo vệ môi trường, một số lĩnh các thiết bị, cơ sở vật chất với mục trong kế toán có yếu tố thuộc về vực thuộc ngành công nghiệp tổng đích quản lý môi trường bằng cách môi trường, chẳng hạn như: hợp sẽ cần phải phụ thuộc ngày trợ giúp quản lý, kiểm soát các Một loạt các vấn đề môi trường càng nhiều vào loại hình KTMT hoạt động và đánh giá sự tuân thủ hoặc tập trung vào một khía cạnh còn khá mới mẻ này. các chính sách của công ty; trong cụ thể như giấy phép liên quan đến Như vậy, có thể thấy rằng, mục đó, phải kể đến sự kỷ luật tuân thủ khai thác không khí, sức gió hoặc đích chính của KTMT là hướng theo các tiêu chuẩn môi trường sử dụng nguồn nước cho hoạt động đến đảm bảo tuân thủ với các cơ (Huang, 2011). kinh doanh. quan quản lý cũng như xác định và Đối với các nước phát triển thì Trong hoạt động có gồm đánh giá các khoản nợ, rủi ro và công việc KTMT thường được những khoản mục về loại nợ tiềm mối nguy hiểm tiềm ẩn đối với thực hiện trên cơ sở thường xuyên tàng đáng kể, mà những khoản công ty khi có tác động đến môi hoặc định kỳ. Để đánh giá thường mục này có thể do DN tác động trường, đặc biệt những công ty có xuyên hơn thì nhiệm vụ này có thể vào môi trường, dẫn đến các hoạt động với các DN hay tổ chức phù hợp tại bất kỳ cơ sở nào được khoản kiện tụng. quốc tế. Điều này sẽ giúp đánh giá nhắm mục tiêu cho các cuộc kiểm Những tài sản sử dụng trong khả năng tồn tại của một hoạt động toán liên bang, tiểu bang, tỉnh hoặc kinh doanh có tính chất thay đổi với việc bao gồm các chi phí liên địa phương thường xuyên hơn theo điều kiện kinh tế xã hội và có quan đến việc giảm rủi ro môi hoặc đã được đưa ra một thông báo tác động trực tiếp hoặc gián tiếp trường và nợ phải trả ở mức chấp vi phạm về môi trường, hoặc phải đến môi trường như đồ nhựa, đất, nhận được. Nhìn chung, lợi ích của tuân thủ theo một số hình thức tiến thủy tinh, đồ gỗ, nguyên liệu thép, một chương trình kiểm toán thành hành thi hành án kể từ lần đánh giá kim loại hoặc cao su,… công có thể được phân loại là cải cuối cùng. Và có thể thấy rằng, những thiện tình hình tài chính của công Tóm lại, có thể khẳng định rằng, khoản trên đều có yếu tố về môi ty, tình trạng tuân thủ và quan hệ KTMT là công việc nhằm hướng trường và tất nhiên điều này liên của các bên liên quan. Cụ thể, nếu đến việc cung cấp thông tin liên quan mật thiết đến công tác kiểm việc KTMT được thực thi tốt với quan đến quá trình hoạt động có sự toán (Nguyễn Tuấn Trung, 2008). một chương trình và quy trình kết nối với môi trường của một Do đó, kiểm toán viên cần thiết chuẩn mực trong DN thì sẽ đem lại công ty; trong đó bao gồm các vấn phải có hiểu biết, kinh nghiệm và các nhóm lợi ích sau đây: đề về môi trường trong quá trình hoàn toàn thông thạo với các yêu Ý nghĩa về phương diện tài đưa ra các quyết định sản xuất - cầu KTMT liên quan đến những chính kinh doanh. khoản có tính chất đặc biệt như ví - Các khoản chi phí phạt sẽ 3. Mục tiêu và ý nghĩa của dụ trên, chứ không đơn giản như tài không phát sinh bởi các cơ quan KTMT sản thông thường hay nợ phải trả quản lý do những tác động tiêu cực KTMT sẽ giúp xác định rằng thương mại. hoặc không thể hồi phục đối với DN của bạn đạt được mức độ tuân Ngoài ra, tất cả các nghiên cứu môi trường. thủ các quy định luật pháp và quy đều khẳng định rằng, kiểm toán - Ban lãnh đạo đơn vị có thể có định về môi trường tốt như thế nào. luôn là một công cụ kinh doanh đầy đủ cơ sở để xác định các vấn KTMT có thể được thực hiện vì quan trọng nhằm cung cấp một sự đề không tuân thủ sớm hơn cho nhiều lý do (Phạm Đức Hiếu, tin cậy cho người sử dụng thông tin phép lập kế hoạch tài chính một 2008). Kiểm toán có thể liên quan kế toán do đơn vị cung cấp (Phạm cách chủ động. đến kiểm toán tuân thủ theo hướng Thị Việt Anh, 2015). Tuy nhiên, đó - Nếu như công ty đã phát sinh vô cùng nghiêm ngặt, trong đó các chỉ là những yêu cầu trước đây những hoạt động có tác động đến hoạt động của cơ sở được xem xét (Giang Thị Xuyến, 2011). Trong môi trường thì kiểm toán có thể ghi 46 Tạp chí Kế toán & Kiểm toán số tháng 4/2020
  3. Nghiên cứu trao đổi nhận và những hành động khắc có quá trình đầu tư, liên kết, liên và cam kết của ban quản trị DN. phục sẽ giúp cho đơn vị giảm thiểu doanh hay mua bán sáp nhập. Khi các trường hợp không tuân thủ chi phí. - Nhà đầu tư bên ngoài sẽ có sự được xác định, quản lý phải được - Khi hiểu biết địa điểm, bộ quan tâm đến những công ty có cam kết thực hiện hành động khắc phận hay chức năng nào tác động chương trình quản lý môi trường phục. Mặt khác, nếu ban quản lý có đến môi trường từ kết quả kiểm lành mạnh bên cạnh sức khỏe tài tác động nguy hiểm đến kiến thức toán thì sẽ có cơ hội giảm thiểu các chính được thể hiện trên hệ thống một vấn đề về môi trường nhưng chất thải được nhận ra, dẫn đến báo cáo tài chính DN. lại không có giải pháp khắc phục giảm chi phí vận hành. Với hàng loại ý nghĩa và lợi ích nó thì bản thân họ có thể ở vị trí Ý nghĩa về phương diện tuân mang lại theo 3 nhóm trên được không được thuận lợi hơn trong thủ viết tắt là FCR thì các DN hoàn quá trình đánh giả rủi ro và có khả toàn có thể tin tưởng và cần thiết năng liên quan đến trách nhiệm - Đối với DN thì tính tuân thủ phải dành sự quan tâm đặc biệt đến hình sự hơn nếu vấn đề cụ thể về pháp luật là một trong ba mục tiêu kiểm toán lĩnh vực môi trường, môi trường đó là chủ đề đánh giá quan trọng của kiểm soát nội bộ. nhằm đem lại những giá trị riêng quan trọng của cơ quan quản lý. Do đó, nếu có sự kiểm soát với môi trường từ kết quả của kiểm toán thì biệt cho sự phát triển của chính - Mặc dù KTMT là một yêu cầu công ty sẽ giảm thiểu các hành công ty mình. thực tiễn tốt nhất được các tổ chức, động thực thi của cơ quan và giảm 4. Quy trình KTMT cơ bản cơ quan khuyến nghị, nhưng cần thiểu những hình phạt có thể phát Việc kiểm toán phải được thực lưu ý rằng bất kỳ DN nào khi mà sinh từ việc vi phạm pháp luật. hiện theo tiêu chuẩn ISO 14011 về thực hiện KTMT đều có thể rủi ro quy trình KTMT bao gồm cuộc họp khi công khai kết quả, bởi vì các - Nhân sự giữ vai trò quan trọng ban đầu, kiểm tra chi tiết, phỏng luật phức tạp liên quan đến tính trong DN và nếu phát sinh bất kỳ vấn, đánh giá tài liệu cũng như chất bảo mật. Trên thực tế thì, hành động nào trong khi làm việc ở cuộc họp kín với ban quản lý nhà không có gì đảm bảo rằng tính bảo những vị trí khác nhau nguy hại cho máy (Snežana, Luka, & Dejan, mật đối với các cổng thông tin của môi trường và đã được ghi nhận 2017). Phần kế tiếp của nghiên cứu công ty về những tác động đến môi trong báo cáo kiểm toán; qua đó sẽ sẽ trình bày một quy trình cơ bản trường đã được phát hiện thì có thể giúp nâng cao nhận thức của nhân được duy trì. Cần phải nhận ra trong nội dung của KTMT tại DN viên về các tiêu chuẩn và trách rằng, việc phát hiện thông tin thông theo các bước sau: nhiệm môi trường có liên quan. qua kiểm toán tuân thủ có thể bắt Bước 1: Xây dựng kế hoạch Ý nghĩa về mối quan hệ với cổ đầu nghĩa vụ báo cáo theo luật môi kiểm toán và xác định phạm vi của đông và các bên có liên quan trường hoặc nghĩa vụ tiết lộ, công quá trình kiểm toán. Theo đó, một - Công ty có thực hiện công việc hoạt động tổng hợp muốn thực hiện bố theo luật chứng khoán của chính KTMT sẽ giúp cải thiện quan hệ KTMT phải có ý tưởng rõ ràng về quốc gia đó. Do đó, rủi ro khi giữa đội ngũ công nhân viên trong đối tượng và mục tiêu của kiểm toán KTMT xuất phát từ thông tin về cùng đơn vị và tăng niềm tin cho xã và các bước cần thiết để đạt được tính cam kết và phải công bố. Nếu hội, vì DN đã có ý thức trách nhiệm chúng. Nó phải được quyết định nếu như không làm như vậy, có thể đối với toàn cộng đồng. là kiểm toán một phần hoặc có thể khiến cho cả DN lẫn nhân viên sẽ - Việc quan tâm đến khía cạnh nó chính là cuộc kiểm toán toàn bị phạt tiền hoặc bị phạt ở một mức môi trường là một trong những diện. Chẳng hạn như giấy phép liên độ khác. Một nhà điều hành nên hoạt động được tất cả các tổ chức quan đến việc tác động đến không tham khảo ý kiến với hội đồng trên toàn thế giới đánh giá cao, khí sẽ được đánh giá một phần trong pháp lý của họ hay phòng pháp chế trong tổng thể các nội dung thuộc một bộ phận sản xuất hay toàn bộ tài về bất kỳ vấn đề cụ thể nào gắn đến về phạm trù trách nhiệm xã hội của sản phải kiểm toán. Từ đó, trong rủi ro về môi trường. DN. Do đó, kết quả KTMT được bước đầu tiên này thì quy mô kiểm Bước 3: Xác định các mục tiêu công bố sẽ chính là công cụ cải toán nên được điều chỉnh theo nhu thực hiện. Đi vào giai đoạn nhận thiện hình ảnh cộng đồng của chính cầu của nhà điều hành hoặc dựa vào diện mục tiêu thực thi công việc công ty. nguồn lực có sẵn. kiểm toán thì kiểm toán viên sẽ có - Giá trị công ty thể hiện trên Bước 2: Quản lý rủi ro của năm mục tiêu thường được xác báo cáo tài chính được các nhà đầu KTMT định đối với công việc KTMT, bao tư quan tâm khi có KTMT, từ đó giá - Một phần quan trọng của quy gồm: (i) Xác minh sự tuân thủ luật trị lợi thế thương mại sẽ gia tăng khi trình KTMT là đảm bảo sự hỗ trợ pháp và quy định; (ii) Đánh giá Tạp chí Kế toán & Kiểm toán số tháng 4/2020 47
  4. Nghiên cứu trao đổi chính sách nội bộ và tuân thủ thủ Bước 5: Đánh giá chính sách những nội dung này được quy trình tục; (iii) Sự điều tra; (iv) Xác định nội bộ và sự phù hợp về tuân thủ. hóa và được văn bản hóa, qua đó cơ hội cải tiến; (v) Quá trình lập Các chính sách và thủ tục nội bộ cung cấp hàng loạt thông tin về môi báo cáo về môi trường. Kết quả của được đưa ra bởi ban quản lý cần trường cũng như quy cách và việc các mục tiêu này nên được tóm tắt được đánh giá sự phù hợp. Các làm thế nào để tổ chức thực hiện trong một báo cáo KTMT để ban chương trình này có thể bao gồm môi trường, quản lý môi trường và lãnh đạo và các đối tượng có liên các mục như quy trình kiểm soát trang thiết bị môi trường hoạt động quan được tham khảo. bụi, quản lý năng lượng, quản lý tốt, hy vọng sẽ đem lại thông tin Bước 4: Xác minh sự tuân thủ nước, giảm tiếng ồn, công khai hữu ích cho DN. luật pháp và quy định. Việc nhận thông tin về môi trường và nhiều diện này được kiểm toán viên thực hơn nữa. Mặc dù các chương trình hiện thông qua hai công việc: như thế này tồn tại trên giấy, việc - Rà soát quy định: Công việc kiểm toán là cần thiết để đảm bảo Tài liệu tham khảo này đòi hỏi phải xem xét lại các rằng các chương trình được tích luật và quy định về môi trường, cực tuân theo và tài liệu cần thiết Giang Thị Xuyến (2011). Trao đổi ý điều chỉnh các khía cạnh khác nhau có sẵn cũng như các chương trình kiến về KTMT. Tạp chí Kiểm toán, số đã hoàn tất. 4/2011. trong DN sẽ được tập trung giải quyết trong quá trình kiểm toán. Bước 6: Xác định cơ hội cải Huang, R (2011). Environmental Audit- Xét một cách tổng quát, có ba cấp tiến. Cải thiện hiệu suất môi trường ing: An Informationized Regulatory Tool of chung của DN cũng có thể được Carbon Emission Reduction. Energy Pro- độ kiểm soát quy định, bao gồm cedia, volume 5, pp. 6-14. đưa vào như một phần của cuộc liên bang, tiểu bang và địa phương Lê Hoàng Lan (2018). KTMT vì sự kiểm toán. hay cấp chính quyền của một khu phát triển bền vững. Tạp chí Môi trường, vực. Các quy định của địa phương Bước 7: Báo cáo. Sau khi hoàn Số 9. thành điều tra địa điểm, nhóm kiểm Nacanieli, R (2009). What motivates có xu hướng nghiêm ngặt nhất và toán sẽ lập một báo cáo ghi lại các environmental auditing?. Pacific Account- có thể được ban hành bởi các thôn ing Review, 21(3), pp. 304 – 318. phát hiện và khuyến nghị của mình. hay thị xã, thành phố nhỏ, thị trấn, Nguyễn Thị Ngọc Ánh & Lê Thị Nhung Báo cáo phải được kèm theo thông quận hoặc các cấp khác. Đôi khi, (2011). KTMT và quản lý sinh thái - Một số tin như hỗ trợ dữ liệu phòng thí thuận lợi, khó khăn của DN Việt Nam trong một cơ quan quản lý của tiểu bang nghiệm, bản đồ, bản vẽ hay các triển khai thực hiện. Tạp chí Môi trường, hoặc liên bang có thể yêu cầu một hình ảnh. Số 2/2017. cơ quan quản lý chính sách ở cấp Nguyễn Tuấn Trung (2008). KTMT và 5. Kết luận địa phương. những thách thức đặt ra đối với Kiểm toán Hoạt động sản xuất - kinh - Xem xét hồ sơ: Một đánh giá Nhà nước Việt Nam. Tạp chí Nghiên cứu doanh của các DN hầu như đều gây Khoa học Kiểm toán, Số 07-04/2008, trang thật cẩn thận và kỹ lưỡng của tất cả ảnh hưởng đến môi trường xung 19-23. các công ty và bất kỳ hồ sơ đại quanh. Điều này dẫn đến, các tổ Phạm Đức Hiếu (2008). Kế toán môi lý/chi nhánh có sẵn nên tuân theo chức thế giới yêu cầu bên cạnh mục trường: Một góc nhìn từ khía cạnh trách một quy trình xem xét quy định. tiêu lợi nhuận đạt được thì ban lãnh nhiệm xã hội của tổ chức. Tạp chí Khoa Quá trình xem xét hồ sơ cung cấp học Thương mại, số 24. 06/2008, trang 33 đạo công ty cũng cần phải quan – 37. một lịch sử môi trường của địa tâm đến bảo vệ môi trường như là Phạm Thị Việt Anh (2015). Kiểm toán điểm/vị trí có thể giảm đáng kể thời một trách nhiệm đối với xã hội. tác động môi trường - kinh nghiệm quốc tế gian cần thiết cho việc điều tra vị Vấn đề đặt ra ở đây chính là, DN và khả năng ứng dụng ở Việt Nam. Tạp chí trí nếu các khu vực có vấn đề cụ thể cần có sự hiểu những nét cơ bản Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 31, có thể bị cô lập. Có thể lấy một số nhất về KTMT cũng như quy trình Số 2S. ví dụ về các loại hồ sơ cần thiết Ruth, H (2010). Environmental Audit- chung. ing: Concepts, Methods and Developments. xem xét trong quá trình này như: Bài viết này đã cho thấy rằng, International Journal of Auditing, 2(1), pp. giấy phép không khí và tài liệu liên KTMT chính là công cụ phục vụ 71-85. quan đến tình trạng tuân thủ giấy cho công việc quản trị điều hành, Snežana, L., Luka, L. & Dejan, J phép, kế hoạch phòng ngừa ô bao gồm một quy trình kiểm tra, (2017). Environmental audit for environ- nhiễm; bản đồ địa hình và ảnh chụp xác nhận và đánh giá có tính hệ mental improvement and protection. Eco- từ trên không. thống, định kỳ và khách quan mà nomic Themes, 55(4), pp. 521-538. 48 Tạp chí Kế toán & Kiểm toán số tháng 4/2020
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2