ViÖn khoa häc x héi ViÖt Nam
-----------------------------------
HäC ViÖn KHOA HäC X HéI
Phan Th Thu Trâm
kinh nghiÖm xóc tiÕn ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoμi mét sè níc khu vùc §«ng ¸
vμ bμi häc CHO ViÖt Nam
Chuyªn ngμnh : Kinh tÕ ThÕ giíi vμ Quan hÖ Kinh tÕ quèc tÕ
M· sè : 62.31.07.01
Tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sü kinh tÕ
Hμ Néi - 2010
C«ng tr×nh hoμn thμnh t¹i: Häc viÖn Khoa häc X· héi,
ViÖn Khoa häc X· héi ViÖt Nam
Ngêi híng dÉn khoa häc:
1. GS. TS. NguyÔn Xu©n Th¾ng
2. TS. NguyÔn Anh TuÊn
Ph¶n biÖn 1: ............................................................
Ph¶n biÖn 2: ............................................................
Ph¶n biÖn 3: ............................................................
LuËn ¸n sÏ ®îc b¶o vÖ tríc héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp nhμ níc, t¹i Häc viÖn Khoa häc
X· héi vμo håi .... giê .... ngμy ... th¸ng ... n¨m 2010
Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i: Th viÖn Quèc gia
Th viÖn ViÖn Khoa häc X· héi ViÖt Nam
Danh môc c¸c c«ng tr×nh c«ng bè
liªn quan ®Õn luËn ¸n
1/ Phan Th Thu Trâm (2004), “Nhng gii pháp đẩy mnh xúc tiến đầu tư
trc tiếp nước ngoài ti Vit Nam”, Tp chí Kinh tế và Do,
s 375 tháng 7 năm 2004.
2/ Phan Th Thu Trâm (2004), “Nhng gii pháp thúc đẩy gii ngân ngun
vn ODA”, Tp chí Chng khoán, s 6-7 năm 2004.
3/ Phan Th Thu Trâm (2009), “Ninh Thun - Nơi tương lai bt đầu”,
(Hi ngh Xúc tiến đầu tư vào Ninh Thun) đăng ti trên
website www.ninhthuan.gov.vn.
4/ Phan Th Thu Trâm (2010), “Hot động Xúc tiến đầu tư Vit Nam:
vn đề t chc và tài chính” - Tp chí Kinh tế d báo,
s 4 tháng 2 năm 2010.
5/ Phan Th Thu Trâm (2010), ChuyÓn ®éng cña dßng FDI thêi kú hËu
khñng ho¶ng” - Tp chí Đầu tư nước ngoài, 10 tháng 3 năm 2010.
1
PHN M ĐẦU
1. Tính cp thiết và ý nghĩa ca đề tài
Kinh nghiÖm thu hót vμ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn FDI cña c¸c nÒn kinh tÕ trong khu vùc
lμ coi xóc tiÕn ®Çu t (XTĐT) như mt ng cô h÷u hiÖu ®Ó thu hót vèn ®Çu t, trë thμnh mét
ho¹t ®éng ngμy cμng ®îc gia t¨ng, kh«ng chØ ë c¸c níc ph¸t triÓn mμ cßn ë c¸c níc ®ang
ph¸t triÓn.
Công tác Xúc tiến đầu tư ca Vit Nam đang trong giai đon đầu ca quá trình chuyên
nghip hóa. Giai đon 1995-2000, XTĐT xem như mt giai đon tin d án và chm dt sau
khi d án được cp giy phép đầu tư. Giai đon 2000-2005 đánh du bước chuyn biến quan
trng v XTĐT, t hình thành d án sang trin khai d án nhưng ch tp trung thu hút vn t
bên ngoài vào. Giai đon t 2005 đến nay đã bt đầu coi trng XTĐT trong nước, liên kết hot
động XTĐT vi hot động ngoi giao, xúc tiến thương mi và du lch, thiết lp h thng chân
rết XTĐT các th trường trng đim và trin khai thc hin Chương trình XTĐT quc gia.
Tuy nhiªn, thùc tiÔn cho thÊy c«ng t¸c XT§T ë ViÖt Nam vn thiÕu mét tÇm nh×n dμi h¹n
cã tÝnh chiÕn lîc vμ hÖ thèng, chưa hiu qu, chưa có s thng nht và thiếu s chuyên nghip.
§ã lμ nguyªn nh©n dÉn ®Õn lóng tóng, mÉu thuÉn, chång chÐo khi x©y dùng néi dung, ch¬ng
tr×nh; qu¸ tr×nh thùc hiÖn XTĐT vÉn theo kiÓu ho¹t ®éng theo phong trμo, kh«ng tÝnh ®Õn hiÖu
qu¶; c¬ chÕ phèi hîp trong c«ng t¸c XT§T cha ®îc quy ®Þnh cô thÓ; sù g¾n kÕt gi÷a c¸c ho¹t
®éng XT§T - xóc tiÕn th¬ng m¹i vμ xóc tiÕn du lÞch cha râ rμng; vai trß qu¶n lý nhμ níc cña
c¸c Bé, ngμnh vÒ XT§T cßn h¹n chÕ; viÖc b¸o c¸o, trao ®æi th«ng tin vÒ c«ng t¸c XT§T cha
cã c¬ chÕ; n¨ng lùc XT§T cßn yÕu, nhÊt lμ tr×nh ®é c¸n bé, c¬ së vËt chÊt vμ ®iÒu kiÖn ho¹t
®éng. Hin tượng “mnh ai người đấy làm”, “người người làm xúc tiến đầu tư, nhà nhà làm xúc
tiến đầu tưđang bc l ngày càng rõ s yếu kém.
Vi thc tế như trên, đề tài khng định tính cn thiết phi tp trung nghiên cu v xúc
tiến đầu tư, đặt nn móng cơ s lý lun v XTĐT; xem xét mô hình và kinh nghim ca 3
trường hp đin hình trong khu vc Đông Á; trên cơ s kinh nghim quc tế, đánh giá thc
trng XTĐT ca Vit Nam, t đó xác định quan đim, phương hướng và gii pháp nâng cao
hiu qu hot động XTĐT ca Vit Nam.
2. T×nh h×nh nghiªn cøu
HiÖn nay cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn thÕ giíi vμ ë ViÖt Nam vÒ ®Çu t níc
ngoμi ë nh÷ng gi¸c ®é kh¸c nhau: kinh tÕ häc, kinh tÕ - chÝnh trÞ häc, luËt häc, x· héi häc ...
nh»m môc tiªu t¨ng cêng thu hót vμ sö dông nguån vèn nμy ®Ó phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ.
Tuy nhiªn, xóc tiÕn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoμi l¹i lμ mét ®Ò tμi hÑp vμ Ýt ®îc nghiªn cøu
chuyªn s©u, chñ yÕu lång ghÐp trong c¸c b¸o c¸o tæng thÓ vÒ FDI. Mét sè nghiªn cøu còng ®Ò
cËp ®Õn kinh nghiÖm xóc tiÕn ®Çu t ë c¸c níc nhng viÖc liªn hÖ ®Ó øng dông vμo ®iÒu kiÖn
cña ViÖt Nam cßn rÊt h¹n chÕ hoÆc quan ®iÓm ph©n tÝch thiªn vÒ ho¹t ®éng FDI vμ thiªn vÒ lîi
Ých cña nhμ ®Çu t níc ngoμi nªn nh÷ng vÊn ®Ò riªng vÒ XT§T ë ViÖt Nam cha ®îc lμm râ.
Nh vËy, mÆc dï cã kh¸ nhiÒu nghiªn cøu c¶ trong vμ ngoμi níc vÒ FDI, trong ®ã cã FDI ë
ViÖt Nam, nhng ®Õn nay vÉn cßn thiÕu c¸c nghiªn cøu c¬ b¶n, cã tÝnh hÖ thèng vÒ ho¹t ®éng
XT§T. C¸c néi dung cña XT§T ch mi ®îc xem xÐt g¾n víi c¸c yªu cÇu cña tõng thêi mèc
héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña c¸c quèc gia trong ®ã cã ViÖt Nam.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
§èi tîng nghiªn cøu lμ ho¹t ®éng XT§T cña ba quèc gia §«ng ¸ (Trung Quèc,
Malaixia, Th¸i Lan).Vi nhng thành công trong xúc tiến đầu tư ngun vn FDI phc v cho
chiến lược phát trin kinh tế, biến Trung Quc tr thành công xưởng sn xut ca thế gii, biến
Malaixia tr thành xưởng sn xut đin t ln nht khu vc ASEAN, biến Thái Lan tr thành
công xưởng sn xut công nghip ph tr đứng th ba Châu Á.
2
Ph¹m vi nghiªn cøu: (i) Cơ s lý lun v XTĐT: Xut phát t bn cht đầu tư nước
ngoài, quan đim ca Đảng v mc tiêu thu hút FDI để hình thành Khái nim xúc tiến đầu tư;
xác định bn cht XTĐT, ch th XTĐT, đối tượng XTĐT, đặc đim XTĐT, ni dung XTĐT,
vai trò XTĐT và các nhân t nh hưởng trên phương din quc tế, khu vc và quc gia đến
hot động XTĐT, nht là đối vi nhng nn kinh tếđộ m th trường cao; (ii) Nghiªn cøu
c¸c vÊn ®Ò XT§T cña 3 níc trong thi gian 10 n¨m qua; (iii) Cùng vi vic phân tích hot
động XTĐT Vit Nam giai đon 10 năm qua là các khuyến ngh v gii pháp hoàn thin công
tác xúc tiến đầu tư hin nay ca Vit Nam, chú trng vào vn đề quy hoch công tác XTĐT,
hình thành hành lang pháp lý, công tác t chc và các điu kin đảm bo cho h thng xúc tiến
đầu tư ti Vit nam hot động hiu qu trong giai đon 2010-2020.
Tuy nhiªn ph¹m vi nghiªn cøu kh«ng hoμn toμn giíi h¹n trong kho¶ng thêi gian nªu trªn
mμ cã sù më réng, liªn hÖ vμ so s¸nh víi c¸c giai ®o¹n tríc ®ã.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
LuËn ¸n ®îc thùc hiÖn dùa trªn quan ®iÓm cña Chñ nghÜa M¸c-Lª Nin, t tëng Hå ChÝ
Minh; ®ång thêi qu¸n triÖt vμ vËn dông ®êng lèi ®æi míi kinh tÕ, ®æi míi tæ chøc vμ qu¶n lý
cña §¶ng qua c¸c thêi kú. LuËn ¸n sö dông mét sè ph¬ng ph¸p chñ yÕu lμ ph©n tÝch kinh tÕ vÜ
m«, m« h×nh ho¸ vμ thèng kª; kÕ thõa, so s¸nh, sö dông chuyªn gia, nghiªn cøu liªn ngμnh,
nghiên cu trường hp đin hình, điu tra-kho sát và phng vn trc tiếp.
5. Đãng gãp cña luËn ¸n
Th nht, lun án h thng hoá lý lun cơ bn liên quan đến XTĐT FDI. Th hai, trên cơ
s phân tích dòng vn FDI vào 3 nước Trung Quc, Thái Lan và Malaixia trong thi gian 10
năm qua tr li đây, lun án phân tích hot động XTĐT và cách thc t chc thc hin hot
động XTĐT, mô hình cơ quan XTĐT ca 3 nước, t đó rút ra nhng đặc trưng chung, bài hc
thành công và không thành công và kinh nghim cho Vit Nam. Th ba, cùng vi vic phân
tích hot động XTĐT Vit Nam giai đon 10 năm qua là các khuyến ngh v gii pháp hoàn
thin công tác xúc tiến đầu tư hin nay ca Vit Nam giai đon 2010-2020.
6. KÕt cÊu cña luËn ¸n
Ngoài các tranh bìa, bng ký hiu viết tt, mc lc, m đầu, kết lun, ph lc và danh
mc tài liu tham kho, ni dung chính ca lun án gm 3 chương, như sau:
Chương 1: Mt s vn đề lý lun cơ bn và thc tin liên quan đến hot động XTĐT
Chương 2: Hot động XTĐT ca mt s nước Đông Á
Chương 3: Định hướng và gii pháp thúc đầy hot động XTĐT Vit Nam trên cơ s vn dng
kinh nghim quc tế.