Kỹ năng tổ chức và triển khai nghiên cứu tiếp cận chuẩn mực công bố quốc tế

See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/325659094<br /> <br /> Kỹ năng tổ chức và triển khai nghiên cứu tiếp cận chuẩn mực công bố quốc tế<br /> Presentation · June 2018<br /> DOI: 10.13140/RG.2.2.13547.85283<br /> <br /> CITATIONS<br /> <br /> READS<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1,981<br /> <br /> 1 author:<br /> Quan-Hoang Vuong<br /> Phenikaa University<br /> 194 PUBLICATIONS   614 CITATIONS   <br /> SEE PROFILE<br /> <br /> Some of the authors of this publication are also working on these related projects:<br /> <br /> Socio-cultural studies View project<br /> <br /> Vietnamese entrepreneurship survey View project<br /> <br /> All content following this page was uploaded by Quan-Hoang Vuong on 09 June 2018.<br /> <br /> The user has requested enhancement of the downloaded file.<br /> <br /> Kỹ năng tổ chức và triển khai nghiên cứu tiếp cận chuẩn mực công<br /> bố quốc tế<br /> Vương Quân Hoàng<br /> https://sc.sshpa.com<br /> Trường ĐH Thành Tây, Trung tâm ISR; hoang.vuong@wu.edu.vn, và<br /> Université Libre de Bruxelles, Centre Emile Bernheim; qvuong@ulb.ac.be<br /> Bài giảng trong khuôn khổ<br /> Chương trình hỗ trợ nghiên cứu của VBFA tại Đại học<br /> Ngoại thương Hà Nội<br /> Hà Nội, ngày 7 tháng 6 năm 2018<br /> (Bản cuối v.7; ngày 9 tháng 6 năm 2018)<br /> “Well begun is half done”<br /> –– Aristotle<br /> <br /> Chúng ta bắt đầu câu chuyện dài của hành trình từ ý tưởng tới xuất bản quốc tế thành<br /> công với một cái kết có hậu.<br /> Trong hình trình bày dưới đây các bạn đang nhìn thấy điều mà một nhà nghiên cứu sau<br /> khi nộp bản thảo – thường là nhiều tháng, và đôi khi còn tính bằng năm – mong muốn nhìn thấy:<br /> quyết định biên tập “ACCEPT”.<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tốt hơn nữa, nếu quyết định đó đến từ một tạp chí của một nhà xuất bản mạnh, ví dụ<br /> trong hình là Routledge / Taylor & Francis. Lại còn tốt hơn nữa, nếu tạp chí đó đã được chỉ mục<br /> hóa trong Scopus (Scopus), ISI Web of Science (Clarivate Analytics) trong danh mục tốt cỡ như<br /> SSCI (Social Science Citation Index). Niềm vui sẽ nhân lên nữa, nếu tạp chí đó lại có trị số của<br /> hệ số tác động (HSTĐ) của ISI cao (hệ số này có tên gọi chính thức là Journal Impact Factor),<br /> cũng như của Scopus (có tên gọi chính thức là CiteScore). Thường hệ số cao hạng nhất, thì tạp<br /> chí ta xuất bản trên đó nằm trong nhóm 25% ảnh hưởng lớn nhất, xét từ quan điểm bibliometrics,<br /> hay gọi là Q1. Còn hơn thế nữa, thì một số nhỏ nào đó trong Q1 này được giới chuyên gia trong<br /> ngành xếp riêng, tấm tắc với nhau, “nhóm của các thầy chiếu trên”.<br /> Hình ảnh dưới đây là của một bài báo khi vừa được chấp thuận, và thuộc nhóm thỏa mãn<br /> tất cả các chuẩn mơ ước, tức là “giấc mơ hạng A*”. Câu hỏi đặt ra là: Vậy chúng ta có cơ hội<br /> bao nhiêu % để hoàn thành giấc mơ đó? Làm thế nào để có thể đi từ những ý tưởng thô nhám<br /> nhất, tới công đoạn hoàn thành giấc mơ đó?<br /> *Câu trả lời khá đơn giản: Không sớm thì muộn, chúng ta cũng sẽ có cơ hội 100%! Tuy<br /> vậy, chúng ta bắt buộc phải viết ra “cái gì đó”, cho dù ban đầu ở trạng thái thô sơ nhất. Và từ từ<br /> biến nó thành cái mà ta gọi là “tác phẩm”.<br /> Mọi rắc rối sinh ra từ câu trả lời đơn giản này. Vì thực hiện là một kỷ luật lao động thực<br /> sự, đôi khi rất khắc nghiệt. Và tương lai số phận sản phẩm không do ta quyết định, mà do đồng<br /> nghiệp đánh giá.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Gs. John Kirwan của University of Bristol, UK (Kirwan, 2017) chia sẻ trên Nature về sự<br /> nghiệp của bản thân rằng đối với các công việc đã được tiến hành thì con số thành công chỉ là<br /> 38% (xem thêm: https://sc.sshpa.com/post/4153). Điều đó có nghĩa ngay cả đối với các nhà khoa<br /> học hạng nhất, nhận được quyết định “ACCEPT” có ý nghĩa rất đáng kể. Vì vậy, để bước vào<br /> giai đoạn cọ xát, cải thiện, sửa đổi, tranh đấu lý lẽ, cho tới khi được chấp thuận xuất bản, có một<br /> bản thảo tốt là một bước đệm gọn gàng và tất cả những gì cần.<br /> Vậy thì, thực sự viết nghiên cứu khoa học là gì?<br /> Câu hỏi tưởng chừng rất đơn giản này, hóa ra lại không hề đơn giản. Sau khi thảo luận<br /> với rất nhiều người trong nghề này, và ở các ngành khác nhau, tôi nhận thấy mình nên chốt lại<br /> với cách định nghĩa riêng cho mình. Nó như sau:<br /> o Một quan điểm có ích về nghiên cứu: Nghiên cứu là quan sát những gì người khác<br /> cũng quan sát, nhưng nghĩ điều mà mình (hy vọng rằng) chỉ có mình nghĩ đến.<br /> o Một quan điểm về nghề viết có thể ứng dụng được: Viết là nghĩ trên giấy.<br /> Từ đó dẫn đến một định nghĩa rất riêng cho bản thân về công việc viết nghiên cứu rất đơn<br /> giản và dễ hiểu như sau:<br /> <br /> 3<br /> <br /> Viết nghiên cứu là quá trình đặt những suy nghĩ riêng nhất của mình về đối tượng quan<br /> sát lên trên giấy. Quá trình này được thực hiện tuân thủ các chuẩn mực phân tích và<br /> trình bày khoa học.<br /> Các bạn có thể sẽ có cách định nghĩa riêng cho mình. Nhưng chỉ nguyên việc suy nghĩ về<br /> nghề nghiên cứu, và công việc viết nghiên cứu thôi, cũng đã là một bước tiến lý thú.<br /> 1. Bối cảnh và sự cần thiết của việc viết bài báo quốc tế1<br /> Bối cảnh ngành nghề nghiên cứu quốc tế và câu chuyện “publish or perish”—dù được<br /> nhắc đến với ý nghĩa tiêu cực, tích cực hay trung tính—trong giới học thuật hiện nay góp phần<br /> khiến công bố khoa học trở nên sôi động. Sự hình thành, phát triển của khoa học quốc tế và xuất<br /> bản quốc tế từ những tạp chí đầu tiên năm 1665 tại Anh và Pháp (Banks, 2018) đã tạo nên những<br /> quy chuẩn trong khoa học mà trong dòng chảy toàn cầu hóa hiện nay, không một nước nào có<br /> thể đứng ngoài cuộc. Việt Nam cũng hòa chung vào dòng chảy đó, với sự ra đời của Quỹ phát<br /> triển khoa học và công nghệ quốc gia (NAFOSTED) vào năm 2008 với những chuẩn mực quốc<br /> tế tường minh và cụ thể, đã góp phần tạo nên sinh hoạt khoa học sôi nổi và đa dạng hơn rất nhiều<br /> (tham khảo: https://sc.sshpa.com/post/1098).<br /> Bối cảnh quốc tế<br /> Công bố khoa học đã không còn là chuyện quá xa lạ. Sự ảnh hưởng và uy tín học thuật<br /> của các nhà nghiên cứu lớn luôn được đánh giá qua năng suất cũng như chất lượng nghiên cứu.<br /> Ngay từ trong những năm trong học, học sinh quốc tế đã được tiếp xúc với các tiêu chuẩn và<br /> kiến thức học thuật đỉnh cao. Ví dụ tại Mỹ, cuộc thi Science Talent Search cho học sinh trung<br /> học bắt đầu từ năm 1942 và nhiều người thắng cuộc đã tiếp tục đạt các giải thưởng lớn khác như<br /> Nobel hay Fields sau này. Hay đối với bậc học tiến sĩ trên thế giới, yêu cầu phổ biến ngày nay<br /> bên cạnh luận văn tốt nghiệp luôn là có 2-3 nghiên cứu được xuất bản trước khi tốt nghiệp.<br /> Vì vậy, cạnh tranh trong nghề nghiên cứu đang gia tăng với số lượng Ph.D đào tạo tăng<br /> vọt ở hầu hết tất cả các ngành: dưới 10% tốt nghiệp có thể “land a dream job” trong môi trường<br /> học thuật khắc nghiệt hiện nay.<br /> <br /> 1<br /> <br /> Trong bài này, tôi cố gắng sử dụng tối đa các tài liệu đã xuất bản của chính bản thân mình, để gia tăng độ tin cậy<br /> phần trao đổi về trải nghiệm cá nhân qua rất nhiều chu trình thực tế đi đến công bố quốc tế.<br /> <br /> 4<br /> <br />