Kỹ thuật vi phẫu điều trị thoát vị đĩa đệm thắt lưng

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> KỸ THUẬT VI PHẪU ĐIỀU TRỊ THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM THẮT LƯNG<br /> Huỳnh Hồng Châu *<br /> Mở đầu: Vấn đề nổi bật nhất trong điều trị ngoại khoa thoát vị đĩa đệm thắt lưng (TVDDTL) là chỉ<br /> định kỹ thuật phương pháp điều trị.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Kỹ thuật vi phẫu điều trị TVDDTL, đánh giá kết quả vi phẫu thuật.<br /> Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu tiến cứu 144 trường hợp thoát vị đĩa đệm thắt lưng được<br /> điều trị vi phẫu thuật tại BV Đại Học Y Dược TP.HCM trong khoảng thời gian từ 1-2006 đến 12-2007,<br /> được theo dõi sau mổ 3-6-12 tháng.<br /> Kết quả: Tuổi thường gặp từ 40-60 tuổi (65%). Nam 52,5%, nữ 47,5%. Vị trí thường gặp: 59,7% ở<br /> L4-5 và 31,9% ở L5-S1. Đau thắt lưng& đau lan theo rễ dọc xuống chân (80%). Mổ với kính vi phẫu 144<br /> ca, với đường mở da 20 mm, mở lỗ khóa qua liên bản sống, có đđịnh vị x quang. Biến chứng lúc mổ : 0%.<br /> Theo dõi sau mổ : hết đau & giảm đau 97,9 % ; thang điểm JOA là 28,8. Nhiễm trùng da, mô mềm : 4,16%<br /> ; viêm thân sống đĩa đệm 2,08%. Tái phát: 2, 08%.<br /> Kết luận : Vi phẫu thuật TVDDTL là kỹ thuật ít xâm lấn, an toàn, cho kết quả cao.<br /> Từ khóa : Thoát vị đĩa đệm thắt lưng, kỹ thuật vi phẫu lấy nhân đệm.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> LUMBAR MICRODISCECTOMY TECHNIQUE<br /> Huynh Hong Chau * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 2 - 2011: 314 - 317<br /> Introduction: Indication of surgical procedures is a problem in management of lumbar disc<br /> herniation.<br /> Purpose of the research: Evaluation of lumbar microdiscectomy technique.<br /> Material and method: Retrospective study of 144 lumbar disc herniation that were operated by<br /> microdiscectomy technique at the UMC of HCMC from 1-2006 to 12-2007 with the following 3-6-12 moths<br /> by the JOA score.<br /> Results: There is 65% from 40 to 60 years old. Male (52.5%), Female (47.5%). There is 59.7% at the<br /> L4-5 and 31.9% at the L5-S1. The interlaminar “Key hole” approach is made. No preoperative<br /> complication. The infection of the Incision is 4.16%, the deep infection is 2.08% and recurrence rate is<br /> 2.08%. The excellent and good result is 97.9%, the JOA score is 28.8.<br /> Conclusion: Lumbar microdiscectomy Technique is a minimally invasive surgery; it is safe and highly<br /> effective method.<br /> Key word: Lumbar microdiscectomy –Technique.<br /> <br /> GIỚI THIỆU<br /> Bệnh thoát vị đĩa đệm được mô tả đầu tiên<br /> bởi Luschka (1820-1875). Mixter & Barr mô tả<br /> về chẩn đoán và cách điều trị phẫu thuật<br /> (1934).<br /> <br /> Grafton Love giới thiệu đường mổ lỗ khóa<br /> qua liên bản sống (1939).<br /> Yasargil, Caspar công bố vi phẫu thuật<br /> thoát vị đĩa đệm thắt lưng từ 1977.<br /> Ngày nay, điều trị phẫu thuật thoát vị đĩa<br /> <br /> * Bộ Môn Ngoại Thần kinh, Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: ThS. BS. Huỳnh Hồng Châu ĐT: 0913.908.868 hoặc 22.220.760 Email: chauhhg@yahoo.fr<br /> <br /> 314<br /> <br /> Chuyên Đề Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất 2011<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> đệm thắt lưng gồm hai cách:<br /> Đường mổ qua ống sống (không bị giới hạn<br /> về hình dạng, vị trí của nhân đệm lồi) hoặc can<br /> thiệp vào trong nhân đệm (chỉ định 10-15 % của<br /> tổng số thoát vị đĩa đệm).<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Nhằm đánh giá kết quả điều trị vi phẫu<br /> thuật, nghiên cứu tiền cứu 144 trường hợp<br /> thoát vị địa đệm thắt lưng được vi phẫu thuật<br /> từ 1- 2006 đến 12-2007 tại BV ĐHYD TP. HCM.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Tuổi và giới<br /> Bảng 1. Phân bố theo nhóm tuổi<br /> Tuổi < 30 30 – 39 40 – 49 50 – 59 ≥ 60<br /> 23<br /> 51<br /> 42<br /> 15<br /> Số BN 13<br /> 16,0<br /> 35,4<br /> 29,2<br /> 10,4<br /> Tỷ lệ % 9,0<br /> <br /> Tổng<br /> 144<br /> 100,0<br /> <br /> Tuổi nhỏ nhất: 20; Tuổi lớn nhất: 75 ; Tuổi<br /> trung bình: 46,28  11,12<br /> Giới: nam 52,5% > nữ 47,5%.<br /> Khởi phát đột ngột: 23 (16,0%), dần dần:<br /> 121 (84,0%).<br /> Bảng 2: Triệu chứng khởi phát<br /> Đột ngột<br /> Dần dần<br /> 19 (19,6%) 78 (80,4%)<br /> 19 (19,4%) 79 (80,6%)<br /> 3 (100%)<br /> 0<br /> 1 (20%)<br /> 4 (80%)<br /> 4 (10,0%) 36 (90,0%)<br /> 1 (100%)<br /> 0<br /> <br /> Tổng<br /> 97<br /> 98<br /> 3<br /> 5<br /> 40<br /> 1<br /> <br /> Bảng 3: Dấu hiệu căng rễ (Lasègue)<br /> Dấu hiệu căng rễ<br /> < 30º<br /> 30 – 60º<br /> > 60º<br /> Tổng<br /> <br /> Số BN<br /> 8<br /> 114<br /> 22<br /> 144<br /> <br /> Bảng 4 : Vị trí thoát vị đĩa đệm thắt lưng trên<br /> phim MRI<br /> Vị trí<br /> Giữa<br /> Sau bên<br /> Ngách bên<br /> Lỗ liên hợp<br /> Xa bên<br /> Tổng<br /> <br /> Số BN<br /> 42<br /> 75<br /> 15<br /> 12<br /> 0<br /> 144<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 29,2<br /> 52,1<br /> 10,4<br /> 8,3<br /> 0<br /> 100,0<br /> <br /> Bảng 5: Tầng thoát vị đĩa đệm<br /> Vị trí mổ<br /> L1L2<br /> L2L3<br /> L3L4<br /> L4L5<br /> L5S1<br /> Tổng<br /> <br /> Số BN<br /> 4<br /> 1<br /> 7<br /> 86<br /> 46<br /> 144<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 2,8<br /> 0,7<br /> 4,9<br /> 59,7<br /> 31,9<br /> 100,0<br /> <br /> Số BN<br /> 92<br /> 52<br /> 144<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 63,9<br /> 36,1<br /> 100,0<br /> <br /> Bảng 6: Độ dài vết mổ<br /> Độ dài vết mổ<br /> < 20mm<br /> > 20mm<br /> Tổng<br /> <br /> Bảng 7: Lượng máu mất<br /> <br /> Triệu chứng khởi phát<br /> <br /> Triệu chứng<br /> Đau thắt lưng<br /> Đau theo rễ<br /> yếu vận động<br /> Giảm cảm giác<br /> Đi cách hồi<br /> R l, cơ vòng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 5,6<br /> 79,2<br /> 15,3<br /> 100,0<br /> <br /> Máu mất<br /> < 20ml<br /> > 20ml<br /> Tổng<br /> <br /> Số BN<br /> 92<br /> 52<br /> 144<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 63,9<br /> 36,1<br /> 100,0<br /> <br /> Bảng 8: Biến chứng hậu phẫu<br /> Biến chứng<br /> Nhiễm trùng da<br /> Nhiễm trùng sâu<br /> Dò dịch não tủy<br /> <br /> Số BN<br /> 6<br /> 3<br /> 0<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 4,16<br /> 2,08<br /> <br /> Bảng 9: Kết quả phẫu thuật<br /> Kết quả<br /> Hết đau<br /> Giảm đau<br /> Không đổi<br /> Tổng<br /> <br /> Chuyên Đề Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất 2011<br /> <br /> Số BN<br /> 67<br /> 74<br /> 3<br /> 144<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 46,5<br /> 51,4<br /> 2,1<br /> 100<br /> <br /> 315<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 35<br /> 30<br /> 25<br /> 20<br /> 15<br /> 10<br /> 5<br /> 0<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> 27.65<br /> <br /> 28.67<br /> <br /> 28.8<br /> <br /> Sau moå3<br /> thaù<br /> ng<br /> <br /> Sau moå6<br /> thaù<br /> ng<br /> <br /> Sau moå12<br /> thaù<br /> ng<br /> <br /> 22.1<br /> 14.75<br /> <br /> Tröôù<br /> c moå<br /> <br /> Sau moåsôù<br /> m<br /> <br /> Thang điểm JOA sau mổ 12 tháng =28,8 (điểm tối đa là 29).<br /> nguyên bản là 35 mm) và với dụng cụ mổ thoát<br /> BÀN LUẬN<br /> vị đĩa đệm khác. Nhờ nguồn sáng đồng trục và<br /> Bệnh ở nam nhiều hơn nữ, độ tuổi trung<br /> độ phóng đại quen thuộc X3.5, thao tác phẫu<br /> bình 46t. Lao động nặng (51,4%), lao động nhẹ<br /> tích không mất máu, ít xâm lấn. Bí quyết là<br /> (48,6%). Tầng đĩa đệm thường gặp nhất là L4-5<br /> nhìn thấy thật rõ đường sinh tồn của rễ, xác<br /> (tỉ lệ 59,7%) và L5-S1 (31,9%). Trên phim MRI,<br /> định vị trí chèn ép, mới lấy nhân đệm, giải ép<br /> vị trí thường gặp là sau bên (52,1%) và ở<br /> rễ. Kiểm tra đường sinh tồn của rễ-từ vai rễ tới<br /> đường giữa (29,2%).<br /> lỗ gian đốt sống- sau khi lấy nhân đệm, để<br /> không bỏ sót mãnh rời hoặc nguyên nhân<br /> Về triệu chứng<br /> chèn ép khác. Không dẫn lưu vì cầm máu kỹ<br /> Đau theo rễ là nổi bật (80,6%), dấu Lasègue<br /> dưới kính vi phẫu.<br /> tìm thấy