BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
PHAN BÙI GIA THỦY
MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐẶC ĐIỂM HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ VÀ
THÔNG TIN BẤT CÂN XỨNG CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT
TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN TP.HCM
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng
MÃ SỐ: 9 34 02 01
Người hướng dẫn khoa học:
TS. NGÔ VI TRỌNG
TS. NGUYỄN TRẦN PHÚC
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU TỔNG QUAN ................................................................................................. 1
1.1 Lý do nghiên cứu ............................................................................................................. 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................................ 4
1.3 Câu hỏi nghiên cứu.......................................................................................................... 4
1.4 Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................................... 5
1.5 Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................................... 5
1.6 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................ 5
1.7 Đóng góp của nghiên cứu ................................................................................................ 6
1.8 Cấu trúc của nghiên cứu ................................................................................................. 6
CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................................................. 7
2.1 Thông tin bất cân xứng ................................................................................................... 7
2.2 Thông tin bất cân xứng trên thị trường chứng khoán ................................................. 7
2.2.1 Khái niệm ................................................................................................................. 7
2.2.2 Cơ sở đo lường ......................................................................................................... 7
2.2.3 Phương pháp đo lường ............................................................................................. 7
2.3 Tổng quan các nghiên cứu .............................................................................................. 8
2.3.1 Nghiên cứu về đo lường thông tin bất cân xứng ...................................................... 8
2.3.2 Nghiên cứu về mối quan hệ giữa đặc điểm Hội đồng quản trị và thông tin bất cân
xứng ................................................................................................................................ 10
2.3.3 Thảo luận các khoảng trống nghiên cứu có thể được bổ khuyết ở Việt Nam ........ 13
CHƯƠNG 3
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................................................... 14
3.1 Mô hình đo lường thông tin bất cân xứng .................................................................. 14
3.1.1 Mô hình Glosten và Harris (1988) ......................................................................... 14
3.1.2 Mô hình George, Kaul và Nimalendran (1991) theo biến chỉ báo ......................... 14
3.1.3 Mô hình George, Kaul và Nimalendran (1991) theo hiệp phương sai .................. 15
3.1.4 Mô hình Kim và Ogden (1996) .............................................................................. 15
3.2 Lựa chọn mô hình đo lường thông tin bất cân xứng phù hợp .................................. 17
3.3 Khung nghiên cứu thực nghiệm .................................................................................. 17
3.4 Giả thuyết nghiên cứu ................................................................................................... 18
3.5 Phương pháp nghiên cứu.............................................................................................. 19
3.5.1 Dữ liệu nghiên cứu ................................................................................................. 19
3.5.2 Đo lường biến nghiên cứu ..................................................................................... 19
3.5.3 Phân tích dữ liệu .................................................................................................... 20
CHƯƠNG 4
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .................................................................. 23
4.1 Đo lường thông tin bất cân xứng ................................................................................. 23
4.1.1 Mức độ thông tin bất cân xứng .............................................................................. 23
4.1.2 Mức độ thông tin bất cân xứng đối với mỗi cổ phiếu ............................................ 26
4.2 Đặc điểm Hội đồng quản trị và thông tin bất cân xứng ............................................ 30
CHƯƠNG 5
KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH .......................................................................... 36
5.1 Các điểm chính của nghiên cứu ................................................................................... 36
5.1.1 Đo lường thông tin bất cân xứng ........................................................................... 36
5.1.2 Đặc điểm Hội đồng quản trị và thông tin bất cân xứng ......................................... 36
5.2 Hàm ý chính sách .......................................................................................................... 36
5.2.1 Các nhà hoạch định chính sách .............................................................................. 36
5.2.2 Các công ty niêm yết ............................................................................................. 37
5.2.3 Các nhà đầu tư chứng khoán .................................................................................. 37
5.3 Giới hạn và hướng nghiên cứu tiếp theo ..................................................................... 37
5.3.1 Giới hạn trong nghiên cứu ..................................................................................... 37
5.3.2 Hướng nghiên cứu tiếp theo ................................................................................... 38
5.4 Kết luận .......................................................................................................................... 39
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ ......................................................... 40
1
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU TỔNG QUAN
1.1 Lý do nghiên cứu
1.1.1 Bối cảnh học thuật
Thông tin bất cân xứng (TTBCX) và đo lường TTBCX trên thị trường chứng khoán là lĩnh
vực thu hút nhiều sự quan tâm của các nhà nghiên cứu bởi vì tầm quan trọng và tính thời sự
của lĩnh vực nghiên cứu này.
Thứ nhất, đo lường TTBCX tạo cơ sở để đánh giá môi trường thông tin của thị trường
chứng khoán ở một quốc gia cụ thể (Affleck-Graves và ctg, 1994; Chakravarty và ctg, 2005;
Huang, 2004; Lai và ctg, 2014).
Thứ hai, đo lường TTBCX hữu ích trong việc đánh giá hiệu quả chính sách được ban
hành bởi cơ quan quản lý thị trường (Berkman và Lee, 2002; Chiyachantana và ctg, 2004;
Frijns và ctg, 2008).
Thứ ba, đo lường TTBCX phụ thuộc vào cách thức lựa chọn phương pháp sử dụng mà
điều này chịu ảnh hưởng lớn từ đặc điểm thị trường giao dịch hay bối cảnh của một quốc gia
cụ thể (Van Ness và ctg, 2001; De Winne và Majois, 2003).
Sau cùng, các phương pháp đo lường TTBCX vẫn được cập nhật và bổ sung cho đến
ngày nay. Đơn cử nghiên cứu của Johnson và So (2018) đã đưa ra một cách tiếp cận mới và
được cho là ưu việt hơn so với cách tiếp cận truyền thống.
Ở góc độ khác, TTBCX là nguyên nhân chính gây ra vấn đề người đại diện (Jensen và
Meckling, 1976) và giải pháp cho vấn đề này đòi hỏi một cơ chế quản trị công ty theo thông
lệ quốc tế, cụ thể đó là Hội đồng quản trị (HĐQT). HĐQT hoạt động hiệu quả có thể làm
giảm vấn đề người đại diện, gia tăng giá trị cho cổ đông, minh bạch công bố thông tin, và
hạn chế TTBCX (Kanagaretnam và ctg, 2007; Chen và ctg, 2007; Rutherford và Buchholtz,
2007). Theo Zahra và Pearce (1989), Nicholson và Kiel (2004), Hilb (2012), một trong
những nhân tố quan trọng góp phần tạo nên một HĐQT hoạt động hiệu quả đó chính là đặc
điểm của HĐQT.
Nhiều công trình nghiên cứu tập trung vào mối quan hệ giữa đặc điểm của HĐQT và
TTBCX theo nhiều khía cạnh khác nhau như: quy mô HĐQT, cấu trúc của HĐQT, đa dạng
nữ giới trong HĐQT, trình độ học vấn của HĐQT, quyền kiêm nhiệm, và tỷ lệ sở hữu cổ
phiếu của HĐQT. Tuy vậy, kết quả về sự tác động của đặc điểm HĐQT đến TTBCX vẫn