BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br />
ĐẠI HỌC HUẾ<br />
<br />
TRẦN XUÂN HIỆP<br />
<br />
QUAN HỆ CAMPUCHIA - VIỆT NAM<br />
(1993 - 2010)<br />
<br />
Chuyên ngành : LỊCH SỬ THẾ GIỚI<br />
Mã số<br />
<br />
: 62 22 03 11<br />
<br />
Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Hoàng Thị Minh Hoa<br />
PGS.TS Hoàng Văn Hiển<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ<br />
<br />
HUẾ, NĂM 2013<br />
i<br />
<br />
LỜI CAM ĐOAN<br />
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số<br />
liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận án là trung thực, được các đồng<br />
tác giả cho phép sử dụng và chưa từng được công bố trong bất kỳ một<br />
công trình nào khác.<br />
Huế, tháng 12 năm 2013<br />
Tác giả luận án<br />
<br />
ii<br />
<br />
LỜI CẢM ƠN<br />
Lời đầu tiên, tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu nặng tới PGS.TS<br />
Hoàng Thị Minh Hoa và PGS.TS Hoàng Văn Hiển. Người Cô và người Thầy không<br />
chỉ trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ và sẻ chia cùng tôi mọi khó khăn trong thời gian học<br />
tập, mà còn là chỗ dựa tinh thần quan trọng để tôi có thể hoàn thành bản luận án này.<br />
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới quý Thầy Cô giáo của Khoa Lịch sử<br />
trường Đại học Khoa học và Đại học Sư phạm - Đại học Huế đã dành sự quan tâm<br />
trong công tác đào tạo, bồi dưỡng và có những ý kiến quý báu cho tôi trong suốt quá<br />
trình học tập, nghiên cứu và viết luận án.<br />
Tôi xin trân trọng cảm ơn Phòng Đào tạo Sau đại học trường Đại học Khoa<br />
học, Ban Đào tạo Sau đại học - Đại học Huế, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, Thông<br />
tấn xã Việt Nam, Học viện Ngoại giao, Đại học Sư phạm I Hà Nội… Đặc biệt, tôi<br />
xin được dành lời cảm ơn chân thành tới các Phòng ban, các Vụ trực thuộc các Bộ<br />
ngành Trung ương đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho tôi có thể tiếp cận và tham<br />
khảo những tài liệu quý giúp tôi viết luận án tốt hơn.<br />
Cuối cùng, tôi muốn gửi lời cảm ơn sâu nặng tới Gia Đình cùng những người<br />
thân, đặc biệt là Cha và Mẹ của tôi đã luôn động viên, ân cần và chăm lo để tôi có<br />
được ngày hôm nay.<br />
Huế, tháng 12 năm 2013<br />
Tác giả luận án<br />
Trần Xuân Hiệp<br />
<br />
iii<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
Trang<br />
Trang phụ bìa ................................................................................................................. i<br />
Lời cam đoan ................................................................................................................ii<br />
Lời cảm ơn .................................................................................................................. iii<br />
Mục lục ........................................................................................................................ iv<br />
Những chữ viết tắt trong luận án .................................................................................. v<br />
Danh mục bảng ............................................................................................................ vi<br />
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1<br />
1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................1<br />
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ....................................................................................3<br />
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................12<br />
4. Phạm vi nghiên cứu và nguồn tư liệu ..................................................................13<br />
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ..................................................14<br />
6. Đóng góp của đề tài ............................................................................................. 14<br />
7. Bố cục luận án .....................................................................................................15<br />
Chương 1. NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI QUAN HỆ CAMPUCHIA VIỆT NAM (1993 - 2010) ......................................................................................... 16<br />
1.1. Nhân tố lịch sử, văn hóa và địa chiến lược ......................................................16<br />
1.1.1. Khái quát quan hệ Campuchia - Việt Nam trước năm 1993 .....................16<br />
1.1.2. Nhân tố địa văn hóa và địa chiến lược ......................................................25<br />
1.2. Bối cảnh quốc tế và khu vực ............................................................................35<br />
1.3. Nhu cầu và chính sách đối ngoại của Campuchia và Việt Nam ......................39<br />
1.3.1. Nhu cầu hợp tác của hai nước ...................................................................39<br />
1.3.2. Chính sách đối ngoại của Campuchia .......................................................42<br />
1.3.3. Chính sách đối ngoại của Việt Nam .......................................................... 47<br />
Chương 2. QUAN HỆ CAMPUCHIA - VIỆT NAM TRÊN CÁC LĨNH VỰC<br />
(1993 - 2010)...............................................................................................................53<br />
2.1. Trên lĩnh vực chính trị, ngoại giao ...................................................................53<br />
2.2. Trên lĩnh vực an ninh .......................................................................................63<br />
<br />
iv<br />
<br />
2.2.1. Vấn đề biên giới lãnh thổ ..........................................................................63<br />
2.2.2. Hợp tác đối phó với những thách thức an ninh phi truyền thống ..............71<br />
2.3. Vấn đề người Việt tại Campuchia ....................................................................76<br />
2.4. Trên lĩnh vực kinh tế ........................................................................................ 81<br />
2.4.1. Quan hệ thương mại ..................................................................................81<br />
2.4.2. Hợp tác đầu tư ........................................................................................... 93<br />
2.4.3. Hợp tác giao thông vận tải .......................................................................108<br />
2.5. Trên một số lĩnh vực khác ..............................................................................117<br />
2.5.1. Hợp tác về giáo dục và đào tạo ...............................................................117<br />
2.5.2. Hợp tác về du lịch ....................................................................................125<br />
2.5.3. Hợp tác về y tế .........................................................................................135<br />
2.6. Trong khuôn khổ hợp tác đa phương .............................................................143<br />
2.6.1. Trong tổ chức ASEAN ............................................................................143<br />
2.6.2. Trong sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Tam giác Việt Nam Lào - Campuchia ..............................................................................................150<br />
2.6.3. Trong sự phát triển Tiểu vùng sông Mekong ..........................................160<br />
Chương 3. NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ VỀ QUAN HỆ CAMPUCHIA - VIỆT NAM<br />
(1993 - 2010)...............................................................................................................168<br />
3.1. Tổng quan về thành tựu và hạn chế trong quan hệ hai nước .........................168<br />
3.2. Một vài đặc điểm trong quan hệ Campuchia - Việt Nam giai đoạn 1993 - 2010 ......172<br />
3.3. Những tác động của quan hệ Campuchia - Việt Nam đến chủ thể hai nước và<br />
khu vực ..................................................................................................................176<br />
3.3.1. Đối với Campuchia ..................................................................................176<br />
3.3.2 Đối với Việt Nam .....................................................................................182<br />
3.3.3 Đối với khu vực ........................................................................................187<br />
3.4. Triển vọng của quan hệ Campuchia - Việt Nam ............................................191<br />
3.4.1. Những thuận lợi .......................................................................................191<br />
3.4.2 Những khó khăn, thách thức ...................................................................198<br />
3.4.3. Dự báo triển vọng quan hệ ......................................................................200<br />
KẾT LUẬN ..............................................................................................................207<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................211<br />
PHỤ LỤC<br />
v<br />
<br />