Luận án tiến sĩ Triết học: Giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân ở Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: Phong Tỉ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:197

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án được nghiên cứu với mục tiêu nhằm nghiên cứu và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, thực tiễn về GDYTCT (giáo dục ý thức chính trị) cho học viên các Học viện CAND (Công an nhân dân), luận án đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng GDYTCT cho học viên các Học viện CAND ở Việt Nam hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án tiến sĩ Triết học: Giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân ở Việt Nam hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH BÙI TRƢỜNG GIANG GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN CÁC HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC HÀ NỘI - 2019
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH BÙI TRƢỜNG GIANG GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN CÁC HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC Mã số: 62 22 03 08 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS Nguyễn Thị Ngân HÀ NỘI - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả luận án Bùi Trƣờng Giang
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 7 1.1. Các công trình, đề tài nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án 7 1.2. Giá trị của các công trình đã được tổng quan và những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án 21 Chƣơng 2 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ Ý THỨC CHÍNH TRỊ VÀ GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN CÁC HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN 25 2.1. Ý thức Chính trị và ý thức Chính trị của học viên các Học viện Công an nhân dân 25 2.2. Giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân - quan niệm và tiêu chí đánh giá 40 Chƣơng 3 THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN CÁC HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 58 3.1. Thực trạng và nguyên nhân của thực trạng chất lượng giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay 58 3.2. Những vấn đề đặt ra trong giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay 94 Chƣơng 4 DỰ BÁO NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN CÁC HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 105 4.1. Dự báo những yếu tố tác động đến giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay 105 4.2. Những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân ở Việt Nam hiện nay 115 KẾT LUẬN 146 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 149 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 150 PHỤ LỤC 159
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CAND : Công an nhân dân CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNXH : Chủ nghĩa xã hội GDYTCT : Giáo dục ý thức chính trị XHCN : Xã hội chủ nghĩa YTCT : Ý thức chính trị
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 3.1: Những biểu hiện của học viên 82 Biểu đồ 3.1: Vai trò của giáo dục ý thức chính trị đối với học viên 64 Biểu đồ 3.2: Các môn học được xem là lý thú và bổ ích cho việc nhận thức và chuyển biến tư tưởng của học viên 70 Biểu đồ 3.3: Đánh giá về nội dung chương trình giáo dục đạo đức người công an cách mạng cho sinh viên 71 Biểu đồ 3.4: Các hình thức giáo dục trong giáo dục ý thức chính trị 74 Biểu đồ 3.5: Sự quan tâm đến vấn đề chính trị, thời sự của đất nước 80
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận án Trải qua hơn 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Công an nhân dân Việt Nam luôn được Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm giáo dục và rèn luyện; được nhân dân thương yêu đùm bọc, giúp đỡ. Họ luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, kịp thời phát hiện và kiên quyết đấu tranh, đập tan mọi âm mưu, hành động phá hoại của các thế lực thù địch và bọn tội phạm; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa, góp phần xứng đáng vào thắng lợi chung của dân tộc. Các Học viện Công an nhân dân là nơi đào tạo nguồn nhân lực chủ yếu cho lực lượng Công an nhân dân, giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng lớp lớp sỹ quan Công an có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có lòng dũng cảm, có năng lực chuyên môn nghiệp vụ, đảm bảo làm lực lượng nòng cốt, tiên phong trong mọi nhiệm vụ được giao. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình, Đảng ủy, Ban Giám đốc và đội ngũ cán bộ, giảng viên làm công tác giảng dạy luôn quan tâm chỉ đạo và tổ chức thực hiện việc giáo dục kiến thức chuyên môn cũng như giáo dục ý thức chính trị cho học viên, coi đây là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên. Việc giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân là vấn đề quan trọng trong chiến lược phát triển con người của Đảng, Nhà nước và ngành Công an thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Giáo dục ý thức chính trị cho học viên nhằm làm cho mỗi học viên có nhận thức sâu sắc và có niềm tin vững chắc đối với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa; nhận rõ bản chất và âm mưu chống phá của các thế lực thù địch... Từ đó có lập trường, bản lĩnh chính trị, kiên định vững vàng trước những âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch và trước mọi cám dỗ của cuộc sống. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả, thành tích đạt được, quá trình giáo dục ý thức chính trị trong các Học viện Công an nhân dân vẫn còn một số mặt hạn chế nhất định: chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng cho học viên còn bất cập; ý thức chính
2 trị của một số học viên chưa cao; chương trình, kế hoạch giáo dục chính trị bị giản lược đến mức tối thiểu; nội dung giáo dục chậm đổi mới, thiếu cập nhật những thông tin mới, nhất là những vấn đề chính trị phức tạp, nhạy cảm; phương pháp giáo dục còn mang tính hình thức, đơn điệu, cứng nhắc, chưa hấp dẫn, chưa thuyết phục, chưa tạo ra sự hứng thú đối với người học; công tác cổ động, tuyên truyền chưa sâu, rộng; thiếu sắc bén trong đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch; hiệu quả giáo dục ý thức chính trị chưa cao, chưa thật sự vững chắc… Hiện nay cuộc đấu tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp, đặc biệt cuộc đấu tranh trên lĩnh vực ý thức hệ diễn ra gay gắt và quyết liệt. Mặt trận chính trị, tư tưởng đang hết sức nóng bỏng. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch ráo riết thực hiện chiến lược “diễn biến hoà bình”, triệt để lợi dụng sự khủng hoảng của chủ nghĩa xã hội, điên cuồng chống phá cách mạng nước ta. Chúng công kích, xuyên tạc, bôi nhọ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kích động bạo loạn chính trị;… đồng thời mưu đồ “phi chính trị hóa lực lượng vũ trang”, nhằm làm cho lực lượng vũ trang mất phương hướng chính trị dẫn đến vô hiệu hoá và làm thay đổi nhận thức các tầng lớp nhân dân đặc biệt là thanh niên, sinh viên bởi đây là đối tượng dễ bị dao động nhất. Trước những biến động phức tạp của tình hình chính trị - kinh tế thế giới, sự tác động từ mặt trái của cơ chế thị trường... một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có lực lượng công an, có cả sĩ quan cấp cao thoái hóa về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham ô, tham nhũng, lãng phí...; một bộ phận học viên ngại học tập chính trị, xa rời lý tưởng, có lối sống thực dụng, ích kỷ, mưu cầu danh lợi, một số học viên chưa thật sự tu dưỡng, rèn luyện nên đã sa vào tệ nạn như lô đề, cá độ, cờ bạc, cầm đồ…Những vi phạm về phẩm chất đạo đức của một bộ phận cán bộ chiến sĩ Công an nhân dân nói trên, tuy không phải là phổ biến nhưng nó đã làm mất lòng tin của nhân dân, gây ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của lực lượng Công an nhân dân. Đây là những hành động, việc làm mà các đơn vị, cán bộ, chiến sĩ công an phải kiên quyết đấu tranh, khắc phục để xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong sạch, vững mạnh, ngày càng được nhân dân tin yêu, quý trọng, xứng đáng là lực lượng vũ trang tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
3 Vì vậy Đại hội XII đã chỉ rõ trong thời gian tới phải: Đổi mới nội dung, phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng, lý tưởng, truyền thống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, ý thức tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành Hiến pháp và pháp luật cho thế hệ trẻ [30, tr.162]. Với tầm quan trọng nêu trên, nghiên cứu sinh chọn đề tài: “Giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân ở Việt Nam hiện nay” làm đề tài luận án tiến sĩ ngành Triết học, chuyên ngành Chủ nghĩa xã hội khoa học. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích của luận án Trên cơ sở nghiên cứu và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, thực tiễn về GDYTCT (giáo dục ý thức chính trị) cho học viên các Học viện CAND (Công an nhân dân), luận án đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng GDYTCT cho học viên các Học viện CAND ở Việt Nam hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ của luận án - Tổng quan các công trình khoa học nghiên cứu ở Việt Nam và nước ngoài có liên quan đến đề tài “Giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân ở Việt Nam hiện nay”. - Làm rõ một số vấn đề lý luận về GDYTCT cho học viên và đưa ra các tiêu chí để đánh giá chất lượng GDYTCT cho học viên các Học viện CAND ở Việt Nam hiện nay. - Khảo sát, đánh giá thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và xác định những vấn đề đặt ra trong GDYTCT cho học viên các Học viện CAND ở Việt Nam hiện nay. - Dự báo những yếu tố tác động và đề xuất những giải pháp cơ bản góp phần nâng cao chất lượng GDYTCT cho học viên các Học viện CAND ở Việt Nam hiện nay. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là quá trình GDYTCT cho học viên hệ đào tạo đại học chính quy tập trung trong các Học viện CAND ở Việt Nam hiện nay. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Quá trình GDYTCT cho học viên đại học chính quy các Học viện CAND ở Việt Nam hiện nay.
4 - Phạm vi không gian: Luận án nghiên cứu qua khảo sát, đánh giá quá trình GDYTCT cho học viên hệ đào tạo đại học chính quy tập trung trong các Học viện CAND ở Việt Nam hiện nay (Học viện An ninh nhân dân, Học viện Cảnh sát nhân dân và Học viện Chính trị CAND, riêng Học viện Tình báo của Bộ Công an do tính chất đặc thù của ngành, nên tác giả không khảo sát). - Phạm vi thời gian: Quá trình GDYTCT cho học viên các Học viện CAND được nghiên cứu từ khi có Chỉ thị số 11/CT-BCA-X11 ngày 13/6/2007 về tăng cường công tác chính trị tư tưởng trong lực lượng Công an nhân dân đến năm 2018. 4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phƣơng pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn - Cơ sở lí luận của luận án là hệ thống quan điểm, nguyên lí cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam; chính sách, pháp luật của Nhà nước và của ngành Công an về GDYTCT cho cán bộ, chiến sĩ Công an. - Cơ sở thực tiễn của luận án là thực trạng của quá trình GDYTCT cho học viên các Học viện CAND qua các số liệu, tư liệu, báo cáo tổng kết của các Học viện và qua khảo sát, điều tra xã hội học. Ngoài ra, luận án cũng kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học khác, cũng như trong hoạt động thực tiễn GDYTCT cho học viên ở các học viện, trường đại học ở Việt Nam hiện nay. 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Luận án sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. - Phương pháp cụ thể: Thực hiện mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu, luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: + Phương pháp phân tích - tổng hợp: phương pháp này dùng để tìm hiểu, nghiên cứu các văn kiện, nghị quyết của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước; chỉ thị, điều lệnh của ngành Công an; các công trình khoa học ở trong và ngoài nước…liên quan đến đề tài của luận án; + Phương pháp lôgíc và lịch sử: phương pháp lôgíc dùng để tìm ra những mối liên hệ bản chất, quy luật, tính tất yếu của các vấn đề liên quan đến luận án.
5 Luận án được trình bày theo trình tự thời gian để thấy được các quan điểm, tư tưởng về quá trình GDYTCT cho học viên qua các thời kỳ; + Phương pháp thống kê, so sánh, quan sát: luận án đã thống kê các số liệu có liên quan đến quá trình GDYTCT cho học viên CAND, từ đó đi đến so sánh, đối chiếu và quan sát thực tế để đảm bảo sự tin cậy của các số liệu trong luận án; + Phương pháp tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận: bắt đầu nghiên cứu từ thực tiễn quá trình GDYTCT cho học viên làm cơ sở, kết hợp nghiên cứu lý luận chung có liên quan đến đề tài luận án từ đó xây dựng khung lý thuyết, đánh giá thực trạng, rồi đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng GDYTCT cho học viên; + Phương pháp điều tra xã hội học: thông qua bảng hỏi ANKET cho đối tượng là giảng viên ở 03 Học viện (60 phiếu) và học viên (90 phiếu). Sau khi có kết quả điều tra xã hội học, nghiên cứu sinh tiến hành phân loại, phân tích số liệu, tổng hợp, vẽ sơ đồ, đồ thị nhằm so sánh, đối chiếu rồi đưa ra các kết luận khách quan để làm căn cứ thực tiễn cho đề tài luận án. + Phương pháp phỏng vấn chuyên gia: phỏng vấn, trao đổi trực tiếp với các chuyên gia, những người làm công tác lãnh đạo, quản lý giáo dục ở trong và ngoài ngành về các nội dung liên quan đến quá trình GDYTCT cho học viên, qua đó tìm hiểu những vấn đề có liên quan đến đề tài luận án. 5. Đóng góp mới của luận án - Luận án góp phần hệ thống, luận giải, làm sáng rõ các vấn đề lý luận về YTCT (ý thức chính trị) và quá trình GDYTCT cho học viên nước ta nói chung và ở các Học viện CAND nói riêng. - Luận án góp phần làm rõ thực trạng quá trình GDYTCT cho học viên, những vấn đề đặt ra và dự báo những yếu tố tác động đến quá trình GDYTCT cho học viên các Học viện CAND ở Việt Nam hiện nay. - Luận án đề xuất những giải pháp cơ bản có tính khả thi nhằm nâng cao chất lượng trong quá trình GDYTCT cho sinh viên nói chung cũng như đối với học viên trong ngành Công an nói riêng.
6 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án 6.1. Ý nghĩa khoa học Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần làm sâu sắc thêm những vấn đề lý luận và thực tiễn GDYTCT cho sinh viên nói chung và cho học viên ở các Học viện CAND nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Ở mức độ nhất định, kết quả nghiên cứu của luận án có thể làm tài liệu tham khảo việc giảng dạy, nghiên cứu về những vấn đề liên quan; đồng thời có thể làm tài liệu tham khảo, phục vụ công tác quản lý nhằm nâng cao chất lượng GDYTCT cho học viên các Học viện CAND Việt Nam hiện nay. 7. Kết cấu luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phần phụ lục, luận án được kết cấu gồm 4 chương (8 tiết).
7 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. CÁC CÔNG TRÌNH, ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở trong và ngoài nƣớc có liên quan đến ý thức chính trị và giáo dục ý thức chính trị Vấn đề ý thức chính trị và giáo dục ý thức chính trị đã được các nhà khoa học nghiên cứu tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau, tùy theo mục đích, nhiệm vụ và phạm vi của vấn đề nghiên cứu, tiêu biểu có các công trình sau: Luận án tiến sĩ chính trị Giáo dục tư tưởng đạo đức người Cộng sản Trung Quốc đương đại của tác giả Xue Jianming [103]. Trong luận án tác giả đã nhận định quá trình xây dựng tư tưởng đạo đức người Cộng sản Trung Quốc đương đại là khái niệm được hình thành trong lịch sử cải cách, mở cửa của Trung Quốc; tác giả đã khẳng định lấy nền tảng lý luận của chủ nghĩa Mác, tư tưởng Mao Trạch Đông và tư tưởng đạo đức cổ đại Trung Quốc làm cốt lõi; lấy tư tưởng của Đặng Tiểu Bình, Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào làm chủ thể cho việc xây dựng tư tưởng đạo đức người cộng sản Trung Quốc. Trong đó, Giang Trạch Dân là người đại diện cho việc kế thừa, phát triển và tiếp tục xây dựng tư tưởng đạo đức người cộng sản trong thời kỳ cải cách, mở cửa của Trung Quốc. Ông đưa ra phương sách quản lý, trị nước bằng đạo đức, là nhân tố để nâng cao hơn nữa vị trí, vai trò của việc xây dựng đạo đức, cốt cách người cán bộ cộng sản Trung Quốc, từ đó, góp phần thúc đẩy sự phát triển hệ thống đạo đức CNXH (chủ nghĩa xã hội) đồng thời rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm trong việc xây dựng đạo đức người cộng sản. Bên cạnh đó là dựa trên phương châm và nguyên tắc “sáu điều tuân thủ” về chủ nghĩa tập thể cho việc xây dựng đạo đức. Hồ Cẩm Đào là người cộng sản Trung Quốc đương đại, ông đại diện cho những thành tựu mới trong việc xây dựng đạo đức người cộng sản. Lý tưởng chung của chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc và tinh thần dân tộc được kết hợp với tinh thần thời đại là bản chất cơ bản trong việc xây dựng đạo đức thời kỳ này.
8 Cuốn sách của Cục Cán bộ, Ban Tuyên huấn Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Công tác tuyên truyền tư tưởng trong thời kỳ mới [19]. Cuốn sách này có tính chất giáo khoa nghiệp vụ chuyên ngành công tác tư tưởng nói chung, công tác tuyên truyền nói riêng về vai trò, vị trí, nhiệm vụ của công tác lý luận và kinh nghiệm, kỹ năng công tác tuyên truyền tư tưởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc hiện nay...Đối với công tác lý luận, cuốn sách đã đưa ra những vấn đề cơ bản về nhiệm vụ và yêu cầu đối với công tác giáo dục lý luận. Cuốn sách đã nhấn mạnh: công tác dạy học lý luận, đổi mới cách thức, biện pháp, hình thức dạy học lý luận Mác - Lênin cho sinh viên. Luận án tiến sĩ của Bun kết – Kê sơn, Nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay [17]. Luận án đã khái quát lý luận về đạo đức cách mạng, nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh. Tác giả đã tập trung làm rõ thực trạng và những vấn đề đặt ra trong quá trình nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Từ đó, tác giả đã đề xuất hệ thống các giải pháp nhằm nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay. Một trong những giải pháp được đặt ra là tiếp tục nâng cao chất lượng công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh hiện nay. Bài báo “Giáo dục chính trị, tư tưởng cho lực lượng vũ trang Quân đội nhân dân Lào để đảm bảo trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân” của tác giả Chăn sa mòn Chăn Nhà Lạt và bài “Cải tiến chất lượng công tác chính trị, tư tưởng trong lực lượng vũ trang an ninh nhân dân” của tác giả Sôm kẹo Si La Vông. Luận án tiến sĩ chuyên ngành Giáo dục công tác tư tưởng và lý luận chủ nghĩa Mác của tác giả Mao Lộ: Giáo dục tư tưởng chính trị cao học và nghiên cứu xã hội hóa chính trị cho sinh viên trong thời đại mới [54]. Tác giả đã đề cập đến các phương pháp cơ bản trong việc thúc đẩy giáo dục chính trị tư tưởng trong các trường đại học và các mục tiêu quan trọng trong việc tiến hành xã hội hóa chính trị cho sinh viên ở Trung Quốc hiện nay. Trên cơ sở phân tích hiện trạng về xã hội hóa chính trị cho sinh viên Trung Quốc hiện nay, tác giả đã đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm tăng cường giáo dục lý tưởng chính trị và thúc đẩy xã hội hóa giáo dục chính trị cho sinh viên; triển khai việc giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng văn hóa học đường, các chương trình ngoại khóa và đa dạng hóa phương tiện dạy học trong các trường đại học ở Trung Quốc.
9 Cuốn sách Đổi mới công tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho cán bộ, đảng viên ở cơ sở trong giai đoạn hiện nay do tác giả Vũ Ngọc Am làm chủ biên [02]. Cuốn sách này, tác giả làm rõ khái niệm giáo dục chính trị - tư tưởng trong công tác giáo dục chính trị - tư tưởng của Đảng. Tác giả đã làm rõ khi nước ta đang bước vào giai đoạn mới, giai đoạn đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đảng ta cần phải đổi mới toàn diện, đồng bộ công tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho cán bộ, đảng viên nhất là ở đơn vị cơ sở. Trên cơ sở đó, tác giả đánh giá thực trạng của công tác giáo dục chính trị - tư tưởng và đề xuất những nhóm giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho cán bộ, đảng viên. Cuốn sách Ý thức chính trị của công nhân trong một số doanh nghiệp ở Hà Nội hiện nay của tác giả Phan Thanh Khôi làm chủ biên [50]. Trên cơ sở luận giải ý thức chính trị của giai cấp công nhân và thực trạng ý thức chính trị của công nhân các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Hà Nội, từ đó tập thể tác giả đưa ra những dự báo, xu hướng biến động về ý thức chính trị của công nhân và đã đề xuất 6 nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng ý thức chính trị của công nhân, trong đó có đề cập đến nội dung đổi mới công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho công nhân của các cấp uỷ đảng, tổ chức công đoàn trên địa bàn và trong doanh nghiệp, đồng thời nhấn mạnh cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, qua đó giúp công nhân nhận thức rõ quyền lợi, nghĩa vụ của mình để nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật lao động, ý thức chấp hành pháp luật của nhà nước và những nội quy làm việc tại doanh nghiệp của công nhân trên địa bàn Hà Nội. Cuốn sách của Ban Tuyên giáo Trung ương, Phê phán, bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam [06]. Cuốn sách đã khái quát những vấn đề cơ bản về cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận của các nước xã hội chủ nghĩa, của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ năm 1991 đến nay; phê phán, đấu tranh để đi đến bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch đó; tìm hiểu, phân tích và làm rõ các cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận thông qua hơn 20 năm đổi mới của đất nước. Trên cơ sở đó đi đến dự báo tình hình, đưa ra phương hướng và đề xuất các nhóm giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng nghiên cứu, phê phán, đấu tranh các quan điểm sai trái, thù địch, chủ nghĩa cơ hội trong thời gian tới.
10 Luận án tiến sĩ triết học chuyên ngành chủ nghĩa xã hội khoa học Đổi mới giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp xã các tỉnh khu vực Nam Bộ của tác giả Lê Hanh Thông [94]. Luận án đã tìm hiểu, nghiên cứu một cách cơ bản và có hệ thống về công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp xã các tỉnh khu vực Nam Bộ; trên cơ sở đó tác giả đề xuất hệ thống các giải pháp và kiến nghị về đổi mới nội dung, chương trình, phương thức giáo dục lý luận chính trị, nhằm nâng cao vai trò, phẩm chất và năng lực của cán bộ chủ chốt cấp xã ở nước ta trong quá trình đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Cuốn sách Xây dựng ý thức và tình cảm dân tộc chân chính cho con người Việt Nam trước thách thức mới của tác giả Nguyễn Thị Ngân làm chủ biên [73]. Sách gồm có 3 chương. Chương 1: “Ý thức và tình cảm dân tộc, yếu tố nổi bật trong nhân cách con người”, ở chương này tác giả đã phân tích sự hình thành, phát triển, nội dung cơ bản của ý thức và tình cảm dân tộc ở người Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh - sự kết tinh cao nhất của ý thức tình cảm dân tộc Việt Nam. Chương 2: “Ý thức và tình cảm dân tộc Việt Nam trong điều kiện lịch sử hiện nay – những nội dung mới và xu hướng phát triển”, tác giả đã đưa ra nhận định, phân tích ý thức và tình cảm dân tộc Việt Nam trước những thách thức của thời đại; từ đó tác giả đã đưa ra dự báo xu hướng phát triển ý thức và tình cảm dân tộc trong con người Việt Nam. Chương 3, Những giải pháp chủ yếu nhằm xây dựng ý thức và tình cảm dân tộc chân chính cho con người Việt Nam. Trong chương này tác giả đưa ra những giải pháp hết sức cụ thể: Đổi mới và phát triển toàn diện các lĩnh vực của đời sống xã hội tạo môi trường rộng lớn và những điều kiện mới cho sự hoạt động của con người; Đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục ý thức và tình cảm dân tộc chân chính; Xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đặc biệt, tác giả đã khẳng định chủ nghĩa yêu nước luôn luôn là cơ sở, là động lực nội sinh có vai trò quan trọng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Cuốn sách Về giáo dục đạo đức cách mạng trong cán bộ đảng viên hiện nay - thực trạng và giải pháp do tác giả Đào Duy Quát làm chủ biên [85]. Tác giả đã trình bày, phân tích một số vấn đề lý luận chung nhất về đạo đức, lối sống và công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên. Phân tích thực trạng của công
11 tác giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên hiện nay. Đồng thời tác giả đã đưa ra phương hướng, đề xuất những nhóm giải pháp chủ yếu và những kiến nghị về đổi mới công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay. Cuốn sách Xây dựng ý thức và tình cảm dân tộc chân chính cho giai cấp công nhân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay của tác giả Nguyễn Thị Ngân làm chủ biên [74]. Sách gồm 3 chương. Chương 1 tác giả đã phân tích sự hình thành, phát triển, nội dung cơ bản của ý thức và tình cảm dân tộc ở người Việt Nam, đặc biệt là đối với giai cấp công nhân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Chương 2 tác giả đã đưa ra nhận định, phân tích những biểu hiện của ý thức và tình cảm dân tộc ở giai cấp công nhân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay; từ đó tác giả đã đưa ra dự báo xu hướng phát triển ý thức và tình cảm dân tộc trong giai cấp công nhân Việt Nam những năm tới. Chương 3 tác giả đưa ra những giải pháp cụ thể: Đổi mới và phát triển toàn diện các lĩnh vực của đời sống xã hội tạo môi trường rộng lớn và những điều kiện mới cho sự hoạt động của giai cấp công nhân Việt Nam; Đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục ý thức và tình cảm dân tộc chân chính; Xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Ở cuốn sách này, tác giả lại một lần nữa khẳng định chủ nghĩa yêu nước chính là cơ sở, là động lực để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Cuốn sách Về công tác tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam của tác giả Đào Duy Quát làm chủ biên [86]. Cuốn sách đã tập hợp, khái quát quá trình hình thành, phát triển công tác tư tưởng, lý luận của Đảng ta trong 70 năm qua, trên cả phương diện lý luận và thực tiễn. Ngoài ra tác giả còn nhấn mạnh cần phải tập trung đổi mới công tác tư tưởng của Đảng ta trong thế kỷ mới, đặc biệt là công tác định hướng dư luận, định hướng thông tin để đáp ứng cho sự phát triển chung của sự phát triển kinh tế - xã hội. Thông qua những bài học kinh nghiệm trong công tác tư tưởng, lý luận này, tác giả cũng đã đề xuất những nhóm giải pháp cơ bản, khoa học nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng của Đảng. Luận án tiến sĩ Ý thức chính trị của công nhân trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở nước ta hiện nay của tác giả Dương Thị Thanh Xuân [102]. Luận án đã khái quát những vấn đề lý luận chung nhất về ý thức chính trị,
12 làm rõ thực trạng ý thức chính trị của công nhân trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đồng thời tác giả đưa ra một số quan điểm, giải pháp nhằm nâng cao ý thức chính trị cho công nhân có vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam hiện nay. Đề tài khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, mã số GNV.07- 47, Ý thức chính trị của sinh viên các trường đại học và cao đẳng trên địa bàn Hà Nội của tác giả Dương Trung Ý làm chủ nhiệm [104]. Trong đề tài, các tác giả đã phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về ý thức chính trị và những yêu cầu cơ bản về ý thức chính trị của sinh viên Việt Nam hiện nay. Ngoài ra, các tác giả còn phân tích đặc điểm, thực trạng, nguyên nhân của ý thức chính trị đối với sinh viên ở Hà Nội hiện nay. Từ đó, dự báo và đưa ra một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng ý thức chính trị cho sinh viên ở Hà Nội hiện nay. Cuốn sách Công tác tư tưởng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của tác giả Trần Thị Anh Đào làm chủ biên [34]. Cuốn sách này, tác giả đã phân tích, làm rõ vị trí, vai trò của công tác tư tưởng đối với đời sống xã hội nói chung, nhất là trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở phân tích những yếu tố tác động đến công tác tư tưởng của Đảng ta, đến tâm lý và dư luận xã hội, tác giả đã đề xuất một số những nhóm giải pháp cơ bản, chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng của Đảng ta trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cuốn sách Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay của tác giả Trần Thị Anh Đào làm chủ biên [35]. Cuốn sách bao gồm 3 chương. Chương 1 tác giả đề cập đến những vấn đề chung nhất về giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay. Chương 2 tác giả đánh giá thực trạng công tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn các tác giả đã đề xuất những nhóm giải pháp cơ bản có tính chất khả thi vào việc nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cuốn sách Quan điểm chính trị trong một số tác phẩm kinh điển Mác – Lênin do nhiều tác giả cộng tác [76]. Đây là cuốn sách do tập thể tác giả, trong đó: Nguyễn Thanh Tuấn, Trần Ngọc Linh, Trần Nguyễn Tuyên đồng chủ biên. Cuốn sách có 13 bài, dùng cho các chương trình đào tạo đại học và sau đại học
13 các bộ môn khoa học Mác – Lênin. Trong đó, hai bài đầu các tác giả trình bày về quan niệm, ý nghĩa và một số phương pháp nghiên cứu; giới thiệu những tác phẩm kinh điển Mác – Lênin trên lĩnh vực chính trị; quan điểm chung về chính trị và yêu cầu, phương hướng vận dụng, phát triển sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về chính trị ở Việt Nam hiện nay; 11 bài còn lại tìm hiểu, nghiên cứu, giới thiệu cụ thể về quan điểm chính trị trong 11 tác phẩm kinh điển của C. Mác, Ph. Ăngghen và V.I. Lênin. Cuốn sách Những giải pháp và điều kiện thực hiện phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên của Vũ Văn Phúc, Ngô Văn Thạo [77]. Trong cuốn sách các tác giả đã trình bày cơ sở lý luận của việc phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ đảng viên. Những nguyên nhân, thực trạng của công tác phòng, chống suy thoái và đề xuất những giải pháp cơ bản mang tính toàn diện, khả thi để khắc phục tình trạng trên. Đề tài khoa học cấp cơ sở (Trọng điểm), Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Tăng cường giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay của tác giả Trần Thanh Giang làm chủ nhiệm [40]. Trong đề tài, các tác giả đã phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về ý thức chính trị và giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên và những yếu tố cơ bản tác động đến giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay. Ngoài ra, các tác giả còn phân tích đặc điểm, thực trạng, nguyên nhân của giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên ở Học viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay. Từ đó, dự báo và đưa ra một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên ở Học viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay. Cuốn sách “Nghiên cứu và giảng dạy lý luận chính trị trong xu thế toàn cầu hóa” kỷ hiếu Hội thảo khoa học quốc gia [79]. Cuốn sách đã tập hợp được đông đảo những bài viết của các nhà khoa học, của các thầy cô giáo. Cuốn sách được chia làm 03 phần, phần thứ nhất nghiên cứu và giảng dạy các môn lý luận chính trị hiện nay: thực trạng và giải pháp; phần thứ hai, nghiên cứu và giảng dạy các môn lý luận chính trị hiện nay: những vấn đề phương pháp; phần thứ ba, nghiên cứu và giảng dạy các môn lý luận chính trị hiện nay: những vấn đề đào tạo giáo viên.
14 1.1.2. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến ý thức chính trị và giáo dục ý thức chính trị đối với lực lƣợng vũ trang Xác định công tác giáo dục ý thức chính trị trong lực lượng vũ trang là một công tác quan trọng, vì vậy, trong những năm qua được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng trong và ngoài lực lượng cho nên đã có nhiều nhà khoa học trong và ngoài ngành nghiên cứu về vấn đề này, tiêu biểu như: Cuốn sách Phát triển ý thức chính trị xã hội chủ nghĩa trong xã hội và quân đội thời kỳ đổi mới của tác giả Lê Văn Quang làm chủ bien [83]. Trong cuốn sách tác giả đã trình bày, phân tích những vấn đề bản chất của quá trình phát triển biện chứng của ý thức chính trị xã hội chủ nghĩa trong xã hội và quân đội, đồng thời đề xuất về mặt phương pháp luận để tăng chiều sâu và tính phong phú, đa dạng trong phát triển ý thức chính trị xã hội chủ nghĩa trong xã hội và quân đội ở Việt Nam hiện nay. Quân đội nhân dân Việt Nam, Tổng cục Chính trị, Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị trong đào tạo Sĩ quan Hải Quân hiện nay [87]. Cuốn sách đã đưa ra những cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng giáo dục chính trị trong đào tạo Sĩ quan Hải Quân. Qua đó, tác giả đã đặt ra những yêu cầu và những nhóm giải pháp cơ bản, có tính khả thi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục chính trị trong đào tạo Sĩ quan Hải Quân hiện nay. Quân đội nhân dân Việt Nam, Tổng cục Chính trị, Nâng cao ý thức chính trị của đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học kỹ thuật và công nghệ quân sự trong Quân đội hiện nay [88]. Cuốn sách đã đưa ra một số vấn đề lý luận và thực tiễn trong nâng cao ý thức chính trị của đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học kỹ thuật và công nghệ quân sự trong Quân đội. Từ đó cũng đặt ra những yêu cầu và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao ý thức chính trị cho đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học kỹ thuật và công nghệ quân sự trong Quân đội hiện nay. Cuốn sách Công an nhân dân học tập và làm theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh [75]. Cuốn sách tuyển tập những bài nói, bài viết, những câu chuyện kể, những bức thư nói về tình cảm của Chủ tịch Hồ Chí Minh với Công an nhân dân. Đồng thời, cuốn sách đã sưu tầm các bài viết của các tác giả trong việc nghiên cứu, học tập, vận dụng những lời dạy của Người với Công an nhân dân, đạo đức người công an cách mạng. Trong cuốn sách này có các bài viết của tác giả Đại tướng Lê