VI N H N L M<br />
KHOA HỌC XÃ HỘI VI T NAM<br />
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br />
<br />
NGUYỄN ANH VŨ<br />
<br />
HIỆN THỰC CHIẾN TRANH<br />
TRONG VĂN XUÔI VIỆT NAM HIỆN ĐẠI<br />
QUA BA TÁC PHẨM TIÊU BIỂU<br />
DẤU CHÂN NGƯỜI LÍNH (NGUYỄN MINH CHÂU),<br />
ĐẤT TRẮNG (NGUYỄN TRỌNG OÁNH),<br />
NỖI BUỒN CHIẾN TRANH (BẢO NINH)<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC<br />
<br />
HÀ NỘI - 2016<br />
<br />
VI N H N L M<br />
KHOA HỌC XÃ HỘI VI T NAM<br />
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br />
<br />
NGUYỄN ANH VŨ<br />
<br />
HIỆN THỰC CHIẾN TRANH<br />
TRONG VĂN XUÔI VIỆT NAM HIỆN ĐẠI<br />
QUA BA TÁC PHẨM TIÊU BIỂU<br />
DẤU CHÂN NGƯỜI LÍNH (NGUYỄN MINH CHÂU),<br />
ĐẤT TRẮNG (NGUYỄN TRỌNG OÁNH),<br />
NỖI BUỒN CHIẾN TRANH (BẢO NINH)<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC<br />
<br />
Chuyên ngành: Lý luận văn học<br />
Mã số: 62.22.01.20<br />
Người hướng dẫn: PGS. TS. Phan Trọng Thƣởng<br />
<br />
HÀ NỘI - 2016<br />
<br />
LỜI CAM ĐOAN<br />
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tài liệu,<br />
những kết luận, nhận định trong luận án là trung thực và chưa được công bố<br />
trong bất kỳ công trình một công trình nào khác.<br />
Hà Nội, ngày 06 tháng 6 năm 2016<br />
Tác giả luận án<br />
<br />
Nguyễn Anh Vũ<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1<br />
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................................. 1<br />
2. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................................................... 4<br />
3. Phạm vi nghiên cứu......................................................................................................................... 4<br />
4. Nhiệm vụ nghiên cứu...................................................................................................................... 4<br />
5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................................................ 5<br />
6. Đóng góp của luận án ..................................................................................................................... 6<br />
7. Cấu trúc của luận án ........................................................................................................................ 7<br />
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU.....................................8<br />
1.1. Tình hình nghiên cứu về hiện thực chiến tranh trong văn xuôi những năm chống Mỹ cứu<br />
nước và tiểu thuyết Dấu chân người lính của Nguyễn Minh Châu.............................................. 8<br />
1.2. Tình hình nghiên cứu về hiện thực chiến tranh trong văn xuôi sau 1975 và hai tiểu thuyết<br />
Đất trắng của Nguyễn Trọng Oánh, Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh ................................ 14<br />
CHƢƠNG 2: SỰ VẬN ĐỘNG CỦA ĐỀ TÀI CHIẾN TRANH TRONG TIỂU<br />
THUYẾT VIỆT NAM HIỆN ĐẠI TỪ 1945 ĐẾN CUỐI THẾ KỶ XX ...............30<br />
2.1. Tiểu thuyết chiến tranh trong văn học Việt Nam giai đoạn 1945- 1975 .................... 35<br />
2.1.1. Giai đoạn 1945- 1954.......................................................................................................... 35<br />
2.1.2. Giai đoạn 1955- 1964.......................................................................................................... 39<br />
2.1.3. Giai đoạn 1965- 1975.......................................................................................................... 41<br />
2.2. Tiểu thuyết chiến tranh trong văn học Việt Nam giai đoạn 1975- 1985 .................... 47<br />
2.2.1. Từ bối cảnh hiện thực thời kỳ hậu chiến .......................................................................... 47<br />
2.2.2. Đến sự xuất hiện của một số hướng tiếp cận mới về chiến tranh................................ 49<br />
2.3. Tiểu thuyết chiến tranh trong văn học Việt Nam giai đoạn 1986 đến cuối thế kỷ XX .... 52<br />
2.3.1. Giai đoạn 1986- 1990.......................................................................................................... 52<br />
2.3.2. Giai đoạn 1990 đến cuối thế kỷ XX................................................................................... 54<br />
2.3.3. Những cách tân về thi pháp thể loại.................................................................................. 55<br />
CHƢƠNG 3: CÁC GÓC TIẾP CẬN HIỆN THỰC CHIẾN TRANH TRONG<br />
BA TIỂU THUYẾT DẤU CHÂN NGƯỜI LÍNH, ĐẤT TRẮNG VÀ NỖI BUỒN<br />
CHIẾN TRANH .........................................................................................................61<br />
<br />
3.1. Các mô hình phản ánh hiện thực trong văn học .................................................................... 61<br />
3.2. Từ đại tự sự đến dấu hiệu của các tiểu tự sự........................................................................... 64<br />
3.3. Hiện thực chiến trường .............................................................................................................. 68<br />
3.3.1. Bản anh hùng ca chiến trường trong Dấu chân người lính ......................................... 69<br />
3.3.2. Chiến trường khốc liệt và bi tráng trong Đất trắng ....................................................... 73<br />
3.3.3. Chiến trường đối lập với nhân tính trong Nỗi buồn chiến tranh................................. 78<br />
3.4. Nhân vật người lính trong và sau chiến tranh......................................................................... 82<br />
3.4.1. Nhân vật anh hùng sử thi trong Dấu chân người lính................................................... 82<br />
3.4.2. Nhân vật người lính kết hợp chất sử thi và thế sự trong Đất trắng ............................. 87<br />
3.4.3. Người lính nhìn từ góc độ số phận con người cá nhân trong Nỗi buồn chiến tranh91<br />
3.5. Tình yêu trong chiến tranh ........................................................................................................ 99<br />
3.5.1. Vận mệnh dân tộc đặt trên hạnh phúc cá nhân trong Dấu chân người lính........... 100<br />
3.5.2. Tình yêu lý tưởng mang xúc cảm đời thường trong Đất trắng .................................. 102<br />
3.5.3. “Thân phận của tình yêu” trong Nỗi buồn chiến tranh.............................................. 105<br />
CHƢƠNG 4: THI PHÁP TIỂU THUYẾT CHIẾN TRANH QUA DẤU CHÂN<br />
NGƯỜI LÍNH, ĐẤT TRẮNG VÀ NỖI BUỒN CHIẾN TRANH ..........................111<br />
4.1. Nghệ thuật tổ chức kết cấu......................................................................................................111<br />
4.1.1. Kết cấu tiểu thuyết sử thi trong Dấu chân người lính .................................................. 112<br />
4.1.2. Kết cấu tiểu thuyết phóng sự trong Đất trắng ............................................................... 115<br />
4.1.3. Kết cấu tiểu thuyết dòng ý thức trong Nỗi buồn chiến tranh...................................... 117<br />
4.2. Không gian và thời gian nghệ thuật.......................................................................................120<br />
4.2.1. Không gian nghệ thuật ...................................................................................................... 120<br />
4.2.1.1. Không gian sử thi trong Dấu chân người lính........................................................... 120<br />
4.2.1.2. Không gian chiến trường mang đậm tính phóng sự của Đất trắng ..................... 123<br />
4.2.1.3. Không gian đa chiều trong tâm tưởng của Nỗi buồn chiến tranh ......................... 125<br />
4.2.2. Thời gian nghệ thuật .......................................................................................................... 127<br />
4.2.2.1. Thời gian hiện tại hướng tới tương lai của Dấu chân người lính .......................... 127<br />
4.2.2.2. Thời gian hiện tại căng thẳng trong Đất trắng.......................................................... 129<br />
4.2.2.3. Thời gian đồng hiện trong Nỗi buồn chiến tranh...................................................... 130<br />
4.3. Nghệ thuật trần thuật................................................................................................................133<br />
<br />