Luận án Tiến sĩ Y học: Các kiểu hình suy tim phân suất tống máu bảo tồn và mối liên quan với các biến cố tim mạch trên bệnh nhân tăng huyết áp có đái tháo đường típ 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:219

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án "Các kiểu hình suy tim phân suất tống máu bảo tồn và mối liên quan với các biến cố tim mạch trên bệnh nhân tăng huyết áp có đái tháo đường típ 2" được hoàn thành với mục tiêu nhằm xác định mối liên quan giữa các kiểu hình suy tim phân suất tống máu bảo tồn trên bệnh nhân có tăng huyết áp và đái tháo đường típ 2 với thời gian xuất hiện biến cố gộp đầu tiên (tử vong do mọi nguyên nhân hoặc nhập viện vì suy tim) trong 12 tháng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Y học: Các kiểu hình suy tim phân suất tống máu bảo tồn và mối liên quan với các biến cố tim mạch trên bệnh nhân tăng huyết áp có đái tháo đường típ 2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN NGỌC THANH VÂN CÁC KIỂU HÌNH SUY TIM PHÂN SUẤT TỐNG MÁU BẢO TỒN VÀ MỐI LIÊN QUAN VỚI CÁC BIẾN CỐ TIM MẠCH TRÊN BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP CÓ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÍP 2 LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC TP. HỒ CHÍ MINH, Năm 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN NGỌC THANH VÂN CÁC KIỂU HÌNH SUY TIM PHÂN SUẤT TỐNG MÁU BẢO TỒN VÀ MỐI LIÊN QUAN VỚI CÁC BIẾN CỐ TIM MẠCH TRÊN BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP CÓ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÍP 2 NGÀNH: NỘI KHOA MÃ SỐ: 9720107 LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS. TS. BS. TRƯƠNG QUANG BÌNH TP. HỒ CHÍ MINH, Năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng được công bố ở bất kỳ nơi nào. Tác giả luận án Nguyễn Ngọc Thanh Vân
ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i MỤC LỤC.................................................................................................................. ii DANH MỤC VIẾT TẮT VÀ THUẬT NGỮ ANH VIỆT ........................................ v DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... xiv DANH MỤC BIỂU ĐỒ .......................................................................................... xvi DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................ xviii DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ xix ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................................... 1 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ...................................................................................... 3 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................................... 4 1.1 Thuật ngữ suy tim phân suất tống máu bảo tồn................................................... 4 1.2 Dịch tễ học suy tim PSTM bảo tồn ..................................................................... 5 1.3 Các nghiên cứu về điều trị suy tim phân suất tống máu bảo tồn theo cơ chế bệnh sinh .................................................................................................................. 8 1.4 Tiếp cận tiên lượng và điều trị theo kiểu hình STPSTMBT ............................. 16 1.5 Cơ chế bệnh sinh STPSTMBT trong THA, ĐTĐ ............................................. 21 1.6 Các nghiên cứu trong và ngoài nước ................................................................. 28 CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................... 35 2.1 Thiết kế nghiên cứu ........................................................................................... 35 2.2 Thời gian và địa điểm nghiên cứu ..................................................................... 35 2.3 Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................ 35 2.4 Cỡ mẫu .............................................................................................................. 36
iii 2.5 Phương pháp thu thập số liệu ............................................................................ 38 2.6 Định nghĩa biến số sử dụng trong nghiên cứu ................................................... 41 2.7 Sơ đồ nghiên cứu ............................................................................................... 55 2.8 Phương pháp phân tích thống kê ....................................................................... 57 2.9 Y đức ................................................................................................................. 59 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ .......................................................................................... 60 3.1 Đặc điểm dân số THA và ĐTĐ típ 2 có STPSTMBT ....................................... 61 3.2 Các kiểu hình STPSTMBT trên bệnh nhân THA và ĐTĐ típ 2 ....................... 75 3.3 Mối liên quan giữa kiểu hình và biến cố tim mạch trên bệnh nhân STPSTMBT có THA và ĐTĐ típ 2 ................................................................................... 84 CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN ....................................................................................... 96 4.1 Đặc điểm dân số THA và ĐTĐ típ 2 có STPSTMBT ....................................... 96 4.2 Các kiểu hình STPSTMBT trên bệnh nhân THA và ĐTĐ típ 2 ..................... 119 4.3 Mối liên hệ giữa kiểu hình và biến cố tim mạch gộp trên bệnh nhân STPSTMBT có THA và ĐTĐ típ 2 ............................................................ 130 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 135 KIẾN NGHỊ ........................................................................................................... 137 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 1 Phiếu thu thập dữ liệu PHỤ LỤC 2 Bản thông tin dành cho người tham gia nghiên cứu và chấp thuận tham gia nghiên cứu PHỤ LỤC 3 Chấp thuận của Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu Y sinh học PHỤ LỤC 4 Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị suy tim mạn tính Bộ Y Tế năm 2020
iv PHỤ LỤC 5 Danh sách bệnh nhân bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM PHỤ LỤC 6 Danh sách bệnh nhân bệnh viện Nhân Dân Gia Định
v DANH MỤC VIẾT TẮT VÀ THUẬT NGỮ ANH VIỆT Chữ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt ALĐMPB Áp lực động mạch phổi bít Áp lực thất trái cuối tâm ALTTCTT trương BN Bệnh nhân CSKCT Chỉ số khối cơ thể CTT AT1 Chẹn thụ thể Angiotensin1 ĐTĐ Đái tháo đường HATT Huyết áp tâm thu HATTr Huyết áp tâm trương HCVM Hội chứng vành mạn KTC Khoảng tin cậy NMCT Nhồi máu cơ tim PĐTT Phì đại thất trái PSTM Phân suất tống máu QĐĐB6P Quãng đường đi bộ 6 phút RLCN Rối loạn chức năng
vi RLLM Rối loạn lipid máu RN Rung nhĩ Suy tim phân suất tống STPSTMBT máu bảo tồn Suy tim phân suất tống STPSTMG máu giảm THA Tăng huyết áp TPV Tứ phân vị UCMC Ức chế men chuyển 3-point Major Cardiovascular Gộp 3 biến cố tim mạch 3P MACE Event Outcome chính The Acute Decompensated ADHERE HEart Failure National REgistry Angiotensin-Receptor ARNI Neprilysin Inhibitor Asian Sudden Cardiac Death in ASIAN-HF Heart Failure Inhaled Beta-adrenergic Agonists to Treat Pulmonary BEAT-HF Vascular Disease in Heart Failure With Preserved EF BMI Body Mass Index Chỉ số khối cơ thể BNP B-type Natriuretic Peptide Peptide lợi niệu Natri típ B
vii Effect of Praliciguat on Peak Rate of Oxygen Consumption CAPACITY in Patients With Heart Failure HFpEF With Preserved Ejection Fraction cyclic Guanosin Guanosin Monophosphate cGMP Monophosphate vòng CardioMEMS Heart Sensor Allows Monitoring of Pressure CHAMPION to Improve Outcomes in NYHA Class III Heart Failure Patients Candesartan in Heart Failure: CHARM Assessment of Reduction in Mortality and Morbidity Chronic Heart Failure Analysis CHART and Regisgy in the Tohoku District Chronic Kidney Disease CKD-EPI Epidemiology Collaboration Chronic Obstructive Bệnh phổi tắc nghẽn mạn COPD Pulmonary Disease tính CRP C-Reactive Protein Cardiac Resynchronization CRT Máy tái đồng bộ cơ tim Therapy CTT AT1 Chẹn thụ thể Angiotensin 1 CTTMN Cơn thoáng thiếu máu não Diastolic Heart Failure D-HART2 Anakinra Response Trial 2
viii Dapagliflozin Evaluation to Improve the Lives of Patients DELIVER With Preserved Ejection Fraction Heart Failure DHP Dihydropyridine DIG Digitalis Investigation Group ĐMNB Động mạch ngoại biên Phân suất tống máu thất EF Ejection Fraction trái estimated Glomerular Filtration eGFR Độ lọc cầu thận ước đoán Rate Empagliflozin Outcome Trial EMPEROR- in Patients With Chronic Heart Preserved Failure With Preserved Ejection Fraction Empagliflozin in Patients EMPULSE Hospitalized for Acute Heart Failure European Society of ESC Hội Tim Châu Âu Cardiology European Society of ESC-HF-LT Cardiology Heart Failure Long-term Registry
ix Effect of IV Iron in Patients FAIR-HFpEF with Heart Failure with Preserved Ejection Fraction FS Fraction shortening Phân suất co cơ thất trái Glucagon-like peptide -1 Đồng vận thụ thể petide GLP-1 RA Receptor Agonist giống glucagon-1 Hemodynamic - Guided GUIDE-HF Management of Heart Failure Get With The Guideline Heart GWTG-HF Failure Irbesartan in Heart Failure and I-PRESERVE Preserved Ejection Fraction Implantable Cardioverter Máy chuyển nhịp khử rung ICD Defibrillator cấy trong cơ thể IL-6 Interleukin-6 Inorganic Nitrite Delivery to Improve Exercise Capacity in INDIE-HFpEF Heart Failure With Preserved Ejection Fraction Interventricular septal Bề dày vách liên thất cuối IVSd thickness at end-diastole thì tâm trương KKTTC Kháng kết tập tiểu cầu Effect of KNO3 Compared to KNO3CK OUT KCl on Oxygen UpTake in HFPEF Heart Failure With Preserved Ejection Fraction
x LAV Left Atrial Volume Thể tích nhĩ trái LAVI Left Atrial Volume Index Chỉ số thể tích nhĩ trái Left Ventricular End-Diastolic Đường kính thất trái cuối LVEDd diameter tâm trương LVM Left Ventricular Mass Khối cơ thất trái LVMI Left Ventricular Mass Index Chỉ số khối cơ thất trái MRI Magnetic Resonance Imaging Cộng hưởng từ Multislice Computed Chụp cắt lớp điện toán đa MSCT Tomography lát cắt NO Nitric Oxide N-Terminal Pro B-type Brain Đầu N Tiền Peptide lợi NT-proBNP Natriuretic Peptide niệu Natri típ B Organized Program to Initiate Lifesaving Treatment in OPTIMIZE-HF Hospitalized Patients with Heart Failure The Partial AdeNosine A1 receptor agonist in patients PANACHE with Chronic Heart failure and preserved Ejection fraction (PANACHE) trial Prospective Comparison of ARNI with ARB Global PARAGON-HF Outcomes in HF With Preserved Ejection Fraction
xi PDE-5i Phosphodiesterase Inhibitor-5 Ức chế Phosphodiesterase-5 The Perindopril in Elderly PEP-CHF People with Chronic Heart Failure Angiotensin–Neprilysin PIONEER-HF Inhibition in Acute Decompensated Heart Failure PIRfenidOne in patients with heart failUre and preserved PIROUQUETTE lEfT venTricular Ejection fraction PKG Protein kinase G (PKG) PM Pacemaker Máy tạo nhịp The Prevention of Renal and PREVEND Vascular Endstage Disease Effects of Elamipretide on Left Ventricular Function in PROGRESS-HF Patients With Heart Failure With Reduced Ejection Fraction Posterior Wall thickness at Bề dày thành sau thì tâm PWd end-diastole trương Renin Angiotensin Aldosterone Hệ Renin Angiotensin RAAS System Aldosterone Atrial shunt device for heart REDUCE LAP- failure with presrved and HF mildly reduced ejection fraction
xii PhosphdiesteRasE-5 Inhibition to Improve CLinical Status and RELAX EXercise Capacity in Diastolic Heart Failure RL Rối loạn ROS Reactive Oxygen Species Gốc tự do Độ dày thành thất tương RWT Relative Wall Thickness đối sGC soluble Guanylate Cyclase Guanylate Cyclase hoà tan Sodium Glucose Cotransporter Ức chế kênh đồng vận SGLT2i 2 inhibitor chuyển Natri Glucose 2 SNS Sympathetic Nervous System Hệ thần kinh giao cảm The SOluble guanylate Cyclase SOCRATES- stimulatoR in heArT failurE PRESERVED patientS with PRESERVED EF Sotagliflozin in Patients with SOLOIST-WHF Diabetes and Recent Worsening Heart Failure Study to Evaluate the Safety and Efficacy of Oral Treprostinil in Subjects With SOUTHPAW Pulmonary Hypertension in Heart Failure With Preserved Ejection Fraction Suppression of ST2 Gen ức chế tính sinh ung 2 Tumourigenecity gene 2
xiii sST2 Soluble isoform of ST2 ST2 dạng hoà tan TB Tế bào The Trial of Intensified vs Standard Medical Therapy in TIME-CHF Elderly Patients With Congestive Heart Failure TNF- alpha Tumor Necrosis Factor - alpha Yếu tố hoại tử bướu- alpha Treatment of Preserved Cardiac Function Heart Failure TOPCAT With an Aldosterone Antagonist UCMC Ức chế men chuyển A Randomized Trial of ULTIMATE- Udenafil Therapy in Patients HFpEF With Heart Failure With Preserved Ejection Fraction Effect of Vericiguat vs Placebo VITALITY on Quality of Life in Patients HFpEF With Heart Failure and Preserved Ejection Fraction
xiv DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Các nghiên cứu STPSTMBT trong cộng đồng ........................................... 6 Bảng 1.2 Các nghiên cứu về điều trị theo cơ chế thần kinh thể dịch ......................... 9 Bảng 1.3 Các nghiên cứu điều trị theo cơ chế huyết động và sinh học phân tử ...... 13 Bảng 1.4 Tiếp cận điều trị STPSTMBT theo kiểu hình ........................................... 14 Bảng 1.5 Nghiên cứu về kiểu hình và kết cục tim mạch trong STPSTM bảo tồn ... 17 Bảng 1.6 Kiểu hình và tiên lượng trong STPSTM giảm và bảo tồn ........................ 20 Bảng 1.7 Đặc điểm dân số ĐTĐ trong nghiên cứu STPSTMBT ............................. 27 Bảng 1.8 Đặc điểm các kiểu hình A-F trong thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có nhóm chứng I-PRESERVE ........................................................................... 30 Bảng 1.9 Đặc điểm các kiểu hình 1-5 trong nghiên cứu sổ bộ SwedeHF ............... 32 Bảng 2.1 Các nguyên nhân gây tăng NTproBNP thường gặp ................................. 49 Bảng 2.2 Các biến số liên quan điều trị ................................................................... 54 Bảng 3.1 Phân bố nam nữ theo các nhóm tuổi......................................................... 61 Bảng 3.2 Phân bố chỉ số khối cơ thể theo giới và tuổi ............................................. 62 Bảng 3.3 Số lượng bệnh đi kèm trên dân số STPSTMBT ....................................... 64 Bảng 3.4 Đặc điểm cận lâm sàng sinh hoá – huyết học ........................................... 65 Bảng 3.5 Đặc điểm siêu âm tim trên bệnh nhân STPSTMBT ................................. 67 Bảng 3.6 Tỷ lệ sử dụng thuốc trên bệnh nhân STPSTMBT .................................... 68 Bảng 3.7 Tỷ lệ bệnh nhân đạt kiểm soát huyết áp, HbA1c và LDL-c ..................... 70 Bảng 3.8 Số lần nhập viện do mọi nguyên nhân ...................................................... 73 Bảng 3.9 Nguyên nhân của lần nhập viện đầu tiên .................................................. 74 Bảng 3.10 So sánh đặc điểm dân số giữa 3 kiểu hình .............................................. 76
xv Bảng 3.11 So sánh đặc điểm cận lâm sàng sinh hoá – miễn dịch giữa 3 kiểu hình . 78 Bảng 3.12 So sánh đặc điểm siêu âm tim giữa 3 kiểu hình ..................................... 80 Bảng 3.13 So sánh điều trị thuốc giữa 3 kiểu hình .................................................. 82 Bảng 4.1 Đặc điểm bệnh đi kèm trên dân số STPSTMBT kèm ĐTĐ ................... 101 Bảng 4.2 Điều trị thuốc THA trên dân số STPSTMBT kèm ĐTĐ ........................ 108 Bảng 4.3 Điều trị thuốc ĐTĐ trên dân số STPSTMBT kèm ĐTĐ ........................ 110 Bảng 4.4 So sánh kiểu hình “tim-thận” với nghiên cứu SwedeHF và CHECK-HF ..................................................................................................................... 124 Bảng 4.5 So sánh kiểu hình “hội chứng vành mạn” với nghiên cứu SwedeHF và CHECK-HF ................................................................................................. 125 Bảng 4.6 So sánh kiểu hình “rung nhĩ” với nghiên cứu SwedeHF và CHECK-HF ..................................................................................................................... 126 Bảng 4.7 So sánh kiểu hình “tim-thận” với nghiên cứu ASIAN-HF ..................... 128 Bảng 4.8 So sánh kiểu hình “hội chứng vành mạn” với nghiên cứu ASIAN-HF .. 128
xvi DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1.1 Sự tiến triển của rối loạn chức năng thất trái ........................................ 23 Biểu đồ 1.2 Mối liên hệ giữa kiểu hình và biến cố trong nghiên cứu I-PRESERVE ....................................................................................................................... 29 Biểu đồ 1.3 Mối liên hệ giữa kiểu hình và biến cố trong nghiên cứu CHARM- Preserved ....................................................................................................... 31 Biểu đồ 1.4 Mối liên hệ giữa kiểu hình và biến cố tim mạch trên dân số STPSTMBT trong nghiên cứu SwedeHF ..................................................... 33 Biểu đồ 3.1 Tỷ lệ bệnh đi kèm trên dân số STPSTMBT ......................................... 63 Biểu đồ 3.2 Sự phân bố NTproBNP ........................................................................ 66 Biểu đồ 3.3 Sự phân bố trị số huyết áp tâm thu ...................................................... 70 Biểu đồ 3.4 Sự phân bố trị số huyết áp tâm trương ................................................. 71 Biểu đồ 3.5 Sự phân bố trị số LDL-c ....................................................................... 71 Biểu đồ 3.6 Sự phân bố trị số HbA1c ...................................................................... 72 Biểu đồ 3.7 Tỷ lệ kiểm soát ít nhất 1 yếu tố, 2 yếu tố và 3 yếu tố ........................... 72 Biểu đồ 3.8 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố gộp tử vong do mọi nguyên nhân hoặc nhập viện vì suy tim trong 12 tháng ở 3 nhóm kiểu hình 84 Biểu đồ 3.9 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố gộp tử vong do mọi nguyên nhân hoặc nhập viện vì suy tim trong 12 tháng ở kiểu hình 1 và 2 .. 85 Biểu đồ 3.10 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố gộp tử vong do mọi nguyên nhân hoặc nhập viện vì suy tim trong 12 tháng ở kiểu hình 1 và 3 .. 86 Biểu đồ 3.11 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố gộp tử vong do mọi nguyên nhân hoặc nhập viện vì suy tim trong 12 tháng ở kiểu hình 2 và 3 .. 87 Biểu đồ 3.12 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố tử vong do mọi nguyên nhân trong 12 tháng ở 3 nhóm kiểu hình ...................................................... 88
xvii Biểu đồ 3.13 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố tử vong do mọi nguyên nhân trong 12 tháng ở kiểu hình 1 và 2 ......................................................... 89 Biểu đồ 3.14 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố tử vong do mọi nguyên nhân trong 12 tháng ở kiểu hình 1 và 3 ......................................................... 90 Biểu đồ 3.15 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố tử vong do mọi nguyên nhân trong 12 tháng ở kiểu hình 2 và 3 ......................................................... 91 Biểu đồ 3.16 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố nhập viện vì suy tim trong 12 tháng ở 3 nhóm kiểu hình ............................................................... 92 Biểu đồ 3.17 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố nhập viện vì suy tim trong 12 tháng ở kiểu hình 1 và 2 ................................................................. 93 Biểu đồ 3.18 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố nhập viện vì suy tim trong 12 tháng ở kiểu hình 1 và 3 ................................................................. 94 Biểu đồ 3.19 Đường cong Kaplan Meier biểu diễn biến cố nhập viện vì suy tim trong 12 tháng ở kiểu hình 2 và 3 ................................................................. 95
xviii DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1 Sơ đồ nghiên cứu ..................................................................................... 56 Sơ đồ 3.1 Quy trình tuyển chọn và theo dõi bệnh trong 12 tháng ........................... 60