Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu biến đổi miễn dịch và hiệu quả điều trị tấn công bệnh nhân viêm thận lupus có sử dụng Mycophenolate mofetil

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:277

Thêm vào BST

Báo xấu

53
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án nghiên cứu chỉ định điều trị MMF ở bệnh nhân viêm thận lupus; đánh giá mức độ hoạt động của bệnh theo thang điểm SLEDAI-2K/30 ngày; hiệu quả điều trị tấn công viêm thận lupus có sử dụng MMF và mối liên quan giữa biến đổi miễn dịch với đáp ứng điều trị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu biến đổi miễn dịch và hiệu quả điều trị tấn công bệnh nhân viêm thận lupus có sử dụng Mycophenolate mofetil

BỘ GIÁO DỤC VÀ BỘ QUỐC PHÒNG ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUÂN Y BÙI VĂN KHÁNH NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỔI MIỄN DỊCH VÀ HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ TẤN CÔNG BỆNH NHÂN VIÊM THẬN LUPUS CÓ SỬ DỤNG MYCOPHENOLATE MOFETIL LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
22 HÀ NỘI 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ BỘ QUỐC PHÒNG ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUÂN Y BÙI VĂN KHÁNH NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỔI MIỄN DỊCH VÀ HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ TẤN CÔNG BỆNH NHÂN VIÊM THẬN LUPUS CÓ SỬ DỤNG MYCOPHENOLATE MOFETIL Chuyên nganh: KHOA H ̀ ỌC Y SINH Ma sô: 9720101 ̃ ́ LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
1 Người hướng dẫn khoa học: 2 Thầy hướng dẫn 1: PGS.TS NGUYỄN ĐẶNG DŨNG 3 Thầy hướng dẫn 2: PGS.TS NGUYỄN VĂN ĐOÀN HÀ NỘI 2020
4 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi với sự hướng dẫn khoa học của tập thể cán bộ hướng dẫn Các kết quả nêu trong luận án là trung thực và được công bố một phần trong các bài báo khoa học. Luận án chưa từng được công bố. Nếu có điều gì sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Bùi Văn Khánh
5
6 MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM i ĐOAN MỤC LỤC ii DANH v MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH vii MỤC BẢNG DANH xi MỤC HÌNH DANH xii MỤC BIỂU ĐỒ ĐẶT VẤN 1 ĐỀ CHƯƠNG 1 3 TỔNG QUAN 1.1. ĐẶC ĐIỂM 3 CHUNG VỀ BỆNH SLE VÀ VIÊM THẬN LUPUS 1.1.1. Lịch sử về 3 sự phát triển của bệnh lupus ban đỏ hệ thống 1.1.2. Chẩn đoán 4
7 bệnh SLE và viêm thận lupus 1.1.3. Dịch tễ học 9 và tiên lượng viêm thận lupus 1.1.4. Cơ chế bệnh 10 sinh viêm thận lupus 1.1.5. Đặc điểm 21 lâm sàng, xét nghiệm và tổn thương mô bệnh học viêm thận lupus 1.2. ĐIỀU TRỊ 29 SLE VÀ VIÊM THẬN LUPUS 1.2.1. Điều trị SLE 29 1.2.2. Điều trị viêm 34 thận lupus 1.3. NGHIÊN 45 CỨU BỆNH VIÊM THẬN LUPUS TẠI VIỆT NAM CHƯƠNG 2 47 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
8 2.1. ĐỊA ĐIỂM 47 VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 2.1.1. Địa điểm 47 nghiên cứu 2.1.2. Đối tượng 47 nghiên cứu 2.1.3. Tiêu chuẩn 47 lựa chọn bệnh nhân 2.1.4. Tiêu chuẩn 49 loại trừ 2.2. PHƯƠNG 49 PHÁP NGHIÊN CỨU 2.2.1. Thiết kế 49 nghiên cứu 2.2.2. Chỉ định 50 điều trị MMF ở bệnh nhân viêm thận lupus 2.2.3. Chỉ định 50 dừng điều trị MMF ở bệnh nhân viêm thận lupus 2.2.4. Phác đồ điều 50 trị 2.2.5. Mô tả quy 51 trình nghiên cứu 2.2.6. Khám lâm 52 sàng 2.2.7. Xét nghiệm 52 2.2.8. Đánh giá 55
9 mức lọc cầu thận 2.2.9. Sinh thiết 55 thận 2.2.10. Đánh giá 57 mức độ hoạt động của bệnh theo thang điểm SLEDAI 2K/30 ngày 2.2.11. Đánh giá đáp 60 ứng điều trị 2.2.12. Đánh giá tính 60 an toàn 2.2.13. Sai số và 60 cách khắc phục sai số 2.2.14. Đạo đức 61 nghiên cứu 2.2.15. Xử lý số liệu 61 2.2.16. Sơ đồ nghiên 62 cứu CHƯƠNG 3 63 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. ĐẶC ĐIỂM 63 CHUNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 3.1.1. Phân bố 63 bệnh nhân theo tuổi, giới 3.1.2. Đặc điểm 64
10 lâm sàng của bệnh nhân trước điều trị 3.1.3. Đặc điểm 67 cận lâm sàng của bệnh nhân 3.2. KẾT QUẢ 76 BIẾN ĐỔI VỀ LÂM SÀNG, CẬN LÂN SÀNG VÀ CÁC CHỈ SỐ MIỄN DỊCH SAU ĐIỀU TRỊ 3.2.1. Sự biến đổi 76 lâm sàng bệnh nhân sau điều trị 3.2.2. Sự biến đổi 77 chỉ số huyết học sau điều trị 3.2.3. Sự biến đổi 79 chỉ số sinh hóa máu sau điều trị 3.2.4. Sự biến đổi 82 chỉ số sinh hoá nước tiểu sau điều trị 3.2.5. Biến đổi chỉ 83 số sinh hoá nước tiểu sau điều trị
11 3.2.6. Sự biến đổi 84 chỉ số miễn dịch sau điều trị 3.3. HIỆU QUẢ 89 ĐIỀU TRỊ TẤN CÔNG VIÊM THẬN LUPUS CÓ SỬ DỤNG MMF VÀ MỐI LIÊN QUAN GIỮA BIẾN ĐỔI MIỄN DỊCH VỚI ĐÁP ỨNG ĐIỀU TRỊ 3.3.1. Hiệu 89 quả điều trị tấn công viêm thận lupus có sử dụng MMF 3.3.2. Mối 90 liên quan giữa biến đổi miễn dịch với mức độ đáp ứng điều trị CHƯƠNG 4 99 BÀN LUẬN 4.1. ĐẶC ĐIỂM 99 CHUNG NHÓM BỆNH NHÂN
12 NGHIÊN CỨU 4.1.1. Tuổi và giới 99 4.1.2. Một số đặc 102 điểm lâm sàng bệnh nhân tại thời điểm nghiên cứu 4.2. HIỆU QUẢ 124 ĐIỀU TRỊ TẤN CÔNG BỆNH NHÂN VIÊM THẬN LUPUS CÓ SỬ DỤNG MMF 4.3. MỐI LIÊN 140 QUAN GIỮA ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG CÁC BIẾN ĐỔI MIỄN DỊCH, VỚI ĐÁP ỨNG ĐIỀU TRỊ KẾT LUẬN 148 HẠN CHẾ 150 CỦA NGHIÊN CỨU HƯỚNG 151 NGHIÊN
13 CỨU TIẾP THEO DANH 152 MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN TÀI LIỆU 153 THAM KHẢO PHỤ LỤC
14 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TT Phần viết Phần viết đầu đủ tắt 1 ACR American College of Rheumatology (Hội khớp học Mỹ) 2 AI Active Index (Chỉ số hoạt động) 3 ANA Antinuclear antibody (Kháng thể kháng nhân) 4 aPL Antiphospholipid antibodies (Kháng thể kháng phospholipid) 5 APS Antiphospholipid syndrome (Hội chứng kháng phospholipid 6 AZA Azathioprine 7 BILAG Bristish Isles Lupus Assessment Group Index (Chỉ số đánh giá bệnh lupus của Anh) 8 BN Bệnh nhân 9 CI Chronic Index (Chỉ số mạn tính) 10 CyA Cyclosporine A 11 CYC Cyclophosphamide 12 DC Dendritic cell (Tế bào sao) 13 DsDNA Anti doublestranded (Kháng thể kháng chuỗi kép) 14 ĐT Điều trị 16 ECLAM European Consensus Lupus Activity Measures Index (Chỉ số đánh giá hoạt động bệnh lupus của châu Âu) 17 GC Glucocorticoid (Thuốc glucocorticoid) 18 GFR Glomerular Filtrantrion Rate (Mức lọc cầu thận (MLCT)) 19 HA Huyết áp 20 HCTH Hội chứng thận hư 21 HCQ Thuốc hydrocloroquine 22 ISN/RPS International Society of Nephrology/Renal Pathology Society (Hội thận học Quốc tế/Hội bệnh thận học) 23 KTKĐ Kháng thể kháng đông 24 LAI Lupus Activity Index (Chỉ số đánh giá sự hoạt động của lupus)
15 TT Phần viết Phần viết đầu đủ tắt 25 LE Lupus Erythematosus (Một loại bạch cầu trung tính trưởng thành có khả năng thực bào nhân tế bào) 26 MDLS Miễn dịch lâm sàng 27 MMF Mycophenolate mofetil 28 MLCT Mức lọc cầu thận 29 NIH National Institute of Health (Học viện sức khoẻ quốc gia) 30 RCT Random control trial ( Thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên) 31 RR Relative risk (Nguy cơ liên quan) 32 SLE Systemic lupus erythematosus (Lupus ban đỏ hệ thống) 33 SLEDAI Systemic lupus erythematosus disease activity index Chỉ số hoạt động bệnh lupus 34 SLICC/ACR Systemic Lupus International Collaborating Clincs/American College of Rheumatology Damage Index (Chỉ số đánh giá tổn thương ở bệnh nhân lupus của Hội khớp học Mỹ và các nhà lâm sàng quốc tế) 35 AntiSm Anti Smith (Kháng thể Smith) 36 VCT Viêm cầu thận 37 WHO World Health Organization (Tổ chức Y tế Thế Giới)
16 DANH MỤC BẢNG Bản Tên bảng Trang g 1.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán SLE theo ACR 1997 1.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán SLE theo theo SLICC 2012 1.3. Các tự kháng thể ở bệnh nhân viêm thận lupus 1.4. Phân loại mô bệnh học sinh thiết thận bệnh nhân viêm thận lupus 1.5. Chỉ số hoạt động và mạn tính theo NIH 1.6. Giá trị chẩn đoán viêm thận lupus của các chỉ số xét nghiệm 1.7. Khuyến cáo điều trị SLE của EULAR 29 2.1. Phác đồ điều trị bệnh nhân nghiên cứu 50 2.2. Bảng mô tả công việc nghiên cứu 51 2.3. Phân loại bệnh thận mạn theo mức lọc cầu thận 55 2.4. Thang điểm SLEDAI2K/30 ngày 57 3.1. Đặc điểm bệnh nhân theo tuổi, giới 63 3.2. Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân trước điều trị 64 3.3. Chỉ số SLEDAI bệnh nhân trước điều trị 65 3.4. Các tiêu chuẩn chẩn đoán theo ACR 1997 của bệnh nhân 66 trước điều trị 3.5. Đặc điểm xét nghiệm huyết học của bệnh nhân trước 67 điều trị 3.6 Đặc điểm chức năng thận bệnh nhân trước điều trị 68 3.7. Kết quả xét nghiệm albumin, mỡ máu và enzyme gan của 69 bệnh nhân trước điều trị 3.8 Đặc điểm xét nghiệm sinh hoá nước tiểu của bệnh nhân 70 trước điều trị 3.9. Đặc điểm xét nghiệm bổ thể của bệnh nhân trước điều trị 71 3.10. Đặc điểm xét nghiệm miễn dịch của bệnh nhân trước điều 72 trị 3.11. Kết quả sinh thiết thận dưới nhóm III và IV theo phân loại 74 của ISN/RPS
17 Bản Tên bảng Trang g 3.12. Chỉ số hoạt động AI 74 3.13. Chỉ số mạn tính CI 75 3.14. Biến đổi chỉ số SLEDAI trước điều trị và sau điều trị 3 tháng 76 3.15. Biến đổi chỉ số SLEDAI trước điều trị và sau điều trị 6 tháng 76 3.16. Sự biến đổi hemoglobin sau điều trị 77 3.17. Sự biến đổi tiểu cầu sau điều trị 78 3.18. Sự biến đổi chức năng thận sau điều trị 3 tháng 79 3.19. Sự biến đổi chức năng thận sau điều trị 6 tháng 79 3.20 Sự biến đổi chỉ lipid máu sau điều trị 3 tháng 80 3.21 Sự biến đổi chỉ số lipid máu sau điều trị 6 tháng 80 3.22. Sự biến đổi giá trị albumin máu sau mỗi 4 tuần điều trị 81 3.23. Biến đổi enzyme gan sau điều trị 3 tháng 81 3.24. Biến đổi enzyme gan sau điều trị 6 tháng 82 3.25. Sự biến đổi protein niệu 24 giờ sau điều trị 82 3.26. Sự biến đổi chỉ số xét nghiệm nước tiểu sau điều trị 83 3.27. Biến đổi bổ thể sau điều trị 3 tháng 84 3.28. Biến đổi bổ thể sau điều trị 6 tháng 84 3.29. Biến đổi chỉ số ferritin sau điều trị 3 tháng 84 3.30. Biến đổi chỉ số ferritine sau điều trị 6 tháng 85 3.31. Biến đổi globuline sau điều trị 3 tháng 85 3.32. Biến đổi globuline sau điều trị 6 tháng 86 3.33. Biến đổi kháng thể sau điều trị 3 tháng 87 3.34. Biến đổi kháng thể sau điều trị 6 tháng 88 3.35. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 3 tháng với một số 90 yếu tố lâm sàng 3.36. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 6 tháng với một số 91 yếu tố lâm sàng 3.37. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 3 tháng với chỉ số 92 hoạt động của bệnh SLEDAI 3.38. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 6 tháng với chỉ số 92 hoạt động của bệnh SLEDAI 3.39. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 3 tháng với 92
18 Bản Tên bảng Trang g hemoglobine 3.40. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 6 tháng với 93 hemoglobine 3.41. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 3 tháng với mức 93 lọc cầu thận 3.42. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 6 tháng với mức 93 lọc cầu thận 3.43. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 3 tháng với một số 94 yếu tố sinh hoá máu 3.44. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 6 tháng với một số 95 yếu tố sinh hoá máu 3.45. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 3 tháng với một số 96 kháng thể 3.46. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 6 tháng với một số 96 kháng thể 3.47. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 3 tháng với nước 97 tiểu 24 giờ 3.48. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 6 tháng với nước 97 tiểu 24 giờ 3.49. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 3 tháng với thể 97 viêm thận lupus, sinh thiết thân 3.50. Mối liên quan giữa đáp ứng điều trị sau 6 tháng với viêm 98 thận lupus tăng sinh, sinh thiết thân 4.1. Đặc điểm lâm sàng theo tiêu chuẩn chẩn đoán theo ACR 1997 108 4.2. Kết quả sinh thiết thận bệnh nhân viêm thận lupus 122 4.3. So sánh hiệu quả điều trị viêm thận lupus bằng MMF 127 4.4. So sánh hiệu quả điều trị viêm thận lupus bằng MMF với CYC 128
19 DANH MỤC HÌNH Bản Tên hình Trang g 1.1. Cơ chế bệnh sinh của viêm thận lupus 1.2. Hình ảnh tế bào LE của bệnh nhân SLE 1.3. Cấu trúc hoá học của Mycophenilate mofetil
20 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Bản Tên hình Trang g 3.1. Tỷ lệ BN có rối loạn huyết học trước điều trị. 68 3.2. Tỷ lệ BN có rối loạn chức năng thận trước điều trị 69 3.3. Tỷ lệ BN có rối loạn về albumin, mỡ máu và enzyme gan 70 trước điều trị 3.4 Tỷ lệ BN giảm bổ thể trước điều trị 3.5. Tỷ lệ BN có rối loạn ferritine và globuline trước điều trị 3.6. Tỷ lệ BN có rối loạn miễn dịch trước điều trị 3.7. Kết quả sinh thiết thận theo phân loại của ISN/RPS 3.8. Phân bố của lắng đọng miễn dịch huỳnh quang 3.9. Tỷ lệ BN có biến số trong quá trình sinh thiết thận 3.10. Sự biến đổi hồng cầu sau điều trị 3.11. Sự biến đổi tỷ lệ % chỉ số huyết học sau điều trị 3.12. Tỷ lệ % kháng thể kháng nhân biến đổi sau điều trị 3.13. Tỷ lệ % kháng thể kháng chuỗi kép biến đổi sau điều trị 3.14. Tỷ lệ bệnh nhân đáp ứng sau điều trị 3 tháng và 6 tháng 3.15. Tỷ lệ bệnh nhân gặp các tác dụng không mong muốn trong quá trình điều trị