intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luận án tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm tổn thương động mạch vành bằng chụp cắt lớp đa dãy ở bệnh nhân suy thận mạn có chỉ định điều trị thay thế thận

Chia sẻ: Trần Văn Yan | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:187

32
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận án là Khảo sát tỷ lệ, đặc điểm tổn thương động mạch bằng chụp cắt lớp đa dãy ở bệnh nhân suy thận mạn có chỉ định điều trị thay thế thận tại bệnh viện Trưng Vương, thành phố Hồ Chí Minh. Tìm hiểu mối liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành bằng chụp cắt lớp đa dãy với một số đặc điểm bệnh nhân suy thận mạn có chỉ định điều trị thay thế thận.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luận án tiến sĩ Y học: Nghiên cứu đặc điểm tổn thương động mạch vành bằng chụp cắt lớp đa dãy ở bệnh nhân suy thận mạn có chỉ định điều trị thay thế thận

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO                         BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN QUÂN Y CAO TẤN PHƯỚC NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM TỔN THƯƠNG  ĐỘNG MẠCH VÀNH BẰNG CHỤP CẮT LỚP  ĐA DÃY Ở BỆNH NHÂN SUY THẬN MẠN  CÓ CHỈ ĐỊNH ĐIỀU TRỊ THAY THẾ THẬN Chuyên ngành: Nội thận ­ tiết niệu Mã số: 62720146 LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC Hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hoàng Trung Vinh
  2. HÀ NỘI ­ 2017
  3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu  kết quả  nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được công bố  trong  bất kỳ công trình nào khác. Tác giả                                                                                                            Cao Tấn Phước
  4. LỜI CÁM ƠN Hoàn thành bản luận văn này, với những tình cảm trân trọng nhất từ  tận đáy lòng mình, tôi xin được bày tỏ: Lòng biết ơn sâu sắc đối với PGS.TS. Hoàng Trung Vinh, người thầy  đã dìu dắt tôi không chỉ  trong công trình nghiên cứu này mà còn cả  trong  chặng đường dài học tập, nghiên cứu và rèn luyện của tôi. Tôi xin trân trọng cám ơn các Thầy Cô Bộ môn Tim ­ Thận ­ Khớp ­  Nội tiết Học viện Quân Y đã giúp đỡ và đóng góp rất nhiều trong quá trình  nghiên cứu và hoàn thiện luận văn của tôi. Tôi xin trân trọng cám ơn Ban Giám đốc Bệnh viện Trưng Vương đã  tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình học tập và nghiên cứu của tôi. Tôi xin được gửi lời cám ơn tới lãnh đạo và toàn thể nhân viên Phòng  Kế hoạch Tổng hợp, Khoa Thận ­ Thận nhân tạo, Khoa Xét nghiệm Bệnh  viện Trưng Vương, Khoa Chẩn đoán hình  ảnh, Trung tâm MEDIC đã giúp  đỡ tôi tận tình trong quá trình lấy số liệu và hoàn thành luận văn. Tôi xin được tri ân tất cả đồng nghiệp, bạn bè, người thân, gia đình   đã luôn hy sinh, động viên, chia sẻ  giúp tôi hoàn thành thật tốt nhiệm vụ  học tập và nghiên cứu. Cuối cùng, tôi xin nghiêng mình và trân trọng cám  ơn các bệnh nhân  cùng đồng hành với tôi trong suốt nghiên cứu này.                                       Hà Nội, ngày..... tháng..... năm 2017
  5.                                      Cao Tấn Phước MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cám ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng Danh mục biểu đồ Danh mục hình DANH   MỤC   CÁC   CÔNG   TRÌNH   CÔNG   BỐ   KẾT   QUẢ  NGHIÊN   CỨU  CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
  6. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1. NYHA New York heart association (Hiệp hội tim mạch New York) 2. LM Left main (Thân chính động mạch vành trái) 3. RCA Right coronary artery (Động mạch vành phải) 4.  LAD  Left Anterior Descending (ĐM xuống trước trái) 5.  LCX Left Circumflex (ĐM mũ) 6. PTH Parathyroid hormone (Hormone tuyến cận giáp) 7. CACS Coronary artery calcium score (Điểm vôi hóa động mạch vành) 8. MSCT Multi slice computed tomography (Chụp đa lát cắt) 9. BMI Body mass index (Chỉ số khối cơ thể) 10. HDL High density lipoprotein (Lipoprotein trọng lượng phân tử cao) 11. LDL Low density lipoprotein (Lipoprotein trọng lượng phân tử thấp) 12. CI Confidence interval (Khoảng tin cậy) 13. OR Odds ratio (Tỷ suất chênh) 14. HR Hazard ratio
  7. TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ (Tỷ số nguy cơ) 15. KTC Khoảng tin cậy 16. Ca Canxi 17. P Phospho 18. BN Bệnh nhân 19. CS Cộng sự 20. NC Nghiên cứu 21. HA Huyết áp 22. THA Tăng huyết áp 23. BTM Bệnh thận mạn 24. BTM GĐC Bệnh thận mạn giai đoạn cuối 25. RLLP Rối loạn lipid 26. ĐTĐ Đái tháo đường 27. TNT CK Thận nân tạo chu kỳ 28 LM CK Lọc máu chu kỳ 29. MXV Mảng xơ vữa 30. TG BTM Thời gian bệnh thận mạn 31. ĐM Động mạch 32. ĐMV Động mạch vành 33. YTNC Yếu tố nguy cơ 34. NCTV Nguy cơ tử vong 35. CĐTN Cơn đau thắt ngực 36. NMCT Nhồi máu cơ tim   DANH MỤC BẢNG B ản Tên bảng Trang g Bảng 1.1. Phân chia giai đoan b ̣ ệnh thận mạn theo Hội Thận học Quốc tế   2002                                                                                                                ............................................................................................................      4 Bảng 1.2: Các yếu tố nguy cơ tim mạch ở bệnh nhân bệnh thận mạn tính                                                                                                                      11 ..................................................................................................................    
  8.  Bảng 1.3. Kết quả của một số tác giả về giá trị chẩn đoán cuà MSCT           36 ......      Bảng 2.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh động mạch vành mạn trên điện tâm   đồ                                                                                                                  ..............................................................................................................       48 Bảng 2.2. Phân độ tăng huyết áp theo Hội Tim mạch học Việt Nam (2006)                                                                                                                     48 ..................................................................................................................     Bảng 2.3. Rối loạn chuyển hóa lipid máu theo hội Tim mạch học Việt Nam   2008                                                                                                              ..........................................................................................................       50 Bảng 2.4. Phân loại chỉ số khối cơ thể theo Hôi Đai thao đ ̣ ́ ́ ường Châu A –  ́  Thai Binh D ́ ̀ ương                                                                                         .....................................................................................       51  Bảng 2.5. Đánh giá kích thước thận trên siêu âm                                             .........................................       52  Bảng 2.6. Tên nhánh, đoạn động mạch vành trên ảnh chụp đa lát cắt             52 .......       Bảng 2.7. Phân chia mức độ hẹp động mạch vành                                          ......................................       53  Bảng 2.8. Điểm vôi hóa động mạch vành dựa vào nguyên tắc Agatston         53 ....      Bảng 2.9. Dự báo nguy cơ mắc bệnh mạch vành dựa vào tổng điểm vôi   hóa                                                                                                                 .............................................................................................................       54  Bảng 2.10. Xác định loại mảng xơ vữa dựa vào Hounsfield                           .......................       54  Bảng 2.11. Gia tri binh th ́ ̣ ̀ ương cua cac chi sô huyêt hoc ̀ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̣                                   ..............................       54  Bảng 2.12. Gia tri binh th ́ ̣ ̀ ương cua cac chi sô sinh hóa ̀ ̉ ́ ̉ ́                                     ................................       54  Bảng 3.1. Phân bô bênh nhân theo gi ́ ̣ ơi va nhom tuôi (n=141) ́ ̀ ́ ̉                           ......................       59  Bảng 3.2. Phân bố bệnh nhân dựa vào mức lọc cầu thận (n = 141)                ............       59  Bảng 3.3. So sánh tuổi bệnh nhân theo nguyên nhân gây bệnh (n = 141)         59 ....       Bảng 3.4. Phân bố bệnh nhân dựa vào chỉ số khối cơ thể (n=141)                 .............       60 Bảng 3.5. Phân bố bênh nhân d ̣ ựa vao biên đôi chi sô xét nghi ̀ ́ ̉ ̉ ́ ệm trong máu   trước nghiên cứu (n =141)                                                                           .......................................................................       60
  9. Bảng 3.6. Phân bố bệnh nhân dựa vào triệu chứng đau ngực trên lâm sàng   và biến đổi trên điện tâm đồ (n=141)                                                         .....................................................       62 Bảng 3.7. Phân bố bệnh nhân theo thời gian phát hiện bệnh thận (n = 141)                                                                                                                     63 ..................................................................................................................      Bảng 3.8. Phân bố bệnh nhân dựa vao đ ̀ ặc điểm siêu âm thân (n=120) ̣            63 ......      Bảng 3.9. Phân bố tỷ lệ bệnh nhân dựa vào mức độ hẹp lòng động mạch   vành (n =128)                                                                                                ............................................................................................       64  Bảng 3.10. Phân bố bệnh nhân dựa vào số lượng, vị trí nhánh hẹp (n=77)   66   Bảng 3.11. Tỷ lệ bệnh nhân theo vị trí nhánh hẹp có ý nghĩa (n = 77)            ........       67  Bảng 3.12. Phân bố đoạn hẹp có ý nghĩa theo vị trí nhánh (n = 218)               ...........       68  Bảng 3.13. Phân bố đoạn hẹp có ý nghĩa tại các nhánh                                   ...............................       68 Bảng 3.14. Phân bố bệnh nhân dựa vào thang điểm vôi hóa ở những trường   hợp có vôi hóa động mạch vành (n = 89)                                                    ................................................       71 Bảng 3.15. So sánh tổng số điểm vôi hóa giữa các nhánh động mạch vành   có vôi hóa (n = 89)                                                                                        ....................................................................................       71  Bảng 3.16. Tỷ lệ bệnh nhân dựa vào số nhánh bị vôi hóa (n = 89)                 .............       72 Bảng 3.17. Phân bố bệnh nhân dựa vào số lượng nhánh động mạch vành có   mảng xơ vữa (n = 128)                                                                                ............................................................................       74 Bảng 3.18. Ty lê cac loai m ̉ ̣ ́ ̣ ảng mảng xơ vữa dựa vào đặc điểm (n = 695)                                                                                                                     75 ..................................................................................................................     Bảng 3.19. So sánh số lượng mảng xơ vữa giữa các nhánh ở bệnh nhân có   mảng xơ vữa (n = 128)                                                                                ............................................................................       75 Bảng 3.20. Tương quan giưa s ̃ ố nhánh, đoạn động mạch vành hep có ý  ̣  nghĩa vơi t ́ ổng điểm vôi hóa                                                                        ....................................................................       76
  10. Bảng 3.21. Tương quan giưa s ̃ ố nhánh, đoạn động mạch vành hep có ý  ̣  nghĩa và tổng điểm vôi hóa với số mảng xơ vữa                                       ...................................       76 Bảng 3.22. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với giới                                                                                                                     78 ..................................................................................................................     Bảng 3.23. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành giữa nam và nữ                                                                                                                     78 ..................................................................................................................     Bảng 3.24. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với nhóm   tuổi                                                                                                                ............................................................................................................       79 Bảng 3.25. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành giữa hai nhóm   tuổi                                                                                                                ............................................................................................................       79 Bảng 3.26. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với tăng   huyết áp                                                                                                        ....................................................................................................       80 Bảng 3.27. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành ở bệnh nhân có   và không có tăng huyết áp                                                                            ........................................................................       80 Bảng 3.28. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với đái   tháo đường                                                                                                    ................................................................................................       80 Bảng 3.29. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành ở bệnh nhân có   hay không có đái tháo đường                                                                       ...................................................................       81 Bảng 3.30. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với BMI                                                                                                                     81 ..................................................................................................................     Bảng 3.31. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành giữa các mức   BMI                                                                                                               ...........................................................................................................       82 Bảng 3.32. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với tăng   acid uric máu                                                                                                 .............................................................................................       83
  11. Bảng 3.33. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành ở bệnh nhân có   và không có tăng acid uric máu                                                                    ................................................................       84 Bảng 3.34. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với   albumin máu                                                                                                 .............................................................................................       84 Bảng 3.35. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành giữa các mức   albumin máu                                                                                                 ............................................................................................       85 Bảng 3.36. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với lipid   máu                                                                                                                ............................................................................................................       85 Bảng 3.37. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành khi có và không   có rối loạn lipid máu                                                                                    ................................................................................       86 Bảng 3.38. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với canxi   máu                                                                                                                ............................................................................................................       86 Bảng 3.39. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành giữa các mức   canxi máu                                                                                                      ..................................................................................................       87 Bảng 3.40. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với các   mức phospho máu                                                                                         .....................................................................................       87 Bảng 3.41. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành giữa các mức   phospho máu                                                                                                 .............................................................................................       88 Bảng 3.42. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với các   tích số canxi ­ phospho                                                                                 .............................................................................       88 Bảng 3.43. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành giữa các mức   tích số canxi ­ phospho                                                                                 .............................................................................       89 Bảng 3.44. Liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với các   mức hormon tuyến cận giáp                                                                        ....................................................................       89
  12. Bảng 3.45. So sánh đặc điểm tổn thương động mạch vành giữa các mức   hormon tuyến cận giáp                                                                                ............................................................................       90 Bảng 3.46. Tương quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch vành với   thời gian phát hiện bệnh thận mạn                                                             .........................................................       90 Bảng 3.48. Tương quan hôi qui logistic đa biên gi ̀ ́ ữa môt sô yêu tô nguy c ̣ ́ ́ ́ ơ   với tỷ lệ bệnh nhân có hep đ ̣ ộng mạch vành.                                            ........................................       92 Bảng 3.49. Tương quan hôi qui logistic đa biên gi ̀ ́ ữa môt sô yêu tô nguy c ̣ ́ ́ ́ ơ   với tỷ lệ bệnh nhân có tổng điểm vôi hoá lớn hơn hay bằng 100 HU      92 ..        Bảng 3.50. Tương quan hôi qui logistic đa biên gi ̀ ́ ữa môt sô yêu tô nguy c ̣ ́ ́ ́ ơ   với tỷ lệ bệnh nhân có mảng xơ vữa                                                         .....................................................       93  Bảng 4.1. Tỷ lệ, đặc điểm hẹp động mạch vành của một số nghiên cứu 102     Bảng 4.2. So sánh với một số nghiên cứu về tỷ lệ cấu trúc của các loại   mảng xơ vữa                                                                                              ..........................................................................................       110
  13. DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ Tên biểu đồ Trang  Biểu đồ 3.1. Phân bố bệnh nhân dựa vào lipid máu                                         .....................................       62  Biểu đồ 3.2. Tỷ lệ bệnh nhân có hẹp động mạch vành ý nghĩa (n = 141)   .  65 .     Biểu đồ 3.3. Tỷ lệ nhánh hẹp ý nghĩa trong số bệnh nhân có hẹp (n = 308)                                                                                                                     65 ..................................................................................................................     Biểu đồ 3.4. Tỷ lệ đoạn hẹp có ý nghĩa trong số bệnh nhân có hẹp động   mạch vành                                                                                                    ................................................................................................       67  Biểu đồ 3.5. Ty lê bênh nhân co va không co canxi hoa (n =141) ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ́                      .................       69  Biểu đồ 3.6. Ty lê bênh nhân d ̉ ̣ ̣ ựa vào mảng xơ vữa (n=141)                          ......................       73 Biểu đồ 3.7. Tương quan giưa s ̃ ố đoạn động mạch vành hẹp có ý nghĩa   với số mảng xơ vữa                                                                                     .................................................................................       77  Biểu đồ 3.8. Tương quan giưa đi ̃ ểm vôi hóa với số mảng xơ vữa                 .............       77 Biểu đồ 3.9. Tương quan giưa sô nhanh đ ̃ ́ ́ ộng mạch vành hep có ý nghĩa v ̣ ới   MLCT (n=141)                                                                                             ........................................................................................       83 Biểu đồ 3.10. Tương quan giưa sô nhanh đ ̃ ́ ́ ộng mạch vành hep có ý nghĩa  ̣  vơi th ́ ời gian phát hiện bệnh thận mạn                                                      ..................................................       92
  14. DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ  Tên sơ đồ Trang  Sơ đồ 1.1. Cơ chế vôi hóa động mạch ở bệnh nhân bệnh thận mạn             .........       20  Sơ đồ 2.1. Sơ đồ nghiên cứu                                                                             .........................................................................       58
  15. DANH MỤC HÌNH Hình  Tên hình Trang  Hình 2.1. MSCT 64 dãy tại trung tâm chẩn đoán y khoa Medic                       ...................       44  Hình 2.2. Phân chia động mạch vành                                                                 .............................................................       52  Hình 3.1.Cao Đình Tr, 72 tuổi, nam,  ngày chụp:19/12/2011, ID: 42036.         64 ....       Hẹp 90 %  đoạn giữa LAD                                                                                ............................................................................       64  Hình 3.2. Nguyễn Thị T, 62 tuổi, nữ, ngày chụp: 09/11/2012, ID: 37363.        69 ...       Canxi hóa LAD                                                                                                   ...............................................................................................       69  Hình 3.3. Phạn Thị S, 76 tuổi, nữ, ngày chụp: 27/12/2012, ID: 38104.            73 .......       Mảng hổn hợp RCA                                                                                           .......................................................................................       73
  16. 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Trong những năm gần đây, tỷ  lệ  bệnh nhân bệnh thân mạn gia tăng  nhanh chóng, làm thay đổi cơ  cấu của bệnh, gia tăng chi phí điều trị, gây  ảnh hưởng đến ngân sách dành cho ngành y tế của từng quốc gia. Hậu quả  của bệnh thận mạn là suy thận mạn tính tiến triển qua các giai đoạn, dẫn   đến suy thận mạn giai đoạn cuối. Bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn  cuối có chất lượng cuộc sống giảm, tỷ lệ tử vong cao, chỉ đứng sau bệnh   tim mạch và ung thư. Tỷ lệ tử vong chung của bệnh nhân bệnh thận mạn  chiếm khoảng 20%/năm [8], [47]. Bệnh thận mạn tính dù nguyên nhân tiên phát hoặc thứ phát đều tiềm   ẩn nhiều biến chứng cấp hoặc mạn tính nguy hiểm, trong đó biến chứng  tim mạch thường gặp nhất và là nguyên nhân hàng đầu gây tử  vong.  Ở  bệnh nhân bệnh thận mạn tính các biến chứng tim mạch nguy hiểm phải   kể  đến là tăng huyết áp, bệnh cơ  tim do urê huyết cao, rối loạn nhịp tim,   suy tim cấp và mạn tính, bệnh động mạch vành [46], [67]. Bệnh nhân bệnh thận mạn hội tụ  nhiều yếu tố  nguy cơ  đối với sự  xuất hiện bệnh động mạch vành. Tuy vậy, bệnh động mạch vành ở  bệnh  nhân bệnh thận mạn thường diễn tiến thầm lặng và bị  che lấp bởi các  triệu chứng khác của bệnh, do vậy bệnh dễ bị bỏ qua trong chẩn đoán [43],  [85]. Ohtake T. và cs (2005) nghiên cứu bệnh nhân bệnh thận mạn tại thời  điểm bắt đầu áp dụng biện pháp điều trị thay thế thận đã có 53,3% trường  hợp động mạch vành hẹp ≥ 50% đường kính, nhưng không được chẩn đoán  kịp thời [95].  Shaw L.J.  và cs (2003) nhận thấy tình trạng vôi hóa động  mạch vành là yếu tố nguy cơ độc lập, cần phát hiện sớm làm cơ sở cho các 
  17. 2 biện pháp dự  phòng, đồng thời áp dụng các biện pháp điều trị  thích hợp   nhằm hạn chế  nguy cơ  tử  vong [119].  Theo Phạm Văn Bùi, và theo Wade  A.N. và cs (2009) biến chứng tim mạch các loại là nguyên nhân gây tử vong   hàng đầu ở bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn cuối, trong đó nhồi máu cơ  tim cấp là nguyên nhân đứng hàng thứ hai gây tử vong ở người lớn bị bệnh   thận mạn giai đoạn cuối [3], [126].  Bệnh thận mạn giai đoạn cuối chưa hay đã áp dụng biệp pháp điều   trị  thay thế  thận điều tiềm  ẩn nguy cơ  cao bệnh động mạch vành, phát  hiện và đánh giá tổn thương động mạch vành cần thiết cho tiên lượng và  điều trị  bệnh. Chẩn đoán bệnh mạch vành  ở  bệnh nhân bệnh thận mạn   tính   giai   đoạn   cuối   có   nhiều   phương   pháp   trong   đó   chụp   đa   lát   cắt   là  phương pháp tối ưu [20]. Chụp đa lát cắt động mạch vành là một phương  pháp chẩn đoán cần thiết nhưng không làm gia tăng mức độ  tổn thương  thận, không gây nguy hiểm cho bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn cuối  đang và sẽ  điều trị  với thận nhân tạo chu kỳ  sau khi chụp [43], [48], [61].   Tại Việt Nam, thực tế lâm sàng cho thấy nhiều bệnh nhân bệnh thận mạn   tính giai   đoạn  cuối  có   tổn  thương  động  mạch vành,  tuy nhiên  chưa  có  nghiên cứu về  đặc điểm tổn thương động mạch vành trên hình  ảnh chụp  đa lát cắt. Xuất phát từ  tình hình thực tiễn đó, chúng tôi thực hiện đề  tài:   “Nghiên cứu đặc điểm tổn thương động mạch vành bằng chụp cắt lớp đa   dãy  ở  bệnh nhân suy thận mạn có chỉ  định điều trị  thay thế  thận” nhằm  mục 2 tiêu:  1. Khảo sát tỷ  lệ, đặc điểm tổn thương động mạch bằng chụp cắt   lớp đa dãy ở bệnh nhân suy thận mạn có chỉ định điều trị thay thế thận tại   bệnh viện Trưng Vương, thành phố Hồ Chí Minh.
  18. 3 2. Tìm hiểu mối liên quan giữa đặc điểm tổn thương động mạch   vành bằng chụp cắt lớp đa dãy với một số  đặc điểm  bệnh nhân suy thận   mạn có chỉ định điều trị thay thế thận. CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. ĐẠI CƯƠNG VỀ BỆNH THẬN MẠN GIAI ĐOẠN CUỐI 1.1.1. Khái niệm, dịch tễ học bệnh thân mạn giai đoạn cuối Theo Hội Thận học Quốc tế bệnh thận mạn (BTM) được xác định   khi có ít nhất một biểu hiện bất thường về  cấu trúc và/ hoặc chức năng  thận xuất hiện và tồn tại từ 3 tháng trở lên do mọi nguyên nhân. BTM cũng   được xác định khi mức lọc cầu thận 
  19. 4 nhanh chóng, nguyên nhân đứng hàng đầu là đái tháo đường (ĐTĐ) kế đến   là tăng huyết áp (THA) [20]. Tại các nước đã và đang phát triển, đây là hai  nguyên nhân chính gây bệnh thận mạn giai đoạn cuối (GĐC). Hiện nay,  nhờ  các tiến bộ  y học trong điều trị  nội khoa song song với các phương  pháp điều trị thay thế thận như ghép thận, thận nhân tạo chu kỳ (TNT CK)   hay thẩm phân phúc mạc liên tục, ngày nay tuổi thọ  của bệnh nhân BTM  GĐC càng ngày càng tăng [8], [9]. Khái niệm và phân chia giai đoạn của BTM đã được Hội Thận học  Quốc tế  nêu ra năm 2002 được xem là cô đọng nhưng đầy đủ  và dễ  hiểu   nhất.    Bảng 1.1. Phân chia giai đoan b ̣ ệnh thận mạn theo Hội Thận học Quốc tế  2002 Giai  Độ lọc cầu  Biểu hiện Chỉ định điều trị đoạn thận Độ lọc cầu thận  Chẩn đoán, điều trị các bệnh đi  1 bình thường, hoặc  ≥ 90 kèm, các yếu tố nguy cơ tim  tăng. mạch. Giảm nhẹ độ lọc  Kiểm soát các yếu tố nguy cơ,  2 60 ­ 90 cầu thận. các bệnh đi kèm. Giảm trung bình độ  Chẩn đoán, điều trị các biến  3 30 ­ 59 lọc cầu thận. chứng do bệnh thận gây ra. Giảm nghiêm trọng  Chuẩn bị các phương pháp  4 15 ­ 29 độ lọc cầu thận. điều trị thay thế thận.
  20. 5 Theo quan niệm và khái niệm “rộng” về  BTM đã làm gia tăng tỷ  lệ  của   bệnh   trong   cộng   đồng.   Tần   suất   BTM   trong   cộng   đồng   theo   NC  NHANES III tiến hành trên 15.625 người trên 20 tuổi (2007) là 13% [8].  Zhang L. và cs (2012),  ước lượng  ở  Trung Quốc có khoảng 119,5 triệu   người BTM (112,9 – 125,0 triệu) [132]. Từ năm 2007 đến 2009,  ở  Canada   có 12,5% người lớn bị  BTM [36]. Năm 2010, hơn 2 triệu người trên thế  giới đã được điều trị  thay thế  thận. Số  bệnh nhân (BN) cần điều trị  thay  thế thận sẽ tăng gấp đôi vào năm 2020. Trên thực tế, do chi phí cao, điều trị  thay thế  thận chỉ  áp dụng cho BN tại các nước phát triển, tại các nước   đang phát triển chỉ  10 – 20% BN  được điều trị  thay thế  thận, hơn 1 triệu  người chết mỗi năm do BTM GĐC [8], [90]. 1.1.2. Biểu hiện lâm sàng, biến chứng và biện pháp điều trị bệnh thận   mạn giai đoạn cuối 1.1.2.1. Biểu hiện lâm sàng Bệnh thận mạn giai đoạn cuối là bệnh có biểu hiện tổn thương hệ  thống, ảnh hưởng đến hầu hết các cơ quan [8]. Thay đổi ở da và niêm mạc là những biểu hiện bên ngoài rất dễ nhận  biết. Tình trạng thiếu máu và  ứ  đọng các sản phẩm chuyển hóa làm da   xanh, niêm mạc nhợt kèm theo rối loạn sắc tố gây sạm da, nhiều nốt thâm   đen do lắng đọng canxi và urê trên mặt da. Lông, tóc rụng nhiều, móng chân  tay khô, dễ gãy do giảm nuôi dưỡng. Ngứa là triệu chứng thường gặp trên  bệnh nhân BTM và có thể  kéo dài ngay sau khi đã được điều trị  với TNT   chu kỳ. Nguyên nhân của ngứa có thể do ứ đọng phospho trong máu [8]. Biểu hiện tim mạch  ở  BN BTM GĐC bao giờ  cũng có, biểu hiện  dưới các dạng rất khác nhau và đôi khi thầm lặng, khó phát hiện. THA là   biểu hiện hay gặp nhất. THA ở BN BTM GĐC có đặc điểm là tăng cả HA  
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2