Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Chính sách phát triển du lịch ở Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá

Chia sẻ: Nhumbien999 Nhumbien999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

71
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm nghiên cứu kinh nghiệm thực hiện chính sách phát triển du lịch ở một số địa phương tại Việt Nam. Nghiên cứu thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn - Thanh Hóa trong giai đoạn 2013 đến 2017. Nghiên cứu đề xuất giải pháp tăng cường thực hiện và hoàn thiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Chính sách phát triển du lịch ở Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------ ------/----- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA CAO VĂN TÂM CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH Ở SẦM SƠN, TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI – 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------ ------/----- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA CAO VĂN TÂM CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH Ở SẦM SƠN, TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG CHUYÊN NGÀNH CHÍNH SÁCH CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 02 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ VĂN HÒA HÀ NỘI – 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả luận văn Cao Văn Tâm
LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Ban giám đốc, Ban quản lý đào tạo sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tôi bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến TS. Lê Văn Hòa đã tận tình hướng dẫn khoa học và giúp đỡ trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn UBND thành phố Sầm Sơn, phòng Văn hóa - Thông tin, Trung tâm Văn hóa - Du lịch, Chi cục Thống kê thành phố Sầm Sơn và các cơ quan liên quan đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cung cấp số liệu, tài liệu giúp tôi hoàn thành luận văn này. Mặc dù tác giả luận văn đã có nhiều cố gắng hoàn thiện bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của mình tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được những đóng góp quý báu của quý thầy cô và các bạn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, những người thân và bạn bè đã chia sẽ cùng tôi những khó khăn, động viên và tạo mọi điều kiện cho tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tác giả luận văn Cao Văn Tâm
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ Ý LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH ....................................................... 9 1.1. Khái quát về phát triển du lịch bền vững .......................................... 9 1.1.1. Khái niệm du lịch ............................................................................ 9 1.1.2. Phát triển du lịch bền vững ........................................................... 12 1.1.3. Vai trò của phát triển du lịch bền vững......................................... 17 1.1.4. Các nguyên tắc phát triển du lịch bền vững.................................. 18 1.2. Chính sách phát triển du lịch ............................................................ 26 1.2.1. Khái niệm chính sách phát triển du lịch........................................ 26 1.2.2. Vai trò của chính sách phát triển du lịch....................................... 30 1.2.3. Nội dung chính sách phát triển du lịch ......................................... 32 1.3. Thực hiện chính sách phát triển du lịch .......................................... 34 1.3.1. Khái niệm thực hiện chính sách phát triển du lịch ....................... 34 1.3.2. Vai trò của thực hiện chính sách phát triển du lịch....................... 34 1.3.3. Quy trình triển khai thực hiện chính sách phát triển du lịch......... 36 1.4. Kinh nghiệm thực hiện chính sách phát triển du lịch ở một số địa phƣơng và giá trị tham khảo .................................................................... 37 1.4.1. Kinh nghiệm của thành phố Hải phòng ........................................ 37 1.4.2. Kinh nghiệm của Nghệ An............................................................ 38 1.4.3. Giá trị tham khảo đối với thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá .. 40 Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 42 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH Ở THÀNH PHỐ SẦM SƠN, TỈNH THANH HÓA .. 43 2.1. Khái quát chung về thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá ............ 43 2.1.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên – xã hội thành phố Sầm Sơn. 43 2.1.2. Thực tiễn phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá ... 49
2.2. Tình hình triển khai thực hiện chính sách phát triển du lịch ở thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá...................................................... 53 2.2.1. Ban hành các văn bản triển khai thực hiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá ............................................... 53 2.2.2. Tổ chức thực hiện các văn bản triển khai thực hiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá .................................. 55 2.2.3. Sơ kết, tổng kết thực hiện văn bản về chính sách phát triển du lịch của thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá................................................ 60 2.3. Đánh giá chung về thực hiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá ................................................................. 61 2.3.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân ................................................. 61 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .................................................... 64 Kết luận Chƣơng 2 ........................................................................................ 69 CHƢƠNG 3: MỤC TIÊU VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH THÀNH PHỐ SẦM SƠN, TỈNH THANH HÓA ......................................................................... 70 3.1. Mục tiêu phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá 70 3.1.1. Mục tiêu phát triển du lịch Sầm Sơn đến năm 2020 ..................... 70 3.1.2. Mục tiêu phát triển du lịch Sầm Sơn đến năm 2030 ..................... 72 3.2. Giải pháp tăng cƣờng thực hiện chính sách phát triển du lịch ở thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá...................................................... 73 3.2.1. Giải pháp về ban hành văn bản thực hiện chính sách phát triển du lịch ........................................................................................................... 73 3.2.2. Giải pháp về triển khai thực hiện chính sách phát triển du lịch ... 75 3.2.3. Giải pháp tăng cường hoạt động sơ kết, tổng kết việc thực hiện chính sách phát triển du lịch ................................................................... 89 Kết luận chƣơng 3 ......................................................................................... 91 KẾT LUẬN .................................................................................................... 92 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 93
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 UBND Uỷ ban nhân dân 2 VHTTDL Văn hóa thể thao du lịch 3 WTO Tổ chức Thương mại Thế giới 4 WCED Uỷ ban Thế giới về phát triển và môi trường
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, HÌNH Bảng: Bảng 2.1: Số lượng lao động làm việc trong các ngành kinh tế tại Sầm Sơn. 47 Bảng 2.2: Số lượng lao động du lịch tại Sầm Sơn giai đoạn 2013 - 2017 ...... 48 Bảng 2.3. Số lượt khách du lịch đến Sầm Sơn giai đoạn 2013-2017 ............. 50 Bảng 2.4. Doanh thu du lịch Sầm Sơn giai đoạn 2013 - 2017 ........................ 52 Hình: Hình 2.1. Sơ đồ du lịch Thanh Hóa ................................................................ 49 Hình 2.2. Cơ cấu khách du lịch đến Sầm Sơn năm 2017 ............................... 52
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Điều kiện chính trị ổn định, ngoại giao mở rộng, sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với phát triển du lịch cùng với thành tựu phát triển du lịch giai đoạn vừa qua tạo đà quan trọng cho du lịch phát triển lên tầm cao mới. Các Nghị quyết của Đảng qua các kỳ Đại hội, các chính sách, pháp luật của Nhà nước đã xác định du lịch là ngành kinh tế dịch vụ quan trọng cần thúc đẩy phát triển thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Để phát triển du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Chính phủ cần có hệ thống chính sách phát triển du lịch phù hợp bao gồm chính sách dài hạn và chính sách cấp bách và thể hiện trong chiến lược, quy hoạch, các chương trình, đề án phát triển du lịch. Chính sách phải đảm bảo khuyến khích, huy động tập trung nguồn lực, khai thác tối ưu tiềm năng, thế mạnh của đất nước; bảo tồn và phát huy được những giá trị truyền thống; nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Sầm Sơn Thanh Hoá được thiên nhiên ban tặng cho tiềm năng du lịch trên nhiều phương diện, có núi, rừng, sông hồ, mà đặc biệt có một dải bờ biển đẹp bật nhất Việt Nam, nước biển trong xanh, bãi biển bằng phẳng dài hơn 9 km nằm trong quần thể du lịch của tỉnh Thanh Hoá. Sầm Sơn là một điểm du lịch biển quen thuộc có lịch sử khai thác hàng trăm năm nên việc nhà nước ban hành các chính sách phát triển du lịch ở Sầm Sơn là hết sức cần thiết. Xuất phát từ thực tiễn du lịch Sầm Sơn hiện nay, với tiềm năng lợi thế và nguồn tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng; đồng thời, trước yêu cầu phát triển du lịch trong điều kiện nền kinh tế của Sầm Sơn lấy du lịch làm mũi nhọn tạo đà cho các ngành kinh tế khác phát triển. Trong những năm gần đây, Sầm Sơn đã có những đổi mới và chuyển biến tích cực tạo ra điểm nhấn cho một địa danh hấp dẫn đối với du khách. Mặt khác, những thay đổi trong cách 1
thức tổ chức hoạt động du lịch cũng góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển du lịch Sầm Sơn, cũng như ngành kinh tế du lịch Thanh Hóa phát triển, tạo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá; đồng thời, tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động, tăng thu ngân sách cho nhà nước và mở rộng hợp tác kinh tế, giao lưu văn hóa, phát triển xã hội giữa Sầm Sơn - Thanh Hóa với các tỉnh trong cả nước. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng và phát triển du lịch Sầm Sơn những năm qua còn chậm, chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh sẵn có. Ô nhiễm về môi trường, các sản phẩm du lịch chưa có nhiều tính sáng tạo, du lịch còn làm ăn manh mún, tạm thời, dịch vụ còn nhiều bất cập. Không những thế, hiện nay sự nổi lên của nhiều địa danh du lịch mới, đặc biệt là du lịch biển ở các địa phương trong cả nước đang đặt Sầm Sơn trước thách thức của sự cạnh tranh gay gắt, đòi hỏi địa danh du lịch này phải nhanh chóng củng cố và làm mới mình để thu hút du khách. Chúng ta cần một nền du lịch bền vững - một nền du lịch tốt cho từng địa phương và bền vững dài lâu mai sau. Muốn vậy phải có hệ thống những chính sách phát triển du lịch hợp lý, phải có sự đổi mới về nhận thức ở từng địa phương. Những chính sách phát triển du lịch ở Sầm Sơn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của thành phố trong thời kỳ hiện nay. Mặt khác, về mặt khoa học việc nghiên cứu, bổ sung khung lý thuyết về chính sách phát triển du lịch cũng là một yêu cầu cấp thiết. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Chính sách phát triển du lịch ở Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hoá”, để triển khai nghiên cứu luận văn thạc sỹ chuyên ngành Chính sách công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Cho đến hiện tại, đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học của một số tác giả có liên quan đến chính sách phát triển du lịch ở những phương diện khác nhau. Có thể chia thành hai nhóm như sau: 2
Thứ nhất, nhóm công trình nghiên cứu dưới góc độ lý thuyết chính sách công: - Hồ Văn Thông (chủ biên, 1999), Tìm hiểu về khoa học chính sách công, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Đây là công trình nghiên cứu tương đối có hệ thống các vấn đề về lý thuyết chính sách công như: khái niệm về chính sách công và khoa học chính sách công, phân tích chính sách công trong thực tế, những khuynh hướng phát triển cơ bản của chính sách công. - Nguyễn Đăng Thành (chủ nhiệm đề tài, 2004) Chính sách công, Cơ sở lý luận, Viện Chính trị học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Đề tài đã nghiên cứu một cách có hệ thống những vấn đề lý luận về chính sách công như : lý thuyết chính sách công, công; các công cụ nghiên cứu chính sách công; các cách tiếp cận khi nghiên cứu chính sách công. - Chu Văn Thành (Chủ biên, 2006), Dịch vụ công và xã hội hóa dịch vụ công, một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trong cuốn sách này đã tập hợp các bài viết về dịch vụ công, trong đó có giáo dục tư cách là những dịch vụ công chủ yếu mà Nhà nước có nghĩa vụ cung cấp. - Nguyễn Hữu Hải (chủ biên,), Chính sách công - những vấn đề cơ bản, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội. Cuốn sách cung cấp những kiến thức lý luận chung nhất về chính sách công như: quá trình phát triển khoa học chính sách; đặc điểm, vai trò và phân loại chính sách công; cấu trúc nội dung và chu trình chính sách công; nguyên tắc, căn cứ, các bước và phương pháp, công cụ hoạch định chính sách công; yêu cầu, các hình thức, phương pháp tổ chức thực thi chính sách công và phân cấp quản lý chính sách công; nguyên tắc, tiêu chí, quy trình, nội dung và phương pháp phân tích chính sách công; nội dung đánh giá chính sách công; tổ chức công tác phân tích, đánh giá chính sách công. 3
- TS. Lê Như Thanh, Ts. Lê Văn Hoà (đồng chủ biên), sách chuyên khảo “ Hoạch định và thực thi chính sách công”, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật 2016. Cuốn sách đã trang bị những kiến thức cơ bản về hoạch định chính sách công và thực thi chính sách công. Thứ hai, nhóm công trình nghiên cứu về phát triển du lịch và chính sách phát triển du lịch - Nguyễn Văn Thanh (2013) "Nâng cao hiệu quả quản lý các di tích lịch sử trên địa bàn thành phố Sầm Sơn" Luận văn Thạc sỹ Văn hóa - Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. Trên cơ sở đánh giá thực trạng các di tích trên địa bàn thành phố Sầm Sơn, tác giả đề xuất các giải pháp quản lý, nâng cao hiệu quả hoạt động của các di tích trong phục vụ du lịch. Tuy nhiên, Luận văn mới chỉ dừng lại ở việc đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý các di tích lịch sử từ góc độ của chính quyền địa phương mà chưa nêu lên được giải pháp thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương. - Lâm Thị Hồng Loan (2012) "Phát triển du lịch theo hướng bền vững ở tỉnh Ninh Bình" Luận văn Thạc sỹ ngành Kinh tế Chính trị. Luận văn này đã hệ thống hoá cơ sở lý luận cơ bản về du lịch và phát triển du lịch bền vững; khảo sát, nghiên cứu các nguồn tài nguyên, nguồn lực và điều kiện phát triển du lịch bền vững. Trên cơ sở đó, luận văn đã làm rõ những lợi thế và khó khăn đối với việc phát triển du lịch tại tỉnh Ninh Bình. - La Nữ Ánh Vân (2011) "Phát triển du lịch bền vững tỉnh Bình Thuận", Tạp chí Du lịch Bình Thuận. Bài viết đã đề xuất một số giải pháp phát triển du lịch bền vững; tập trung vào việc tăng cường công tác xã hội hoá giáo dục về phát triển du lịch bền vững, khai thác hợp lý tài nguyên du lịch, đa dạng hoá và nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch, tăng cường công tác quản lý nhà nước về du lịch. Tuy nhiên, bài viết chưa nêu lên được vai trò và sự tham gia của cộng đồng địa phương và du khách trong phát triển du lịch theo hướng bền vững. 4
Như vậy, đã có một số công trình khoa học nghiên cứu về du lịch tại thành phố Sầm Sơn, tuy nhiên chưa có công trình nào trực tiếp nghiên cứu về chính sách phát triển du lịch Sầm Sơn – Thanh Hóa. Các công trình nêu trên là nguồn tư liệu để học viên tham khảo, kế thừa và phát triển trong quá trình thực hiện đề tài luận văn. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận về chính sách và thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn - Thanh Hóa, luận văn đề xuất tăng cường thực hiện và hoàn thiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn - Thanh Hóa trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn tập trung thực hiện những nhiệm vụ nghiên cứu dưới đây: - Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển du lịch, chính sách phát triển du lịch và thực hiện chính sách phát triển du lịch. - Nghiên cứu kinh nghiệm thực hiện chính sách phát triển du lịch ở một số địa phương tại Việt Nam. - Nghiên cứu thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn - Thanh Hóa trong giai đoạn 2013 đến 2017. - Nghiên cứu đề xuất giải pháp tăng cường thực hiện và hoàn thiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động thực hiện chính sách phát triển du lịch trên địa bàn thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa. 5
4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: trong chu trình chính sách, luận văn chỉ tập trung nghiên cứu giai đoạn thực hiện chính sách phát triển du lịch. Phạm vi về không gian: Thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa Phạm vi về thời gian: 2013 – 2017 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Trong quá trình thực hiện đề tài luận văn, tác giả sử dụng phương pháp luận duy vật phép biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng làm cơ sở phương pháp luận để nghiên cứu nội dung đề tài luận văn. Dựa trên nền tảng lý luận về phát triển du lịch và khoa học chính sách công để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Tác giả sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp nghiên cứu, trong đó chú trọng các phương pháp dưới đây: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Tác giả sử dụng phương này để nghiên cứu các tài liệu sẵn có (sách, báo khoa học, luận văn, luận án, văn bản quản lý của nhà nước, các báo cáo...) liên quan đến phát triển du lịch và chính sách phát triển du lịch, thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn – Thanh Hóa. - Phương pháp điều tra thực địa: Tác giả sử dụng phương pháp này để thu thập thông tin sơ cấp bổ sung cho thông tin thứ cấp, đồng thời, để kiểm chứng lại những số liệu, tài liệu có liên quan, từ đó có những đánh giá xác thực hơn và làm cơ sở cho các phương pháp khác. Kết quả điều tra thực địa sử dụng trong luận văn được lấy từ Trung tâm Văn hóa - Du lịch Sầm Sơn. - Phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp: Tác giả sử dụng phương pháp so sánh để đối chiếu giữa thông tin thực tế và lý thuyết, so sánh số liệu 6
thống kê phản ánh sự phát triển du lịch Sầm Sơn giữa các năm khác nhau; Sử dụng phương pháp phân tích để xem xét và đánh giá thực trạng phát triển du lịch Sầm Sơn, phân tích các quan điểm khoa học; Sử dụng phương pháp tổng hợp để đưa ra những nhận định và kết luận khoa học. - Phương pháp bản đồ: Tác giả sử dụng phương pháp này để mô tả những đặc điểm về không gian địa lý, về nguồn tài nguyên, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch; đồng thời để thể hiện nội dung và kết quả nghiên cứu của luận văn. - Phương pháp toán học và thống kê du lịch: Tác giả sử dụng các phương pháp này để tập hợp, thống kê các di tích lịch sử văn hóa, các danh lam thắng cảnh, tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên nhân văn quan trọng. Đồng thời, thống kê đánh giá lượng khách, doanh thu tỷ trọng và mức độ tăng trưởng du lịch. Tính toán cân đối các số liệu, từ đó xác định thực trạng và hiệu quả phát triển. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận về phát triển du lịch, chính sách và thực hiện chính sách phát triển du lịch. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn đã đánh giá được thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch Sầm Sơn – Thanh Hóa. Đồng thời, đề xuất được một số giải pháp tăng cường thực hiện và hoàn thiện chính sách phát triển du lịch Sầm Sơn phù hợp với đặc điểm của địa phương và hướng tới phát huy tiềm năng phát triển du lịch của địa phương trong thời gian tới. Luận văn là tài liệu tham khảo hữu ích cho các cơ quan hoạch định chính sách phát triển du lịch. Đặc biệt là đối với chính quyền tỉnh Thanh Hóa và thành phố Sầm Sơn trong hoạch định và thực thi chính sách phát triển du lịch Sầm Sơn. 7
Luận văn cũng là tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập về chính sách công ở Học viện Hành chính Quốc gia và các cơ sở đào tạo khác. 7. Kết cấu của luận văn Luận văn gồm Phần mở đầu, Phần nội dung, Phần kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo. Phần nội dung được kết cấu thành 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách phát triển du lịch. Chương 2. Thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Chương 3. Mục tiêu và giải pháp tăng cường thực hiện chính sách phát triển du lịch thành phố Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa. 8
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ Ý UẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU ỊCH 1.1. Khái quát về phát triển du lịch bền vững 1.1.1. Khái niệm du lịch Ngày nay, du lịch đã thực sự trở thành một hiện tượng kinh tế xã hội phổ biến không chỉ ở các nước phát triển mà còn ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, cho đến nay không chỉ ở nước ta nhận thức về nội dung du lịch vẫn chưa thống nhất. Do hoàn cảnh (thời gian, khu vực) khác nhau, dưới mỗi góc độ nghiên cứu khác nhau mỗi người có một cách hiểu về du lịch khác nhau. Đúng như Giáo sư, Tiến sỹ Berneker - một chuyên gia hàng đầu về du lịch trên thế giới nhận định: “Đối với du lịch, có bao nhiêu tác giả nghiên cứu thì có bấy nhiêu định nghĩa”[8, tr. 9]. Thuật ngữ “du lịch” trong ngôn ngữ nhiều nước được bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp “tornos” với nghĩa là đi một vòng. Thuật ngữ này được Latin hoá thành “tornus” và sau đó thành “tourisme” (tiếng Pháp); “tourism” (tiếng Anh) [13, tr. 10]. Như vậy, có khá nhiều khái niệm du lịch nhưng tổng hợp lại ta thấy du lịch hàm chứa các yếu tố cơ bản sau: - Du lịch là một hiện tượng kinh tế - xã hội. - Du lịch là sự di chuyển và tạm thời lưu trú ngoài nơi ở thường xuyên của các cá nhân hoặc tập thể nhằm thoả mãn các nhu cầu đa dạng của họ. - Du lịch là tập hợp các hoạt động kinh doanh phong phú và đa dạng nhằm phục vụ cho các cuộc hành trình, lưu trú tạm thời và các nhu cầu khác của cá nhân hoặc tập thể khi họ ở ngoài nơi cư trú thường xuyên của họ. - Các cuộc hành trình, lưu trú tạm thời của cá nhân hoặc tập thể đó đều đồng thời có một số mục đích nhất định, trong đó có mục đích hoà bình. 9
Trong Từ điển Bách Khoa toàn thư Việt Nam đã tách hai nội dung cơ bản của du lịch thành hai phần riêng biệt. Nghĩa thứ nhất (đứng trên góc độ mục đích của chuyến đi): Du lịch là một dạng nghỉ dưỡng sức, tham quan tích cực của con người ở ngoài nơi cư trú với mục đích: nghỉ ngơi, giải trí, xem danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, công trình văn hoá, nghệ thuật, vv... Nghĩa thứ hai đứng trên góc độ kinh tế: Du lịch là một ngành kinh doanh tổng hợp có hiệu quả cao về nhiều mặt: nâng cao hiểu biết về thiên nhiên, truyền thống lịch sử và văn hoá dân tộc, từ đó góp phần tăng thêm tình yêu đất nước; đối với người nước ngoài là tình hữu nghị với dân tộc mình; về mặt kinh tế, du lịch là lĩnh vực kinh doanh mang lại hiệu quả rất lớn: có thể coi là hình thức xuất khẩu hàng hoá và dịch vụ tại chỗ [18, tr. 684]. Việc phân định rõ ràng hai nội dung cơ bản của khái niệm có ý nghĩa góp phần thúc đẩy sự phát triển du lịch. Cho đến nay, không ít người, thậm chí ngay cả các cán bộ, nhân viên đang làm việc trong ngành du lịch, chỉ cho rằng du lịch là một ngành kinh tế. Do đó, mục tiêu được quan tâm hàng đầu là mang lại hiệu quả kinh tế. Điều đó cũng có thể đồng nghĩa với việc tận dụng triệt để mọi nguồn tài nguyên, mọi cơ hội để kinh doanh. Trong khi đó, du lịch còn là một hiện tượng xã hội, nó góp phần nâng cao dân trí, phục hồi sức khoẻ cộng đồng, giáo dục lòng yêu nước, tính đoàn kết,… Chính vì vậy, toàn xã hội phải có trách nhiệm đóng góp, hỗ trợ, đầu tư cho du lịch phát triển như đối với giáo dục, thể thao hoặc một lĩnh vực văn hoá khác. Theo Điều 4: Luật Du lịch năm 2005: “Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên trong thời gian không quá 01 năm liên tục nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, tìm hiểu, khám phá tài nguyên du lịch hoặc kết hợp với mục đích hợp pháp khác”. 10
Khái niệm về du lịch bao gồm khái niệm các yếu tố dưới đây: Một là, khách du lịch Theo Điều 4: Luật Du lịch năm 2005, khách du lịch được hiểu như sau: "Khách du lịch là người đi du lịch hoặc kết hợp đi du lịch, trừ trường hợp đi học, làm việc để nhận thu nhập ở nơi đến”. Hai là, các loại hình du lịch Có nhiều tiêu thức để phân ra các loại hình du lịch khác nhau như căn cứ vào phạm vi lãnh thổ của chuyến đi, căn cứ vào đối tượng khách du lịch, căn cứ vào hình thức tổ chức, phương tiện giao thông hay cơ sở lưu trú được sử dụng nhưng phổ biến hơn là căn cứ vào nhu cầu làm nảy sinh hoạt động du lịch, có thể phân ra các loại hình du lịch sau: - Du lịch nghỉ ngơi, giải trí: Nhu cầu chính làm nảy sinh hình thức du lịch này là sự cần thiết phải nghỉ ngơi để phục hồi thể lực và tinh thần cho con người. Đây là loại hình du lịch có tác dụng giải trí, làm cuộc sống thêm đa dạng và giải thoát con người ra khỏi công việc hàng ngày. - Du lịch thể thao: Du lịch thể thao chủ động: khách đi du lịch để tham gia trực tiếp vào các hoạt động thể thao như leo núi, săn bắn, câu cá, chơi golf, trượt tuyết, lặn biển… - Du lịch thể thao thụ động: những cuộc hành trình đi du lịch để xem các cuộc thi thể thao quốc tế, các thế vận hội Olympic, v.v… - Du lịch chữa bệnh: Khách đi du lịch do nhu cầu điều trị các bệnh tật về thể xác và tinh thần của họ. Để tổ chức loại hình du lịch này phải có tài nguyên thiên nhiên điều trị những loại bệnh đặc biệt: suối nước khoáng, suối nước nóng có đủ hàm lượng các chất hóa học điều trị bệnh nhưng không gây tác dụng phụ. - Du lịch văn hoá: Mục đích chính là nâng cao hiểu biết cho cá nhân về mọi lĩnh vực như: lịch sử, kiến trúc, kinh tế, hội hoạ, chế độ xã hội, cuộc sống của người dân cùng các phong tục tập quán của đất nước du lịch 11
- Du lịch công vụ là loại hình du lịch kết hợp với công tác như đàm phán kinh tế, ngoại giao, giao dịch, nghiên cứu cơ hội đầu tư… - Du lịch chuyên đề: Kết hợp du lịch với nghiên cứu khoa học. Đối tượng tham gia loại hình du lịch chuyên đề là những nhà khoa học, những chuyên gia nghiên cứu sâu về lĩnh vực kinh tế, xã hội, chính trị, bảo vệ môi trường… - Du lịch tôn giáo: Loại hình du lịch này nhằm thoả mãn nhu cầu tín ngưỡng đặc biệt của những người theo các đạo giáo khác nhau. - Du lịch thăm thân nhân: Loại hình du lịch này phần lớn nảy sinh do nhu cầu của những người xa quê hương đi thăm hỏi bà con họ hàng, bạn bè thân quen, đi dự lễ cưới, lễ tang, v.v… Như vậy, theo tác giả du lịch là một hoạt động có nhiều đặc thù, gồm nhiều thành phần tham gia, tạo thành một tổng thể phức tạp. Hoạt động du lịch vừa có đặc điểm của ngành kinh tế, lại có đặc điểm của ngành văn hóa - xã hội. 1.1.2. Phát triển du lịch bền vững Phát triển được xem là một quá trình tăng trưởng bao gồm nhiều yếu tố cấu thành khác nhau về kinh tế, chính trị, văn hóa... Phát triển là xu hướng tự nhiên tất yếu của thế giới vật chất nói chung, của xã hội loài người nói riêng. Bên cạnh những lợi ích xã hội, nâng cao điều kiện sống cho con người, hoạt động phát triển cũng đã và đang làm cạn kiệt tài nguyên, gây ra những tác động tiêu cực làm suy thoái môi trường. Trước thực tế đó, con người nhận thức được nguồn tài nguyên của trái đất không phải là vô hạn, không thể tuỳ tiện khai thác. Bởi nếu quá trình này không kiểm soát được sẽ dẫn đến hậu quả không chỉ làm cạn kiệt nguồn tài nguyên môi trường mà còn làm mất cân bằng về môi trường sinh thái gây ra những hậu quả môi trường nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển của xã hội qua nhiều thế hệ... Từ nhận thức này, xuất hiện một khái niệm mới của con người về hoạt động phát triển, đó là "Phát triển bền vững". 12