Luận văn Thạc sĩ Địa lý học: Phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo CHDCND Lào giai đoạn 2010-2015

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về du lịch; thông qua việc nghiên cứu, phân tích thực trạng phát triển du lịch trong thời gian qua tại tỉnh Bo Kẹo, rút ra những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân, qua đó, đề xuất phương hướng và hệ thống giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Địa lý học: Phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo CHDCND Lào giai đoạn 2010-2015

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM VONGXAY PHONESALY PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BO KẸO CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO GIAI ĐOẠN 2010-2015 Chuyên ngành: Địa lí học Mã số: 60.31.05.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS. Vũ Vân Anh Thái Nguyên, năm 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, các số và tài liệu trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả trong luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu khoa học nào khác, nếu có gì sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2017 Tác giả luận văn Vongxay Phonesaly i
LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành luận văn thạc sĩ, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành tới TS. Vũ Vân Anh, người đã chỉ bảo và hướng dẫn cũng như giúp đỡ tôi tận tình trong thời gian nghiên cứu đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn sự tận tình giúp đỡ của Ban chủ nhiệm khoa cũng như các thầy giáo, cô giáo trong khoa Địa lí trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên không quản thời gian công sức đóng góp ý kiến cho tôi hoàn thành nội dung nghiên cứu. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2017 Học viên Vongxay Phonesaly ii
MỤC LỤC Lời cam đoan ......................................................................................................... Lời cảm ơn ............................................................................................................. Mục lục .................................................................................................................. Danh mục chữ viết tắt ............................................................................................ Danh mục các bảng................................................................................................ Danh mục các hình, biểu đồ .................................................................................. MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ..................................................... 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................. 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 6 5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu .......................................................... 7 6. Đóng góp mới của luận văn ............................................................................. 8 7. Kết cấu của luận văn.......................................................................................... 8 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH ............................................................................................................ 9 1.1. Cơ sở lý luận ................................................................................................. 9 1.1.1. Một số khái niệm ....................................................................................... 9 1.1.2. Đặc điểm của du lịch ............................................................................... 11 1.1.3. Vai trò của du lịch trong phát triển kinh tế - xã hội ................................ 15 1.1.4. Các nhân tố tác động đến phát triển du lịch ............................................ 18 1.1.5. Các hình thức tổ chức lãnh thổ du lịch .................................................... 21 1.1.6. Tiêu chí đánh giá ..................................................................................... 23 1.2. Cơ sở thực tiễn .............................................................................................. 24 1.2.1. Khái quát phát triển du lịch của một số tỉnh ở Lào ................................. 24 1.2.2. Khái quát phát triển du lịch một số tỉnh của Việt Nam ........................... 26 iii
1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Bo Kẹo .................................................... 28 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .................................................................................... 30 Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH Ở TỈNH BO KẸO GIAI ĐOẠN 2010-2015 ......................................................................... 31 2.1. Nhân tố tác động đến phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo ................................. 31 2.1.1. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ ............................................................... 31 2.1.2. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên .......................................... 32 2.1.3. Đặc điểm dân số và điều kiện kinh tế – xã hội ........................................ 35 2.2. Hiện trạng phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo giai đoạn 2010-2015 ................ 41 2.2.1. Hiện trạng cơ sở vật chất, kết cấu hạ tầng để phục vụ du lịch ................ 41 2.2.2. Khách du lịch ........................................................................................... 43 2.2.3. Doanh thu từ du lịch ............................................................................... 45 2.2.4. Loại hình du lịch ...................................................................................... 46 2.2.5. Hiện trạng khai thác và phát triển du lịch theo không gian ..................... 48 2.2.6. Quản lý của chính quyền tỉnh Bo Kẹo đối với phát triển du lịch.................. 53 2.2.7. Kết quả về chiến lược kế hoạch phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo .............. 61 2.3. Đánh giá chung ........................................................................................... 67 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .................................................................................... 70 Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BO KẸO ĐẾN NĂM 2025 ................................................................... 71 3.1. Dự báo phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo những năm tới ............................... 71 3.2. Phương hướng phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo ........................................... 73 3.3. Những giải pháp chủ yếu phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo ........................... 78 3.3.1. Nhóm giải pháp về tổ chức du lịch trên địa bàn tỉnh .............................. 78 3.3.2. Huy động vốn cho phát triển du lịch ....................................................... 81 3.3.3. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng ......................................................................... 83 3.3.4. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền quảng cáo du lịch tạo môi trường cho du lịch phát triển ............................................................................. 84 iv
3.3.5. Đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển du lịch ........................................ 87 3.3.6. Nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về du lịch ..................................... 89 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .................................................................................... 90 KẾT LUẬN....................................................................................................... 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 93 PHỤ LỤC v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ CNH- HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CSHT Cơ sở hạ tầng CSVCKT Cơ sở vật chất kĩ thuật CHDCND Lào Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào ĐKTN Điều kiện tự nhiên ĐV Đơn vị GDP Tổng sản phẩm quốc nội GTSX Giá trị sản xuất GTVT Giao thông vận tải KT - XH Kinh tế - Xã hội KHKT Khoa học kĩ thuật NXB Nhà xuất bản :K TCLT Tổ chức lãnh thổ TCLTDL Tổ chức lãnh thổ du lịch UBND Ủy ban nhân dân iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tốc độ tăng trưởng GDP của tỉnh qua các năm................................ 36 Bảng 2.2: Số liệu thông kê cơ sở lưu trú ........................................................... 41 Bảng 2.3: Cơ sở vật chất kỹ thuật khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng năm 2010 - 2015 ........................................................................................ 42 Bảng 2.4: Dịch vụ khác (nhà hàng, bar) ........................................................... 43 Bảng 2.5: Khách quốc tế, khách nội địa ............................................................ 43 Bảng 2.6: Khách quốc tế đến Bo Kẹo năm 2010-2015 ..................................... 44 Bảng 2.7: Về doanh thu từ khách quốc tế ......................................................... 45 Bảng 2.8: Các di tích lịch sử văn hoá trên địa bàn tỉnh Bo Kẹo ....................... 46 Bảng 2.9: Số lượng khách đến Đon Sao 2010 - 2015 ....................................... 51 Bảng 3.1: Dự báo về lượng khách nội địa, khách quốc tế ................................ 73 v
DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ Hình 2.1: Bản đồ hành chính tỉnh Bo Kẹo, Lào ................................................ 32 Hình 2.2: Bản đồ hiện trạng du lịch tỉnh Bo Kẹo ................................................ 52 Biểu đồ 2.1: Lượng mưa trung bình các tháng trong năm ................................ 33 Biểu đồ 2.2: Số giờ năng trung bình trong các năm ......................................... 34 Biểu đồ 2.3: Quy mô dân số tỉnh Bo Kẹo giai đoạn 2010-2015 ....................... 35 Biểu đồ 2.4: Tăng trưởng GDP tỉnh Bo Kẹo qua các năm ................................ 37 vi
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay, du lịch đang phát triển rộng rãi với tư cách là ngành kinh tế quan trọng trên phạm vi toàn thế giới. Tài nguyên du lịch của cộng hòa dân chủ nhân dân (CHDCND) Lào được phân bố tương đối tập trung và mỗi vùng lại có một sắc thái riêng. Việc tìm hiểu các điều kiện tự nhiên, KT - XH trong phạm vi một khu vực cụ thể để phục vụ hoạt động du lịch là một việc làm cần thiết. Trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, ngành du lịch CHDCND Lào mới bắt đầu hội nhập và hợp tác, đang trong quá trình tìm hiểu cơ chế và luật lệ quốc tế, nên khả năng chủ động đưa ra các dự án hợp tác còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, những yếu tố như dịch vụ chưa đa dạng, cơ sở hạ tầng chưa theo kịp tốc độ phát triển, chất lượng dịch vụ thấp, giá cả cao, sản phẩm chưa phong phú… là những thách thức lớn đối với ngành du lịch nói chung và đối với các doanh nghiệp du lịch nói riêng. Tỉnh Bo Kẹo có vị trí nằm trong khu vực "Tam giác vàng", là một tỉnh có địa hình cả đồng bằng và miền núi, có vị trí thuận lợi cho việc phát triển kinh tế, thương mại và du lịch, trên cơ sở liên kết giữa các tỉnh miền núi phía Tây Bắc Lào với Trung Quốc, Thái Lan và Myanma. Tỉnh Bo Kẹo không chỉ là một trung tâm buôn bán, mà còn là tỉnh có nhiều tiềm năng để khai thác và phát triển du lịch biên giới như: Có nhiều điều kiện thiên nhiên rất phong phú, nhiều danh lam thắng cảnh, có truyền thống văn hoá các dân tộc, do vậy, nếu khai thác tốt các lợi thế đó, đáp ứng được nhu cầu du khách trong nước và phát triển du lịch quốc tế thì du lịch sẽ trở thành một ngành kinh tế chủ yếu. Nhiều du khách mong muốn trong đời một lần được đến với Bo Kẹo để thưởng thức thắng cảnh thiên nhiên và những di tích lịch sử văn hóa mà bao thế hệ con người nơi đây tạo dựng nên. Với những lợi thế về tài nguyên du lịch, trong những năm qua ngành du lịch Bo kẹo đã có những bước phát triển nhanh chóng, 1
cơ sở vật chất phục vụ du lịch không ngừng được hoàn thiện, các di tích lịch sử và các thắng cảnh tự nhiên cũng được trùng tu, tôn tạo để khai thác phục vụ du lịch. Tuy nhiên sự phát triển du lịch Bo kẹo thời gian qua chưa tương xứng với tiềm năng và những lợi thế, còn mang tính riêng lẻ chưa tạo được sự gắn kết hữu cơ giữa các khu vực. Xuất phát từ những lý do trên, với mong muốn đóng góp cho sự phát triển du lịch của quê hương mình, nhằm thúc đẩy ngành du lịch Bo kẹo bắt kịp xu thế hội nhập của cả nước và thế giới; Tôi lựa chọn đề tài: “Phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo CHDCND Lào giai đoạn 2010-2015” làm luận văn thạc sỹ chuyên ngành Địa lí học. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 2.1. Trên thế giới Từ khi du lịch xuất hiện và khẳng định được vai trò, vị trí của mình trong đời sống kinh tế-xã hội của mỗi quốc gia, khu vực; Du lịch và ngành địa lý du lịch đã trở thành đối tượng nghiên cứu của nhiều nhà khoa học trên thế giới dưới nhiều khía cạnh và mức độ khác nhau. Một trong những khía cạnh đầu tiên là nghiên cứu các yếu tố tác thành và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động du lịch. Những công trình nghiên cứu đầu tiên về du lịch có tầm quan trọng trên thế giới có thể kể đến là những nghiên cứu đầu tiên về các loại hình du lịch, khảo sát về vai trò lãnh thổ, lịch sử, những nhân tố ảnh hưởng chính đến hoạt động du lịch… của Poser (1939), Christaleer (1955) … được tiến hành ở Đức năm 1930. Tiếp theo đó là các công trình đánh giá các thể tổng hợp tự nhiên phục vụ giải trí của Mukhina (1973); Nghiên cứu sức chứa và sự ổn định của các điểm du lịch của Khadaxkia (1972) Và Sepfer (1973). Các nhà địa lý cảnh quan học của trường Đại học Tổng hợp Matxcova như E. D Xmirnova, V. B Nhefedova… đã nghiên cứu các vùng cho mục đích nghỉ dưỡng trên lãnh thổ Liên Xô (cũ). Các nhà nghiên cứu Tiệp Khắc như Mariot (1971), Salavikova (1973) Đã tiến hành đánh giá và thành lập bản đồ tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn. Ngoài ra các nhà địa lý Mỹ như 2
Bôhart (1971), nhà địa lý Anh H. Robison (1976), các nhà địa lý Canada như Vônfơ (1966) … cũng đã tiến hành đánh giá các loại tài nguyên thiên nhiên phục vụ mục đích du lịch. Bên cạnh đó, một khía cạnh quan trọng trong nghiên cứu du lịch đã được quan tâm là vấn đề tổ chức lãnh thổ du lịch. Các nhà địa lý du lịch trên thế giới đã có nhiều công trình nổi tiếng về vấn đề này được xem là kim chỉ nan - là cơ sở lý luận có tính kế thừa cho các nghiên cứu về sau. I. I Pirojnik (1985) - nhà địa lý du lịch người Belarut đã phân tích hệ thống lãnh thổ du lịch các vùng du lịch là đối tượng quy hoạch và quản lý. M. Buchovarop (Bungari), N. X. Mironhenke (Anh) … đã xác định đối tượng nghiên cứu của địa lý du lịch là hệ thống lãnh thổ du lịch các cấp hoặc thể tổng hợp lãnh thổ du lịch và phân tích cơ cấu tổng hợp các yếu tố trên địa bàn để phát triển du lịch. Trong những năm gần đây, những lợi ích của du lịch trở nên rõ ràng hơn cũng như tác đông của nó đối với hàng loạt vấn đề nảy sinh mang tính toàn cầu thì việc nghiên cứu du lịch gắn với sự phát triển vùng lại càng trở nên cần thiết. Ở Pháp, Jean - Lozoto (1990) Đã nghiên cứu và phân tích các tụ điểm du lịch. Các nhà địa lý Anh, Mỹ gắn công việc nghiên cứu lãnh thổ du lịch với những dự án du lịch trên một miền hay một vùng cụ thể. Nhìn chung, nhiều nhà địa lý đã xác định đối tượng nghiên cứu của địa lý du lịch là các hệ thống lãnh thổ hoặc tổng hợp lãnh thổ du lịch, tức là xác định các hệ thống địa bàn phát triển du lịch trên lãnh thổ và phân tích cơ cấu tổng hợp các yếu tố trên địa bàn để phát triển du lịch 2.2. Việt Nam Lịch sử ngành du lịch Việt Nam được đánh dấu bắt đầu từ năm 1960, từ đó đến nay các công trình nghiên cứu địa lý du lịch nhìn chung vẫn chưa nhiều. Phần lớn tập trung vào các vấn đề về tổ chức không gian du lịch, cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu du lịch với một số tác giả tiêu biểu như PGS. TS Vũ Tuấn Cảnh, GS. TS Lê Thông, PGS. TS Nguyễn Minh Tuệ, PGS. TS Đặng Duy Lợi, PGS. TS Phạm Trung Lương… Nhiều công trình nghiên cứu có giá trị trong lĩnh vực này đã được thực hiện như: Đề tài “Tổ chức lãnh thổ du lịch Việt Nam” 3
do Vũ Tuấn Cảnh chủ trì (1991); “Cơ sở lý luận phương pháp nghiên cứu các điều kiện tự nhiên và tài nguyên du lịch biển Việt Nam” do Nguyễn Trần Cầu và Lê Thông chủ trì (1993); “Quy hoạch quốc gia và vùng, phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu” do Vũ Tuấn Cảnh, Lê Thông thực hiện (1994); 2 cuốn sách “Địa lý du lịch” (1996) Và “Địa lý du lịch Việt Nam” (2010) do Nguyễn Minh Tuệ chủ biên; “Tài nguyên và môi trường du lịch Việt Nam” do Phạm Trung Lương chủ biên (2000) … Ngoài ra, còn có nhiều công trình nghiên cứu, một số dự án, đề tài tiêu biểu cấp Nhà nước, một số bài báo và các báo cáo trong các cuộc hội thảo về du lịch của các địa phương được thực hiện với sự tham gia các các nhà khoa học địa lý trong và ngoài nước. Tiêu biểu như luận án tiến sỹ: “Tổ chức lãnh thổ du lịch thành phố Hải Phòng” - Nguyễn Thanh Sơn (1997); “Phát triển du lịch thành phố Hồ Chí Minh với việc khai thác tài nguyên du lịch vùng phụ cận” - Đỗ Quốc Thông (2004); “Tổ chức lãnh thổ du lịch Hòa Bình trên quan điểm bền vững” - Phạm Lê Thảo (2006); Và một số bài báo có giá trị trên các tạp chí Du lịch Việt Nam, Nghiên cứu kinh tế, Toàn cảnh sự kiện và dư luận… 2.3. Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Ở Lào đặc biệt là sau khi tiến hành đổi mới (1975) thì ngành du lịch nói chung là đã được nhiều cơ quan và các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu, bên cạnh đó có nhà nghiên cứu, nhà khoa học như: Keanchanh SINSAMPHAN và Sitha PHANTHABA “Địa lí Lào” NXB Thanh niên (1998) [12] đã đưa ra lí thuyết về du lịch Lào và các hình thức du lịch của Lào. Sinuk THILAVONG trong “Khu vực và các hoạt động kinh tế của con người trên thế giới ” NXB NUOL (1998) [19], đã đưa ra vai trò và tầm quan trọng của du lịch trên thế giới, hệ thống của du lịch và các hình thức du lịch trên thế giới. Amphonmali KHEOLA và Cheung SOMBUON KHAN đã nghiên cứu về “Kinh tế và tổ chức sản xuất nông nghiệp” với lí luận về vai trò của nông nghiệp trong nền kinh tế quốc gia, NXB KHAONA (1985). PGS.TS. Khammany SULIDED “Địa lí kinh tế Lào” đã đưa ra vai trò của du lịch và điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế du lịch của Lào, NXB Giáo dục (2010) [13]. Nhiều nhà nghiên cứu 4
Lào đã viết sách về du lịch Lào nói chung, nói riêng là du lịch tỉnh Bo Kẹo, phần lớn là những cuốn sách viết về nơi du lịch nổi tiếng, thực trạng phát triển du lịch, phong tục tập quán, các lễ hội lớn, nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc chùa tháp... Tiêu biểu là một số cuốn sách sau: Tác giả Khăm Tăn XỔM VÔNG đã bỏ nhiều công sức nghiên cứu về tài nguyên du lịch, đặc biệt là trung tâm du lịch cố đô Bo Kẹo . Sách ‘‘Địa lý du lịch Lào’’ vào năm 1997 đề cập về tài nguyên du lịch của các tỉnh và đánh giá thuận lợi khó khăn cho phát triển du lịch CHDCND Lào. Năm 2008, tác giả Hum Phăn HƯA PA SÍT xuất bản cuốn “ Phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Bo Kẹo trong giai đoạn hiện nay ’’ giới thiệu về thực trạng phát triển du lịch, phương hướng và giải pháp chủ yếu phát triển du lịch ở tỉnh Bo Kẹo từ những năm 2008 về trước. Năm 2011, tác giả Phadone INSAVEANG đã viết cuốn sách “ Di sản văn hóa cố đô bo kẹo với việc phát triển du lịch’’ nghiên cứu về tổng quan về cố đô bo kẹo và di sản văn hóa, giá trị di sản văn hóa cố đô Bo Kẹo với tư cách là sản phẩm du lịch, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa cố đô Bo Kẹo phục vụ du lịch. Các cơ quan và các nhà nghiên cứu đã quan tâm đến cũng du lịch Lào cũng như du lịch Bo Kẹo. Một số cuốn sách viết về phát triển du lịch, phát triển kinh tế- xã hội đặc biệt là cuốn sách như: “ Phát triển kinh tế-xã hội Việt Nam và Lào giai đoạn 2011-2020 ’’ của Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc tế (2011), trong đó đã có một số bài viết như: “ Những giải pháp cơ bản nhằm phát triển bền vững nghành du lịch của CHDCND Lào trong giai đoạn hiện nay’’ của Trần Mai Ước (2011)’’, “ Đề phát triển bền vững tại nước CHDCND Lào, của Nguyễn Văn Mạnh và Đỗ Thị Hồng Cẩm (2011) ’’, “Phát triển du lịch gắn với cộng đồng ở Lào theo hướng phát triển bền vững’’ của Bounchanh SINHTHAVONG (2011) ’’. Riêng về du lịch tỉnh Bo Kẹo, hiện đã có một số bài viết đề cập đến phát triển du lịch, nhưng chưa phân tích toàn diện và làm rõ tiềm năng cũng như mặt tồn tại của các hình thức tổ chức lãnh thổ du lịch trong giai đoạn hiện nay. Hiện tại, phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Bo Kẹo chưa có công trình nghiên cứu nào dưới dạng luận văn đề cập dưới góc độ địa lí. 5
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về du lịch; thông qua việc nghiên cứu, phân tích thực trạng phát triển du lịch trong thời gian qua tại tỉnh Bo Kẹo, rút ra những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân, qua đó, đề xuất phương hướng và hệ thống giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, đề tài tập trung giải quyết các nhiệm vụ chủ yếu sau: - Phân tích về mặt lý luận khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung của du lịch và phát triển du lịch trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, phát triển kinh tế - xã hội ở Lào nói chung và ở cấp tỉnh nói riêng. - Rút ra những bài học đối với tỉnh Bo Kẹo qua nghiên cứu kinh nghiệm phát triển du lịch của một số tỉnh của Việt Nam và một số tỉnh của Lào. - Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển du lịch ở tỉnh Bo Kẹo trong thời gian qua. Chỉ ra những mặt tích cực, hạn chế và nguyên nhân. - Đề xuất phương hướng và giải pháp chủ yếu phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo đến năm 2025. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Luận văn xác định phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Bo Kẹo. Phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo, đặt mối quan hệ với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và phát triển trên phạm vi vùng, quốc gia. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Đề tài giới hạn không gian nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Bo Kẹo. Về thời gian: Nghiên cứu phát triển du lịch chủ yếu từ năm 2010 - 2015 và phương hướng, giải pháp đến năm 2025. 6
5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu 5.1. Quan điểm nghiên cứu - Quan điểm hệ thống cấu trúc: Đây là quan điểm thường được áp dụng trong nghiên cứu Địa lý. Quan điểm này đòi hỏi khi nghiên cứu một đối tượng cụ thể phải đặt nó trong mối quan hệ tương quan với các đối tượng khác, với các yếu tố khác trong hệ thống cấu trúc cao hơn cũng như thấp hơn. - Quan điểm tổng hợp lãnh thổ: Áp dụng quan điểm tổng hợp lãnh thổ chúng ta xem xét các yếu tố, sự kiện trong mối quan hệ tương tác, phát hiện ra quy luật phát triển và các nhân tố tác động tới sự phát triển KT - XH. - Quan điểm thực tiễn: Việc tìm hiểu các điều kiện tự nhiên và KT - XH phục vụ mục đích di lịch là việc làm có tính chất ứng dụng. Khi các tài nguyên tự nhiên và tài nguyên nhân văn được sử dụng vào mục đích du lịch sẽ đem lại hiệu quả thiết thực về KT - XH. 5.2. Các phương pháp nghiên cứu chính - Phương pháp thu thập, phân tích và tổng hợp tài liệu: Đây là phương pháp cần thiết trong vấn đề tiếp cận và nghiên cứu đề tài sau khi thu thập cần phải xử lý các tài liệu, số liệu thống kê sao cho phù hợp với mục đích của đề tài. Từ đó lựa chọn các số liệu điển hình phục vụ cho phát triển du lịch. - Phương pháp điều tra thực địa: Phương pháp nghiên cứu này sẽ giúp chúng ta tiếp cận vấn đề một cách chủ động trong việc quan sát, điều tra, ghi chép để từ đó có nội dung nghiên cứu xác thực với thực tế. Đồng thời việc thực địa theo tuyến, theo điểm sẽ là phương pháp có hiệu quả nhất trong nghiên cứu vấn đề du lịch. - Phương pháp bản đồ, biểu đồ: Trên cơ sở phân tích, đánh giá tổng hợp, phương pháp này được áp dụng nhằm thể hiện một cách trực quan các nội dung nghiên cứu, các số liệu cụ thể trên biểu đồ, cũng như xác định đặc điểm và sự phân bố theo lãnh thổ của các đối tượng nghiên cứu trên bản đồ. Ngoài ra, luận văn cũng kế thừa, tiếp thu có chọn lọc kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã được công bố. 7
6. Đóng góp mới của luận văn - Khẳng định phát triển du lịch là tất yếu khách quan, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bo Kẹo. - Chỉ rõ những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo thời gian qua. - Đề xuất một số giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo trong thời gian tới. - Làm tài liệu tham khảo, là cơ sở góp phần xây dựng các quy hoạch phát triển du lịch, các chủ trương biện pháp phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn gồm 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch Chương 2: Thực trạng phát triển du lịch ở tỉnh Bo kẹo giai đoạn 2010-2015 Chương 3: Định hướng và giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bo Kẹo đến năm 2025 8
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Một số khái niệm - Khái niệm về du lịch Thuật ngữ "Du lịch" trong tiếp Pháp là "Le Tour" – được hiểu là đi một vòng và quay về điểm xuất phát ban đầu. Theo nghĩa đen, thuật ngữ này chưa bao hàm được tính đa dạng, phong phú của các hình thức du lịch cũng như chưa phản ánh đầy đủ các biểu hiện khác nhau của hoạt động du lịch. Theo tiếng Hy lạp, thuật ngữ này là "tornos" – cũng có nghĩa là đi một vòng. Thuật ngữ "du lịch" trong tiếng Việt có nguồn gốc từ tiếng Hán với sự ghép nối giữa "du – đi chơi, tham quan" và "lịch – ngắm nhìn, xem xét". Hai tác giả người Thuỵ Sỹ là Hunziker và Krapf đã xây dựng nền móng cho lý thuyết về du lịch với định nghĩa: Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ và các hiện tượng phát sinh trong các cuộc hành trình và lưu trú của những người ngoài địa phương - những người không có mục đích định cư và không liên quan đến bất cứ hoạt động kiếm tiền nào. Định nghĩa này đã khái quát một cách chung nhất hoạt động du lịch, cụ thể là hoạt động đi du lịch của các chủ thể tham gia. Mặc dù chưa bao quát hết những đặc trưng và các loại hình du lịch nhưng định nghĩa này đặt cơ sở quan trọng cho các nghiên cứu cơ bản tiếp theo. Theo Liên Hiệp quốc các tổ chức lữ hành chính thức (International Union of official Travel oragnization: IUOTO). Du lịch được hiểu là hành động du hành đến một nơi khác với địa điểm cư trú thường xuyên của mình nhằm mục đích không phải để làm ăn, một nghề hay một việc kiếm tiền sinh sống [6, tr.1]. Tại Hội nghị Liên Hiệp quốc về du lịch họp tại Roma - Italia (21/8 - 5/9/1963) các chuyên gia đưa ra định nghĩa về du lịch như sau: Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ, hiện tượng và các hoạt động kinh tế, bắt nguồn từ các hành trình và lưu trú của cá nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên 9
của họ hay ngoài nước họ với mục đích hoà bình. Nơi họ đến lưu trú không phải là nơi làm việc của họ [6, tr.1]. Quốc hội CHDCND Lào số 10/¦², ngày 9/11/2005, điều 2 nêu: Du lịch là du hành từ nơi sinh sống của mình đi đến nơi khác hay nước khác để thăm viếng, tham quan, nghỉ ngơi, vui chơi, sự trao đổi văn hoá, thể thao, y tế, nghiên cứu giáo dục [21, tr.1]. Du lịch có hai nghĩa: Thứ nhất: du lịch là cuộc hành trình và lưu trú tạm thời của con người ở một nơi khác, tức là cách xa nơi ở thường xuyên để nghỉ dưỡng, chữa bệnh, thoả mãn các nhu cầu về văn hoá, nghệ thuật, lịch sử, trao đổi công việc. Thứ hai: du lịch được hiểu là tập hợp các hoạt động kinh doanh nhằm hỗ trợ, giúp đỡ, thực hiện tốt mọi nhu cầu của khách du lịch. Nói cách khác, du lịch là tập hợp các hoạt động giữa cung du lịch và cầu du lịch tạo nên ngành du lịch. Như vậy, du lịch được nhìn nhận từ rất nhiều góc nhìn khác nhau và do đó, có nhiều định nghĩa, khái niệm, quan niệm khác nhau và rất khó có thể đưa ra một định nghĩa bao quát. Trong phạm vi và giới hạn nghiên cứu của luận văn thạc sỹ Địa lí học, tác giả cho rằng Du lịch là một hoạt động tương tác giữa con người với tự nhiên ngoài môi trường sinh sống định cư, nhằm mục đích tham quan, tìm hiểu, khám phá, trải nghiệm của những người ngoài địa phương - những người không có mục đích định cư và không liên quan đến bất cứ hoạt động kiếm tiền nào Có thể định nghĩa một cách ngắn gọn: Du lịch là hình thức nghỉ ngơi năng động ngoài môi trường định cư. - Khái niệm hoạt động du lịch Hoạt động du lịch là hoạt động của khách du lịch, tổ chức cá nhân kinh doanh du lịch, cộng đồng dân cư và cơ quan tổ chức, cá nhân có liên quan đến du lịch. Trong đó, chủ thể quan trọng của hoạt động du lịch là khách du lịch. Đó là người đi du lịch hoặc kết hợp đi du lịch, trừ trường hợp đi học, làm việc hoặc hành nghề để nhận thu nhập ở nơi đến. Hoạt động du lịch là một tồn tại 10
khách quan của con người nằm trong nội tại của sự phát triển xã hội loài người. Hoạt động thông qua du lịch, nhu cầu giao lưu và hưởng thụ vật chất, tinh thần của con người phát triển cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, vùng, địa phương. Do vậy, hoạt động du lịch luôn được đặt ra và phát triển theo nhu cầu của con người [4, tr.5]. Dựa vào khái niệm trên có thể hiểu du lịch là ngành kinh tế có tính tổng hợp, lấy khách du lịch làm đối tượng, cung cấp sản phẩm, du lịch cần thiết cho khách du lịch, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động du lịch của họ. Kinh tế du lịch ở một số nước phát triển mạnh, đây không phải là một sự ngẫu nhiên, mà do Chính phủ một số nước đã quan tâm phát triển du lịch theo hướng phát ngành kinh tế mũi nhọn. Do đó, ngành du lịch phát triển rất năng động trong việc kế hoạch hoá đầu tư thành ngành du lịch quốc gia liên kết chặt chẽ với ngành thương mại du lịch của các nước trên thế giới. 1.1.2. Đặc điểm của du lịch Cùng với sự phát triển của xã hội và sự tiến bộ về văn minh, vật chất, văn minh tinh thần của loài người, du lịch nghỉ phép, nghỉ ngơi mang tính vui chơi, giải trí dần dần trở thành thói quen của du lịch hiện nay. Đồng thời các hình thức du lịch với mục đích khác đó là hoạt động du lịch nhằm thoả mãn nhu cầu đặc biệt của mọi người như du lịch văn hoá, du lịch thăm viếng di tích, du lịch điều dưỡng, du lịch thám hiểm, du lịch khảo sát… ngày càng đa dạng, nội dung của hoạt động phát triển du lịch ngày càng phong phú. [21, tr.46]. - Du lịch góp phần phát triển kinh tế, vừa bảo tồn giá trị văn hoá tinh thần Có thể nói, cho đến nay du lịch là ngành kinh tế mang lại lợi nhuận cao cho mỗi quốc gia (ngành công nghiệp không khói), quốc gia nào biết cách phát triển và khai thác tốt thì nó đem lại giá trị rất lớn cho nền kinh tế quốc dân của quốc gia đó. Sản phẩm du lịch gắn liền với thiên nhiên, khí hậu, phong tục tập quán vùng miền riêng biệt, bởi vậy ta phải biết khai thác những điểm mạnh của từng vùng, miền, có như vậy mới thu hút được khách tham quan, đem lại hiệu quả kinh tế cho 11