Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Sử dụng graph dạy học và sơ đồ tư duy để nâng cao chất lượng các giờ luyện tập môn Hóa học lớp 11 (Ban cơ bản)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> Nguyễn Thị Thu Oanh<br /> <br /> SỬ DỤNG GRAPH DẠY HỌC VÀ SƠ ĐỒ TƯ<br /> DUY ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁC GIỜ<br /> LUYỆN TẬP MÔN HÓA HỌC LỚP 11 (BAN CƠ<br /> BẢN)<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> TS. NGUYỄN MẠNH DUNG<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh – 2011<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> Nguyễn Thị Thu Oanh<br /> <br /> SỬ DỤNG GRAPH DẠY HỌC VÀ SƠ ĐỒ TƯ<br /> DUY ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁC GIỜ<br /> LUYỆN TẬP MÔN HÓA HỌC LỚP 11 (BAN CƠ<br /> BẢN)<br /> <br /> Chuyên ngành : Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Hóa học<br /> Mã số : 60 14 10<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> TS. NGUYỄN MẠNH DUNG<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh - 2011<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Không có một công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc nào mà không có sự nỗ<br /> lực hết mình của một nhóm người đầy tâm huyết. Do đó tôi xin chân thành cảm ơn<br /> rất nhiều người tuyệt vời với sự cống hiến quý báu trong việc giúp tôi tạo ra và hoàn<br /> thành đề tài luận văn này.<br /> Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Dung, người Thầy với<br /> nhân cách, tài năng và tình cảm đã hết sức tận tình hướng dẫn; giúp đỡ em trong suốt<br /> cuộc hành trình.<br /> Em cũng xin tỏ lòng biết ơn sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo khoa Hóa<br /> trường Đại học Sư phạm Tp.HCM, trường Đại học Sư phạm Hà Nội và toàn thể thầy<br /> cô phòng Sau đại học trong cả quá trình học tập và thực hiện luận văn. Đặc biệt em<br /> xin chân thành cảm ơn rất nhiều sự động viên giúp đỡ của PGS.TS Trịnh Văn Biều,<br /> người Thầy luôn quan tâm dẫn dắt chúng em ngay từ những bước đầu tiên trên con<br /> đường lí luận dạy học.<br /> Thêm những lời cảm ơn đặc biệt đến Ban Giám hiệu và tập thể giáo viên tổ Hóa<br /> trường THPT Lê Hồng Phong đã tạo điều kiện tốt nhất để em được tham gia học tập<br /> và hoàn thành luận văn.<br /> Xin cảm ơn các bạn bè đồng nghiệp đã chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu khoa học,<br /> hỗ trợ tôi tìm kiếm tài liệu liên quan đến đề tài. Cảm ơn rất nhiều các thầy cô giáo,<br /> các em học sinh đã tạo điều kiện để hoàn thành tốt đợt thực nghiệm sư phạm.<br /> Cuối cùng con xin gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình và những người thân đã<br /> luôn khích lệ, động viên con trong suốt thời gian qua.<br /> Một lần nữa, xin gửi đến tất cả mọi người lòng biết ơn chân thành và sâu sắc.<br /> Nguyễn Thị Thu Oanh<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang phụ bìa<br /> Lời cảm ơn<br /> Mục lục<br /> Danh mục các chữ viết tắt<br /> Danh mục các bảng<br /> Danh mục các hình<br /> MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1<br /> Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ... 4<br /> 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 4<br /> 1.2. Graph dạy học ................................................................................................ 5<br /> 1.2.1. Khái niệm ................................................................................................. 5<br /> 1.2.2. Ưu điểm graph dạy học ............................................................................ 8<br /> 1.2.3. Cấu trúc graph trong dạy học ................................................................... 9<br /> 1.2.4. Quy tắc xây dựng graph ........................................................................... 9<br /> 1.2.5. Các bước thiết kế graph ......................................................................... 10<br /> 1.2.6. Ứng dụng của graph trong dạy học ........................................................ 12<br /> 1.2.7. Nhận xét - đánh giá chung về graph ...................................................... 15<br /> 1.3. Sơ đồ tư duy.................................................................................................. 15<br /> 1.3.1. Khái niệm ............................................................................................... 15<br /> 1.3.2. Ưu điểm của sơ đồ tư duy ...................................................................... 16<br /> 1.3.3. Cấu trúc của sơ đồ tư duy....................................................................... 17<br /> 1.3.4. Các quy tắc trong sơ đồ tư duy ............................................................. 18<br /> 1.3.5. Các bước thiết kế sơ đồ tư duy............................................................... 19<br /> 1.3.6. Khái quát về phần mềm thiết kế sơ đồ tư duy........................................ 20<br /> 1.3.7. Ứng dụng của sơ đồ tư duy trong dạy học ............................................. 24<br /> 1.3.8. Nhận xét - đánh giá chung về sơ đồ tư duy............................................ 30<br /> 1.4. Luyện tập trong dạy học hóa học ở trường THPT ................................... 31<br /> 1.4.1. Khái niệm luyện tập ............................................................................... 31<br /> 1.4.2. Tầm quan trọng của luyện tập trong việc học tập hóa học ở trường THPT<br /> .......................................................................................................................... 31<br /> 1.4.3. Các phương pháp dạy học được sử dụng trong giờ luyện tập ............... 33<br /> 1.4.4. Những bước chuẩn bị cho bài dạy luyện tập.......................................... 40<br /> 1.5. Thực trạng việc sử dụng graph dạy học và sơ đồ tư duy trong các bài luyện tập<br /> hóa học ở trường THPT hiện nay ..................................................................... 42<br /> 1.5.1. Mục đích điều tra ................................................................................... 42<br /> 1.5.2. Đối tượng, phương pháp điều tra ........................................................... 42<br /> 1.5.3. Kết quả điều tra ...................................................................................... 43<br /> <br /> TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ....................................................................................... 46<br /> Chương 2. SỬ DỤNG GRAPH DẠY HỌC VÀ SƠ ĐỒ TƯ DUY ĐỂ NÂNG CAO<br /> CHẤT LƯỢNG CÁC GIỜ LUYỆN TẬP MÔN HÓA HỌC LỚP 11 (BAN CƠ BẢN)<br /> ................................................................................................................................. 47<br /> 2.1. Cơ sở khoa học của việc nâng cao chất lượng giờ luyện tập ................... 47<br /> 2.1.1. Thực trạng dạy học giờ luyện tập hóa học ............................................. 47<br /> 2.1.2. Các giải pháp để nâng cao chất lượng giờ luyện tập hóa học ................ 48<br /> 2.1.3. Một số chú ý khi thực hiện giải pháp ..................................................... 49<br /> 2.1.4. Thiết lập kế hoạch nâng cao chất lượng giờ luyện tập hóa học ............. 51<br /> 2.1.5. Nội dung kiến thức và phân phối chương trình của các bài luyện tập lớp 11<br /> (ban cơ bản) ...................................................................................................... 53<br /> 2.2. Lập graph dạy học và sơ đồ tư duy để nâng cao chất lượng các giờ luyện tập<br /> môn hóa học lớp 11 (ban cơ bản) ...................................................................... 54<br /> 2.2.1. Bài 5: Luyện tập: Axit, bazơ và muối. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch<br /> chất điện li ........................................................................................................ 54<br /> 2.2.1.1. Lập graph nội dung kiến thức cần nhớ bài 5................................... 54<br /> 2.2.1.2. Lập sơ đồ tư duy kiến thức cần nhớ bài luyện tập 5 ........................ 57<br /> 2.2.1.3. Lập graph hệ thống các dạng bài tập cần rèn luyện bài 5 .............. 58<br /> 2.2.2. Bài 13: Luyện tập: Tính chất của nitơ, photpho và các hợp chất........... 58<br /> 2.2.2.1. Lập graph nội dung kiến thức cần nhớ bài 13................................. 58<br /> 2.2.2.2. Lập sơ đồ tư duy kiến thức cần nhớ bài luyện tập 13 ...................... 62<br /> 2.2.2.3. Lập graph hệ thống các dạng bài tập cần rèn luyện bài 13 ............ 64<br /> 2.2.3. Bài 19: Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và các hợp chất ............ 64<br /> 2.2.3.1. Lập graph nội dung kiến thức cần nhớ bài 19................................. 64<br /> 2.2.3.2. Lập sơ đồ tư duy kiến thức cần nhớ bài 19 ..................................... 67<br /> 2.2.3.3. Lập graph hệ thống các dạng bài tập cần rèn luyện bài 19 ............ 69<br /> 2.2.4. Bài 24: Luyện tập: Hợp chất hữu cơ, công thức phân tử, công thức<br /> cấu tạo<br /> .......................................................................................................................... 69<br /> 2.2.4.1. Lập graph nội dung kiến thức cần nhớ bài 24................................. 69<br /> 2.2.4.2. Lập sơ đồ tư duy kiến thức cần nhớ bài 24 ..................................... 72<br /> 2.2.4.3. Lập graph hệ thống các dạng bài tập cần rèn luyện bài 24 ............ 73<br /> 2.2.5. Bài 27: Luyện tập: Ankan và xicloankan ............................................... 73<br /> 2.2.5.1. Lập graph nội dung kiến thức cần nhớ bài 27................................. 73<br /> 2.2.5.2. Lập sơ đồ tư duy kiến thức cần nhớ bài 27 ..................................... 74<br /> 2.2.5.3. Lập graph hệ thống các dạng bài tập cần rèn luyện bài 27 ............ 76<br /> 2.2.6. Bài 31: Luyện tập: Anken và ankadien - Bài 33: Luyện tập: Ankin...... 76<br /> 2.2.6.1. Lập graph nội dung kiến thức cần nhớ bài 31, 33........................... 76<br /> 2.2.6.2. Lập sơ đồ tư duy kiến thức cần nhớ bài 31, 33 ............................... 78<br /> <br />