Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

44
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; đề xuất quy trình dạy học và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM BOUNTHANOME SILIMANOTHAM VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM BOUNTHANOME SILIMANOTHAM VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO Ngành: LL&PPDH Bộ môn Lý luận chính trị Mã ngành: 8.14.01.11 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. NGÔ THỊ LAN ANH THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Ngô Thị Lan Anh - giảng viên Khoa Giáo dục Chính trị, trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. Các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Mọi thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020 Tác giả Bounthanome Silimanotham i
LỜI CẢM ƠN Luận văn “Vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” được hoàn thiện, trước hết tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với TS. Ngô Thị Lan Anh, người đã hướng dẫn và tạo mọi điều kiện để tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn đúng tiến độ. Tôi xin trân trọng cảm ơn thầy cô giáo Khoa Giáo dục Chính trị, đặc biệt là các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy các chuyên đề của toàn khoá học đã giúp tôi có nền tảng kiến thức để hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn tới Khoa Giáo dục Chính trị, phòng Đào tạo trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, Trường Cao đẳng sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào đã tạo điều kiện, giúp đỡ, để tôi hoàn thành luận văn này. Sau cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới anh em, bạn bè, gia đình đã động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020 Tác giả Bounthanome Silimanotham ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................. ii MỤC LỤC .................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................ vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ............................................................. vii MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ......................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài .......................................... 3 4. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................. 3 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài ............................. 4 6. Những đóng góp mới của đề tài .............................................................. 5 7. Kết cấu của đề tài .................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM LÀO ............................................................................................... 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................. 6 1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài về vận dụng tình huống trong dạy học ........................................................................................................ 6 1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước về vận dụng tình huống trong dạy học đối với môn Chính trị .................................................................... 8 1.1.3. Những nội dung luận văn tiếp tục nghiên cứu ................................ 10 1.2. Cơ sở lý luận của việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở các trường Cao đẳng sư phạm Lào .................................................... 11 1.2.1. Tình huống trong dạy học ............................................................... 11 1.2.2. Vị trí, vai trò và cấu trúc chương trình môn Chính trị ở các trường Cao đẳng sư phạm Lào ............................................................................... 25 Kết luận chương 1 ..................................................................................... 30 iii
Chương 2. THỰC TRẠNG VÀ QUY TRÌNH VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ......................................... 31 2.1. Thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .................................................... 31 2.1.1. Khái quát về trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ...................... 31 2.1.2. Việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ............................... 36 2.1.3. Sự cần thiết của việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ........... 49 2.2. Đề xuất quy trình vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .................................................... 52 2.2.1. Một số nguyên tắc đảm bảo khi xây dựng quy trình vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai........ 52 2.2.2. Quy trình thực hiện việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ................................. 57 2.3. Những điều kiện cần thiết để vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng .... 63 2.3.1. Điều kiện đối với giảng viên ........................................................... 63 2.3.2. Điều kiện đối với sinh viên ............................................................. 66 2.3.4. Điều kiện về cơ sở vật chất ............................................................. 69 Kết luận chương 2 ..................................................................................... 70 Chương 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ VIỆC VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO .................................................................................... 71 3.1. Thực nghiệm sư phạm ........................................................................ 71 3.1.1. Kế hoạch thực nghiệm ...................................................................... 71 3.1.2. Nội dung thực nghiệm ...................................................................... 73 iv
3.1.3. Quy trình thực nghiệm .................................................................... 75 3.1.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm .......................................................... 76 3.1.5. Đánh giá chung về kết quả thực nghiệm sư phạm .......................... 82 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào ................................................................... 83 3.2.1. Giải pháp đối với nhà trường và các cấp quản lý giáo dục ............. 83 3.2.2. Giải pháp đối với đội ngũ giảng viên giảng dạy các môn Lý luận chính trị ..................................................................................................... 84 3.2.3. Giải pháp phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong học tập môn Chính trị....................................................................................... 86 Kết luận chương 3 ..................................................................................... 88 KẾT LUẬN .............................................................................................. 89 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................... 91 PHỤ LỤC v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Cộng hòa dân chủ nhân dân : CHDCND Nhà xuất bản : Nxb Phương pháp dạy học : PPDH Trung học phổ thông : THPT vi
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng Bảng 2.1. Thống kê trình độ của giảng viên Lý luận chính trị, trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .......................................... 35 Bảng 2.1. Sự nhận thức của giảng viên về đặc trưng của phương pháp vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ............. 38 Bảng 2.2. Nhận thức của giảng viên về tầm quan trọng của việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ................ 39 Bảng 2.3. Mức độ vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 của giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ..................................................................... 40 Bảng 2.4. Mục đích vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 của giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ..................................................................... 42 Bảng 2.5. Ý kiến của giảng viên về sự kết hợp việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 với các phương pháp dạy học khác ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ................................................................................ 43 Bảng 2.6. Những khó khăn của giảng viên khi vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng......................................... 44 Bảng 2.7. Sự nhận thức của sinh viên về đặc trưng của phương pháp vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị .................... 47 Bảng 2.8. Mức độ vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 của giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng qua ý kiến của sinh viên ............................. 48 vii
Bảng 2.9. Mức độ hứng thú sinh viên khi được học phương pháp vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ................ 49 Bảng 3.1. Điểm kiểm tra học môn Chính trị 2 giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng trước khi thực nghiệm sư phạm ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ................................................. 76 Bảng 3.2. Kết quả kiểm tra của nhóm lớp thực nghiệm và đối chứng ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .............................. 77 Bảng 3.3. Mức độ hứng thú của sinh viên khi học theo phương pháp vận dụng tình huống trong dạy học............................................ 79 Bảng 3.4. Thái độ học tập của sinh viên lớp thực nghiệm khi theo học phương pháp vận dụng tình huống trong dạy học ................. 80 Biểu Biểu đồ 3.1. So sánh kết quả kiểm tra của nhóm lớp thực nghiệm và đối chứng ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ........... 78 Biểu đồ 3.2. Mức độ hứng thú của sinh viên khi học theo phương pháp vận dụng tình huống trong dạy học ................................ 79 viii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai là một trong những trường sư phạm trọng điểm của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Trường có nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cho các trường từ Mầm non, Tiểu học đến Trung học cơ sở, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển giáo dục - đào tạo của các tỉnh miền núi phía Bắc nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Do đó, để hoàn thành được nhiệm vụ của nhà trường, việc đổi mới công tác giáo dục nói chung trong đó có yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển tính tích cực, chủ động cho người học là một tất yếu khách quan. Nhiều phương pháp dạy học tích cực đã được giảng viên nhà trường sử dụng trong quá trình học như phương pháp nêu vấn đề, phương pháp hợp tác, phương pháp đóng vai… nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của nhà trường. Trong chương trình đào tạo của trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai cùng với các môn khoa học khác, môn học Chính trị có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thế hệ trẻ. Môn học đã trang bị cho người học thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, khơi dậy ở sinh viên lòng tự hào dân tộc, tinh thần yêu nước, ý thức trách nhiệm đối với sự nghiệp xây dựng bảo vệ và phát triển đất nước. Tuy nhiên, thực tiễn những năm qua chất lượng dạy và học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra, chưa phát huy được thế mạnh của bộ môn trong việc giáo dục toàn diện cho sinh viên. Phương pháp dạy học chủ yếu vẫn là thầy giữ vai trò chủ đạo sinh viên học tập một cách thụ động. Những quan điểm chỉ đạo, tư tưởng đổi mới chưa tạo ra sự chuyển biến căn bản về chất lượng dạy học bộ môn. Vì thế, để phát huy được vị trí, vai trò của môn học này đáp ứng nhu cầu giáo dục đào tạo của nhà trường, một trong những yêu cầu tất yếu là cần phải đổi mới phương pháp dạy học. Thay vì lấy “Dạy” làm trung tâm, chuyển sang lấy “Học” làm 1
trung tâm nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kĩ năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học tập cũng như trong thực tiễn đời sống, tạo hứng thú học tập cho sinh viên, giúp dạy học trở thành quá trình kiến tạo, hình thành, phát triển các năng lực tự học, sáng tạo, hợp tác để đáp ứng những yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo của nhà trường. Một trong những phương pháp dạy học tích cực được giảng viên sử dụng trong dạy học môn Chính trị cho sinh viên đó là sử dụng tình huống trong dạy học, thiết kế bài giảng dưới hình thức những vấn đề, câu hỏi, các tình huống để sinh viên tích cực, chủ động giải quyết vấn đề, phát huy tính sáng tạo và phát triển năng lực của người học. Tuy vậy, trong quá trình vận dụng phương pháp dạy học này, giảng viên môn Chính trị của nhà trường vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chọn tình huống. Tính thực tiễn, tính thời sự mà các tình huống nêu ra chưa cao, chưa gắn kết với các kiến thức trọng tâm của bài học, tình giáo dục đến người học chưa nhiều. Khi sử dụng các tình huống, giảng viên chưa thật sự khơi gợi được tính chủ động, sáng tạo của sinh viên trong học tập đối với môn học. Hiệu quả giáo dục còn thấp. Do đó, để giảng viên có thể vận dụng dạy học tình huống vào dạy học môn Chính trị cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, cần phải có giải pháp nhằm giúp giảng viên hiểu và nắm vững quy trình vận dụng tình huống trong dạy học, sử dụng có hiệu quả các tình huống liên quan đến kiến thức của môn học, phát huy được tính chủ động, tích cực, sáng tạo của sinh viên đáp ứng được mục tiêu giáo dục đào tạo của nhà trường. Từ thực tế công tác giảng dạy và việc nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên, tôi lựa chọn đề tài “Vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” làm luận văn cao học với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn, tạo sự hứng thú của sinh viên đối với môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng. 2
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; đề xuất quy trình dạy học và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài - Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở các trường Cao đẳng sư phạm nước CHDCND Lào. - Nghiên cứu thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào. - Đề xuất quy trình dạy học, thực nghiệm sư phạm và nêu ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài Đề tài nghiên cứu việc vận dụng tình huống vào dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài Đề tài nghiên cứu việc vận dụng tình huống vào dạy học môn Chính trị 2 phần II: “Kinh tế chính trị” cho sinh viên năm thứ 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào năm học 2019 - 2020. 4. Giả thuyết nghiên cứu Nếu quy trình dạy học và các giải pháp về nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống vào dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào được áp dụng sẽ phát 3
huy được tính tích cực, sáng tạo của sinh viên trong phát hiện và giải quyết tình huống thực tiễn, qua đó nâng cao chất lượng dạy và học đối với môn học này của nhà trường. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài 5.1. Cơ sở lý luận của đề tài Đề tài dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử, quan điểm của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và lý luận dạy học hiện đại về đổi mới phương pháp dạy học đối với các môn Chính trị ở các trường Cao đẳng, Đại học. 5.2. Phương pháp nghiên cứu của đề tài Trên cơ sở xác định mục đích, đối tượng nghiên cứu của đề tài, tác giả đã sử dụng một số nhóm phương pháp nghiên cứu sau: Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: + Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu: Trên cơ sở tổng hợp các tài liệu khoa học từ các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học, kết hợp với việc phân tích kết quả thực nghiệm việc vận dụng dạy học tình huống đối với môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào. + Phương pháp lịch sử và logic: Trên cơ sở nghiên cứu các công trình khoa học về dạy học nói chung và dạy học tình huống, tác giả vận dụng để xây dựng hệ thống lý thuyết về dạy học tình huống đối với môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm của nước CHDCND Lào. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: + Phương pháp điều tra, khảo sát: Chúng tôi thực hiện hình thức khảo sát qua các phiếu thăm dò giảng viên và sinh viên ở các lớp: sư phạm Toán, sư phạm Hóa, sư phạm Văn, sư phạm Sử tại trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào. 4
+ Phương pháp quan sát: Trong các tiết thực nghiệm, chúng tôi cũng tiến hành quan sát thái độ, tinh thần làm việc của SV qua việc ghi nhật kí lớp học, hoặc ghi âm, chụp ảnh một số tiết dạy. Thông tin thu được là cơ sở để đánh giá về thực tế vận dụng dạy học tình huống đối với môn Chính trị tại trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào. + Phương pháp thực nghiệm sư phạm: tiến hành thực nghiệm sư phạm để khẳng định được quy trình đưa ra đã phù hợp chưa và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc vận dụng dạy học tình huống đối với môn Chính trị tại trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào. Phương pháp bổ trợ: + Sử dụng phương pháp thống kê: để xử lý số liệu kết quả nghiên cứu, xây dựng bảng, biểu... rút ra được các kết luận khoa học đáp ứng được mục tiêu và nhiệm vụ mà đề tài nêu ra. 6. Những đóng góp mới của đề tài - Thành công của đề tài sẽ góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc vận dụng dạy học tình huống đối với môn Chính trị tại trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào. - Các giải pháp nêu ra sẽ góp phần nâng cao hiệu quả việc vận dụng dạy học tình huống đối với môn Chính trị tại trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo của nhà trường. - Đề tài còn có thể làm tài liệu tham khảo cho các học viên cao học, giáo viên giảng dạy Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào; sinh viên chuyên ngành Chính trị và những người quan tâm. 7. Kết cấu của đề tài Đề tài ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Kiến nghị, Danh mục Tài liệu tham khảo và Phụ lục thì nội dung đề tài gồm có 3 chương 7 tiết. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM LÀO 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài về vận dụng tình huống trong dạy học Vận dụng tình huống trong dạy học là một trong những phương pháp được nhiều nhà giáo dục quan tâm và nghiên cứu, trong đó có thể kể đến các công trình nghiên cứu sau đây: Tác giả T.V Cudriaxep, “Tạo nên tình huống vấn đề - phương tiện tích cực hóa học sinh”, Tạp chí Giáo dục nghề nghiệp kỹ thuật, số 7/1965. Trong bài viết này, tác giả đã nêu ra quan niệm về tình huống và tình huống có vấn đề, tầm quan trọng của việc tạo nên tình huống có vấn đề trong dạy học là phương tiện tích cực hóa học sinh. Khi sử dụng phương pháp dạy học này sẽ giúp cho học sinh phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Tác giả A.M.Machiuskin trong cuốn sách “Tình huống có vấn đề trong tư duy và trong dạy học”, Nxb Giáo dục, Hà Nội đã phân tích về việc sử dụng tình huống trong dạy học nêu vấn đề. Theo tác giả: “Tính nêu vấn đề trong dạy học phải được hiểu trước hết là một giai đoạn cần thiết trong quá trình hình thành hành động, trong quá trình lĩnh hội tri thức” [11; tr.111]. Tác giả Robert J.Marzand (2011), Nghệ thuật và khoa học dạy học (Người dịch: Nguyễn Hữu Châu), Nxb Giáo dục Việt Nam, Hà Nội. Trong cuốn sách này, tác giả cũng đã đề cập tới các phương pháp dạy học tích cực trong đó có việc sử dụng tình huống trong dạy học nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học. Để sử dụng tình huống trong dạy học theo tác giả người giáo viên cần phải biết lựa chọn nội dung kiến thức cho phù hợp đấy là một nghệ thuật trong dạy học. 6
Nhóm tác giả Robert J.Marzand, Debra J.Pickering, Jane E.Pollock (2011), Các phương pháp dạy học hiệu quả (Người dịch Nguyễn Hồng Vân), Nxb Giáo dục Việt Nam, Hà Nội. Trong công trình nghiên cứu này, các tác giả cũng đề cập tới phương phương dạy học tình huống coi đó là một trong những phương pháp dạy học hiệu quả mà người giáo viên nên sử dụng khi dạy học. Ở Việt Nam, cũng đã có không ít những công trình nghiên cứu về vận dụng tình huống trong dạy học. Cụ thể như: Tác giả Nguyễn Thị Doan (1994), “Vận dụng phương pháp tình huống trong giảng dạy đại học”, Tạp chí Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, số 5. Bài báo đã nêu khái quát về khái niệm, đặc điểm của phương pháp dạy học tình huống, việc vận dụng tình huống trong giảng dạy đại học là một trong những yêu cầu của việc đổi mới giáo dục đại học hiện nay. Tác giả Trần Văn Hà (1996), “Lý thuyết tình huống và phương pháp xử lý tình huống trong hoạt động dạy học, nghiên cứu, quản lý, lãnh đạo”, Tạp chí Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, số 6. Trong bài viết này, tác giả đã trình bày những quan niệm khác nhau về tình huống và các bước tiến hành xử lý tình huống trong dạy học. Trong các luận văn, luận án của nhiều tác giả cũng đã nghiên cứu phương pháp dạy học tình huống và việc sử dụng tình huống trong dạy học đối với các môn học cụ thể: Tác giả Đinh Tuấn Dũng (2002), “Đổi mới phương pháp dạy học theo tình huống”, Kỷ yếu hội thảo nâng cao chất lượng đào tạo toàn quốc lần thứ III, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hà Nội. Tác giả Phan Văn Tỵ (2002) , Vận dụng phương pháp tình huống trong dạy học môn Giáo dục học ở Học viện Chính trị quân sự, Luận văn thạc sĩ Giáo dục học, Hà Nội. Tác giả Phan Văn Sia (2003), Vận dụng phương pháp tình huống trong quá trình dạy học môn Giáo dục học dưới hình thức nhóm ở trường Cao đẳng Sư phạm Trà Vinh, Luận văn thạc sĩ Giáo dục học, Hà Nội. Tác giả Vũ Thị Hương Trà (2016), Kết hợp phương pháp thuyết trình với phương pháp sử dụng tình huống trong dạy học Pháp luật ở trường 7
Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, Luận văn thạc sĩ Giáo dục học, Thái Nguyên. Tác giả Nguyễn Hồng Tuyết Quân (2018), Dạy học theo tình huống môn Giáo dục công dân chương trình lớp 10 ở các trường THPT thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn, Luận văn thạc sĩ Giáo dục học, Thái Nguyên…. Các công trình nghiên cứu này đều cho thấy: dạy học theo tình huống là một quan điểm dạy học, trong đó việc dạy học được tổ chức theo những chủ đề phức hợp gần với các tình huống thực của cuộc sống và nghề nghiệp. Quá trình học tập được tổ chức trong môi trường học tập tạo điều kiện kiến tạo tri thức theo cá nhân và trong mối quan hệ xã hội của việc học tập. Những nghiên cứu của các nhà khoa học trên đây về dạy học tình huống và sử dụng tình huống trong dạy học là những cơ sở lý luận quan trọng để tác giả kế thừa khi luận giải quan niệm về việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng sư phạm Khang Khai. 1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước về vận dụng tình huống trong dạy học đối với môn Chính trị Đối với nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, những năm gần đây Chính phủ Lào đã có nhiều chương trình cải cách giáo dục giúp đào tạo nguồn nhân lực phục vụ công cuộc xây dựng và phát triển đất nước thời kì đổi mới. Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, Bộ Giáo dục và Thể thao Lào đã tập trung cải thiện cơ cấu giáo dục, củng cố ngành giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, tăng cường đào tạo về lý luận chính trị cho giáo viên và các nhà quản lý giáo dục các cấp. Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực cũng được áp dụng trong các nhà trường ở Lào. Trong đó, sử dụng tình huống trong dạy học cũng đã được giáo viên sử dụng. Tuy nhiên, chưa có nhiều công trình nghiên cứu khoa học tại Lào về việc vận dụng tình huống trong dạy học nói chung và đặc biệt chưa có công trình nghiên cứu khoa học cụ thể nào về vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở các trường đại học, cao đẳng ở Lào. Chủ yếu, các tác giả tập trung 8
nghiên cứu các biện pháp để nâng cao chất lượng dạy học các môn Lý luận chính trị ở các trường đại học, cao đẳng, các trường Chính trị và Hành chính của Lào. Cụ thể như: Tác giả Vilayseng Nouxaylor (2012), Nâng cao chất lượng giảng dạy môn Triết học Mác - Lênin ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, Luận văn thạc sỹ Giáo dục học, Trường Đại học Vinh. Trong công trình này, tác giả đã nghiên cứu thực trạng chất lượng giảng dạy môn Triết học Mác - Lênin cho sinh viên ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, chỉ ra những hạn chế về chương trình, phương pháp dạy và học. Để nâng cao chất lượng giảng dạy môn Triết học Mác - Lênin ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, đề tài cho rằng cần tập trung vào các giải pháp như đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá, tăng cường phương tiện, cơ sở vật chất cho dạy học các môn Lý luận chính trị trong đó có môn Triết học Mác - Lênin. Tác giả Chanhha Daolasouk (2017), Nâng cao chất lượng dạy học các môn Lý luận Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng - Lào, Luận văn thạc sỹ Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên. Đề tài đã khái quát cơ sở lý luận và phân tích thực trạng chất lượng dạy học các môn Lý luận Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng - Lào. Đề tài khẳng định: “Trong hàng loạt các yếu tố đó thì yếu tố chương trình đào tạo, phương pháp dạy và học là có ý nghĩa tiên quyết. Để nâng cao chất lượng dạy học các môn khoa học chính trị, nhất thiết phải đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp dạy và học” [6; tr.65]. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc đổi mới phương dạy học, cần vận dụng các phương pháp dạy học tích cực để góp phần nâng cao chất lượng dạy học các môn Lý luận Chính trị của các nhà trường của Lào. 9
Tác giả Phasith Keokhady (2017), “Vận dụng phương pháp thuyết trình tích cực trong dạy học môn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Đông Khang Xạng, thủ đô Viêng Chăn” Luận văn thạc sỹ Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên. Trong đó, tác giả cũng nêu ra quan niệm về tình huống và sử dụng tình huống trong dạy học. Tác giả cũng nhấn mạnh đến sự cần thiết của việc sử dụng tình huống có vấn đề trong dạy học các môn Lý luận chính trị ở Lào. Theo tác giả: “Trong quá trình dạy học môn Lý luận chính trị, muốn có bài thuyết trình có sức thuyết phục, GV phải tạo ra tình huống có vấn đề. Tình huống có vấn đề là tình huống nảy sinh mâu thuẫn giữa một bên là chủ thể có nhu cầu giải quyết tình huống đó với một bên là những tri thức kỹ năng và phương pháp hiện có của chủ thể chưa đủ để giải quyết, để tạo ra cho mình có hiểu biết về nó và cách hiểu giải quyết tình huống” [13, tr.21]. Như vậy, việc vận dụng tình huống có vấn đề kết hợp với các phương pháp dạy học tích cực khác trong giảng dạy các môn Lý luận chính trị ở Lào là một trong những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của môn học này. Mặc dù, chưa có một công trình nghiên cứu khoa học độc lập nào về vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở các trường Cao đẳng sư phạm ở Lào, song dựa trên các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về phương pháp dạy học tình huống và việc vận dụng tình huống trong dạy học đề tài luận văn sẽ tiếp tục nghiên cứu để xây dựng được quy trình vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng góp phần nâng cao hơn chất lượng dạy và học đối với môn học này của nhà trường. 1.1.3. Những nội dung luận văn tiếp tục nghiên cứu Dựa trên kết quả nghiên cứu đã có liên quan đến vấn đề của đề tài, luận văn có nhiệm vụ làm rõ những nội dung nghiên cứu sau đây: - Khái quát lý luận chung về việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị và những yêu cầu sư phạm đối với việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở các trường Cao đẳng sư phạm Lào. 10