Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện công tác đào tạo đội ngũ giảng viên trường Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đánh giá thực trạng công tác đào tạp đội ngũ giảng viên của trường Đại học Nông Lâm - Địa học Thái Nguyên để từ đó đề ra giải pháp khoa học và khả thi nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu phát triển của nhà trường trong bối cảnh đổi mới toàn diện giáo dục và hội nhập quốc tế. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện công tác đào tạo đội ngũ giảng viên trường Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRI ̣KINH DOANH NGUYỄN HOÀ NG KIÊN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀ O TẠO ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRI ̣KINH DOANH NGUYỄN HOÀ NG KIÊN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀ O TẠO ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60.34.01.02 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS LÊ QUỐC HỘI THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được dùng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Nguyễn Hoàng Kiên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, cùng các thầy, cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài. Đặc biệt xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Lê Quố c Hô ̣i đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn cán bộ, lãnh đạo trường Đại học Nông lâm - Đại học Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và điều tra khảo sát dữ liệu giúp tôi toàn hoàn thành đề tài tốt nghiệp. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và các bạn đồng môn lớp Quản trị kinh doanh K10C đã động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Thái Nguyên, tháng 01 năm 2016 Học viên Nguyễn Hoàng Kiên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH ................................................................ viii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3 4. Ý nghĩa khoa học của đề tài .......................................................................... 3 5. Bố cu ̣c luâ ̣n văn ............................................................................................. 3 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THƢ̣C TIỄN VỀ CÔNG TÁC ĐÀ O TẠO G TRƢỜNG ĐẠI HỌC............................ 5 ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRON 1.1. Một số vấn đề lý luận về giảng viên .......................................................... 5 1.1.1. Khái niệm giảng viên .............................................................................. 5 1.1.2. Mô ̣t số tiêu chí đánh giá trình đô,̣ năng lực của giảng viên .................... 6 1.1.3. Khái niệm đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên .................................................... 7 1.2. Nô ̣i dung công tác đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên........................................... 9 1.2.1. Xác định nhu cầu đào tạo ........................................................................ 9 1.2.2. Xác định mục tiêu đào tạo..................................................................... 10 1.2.3. Lựa chọn đối tượng đào tạo .................................................................. 11 1.2.4. Xây dựng chương trình và lựa chọn phương pháp đào tạo .................. 11 1.2.5. Dự tính chi phí đào tạo .......................................................................... 15 1.2.6. Lựa chọn và đào tạo giáo viên .............................................................. 15 1.2.7. Đánh giá chương trình và kết quả đào tạo ............................................ 16 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới công tác đào tạo đội ngũ giảng viên ............. 16 1.3.1. Các nhân tố bên ngoài ........................................................................... 16 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
iv 1.3.2. Các nhân tố bên trong ........................................................................... 17 1.4. Kinh nghiệm thực tiễn về đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên ............................. 25 1.4.1. Kinh nghiệm của một số nước về đào tạo đội ngũ giảng viên .............. 25 1.4.2. Kinh nghiê ̣m đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên của một số cơ sở đào ta ̣o đa ̣i ho ̣c ta ̣i Viê ̣t Nam.............................................................................. 26 Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CƢ́U ............................................. 29 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 29 2.2. Các phương pháp nghiên cứu................................................................... 29 2.2.1. Phương pháp cho ̣n điể m nghiên cứu ..................................................... 29 2.2.2. Phương pháp thu thâ ̣p thông tin ............................................................ 29 2.2.3. Phương pháp tổ ng hơ ̣p thông tin........................................................... 31 2.3. Hê ̣ thố ng chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 32 2.3.1. Nhóm chỉ tiêu định lượng ..................................................................... 32 2.3.2. Nhóm chỉ tiêu định tính......................................................................... 33 Chƣơng 3. THƢ̣C TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀ O TẠO ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN LÂM ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG .............. 34 3.1. Giới thiê ̣u khái quát về nhà trường .......................................................... 34 3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ............................................................ 34 3.1.2. Hoạt động của trường Đại học Nông Lâm ............................................ 35 3.1.3. Tổ chức bô ̣ máy quản lý ........................................................................ 37 3.1.4. Quy chế của nhà trường ........................................................................ 39 3.1.5. Đội ngũ giảng viên ................................................................................ 39 3.2. Thực tra ̣ng công tác đào ta ̣o ngũ giảng viên tại trường ........................... 41 3.2.1. Xác định nhu cầu đào tạo ...................................................................... 41 3.2.2. Xác địnhmục tiêu và đối tượng đào tạo ................................................ 44 3.2.3. Xây dựng chương triǹ h và lựa cho ̣n phương pháp đào ta ̣o................... 46 3.2.4. Xây dựng kinh phi,́ cơ sở vâ ̣t chấ t cho đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên ...... 48 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
v 3.2.5. Kế t quả đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên....................................................... 50 3.2.6. Đánh giá hiệu quả công tác đào tạo ...................................................... 53 3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác đào tạo đội ngũ giảng viên ........... 59 3.3.1. Các nhân tố bên trong ........................................................................... 59 3.3.2. Các nhân tố bên ngoài ............................................................................ 66 3.4. Đánh giá chung về công tác đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên trường Đại học Nông lâm - Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên........................................................... 68 3.4.1. Những kết quả đa ̣t đươ ̣c ........................................................................ 68 3.4.2. Những ha ̣n chế , tồ n ta ̣i .......................................................................... 69 3.4.3. Nguyên nhân............................................................................................................70 Chƣơng 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN .......................................................................................................... 72 4.1. Phương hướng phát triển trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên ........ 72 4.1.1. Sứ mệnh và tầm nhìn............................................................................. 72 4.1.2. Chiến lược phát triển đào tạo ................................................................ 73 4.1.3. Chiến lược nghiên cứu khoa học và đào tạo giảng viên ....................... 74 4.2. Mô ̣t số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác đào tạo đô ̣i ngũ giảng viên trường Đại học Nông lâm - Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên ....................... 75 4.2.1. Cải tiến quy trình xác định nhu cầu, mục tiêu đào tạo.......................... 75 4.2.2. Đẩy mạnh phối hợp với giảng viên, nâng cao trình độ và chất lượng đào tạo ................................................................................................... 78 4.2.3. Thực hiện tốt chính sách đãi ngộ, tăng cường cơ sở vật chất, cải thiện cơ chế quản lý đối với giảng viên ................................................ 83 4.2.4. Hoàn thiện các phương pháp đánh giá giảng viên ................................ 87 4.3. Các kiến nghị............................................................................................ 91 4.3.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo ........................................................... 91 4.3.2. Đối với toàn thể cán bộ, giảng viên ...................................................... 92 KẾT LUẬN .................................................................................................... 93 DANH MỤC TÀ I LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 95 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
vi PHỤ LỤC ....................................................................................................... 96 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CĐ : Cao đẳng CLĐT : Chất lượng đào tạo CLGV : Chất lượng giảng viên CNH- HĐH : Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa ĐH : Đại học ĐHQGHN : Đại học Quốc gia Hà Nội ĐNGV : Đội ngũ giảng viên ĐT&PT : Đào tạo và phát triển GDĐH : Giáo dục đại học GD-ĐT : Giáo dục - Đào tạo GDĐT : Giáo dục đào tạo GVĐH : Giảng viên đại học HH&CNTP : Hóa học và Công nghệ thực phẩm HSSV : Học sinh sinh viên KHCN : Khoa học công nghệ NCKH : Nghiên cứu khoa học NCS : Nghiên cứu sinh TS : Tiến sĩ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
viii DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH Bảng: Bảng 3.1: Bảng phân loại giảng viên theo độ tuổi ...................................... 40 Bảng 3.2: Bảng phân loại giảng viên theo giới tính .................................... 40 Bảng 3.3: Mối quan hệ giữa mức độ đáp ứng yêu cầu giảng dạy với nhu cầu đào tạo các lĩnh vực của giảng viên ............................. 42 Bảng 3.4: Mục tiêu của những khoá đào tạo mà nhà trường tổ chức ......... 44 Bảng 3.5: Các lớp đào tạo ngoài chuyên môn giai đoạn 2011 - 2014 ........ 50 Bảng 3.6: Những mục tiêu đã đạt được qua quá trình đào tạo .................... 56 Bảng 3.7: Những lợi ích mà bằng cấp, chứng chỉ có được sau khi đào tạo đã mang lại ............................................................................ 59 Bảng 3.8: Quy định giờ giảng của giảng viên ............................................. 62 Hình: Hình 3.1: Cơ cấu tổ chức của trường Đại học Nông Lâm .......................... 38 Hình 3.2: Biểu đồ mối quan hệ giữa việc đào tạo và nhu cầu của giảng viên ... 43 Hình 3.3: Biểu đồ các phương pháp đào tạo được sử dụng ........................ 47 Hình 3.4: Đồ thị kinh phí chi cho đào tạo giai đoạn 2011 - 2014 .............. 48 Hình 3.5: Biểu đồ số lượng giảng viên đạt được học hàm, học vị trong giai đoạn 2011-2014 ................................................................... 52 Hình 3.6: Biểu đồ tỷ lệ được đào tạo theo từng lĩnh vực ............................ 53 Hình 3.7: Biểu đồ mức độ được cung cấp thông tin về công tác đào tạo, phát triển của giảng viên ...................................................... 54 Hình 3.8: Biểu đồ mức độ phù hợp của những kiến thức, kỹ năng được đào tạo đối với giảng dạy ................................................... 55 Hình 3.9: Biểu đồ mức độ đáp ứng yêu cầu của công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên ...................................................... 57 Hình 3.10: Biểu đồ mức độ hài lòng với công việc sau khi được đào tạo .... 58 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấ p thiế t của đề tài Trong điều kiện toàn cầu hóa và sự bùng nổ tri thức hiện nay, nền kinh tế tri thức với đặc trưng cốt yếu quyết định sự thành bại của tất cả các quốc gia, dân tộc, các tổ chức, và mỗi cá nhân là dựa trên tri thức đã làm cho tất cả các quốc gia đặt chiến lược con người lên những mục tiêu hàng đầu, trong đó cực kỳ coi trọng đổi mới giáo dục và đào tạo, coi đó là chiến lược sống còn trong chiến lược phát triển của mình. Trong chiến lược đổi mới giáo dục đào tạo nói chung, có rất nhiều điều cần làm và phải được tiến hành đồng bộ, song đào ta ̣o đội ngũ giảng viên có chất lượng cao là một chiến lược được quan tâm hàng đầu. Giảng viên đại học (GVĐH) có vai trò đặc biệt quan trọng quyết định sự phát triể n kinh tế - xã hội của đất nước trong bối cảnh nền kinh tế tri thức và xu thế toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ như hiện nay . Mă ̣c dù đã đa ̣t đươ ̣c những thành tựu , cung cấ p hàng triê ̣u nhâ ̣n lực có triǹ h đô ̣ cao làm nòng cố t phục vụ sự nghiệp đổ i mới đấ t nước , nhưng GVĐH nước ta hiê ̣n nay cũng bô ̣c lô ̣ nhiề u ha ̣n chế , bấ t câ ̣p. Chấ t lươ ̣ng đào ta ̣o nhìn chung chưa đáp ứng đươ ̣c yêu cầ u ngày càng cao của sự nghiê ̣p công nghiê ̣p hóa , hiê ̣n đa ̣i hóa và hô ̣i nhâ ̣p quố c tế . Chấ t lươ ̣ng đô ̣i ngũ GVĐH có vai trò quyế t đinh ̣ trong viê ̣c đảm bảo và nâng cao chấ t lươ ̣ng giáo dục. Do vâ ̣y đào ta ̣o đô ̣i ngũ GVĐH đươ ̣c coi là giải pháp đô ̣t phá trong viê ̣c nâng cao chấ t lươ ̣ng nguồ n nhân lực. Trong những năm gầ n đâ y cùng với sự phát triể n của nhà trường và được sự quan tâm đầu tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo Trường Đai Ho ̣c Nông Lâm Thái Nguyên đã đ ạt được những thành tựu đáng kể trong việc thực hiện sứ mệnh, nhiệm vụ được giao. Mă ̣c dù vâ ̣y nhà trư ờng vẫn còn những khó khăn, thử thách phải vượt qua. Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước đang đặt ra những đòi hỏi ngày càng cao cả về số lượng, chất lượng, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
2 đa dạng về nội dung, hình thức đào tạo. Nhà trường phải không ngừng đổi mới nội dung, chương trình giảng dạy để sát với yêu cầu thực tiễn của người học. Để giải quyết những vấn đề đó, trước hết phải có đội ngũ giảng viên có trình độ, năng lực, kiến thức thực tiễn, phương pháp sư phạm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tuy nhiên đội ngũ giảng viên của trường còn nhiều bất cập trong viê ̣c thực hiên công tác đào t ạo, nâng cao triǹ h đô ̣ chuyên môn , đổ i mới phương pháp giảng d ạy, đặt ra yêu cầu buộc nhà trường phải có những giải pháp nhằ m hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đô ̣i ngũ g iảng viên sao cho phù hơ ̣p. Từ những bấ t câ ̣p và đò i hỏi cấ p thiế t trên đã thúc đẩ y t ác giả lựa chọn đề tài : “Hoàn thiê ̣n công tác đào taọ đôị ngũ giảng viên trường Đại học Nông Lâm - Đaị học Thái Nguyên”. 2. Mục tiêu nghiên cƣ́u 2.1. Mục tiêu chung Đánh giá thực trạng công tác đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên c ủa Đa ̣i ho ̣c Nông Lâm - Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên để từ đó đề ra giải pháp khoa học và khả thi nhằm nâng cao chấ t lươ ̣ng đô ̣i ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu phát triển của nhà trường trong bối cảnh đổi mới toàn diện giáo dục và hội nhập quốc tế. 2.2. Mục tiêu cụ thể Đề tài hướng vào nghiên cứu những mục tiêu chính sau: - Thứ nhất, hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về đào tạo đô ̣i ngũ giảng viên trong trường đại học. - Thứ hai, phân tích thực trạng, xác định các yếu tố ảnh hưởng đến công tác đào tạo đội ngũ giảng viên tại trường Đa ̣i học Nông Lâm - Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên, rút ra những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân hạn chế của công tác này. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
3 - Thứ ba, đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện công tác đào tạo đội ngũ giảng viên của Đa ̣i ho ̣c Nông Lâm - Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: công tác đào tạo ngũ giảng viên. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Nghiên cứu những vấn đề liên quan đến đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên. - Về không gian: Nghiên cứu đô ̣i ngũ gi ảng viên, đội ngũ cán bộ quản lý và đội ngũ nhân viên phục vụ cho hoạt động đào tạo. Đối tượng nghiên cứu chính là đô ̣i ngũ giảng viên ta ̣i trường Đa ̣i học Nông Lâm - Đa ̣i học Thái Nguyên. - Về thời gian: Nghiên cứu từ năm 2010 đến năm 2015 và đề xuất giải pháp đến năm 2025. 4. Ý nghĩa khoa ho ̣c của đề tài - Thứ nhấ t: Trên cơ sở các thông tin thu thập, tiến hành phân tích, tổng hợp để đánh giá thực trạng công tác đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên c ủa trường Đa ̣i h ọc Nông Lâm Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên trên quan điểm và phương pháp khoa học. - Thứ hai: Kết quả nghiên cứu đề tài là tài liệu khoa học giúp cho lãnh đạo trường Đa ̣i ho ̣c Nông Lâm Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên nâng cao chấ t lươ ̣ng công tác đào tạo giảng viên và chất lượng đô ̣i ngũ giảng viên. - Thứ ba: Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho việc đào tạo nguồn nhân lực ở các cơ sở Giáo dục - Đào tạo đại học, cao đẳng khác. 5. Bố cu ̣c luâ ̣n văn Ngoài phần mở đầu và kế t luâ ̣n luâ ̣n văn gồm 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên trong trường đa ̣i ho ̣c. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu của luận văn. Chương 3: Thực trạng công tác đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên trường Đa ̣i học Nông Lâm - Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
4 Chương 4: Giải pháp hoàn thiê ̣n công tác đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên trường Đại học Nông Lâm - Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
5 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THƢ̣C TIỄN VỀ CÔNG TÁC ĐÀ O TẠO ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊNTRONG TRƢỜNG ĐẠI HỌC 1.1. Một số vấn đề lý luận về giảng viên 1.1.1. Khái niệm giảng viên Theo Luật Giáo dục được Quốc hội thông qua ngày 14/06/2005 thì “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên, ở cơ sở giáo dục ĐH gọi là giảng viên” [14, tr.56]. Bên cạnh đó, giảng viên cũng có thể được hiểu là người trực tiếp tham gia vào hệ thống giáo dục ĐH với vai trò truyền đạt và hướng dẫn. Nếu nhìn từ một góc độ khác, cụ thể, dễ hiểu và phổ biến hơn, thì trong các trường ĐH, “giảng viên là những người làm công tác giảng dạy (lý thuyết và thực hành) được hiệu trưởng công nhận chức vụ và phân công công tác giảng dạy hoặc những cán bộ khoa học kỹ thuật làm việc trong hay ngoài trường, tham gia giảng dạy theo chế độ kiêm nhiệm” [13, tr.04]. Tuy nhiên, theo tác giả, khái niệm giảng viên mang tính khái quát nhất chính là khái niệm mà Tiêu chuẩn chung các ngạch công chức chuyên ngành giáo dục và đào tạo ban hành kèm theo Quyết định số 538/TCCP - TC ngày 18/12/1995 của Ban Tổ chức - Cán bộ Chính phủ đã đưa ra. Theo đó, giảng viên là viên chức chuyên môn đảm nhiệm việc giảng dạy và đào tạo ở bậc ĐH, CĐ thuộc một chuyên ngành đào tạo của trường ĐH hoặc CĐ [1]. Đây chính là khái niệm mà đề tài sử dụng. Trong khuôn khổ đề tài này, đội ngũ giảng viên của trường Đa ̣i ho ̣c Nông Lâm - Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên. Sẽ chỉ được xác định là những giảng viên cơ hữu thuộc các Khoa và Bộ môn trực thuộc trường, không tính đến nhóm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
6 giảng viên kiêm nhiệm (là nhân lực cơ hữu ở các đơn vị khác trong hoặc ngoài trường có tham gia giảng dạy). Việc xác định phạm vi nghiên cứu này sẽ giúp đề tài tránh được tính trùng (giảng viên cơ hữu của Bộ môn, Khoa này có thể kiêm giảng ở Bộ môn, Khoa khác) cũng như xác định đúng nhóm đối tượng chính chịu ảnh hưởng công tác đào tạo trong trường. 1.1.2. Một số tiêu chí đánh giá trình độ, năng lực của giảng viên Trình độ, năng lực của giảng viên có thể được đánh giá thông qua học hàm, học vị của giảng viên nhưng cách đánh giá thực chất nhất chính là thông qua chất lượng của hoạt động giảng dạy. Marya Anne Fox và Norman Hackerman đã đưa ra 5 tiêu chuẩn cho hoạt động giảng dạy được xem là có chất lượng. Mỗi tiêu chuẩn có thể được cụ thể hoá bằng một số chỉ số: Kiến thức và nhiệt tình với môn học: Các chỉ số của tiêu chuẩn này là: - Hiểu và có thể giúp sinh viên hiểu những nguyên tắc chung nhất về môn học. - Cung cấp cho sinh viên tổng quan môn học. - Có đủ kiến thức về môn học và các phân môn có liên quan để có thể trả lời các câu hỏi của sinh viên hay giúp họ tìm kiếm các thông tin cần thiết. - Thường xuyên cập nhật kiến thức môn học bằng các công trình nghiên cứu, hoặc bằng các hình thức hoạt động nghề nghiệp khác (đọc sách, hội thảo…). - Say sưa trong nghề nghiệp thể hiện trong giảng dạy, giúp đỡ sinh viên học tập, sáng tạo trong môn học. Kinh nghiệm, kỹ năng và công nghệ sư phạm: - Có hiểu biết và biết lựa chọn những chiến lược phù hợp để giúp sinh viên có những phong cách học khác nhau đạt kết quả tốt. - Tổ chức trao đổi với sinh viên về mong muốn của giáo viên về mục tiêu của môn học. - Theo dõi quá trình học tập của sinh viên như một hoạt động liên kết giữa giáo viên và sinh viên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
7 - Tạo cho sinh viên những điều kiện công bằng trong việc rèn luyện những kỹ năng thực hành. - Biết đặt những câu hỏi lý thú và động não. - Liên tục theo dõi sự tiến bộ của sinh viên nhằm đạt mục tiêu học tập thông qua các hình thức thảo luận trên lớp, bài tập về nhà và các hình thức kiểm tra- đánh giá khác. - Có biện pháp cần thiết giúp các sinh viên chưa phát huy hết tiềm năng của mình để giúp họ khắc phục khó khăn trong học tập. Có kỹ năng sử dụng các hình thức kiểm tra - đánh giá phù hợp - Đánh giá kết quả học tập của sinh viên bằng cách đối chiếu với mục tiêu môn học và xa hơn với mục tiêu của cả chương trình đào tạo. - Đánh giá một cách thận trọng và công bằng kiến thức của sinh viên về môn học trong suốt khóa học (không phải chỉ khi kết thúc môn học). Hỗ trợ nghề nghiệp cho sinh viên ở trong và ngoài lớp học - Tư vấn cho những sinh viên có khó khăn với môn học, giúp họ có phương pháp học phù hợp với năng lực của bản thân. - Khuyến khích các sáng kiến cá nhân, tôn trọng tư duy sáng tạo của sinh viên trong môn học. Tham gia các hoạt động chuyên môn với các đồng nghiệp trong và ngoài trường: - Phối hợp với đồng nghiệp trong việc kết hợp bài giảng của mình với các giảng viên dạy các môn học liên quan. - Bằng các hình thức khác nhau thu thập thông tin phản hồi của sinh viên và đồng nghiệp. - Tham gia đánh giá chương trình môn học và khoá học để cập nhật, phát triển các chương trình đó. 1.1.3. Khái niệm đào taọ đội ngũ giảng viên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
8 Giảng viên là những người làm công tác giảng dạy nghiên cứu trong các trường đại học, đóng vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp đào tạo ra một đội ngũ cán bộ trình độ cao cho nền kinh tế nước nhà. Giảng viên đại học cũng là những người đi đầu trong công tác nghiên cứu, đóng góp quan trọng trong việc nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ của đất nước. Do đó, với đội ngũ giảng viên việc thường xuyên học tập để cập nhật và nâng cao kiến thức vừa là nhu cầu thiết yếu của mỗi cá nhân, vừa là yêu cầu bắt buộc đối với công việc của người giảng viên. Trong thời đại hiện nay khi tiến bộ của khoa học công nghệ cũng như xu thế toàn cầu hoá tạo ra và thúc đẩy những thay đổi với tốc độ chóng mặt trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế xã hội, khái niệm học tập liên tục, học tập suốt đời cần được phổ cập và thấm nhuần đối với từng thành viên của mỗi tổ chức, từng công dân của mỗi đất nước. Chỉ có thái độ học tập tích cực của mỗi cá nhân, mỗi tổ chức cũng như mỗi dân tộc mới là yếu tố đảm bảo cho sự phát triển kịp thời và bền vững. Hoạt động đào tạo giảng viên trong nhà trường cần phải được tổ chức sao cho người giảng viên có điều kiện thoả mãn nhu cầu học tập liên tục của mình cũng như đáp ứng được yêu cầu học tập liên tục đối với giảng viên. Để xác định khái niệm đào tạo đội ngũ giảng viên, tác giả sử dụng khái niệm đào tạo của giáo trình Quản trị nhân lực - NEU. Trên cơ sở đó, khái niệm đào tạo đội ngũ giảng viên được hiểu như sau: Đào tạo đội ngũ giảng viên là các hoạt động học tập để nâng cao trình độ, kỹ năng của người giảng viên, làm cho người giảng viên nắm vững hơn công việc của mình, từ đó có thể thực hiện hiệu quả hơn chức năng, nhiệm vụ của người giảng viên. Trong khái niệm trên, công việc không được hiểu một cách khái quát là Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
9 công việc giảng dạy hay NCKH. Công việc ở đây được hiểu rất cụ thể là tất cả những nhiệm vụ được thực hiện bởi 1 người giảng viên. Chỉ cần 1 trong số những nhiệm vụ này thay đổi tức là đã có sự thay đổi trong công việc hay phát sinh công việc mới. Với giảng viên, công việc mới có thể hình thành bởi sự thay đổi yêu cầu đối với lĩnh vực chuyên môn đang giảng dạy, sự thay đổi chính lĩnh vực chuyên môn mình đảm nhiệm hay việc kiêm nhiệm quản lý. Bởi lẽ, nhiệm vụ của giảng viên còn là nhiệm vụ của nhà giáo dục, bồi dưỡng đào tạo lòng yêu nghề và các giá trị đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên, khơi gợi lòng say mê và khát vọng vươn lên ở sinh viên. Những điều đó chỉ có thể có được khi bản thân giảng viên cũng phải luôn trau dồi đạo đức nghề nghiệp của mình, có lòng yêu nghề, có khát vọng phát triển không ngừng và ý thức về vai trò và những đóng góp của mình đối với sự phát triển của cá nhân, nhà trường và xã hội. 1.2. Nô ̣i dung công tác đào ta ̣o đô ̣i ngũ giảng viên 1.2.1. Xác định nhu cầu đào tạo Xác định nhu cầu đào tạo là xác định khi nào, ở bộ phận nào cần phải đào tạo, đào tạo những cái gì, cho loại lao động nào và bao nhiêu người. Nhu cầu đào tạo được xác định dựa trên phân tích nhu cầu lao động của tổ chức, các yêu cầu về kiến thức, kỹ năng cần thiết cho việc thực hiện công việc và phân tích trình độ, kiến thức, kỹ năng hiện có của người lao động. Để xác định liệu nhu cầu đào tạo là có thực sự tồn tại hay không, người ta phải tiến hành đánh giá nhu cầu. Đây là một quá trình thu thập và phân tích thông tin để làm rõ nhu cầu cải thiện kết quả thực hiện công việc và xác định liệu đào tạo có phải là giải pháp. Việc đánh giá nhu cầu gồm 3 bước chính: - Xác định khoảng cách trong kết quả thực hiện công việc. - Phân tích nguyên nhân gây ra khoảng cách. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
10 - Xác định liệu đào tạo có phải là giải pháp phù hợp. Xác định khoảng cách trong kết quả thực hiện công việc được tiến hành thông qua việc tìm hiểu kết quả thực hiện công việc mà người lao động đạt được trong thực tế, tìm hiểu yêu cầu về kết quả thực hiện công việc rồi so sánh những yêu cầu với kết quả đạt được trong thực tế để tìm ra khoảng cách. Khoảng cách trong kết quả thực hiện công việc có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như chính sách khen thưởng và đánh giá, cơ cấu tổ chức, động cơ làm việc cá nhân… nhưng chỉ có nguyên nhân thiếu kỹ năng và kiến thức mới làm xuất hiện nhu cầu đào tạo. Có nhiều phương pháp thu thập thông tin để xác định nhu cầu đào tạo, chẳng hạn phỏng vấn cá nhân, sử dụng bảng hỏi, thảo luận nhóm, quan sát, phân tích thông tin sẵn có… Thông tin về nhu cầu đào tạo có thể thu thập qua việc quan sát thực hiện hiện công việc của người lao động hoặc nghiên cứu tài liệu sẵn có (kết quả đánh giá thực hiện công việc, báo cáo về năng suất, hiệu quả làm việc...). Căn cứ vào các văn bản cho công việc và việc đánh giá tình hình thực hiện công việc, cơ cấu tổ chức và kế hoạch nhân lực, tổ chức sẽ xác định được số lượng, loại lao động và loại kiến thức kỹ năng cần đào tạo. 1.2.2. Xác định mục tiêu đào tạo Xác định mục tiêu đào tạo là xác định kết quả cần đạt được của chương trình đào tạo bao gồm những kiến thức, kỹ năng cần được đào tạo và trình độ đạt được sau đào tạo, số lượng và cơ cấu học viên, thời gian đào tạo. Việc xác định mục tiêu đào tạo sẽ được thực hiện dựa trên cơ sở đánh giá nhu cầu đã đề cập ở trên. Những mục tiêu này phải đảm bảo các yêu cầu: - Cụ thể: các mục tiêu đào tạo phải rõ ràng và chính xác. - Đo lường được: các mục tiêu này được viết ra và có thể đo lường được. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn