Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao chất lượng tín dụng đối với Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á

Chia sẻ: Nguyễn Bình | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:114

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kết quả nghiên cứu sẽ chỉ ra những mặt tích cực và tồn tại trong hoạt động tín dụng đối với các DNNVV, những nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng cũng như những nhân tố chính ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng của DNNVV. Từ đó đề xuất những giải pháp và kiến nghị để làm cơ sở cho Ban lãnh đạo ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á trong việc nâng cao chất lượng tín dụng đối với các DNNVV.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao chất lượng tín dụng đối với Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ----------------- VÕ NGUYỄN HUỲNH NAM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG Á LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - Năm 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ------------------- VÕ NGUYỄN HUỲNH NAM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG Á Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS-TS. TRẦN HUY HOÀNG TP. HỒ CHÍ MINH - Năm 2013
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Nâng cao chất lượng tín dụng đối với Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đông Á” là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện. Tác giả vận dụng các kiến thức đã học, các tài liệu tham khảo, kết hợp với quá trình nghiên cứu thực tiễn, thông qua việc tìm hiểu trao đổi với Giáo viên hướng dẫn khoa học, bạn bè và các đối tượng nghiên cứu để hoàn thành luận văn của mình. Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác. TP.HCM, Ngày 21 Tháng 05 Năm 2013 Tác giả Võ Nguyễn Hùynh Nam
ii LỜI CẢM ƠN Xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu và Viện Đào tạo Sau Đại học – Trường Đại học Kinh tế Tp. HCM đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi được học tập và nghiên cứu trong thời gian qua. Xin chân thành cám ơn Ban lãnh đạo và đội ngũ cán bộ ngân hàng Thương mại cổ phần Đông Á mà tôi chọn khảo sát đã tạo điều kiện và giúp đở cho tôi được thu thập những thông tin và số liệu cần thiết làm cơ sở giúp tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn PGS-TS. Trần Huy Hoàng đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài, rất cảm ơn những đóng góp quý báu của Thầy trong suốt thời gian qua. Trân trọng cảm ơn! Tác giả Võ Nguyễn Huỳnh Nam
iii MỤC LỤC Trang phụ bìa Trang Lời cam đoan ..........................................................................................................i Lời cảm ơn ..............................................................................................................ii Mục lục ....................................................................................................................iii Danh mục các chữ viết tắt .....................................................................................ix Danh mục bảng.......................................................................................................x Danh mục biểu đồ...................................................................................................xi Lời mở đầu..............................................................................................................1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA .......................................................................4 1.1 Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa .......................................................4 1.1.1 Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa .....................................................4 1.1.2 Vai trò của DNNVV trong nền kinh tế Việt Nam..........................................5 1.1.2.1 Thúc đẩy kinh tế tăng trưởng và tăng thu nhập quốc dân.................. 5 1.1.2.2 Tạo việc làm và thu nhập cho người lao động......................................6 1.1.2.3 Góp phần làm cho nền kinh tế năng động, đạt hiệu quả kinh tế cao ..........................................................................6 1.1.2.4 Góp phần tích cực đối với sự phát triển kinh tế địa phương, khai thác tiềm năng thế mạnh của từng vùng ................... 6 1.1.3 Khó khăn, hạn chế của DNNVV Việt Nam...........................................7 1.1.3.1 Trình độ lao động và năng lực quản lý còn thấp .........................7 1.1.3.2 Kỹ thuật và công nghệ thấp .........................................................7 1.2 Tổng quan về tín dụng ngân hàng đối với DNNVV ....................................7 1.2.1 Cơ sở lý luận chung về tín dụng ngân hàng...........................................7 1.2.1.1 Khái niệm về tín dụng ngân hàng................................................7 1.2.1.2 Phân loại các hình thức tín dụng của ngân hàng ........................8 1.2.1.3 Các sản phẩm tín dụng của ngân hàng .......................................9
iv 1.2.2 Tín dụng ngân hàng đối với DNNVV ....................................................10 1.2.2.1 Đặc điểm tín dụng ngân hàng đối với DNNVV .........................10 1.2.2.2 Rủi ro tín dụng đối với các DNNVV..........................................11 1.2.2.3 Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với DNNVV.......................11 1.3 Chất lượng tín dụng đối với DNNVV ............................................................12 1.3.1 Khái niệm chất lượng tín dụng và rủi ro tín dụng .................................12 1.3.1.1 Khái niệm chất lượng tín dụng ................................................12 1.3.1.2 Khái niệm rủi ro tín dụng.........................................................12 1.3.2 Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV.........14 1.3.3 Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng ngân hàng.............................14 1.3.3.1 Chỉ tiêu định tính .....................................................................14 1.3.3.2 Chỉ tiêu định lượng ..................................................................14 1.3.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng ...................................18 1.3.4.1 Nhân tố chủ quan .....................................................................18 1.3.4.2 Nhân tố khách quan .................................................................20 1.4 Bài học kinh nghiệm về nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV.......................................................................................................22 1.4.1 Kinh nghiệm nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại một số ngân hàng trên thế giới....................................................................22 1.4.1.1 Kinh nghiệm tại các ngân hàng Thái Lan.................................23 1.4.1.2 Kinh nghiệm tại một số ngân hàng khác ..................................24 1.4.2 Bài học kinh nghiệm cho các NHTM Việt Nam và Ngân hàng Đông Á .....................................................................................25 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.......................................................................................27 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG Á .......28 2.1 Tổng quan về ngân hàng TMCP Đông Á (DAB) .........................................28
v 2.1.1 Giới thiệu chung về ngân hàng TMCP Đông Á ...................................28 2.1.2 Quá trình hình thành và phát triển ........................................................28 2.1.3 Những thành tích đạt được ...................................................................30 2.1.4 Ngành nghề kinh doanh và những sản phẩm, dịch vụ của DAB ...........31 2.1.5 Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP Đông Á năm 2012..........................................................................................................32 2.2 Thực trạng hoạt động tín dụng tại ngân hàng TMCP Đông Á...................33 2.2.1 Hoạt động huy động vốn.......................................................................33 2.2.2 Hoạt động tín dụng ...............................................................................35 2.2.2.1 Phân tích dư nợ cho vay theo loại hình cho vay......................36 2.2.2.2 Phân tích dư nợ cho vay theo kỳ hạn vay ................................37 2.2.2.3 Phân tích dư nợ cho vay theo đối tượng khách hàng loại hình doanh nghiệp..........................................................................38 2.2.2.4 Phân tích dư nợ cho vay theo chất lượng nợ vay ....................39 2.3 Thực trạng chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại ngân hàng TMCP Đông Á .......................................................................................................40 2.3.1 Thực trạng tín dụng đối với DNNVV hiện nay .....................................40 2.3.1.1 Các chính sách hỗ trợ DNNVV ...............................................40 2.3.1.2 Tình hình tiếp cận nguồn vốn tín dụng của DNNVV..............41 2.3.1.3 Nguyên nhân của việc hạn chế cấp tín dụng cho các DNNVV ................................................................................................42 2.3.2 Chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại DAB .....................................42 2.3.2.1 Chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng...................................................42 2.3.2.2 Chỉ tiêu dư nợ có tài sản đảm bảo ...........................................44 2.3.2.3 Chỉ tiêu tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu .........................................46 2.3.2.4 Chỉ tiêu lợi nhuận từ hoạt động tín dụng của DNNVV...........48 2.3.3 Đánh giá chung về chất lượng tín dụng của DNNVV tại DAB ............49 2.3.3.1 Những mặt tích cực..................................................................49 2.3.3.2 Những tồn tại trong hoạt động tín dụng của DNNVV ............50
vi 2.3.3.3 Nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng đối với DNNVV ................................................................................................51 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.......................................................................................55 CHƯƠNG 3: KIỂM ĐỊNH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI CÁC DNNVV TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG Á ..................................................................................................................56 3.1 Nghiên cứu định tính .......................................................................................56 3.1.1 Phương pháp nghiên cứu và mẫu nghiên cứu........................................56 3.1.2 Kết quả nghiên cứu định tính.................................................................56 3.2 Nghiên cứu định lượng ....................................................................................57 3.2.1 Phương pháp nghiên cứu ........................................................................57 3.2.2 Mẫu nghiên cứu ......................................................................................58 3.2.3 Mô hình nghiên cứu đề xuất ...................................................................58 3.2.3.1 Lược khảo một số nghiên cứu liên quan .....................................58 3.2.3.2 Lựa chọn mô hình........................................................................59 3.2.3.3 Lựa chọn biến số .........................................................................59 3.2.4 Kết quả nghiên cứu định lượng ...................................................................61 3.2.4.1 Thống kê mô tả ............................................................................61 3.2.4.2 Phân tích tương quan ...................................................................63 3.2.4.3 Kết quả phân tích hồi quy Binary Logistic..................................64 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.......................................................................................68 CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DNNVV TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐÔNG Á....................................................69 4.1 Định hướng hoạt động tín dụng của Ngân hàng TMCP Đông Á giai đoạn 2013-2017..................................................................................69
vii 4.2 Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại ngân hàng Đông Á ...........................................................................................................70 4.2.1 Xây dựng chính sách tín dụng phù hợp đối với DNNVV .....................70 4.2.1.1 Chính sách tài sản đảm bảo .....................................................70 4.2.1.2 Chính sách khách hàng ............................................................71 4.2.1.3 Xây dựng và điều chỉnh danh mục cho vay phù hợp với từng thời kỳ.....................................................................................71 4.2.1.4 Chính sách lãi suất, phí ............................................................72 4.2.2 Hoàn thiện và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình cho vay.........................72 4.2.2.1 Tăng cường công tác thu thập, xử lý thông tin tín dụng..........72 4.2.2.2 Nâng cao hiệu quả thẩm định hồ sơ vay vốn, thẩm định phương án, dự án sản xuất kinh doanh và khả năng trả nợ của KH ....73 4.2.2.3 Nâng cao hiệu quả thẩm định tài sản đảm bảo ........................74 4.2.2.4 Nâng cao công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát khoản vay..............................................................................................75 4.2.3 Tiêu chuẩn hóa cán bộ làm công tác tín dụng DN.................................75 4.2.3.1 Đánh giá năng lực của nhân viên theo từng cấp độ ..................75 4.2.3.2 Bồi dưỡng kiến thức, chuyên môn, đạo đức cho CBTD ..........76 4.2.3.3 Tạo môi trường làm việc thuận lợi cho đội ngũ CBTD............76 4.2.4 Hoàn thiện và phát triển hạ tầng công nghệ thông tin ...........................77 4.2.4.1 Nâng cấp trang thiết bị máy móc hiện đại, đầu tư công nghệ và bảo mật thông tin.....................................................................77 4.2.4.2 Đào tạo kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa tác phong làm việc cho cán bộ nhân viên ................................77 4.2.5 Nâng cao vai trò công tác kiểm tra, kiểm toán nội bộ ...........................78 4.2.6 Đẩy mạnh công tác Marketing, quảng cáo ............................................79 4.2.6.1 Thực hiện chiến lược marketing hợp lý, đáp ứng tối đa nhu cầu DNNVV ................................................................................................79 4.2.6.2 Thu thập thông tin dữ liệu khách hàng thông qua Marketing ..80
viii 4.2.7 Tăng cường các mối quan hệ với các hiệp hội, ban ngành....................80 4.3 Kiến nghị ..........................................................................................................80 4.3.1 Kiến nghị DNNVV ...................................................................................80 4.3.1.1 Xây dựng phương án sản xuất kinh doanh khả thi ...................78 4.3.1.2 Nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực quản lý ....................79 4.3.1.3 Đảm bảo minh bạch, rõ ràng trong tài chính và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay ngân hàng ....................................79 4.3.1.4 Nâng cao năng lực cạnh tranh, vị thế của DN ..........................80 4.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước .........................................................83 4.3.2.1 Hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động của Trung tâm Thông tin Tín dụng (CIC) ...................................................83 4.3.2.2 Nâng cao hiệu quả vốn đầu tư tín dụng cho các DNNVV ......84 4.3.2.3 Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nhằm đảm bảo độ an toàn của hệ thống ngân hàng.......................................................84 4.3.3 Kiến nghị đối với Chính phủ và các cơ quan quản lý Nhà nước..............85 4.3.3.1 Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật .............................85 4.3.3.2 Xây dựng và hoàn thiện chính sách hỗ trợ DNNVV................85 4.3.3.3 Tăng cường giám sát chặt chẽ hoạt động, thực thi pháp luật của các DNNVV ...........................................................................86 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4.......................................................................................87 KẾT LUẬN CHUNG .............................................................................................88 TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................89 PHỤ LỤC Phụ lục 01 ...........................................................................................................92 Phụ lục 02 ...........................................................................................................96 Phụ lục 03 ...........................................................................................................99
ix DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT Tiếng Việt DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NHNN Ngân hàng Nhà nước TMCP Thương mại cổ phần TCTD Tổ chức Tín dụng TPHCM Thành phố Hồ chí Minh TSĐB Tài sản đảm bảo CBTD Cán bộ tín dụng VCCI Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam BCTC Báo cáo tài chính KHDN Khách hàng doanh nghiệp Tiếng Anh DAB Dong A Commercial Joint Stock Bank – Ngân hàng TMCP Đông Á CIC Credit Information Center – Trung tâm thông tin tín dụng của ngân hàng nhà nước EU European Union – Liên minh Châu Âu ROA Return on Asset – Suất sinh lợi trên tổng tài sản ROE Return on Equity – Suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu L/C Letter of Credit – Thư tín dụng
x DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Bảng phân loại DNNVV theo khối EU Bảng 1.2: Bảng tiêu chí phân loại DNNVV tại Việt Nam Bảng 2.1: Các chỉ tiêu chủ yếu Bảng 2.2: Tình hình huy động vốn của DAB giai đoạn 2010-2012 Bảng 2.3: Cơ cấu dư nợ theo loại hình cho vay Bảng 2.4: Cơ cấu dự nợ theo kỳ hạn vay Bảng 2.5: Cơ cấu dư nợ cho vay theo đối tượng khách hàng và loại hình DN Bảng 2.6: Cơ cấu dư nợ cho vay theo chất lượng nợ cho vay Bảng 2.7: Chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng của DNNVV giai đoạn 2010-2012 Bảng 2.8: Dư nợ của DNNVV theo tài sản đảm bảo Bảng 2.9: Dư nợ DNNVV theo chỉ tiêu nợ quá hạn và nợ xấu Bảng 2.10: Chỉ tiêu lợi nhuận từ hoạt động tín dụng của DNNVV Bảng 3.1: Kết quả tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng DNNVV Bảng 3.2: Diễn giải các biến độc lập được sử dụng trong mô hình Logistic Bảng 3.3: Thống kê mô tả biến phụ thuộc Bảng 3.4: Thống kê mô tả biến độc lập định tính Bảng 3.5: Thống kê mô tả biến độc lập định lượng Bảng 3.6: Tương quan giữa các biến đưa vào mô hình Bảng 3.7: Omnibus Tests of Model Coefficients Bảng 3.8: Model Summary Bảng 3.9 Classification Tablea Bảng 3.10 Variables in the Equation
xi DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Tình hình nợ xấu giai đoạn 2010-2012 Biểu đồ 2.2: Tỷ trọng dư nợ DNNVV/Tổng dư nợ Biểu đồ 2.3: Tỷ lệ nợ có TSĐB của DNNVV
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu: Trong quá trình phát triển kinh tế, DNNVV đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với nền kinh tế của một quốc gia, đặc biệt là đối với những nước đang phát triển như Việt Nam. Chính vì vậy Chính phủ nước ta đã có những chính sách ưu đãi đối với các DNNVV nhằm thúc đẩy thành phần kinh tế này phát triển, nâng cao hiệu quả kinh doanh và cạnh tranh trên thị trường trong nước cũng như quốc tế. Bên cạnh đó chúng ta có thể thấy tín dụng ngân hàng thương mại vẫn là một trong những kênh chủ yếu thu hút và điều hòa nguồn vốn cho sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Nhận thức được tầm quan trọng của các DNNVV, trong thời gian qua các ngân hàng thương mại Việt Nam đã chú trọng quan tâm đến các DN này. Tuy nhiên việc tiếp cận nguồn vốn đối với các DN này còn găp nhiều khó khăn và hạn chế đồng thời chất lượng tín dụng đối với các DNNVV chưa hiệu quả. Chính vì lẽ đó mà việc nâng cao chất lượng tín dụng đối với các DNNVV được xem như vấn đề cốt lõi trong trong hoạt động kinh doanh, hoạt động quản trị của các ngân hàng nhằm tăng tính hiệu quả của việc sử dụng vốn và kích thích các DNNVV hoạt động hiệu quả cao. Từ định hướng đó, việc nghiên cứu đề tài “Nâng cao chất lượng tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đông Á” là rất cần thiết. Dựa trên cơ sở khoa học cùng với việc phân tích thực trạng hoạt động tín dụng đối với DNNVV và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng của các DNNVV tại ngân hàng Đông Á, luận văn xin đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm giải quyết vấn đề này. 2. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn: - Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về DNNVV, tín dụng ngân hàng và chất lượng tín dụng đối với các DNNVV của NHTM, xác định sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV của NHTM. - Nghiên cứu thực trạng về hoạt động tín dụng và chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á từ năm 2010-2012, qua đó rút
2 ra những mặt đạt được cũng như tồn tại cần giải quyết. - Kiểm định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng đối với các DNNVV tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á bằng mô hình hồi quy Binary Logistic. - Thiết lập các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng Đông Á và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng. Chất lượng tín dụng là một phạm trù rất rộng, trong luận văn này nội dung chỉ tập trung phân tích về chất lượng tín dụng đối với DNNVV trên góc độ NHTM thông qua việc phân tích các chỉ tiêu định lượng như: chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, chỉ tiêu nợ có bảo đảm, chỉ tiêu tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu, chỉ tiêu lợi nhuận từ hoạt động tín dụng đối với DNNVV. - Phạm vi nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng Đông Á từ năm 2010 đến năm 2012 thông qua các chỉ tiêu tài chính cơ bản. Kiểm định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng của DNNVV dựa trên thông tin thu thập từ 200 hồ sơ vay của DNNVV tại khu vực Tp. Hồ Chí Minh trong năm 2012. 4. Phương pháp nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu, thu thập thông tin và số liệu có liên quan phản ánh thực trạng hoạt động tín dụng và chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Đông Á. Trong quá trình thực hiện sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp, so sánh, điều tra, chọn mẫu để làm rõ nội dung nghiên cứu mà đề tài đã đặt ra. 5. Ý nghĩa đề tài Kết quả nghiên cứu sẽ chỉ ra những mặt tích cực và tồn tại trong hoạt động tín dụng đối với các DNNVV, những nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng cũng như những nhân tố chính ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng của DNNVV. Từ
3 đó đề xuất những giải pháp và kiến nghị để làm cơ sở cho Ban lãnh đạo ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á trong việc nâng cao chất lượng tín dụng đối với các DNNVV. 6. Kết cấu luận văn: Luận văn được chia thành 4 chương: Chương 1: Tổng quan về tín dụng ngân hàng đối với DNNVV. Chương 2: Thực trạng chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á. Chương 3: Kiểm định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á. Chương 4: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á.
4 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA 1.1 Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.1 Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa Khái niệm DNNVV gợi ý cho chúng ta tiêu chuẩn về quy mô, kích cở. Trên thực tế khó tìm được định nghĩa mang tính tổng quát vì môi trường kinh doanh của các DNNVV thường không đồng nhất và không ổn định. Theo quan niệm của ngân hàng thế giới, DNNVV là những DN có quy mô nhỏ bé về phương diện vốn, lao động và doanh thu. Theo Ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế (FASB) định nghĩa DNNVV có khoảng 50 nhân viên và doanh thu hàng năm khoảng 10 triệu euro, thực tế đa số trên dưới 10 nhân viên, không có bộ phận theo dõi tuân thủ chuẩn mực báo cáo tài chính. Theo quan niệm của liên minh Châu Âu (EU), DNNVV được phân loại như sau: Bảng 1.1: Phân loại các DNNVV theo khối EU Loại DN Số nhân công Doanh số (triệu Hoặc tổng tài Euro) sản (triệu Euro) Vừa < 250 50 43 Nhỏ < 50 10 10 Siêu nhỏ < 10 2 2 Theo Nghị định 56/2009/CP-NĐ ngày 30/06/2009 thì DNNVV là cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được chia thành ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương tổng tài sản được xác định trong bảng cân đối kế toán của DN) hoặc số lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên), cụ thể như sau:
5 Bảng 1.2: Tiêu chí phân loại DNNVV tại Việt Nam Quy mô DN siêu DN nhỏ DN vừa nhỏ Khu vực Số lao Tổng Số lao Tổng Số lao động nguồn động nguồn vốn động vốn I. Nông, lâm nghiệp 10 người 20 tỷ từ trên 10 từ trên 20 từ trên 200 và thủy sản trở xuống đồng trở người đến tỷ đồng đến người đến xuống 200 người 100 tỷ đồng 300 người II. Công nghiệp và 10 người 20 tỷ từ trên 10 từ trên 20 từ trên 200 xây dựng trở xuống đồng trở người đến tỷ đồng đến người đến xuống 200 người 100 tỷ đồng 300 người III. Thương mại và 10 người 10 tỷ từ trên 10 từ trên 10 từ trên 50 dịch vụ trở xuống đồng trở người đến tỷ đồng đến người đến xuống 50 người 50 tỷ đồng 100 ng Nguồn: Nghị định 56/2009/CP-NĐ Theo tiêu chuẩn này thì hiện nay Việt Nam có khoảng hơn 97% DN là DNNVV. Căn cứ vào tình hình kinh tế xã hội cụ thể của ngành, địa phương, trong quá trình thực hiện các biện pháp, chương trình hỗ trợ có thể linh hoạt áp dụng đồng thời cả 2 tiêu chí vốn và lao động hoặc một trong hai tiêu chí trên. 1.1.2 Vai trò của DNNVV trong nền kinh tế Việt Nam Trong điều kiện một nền kinh tế phát triển thì các DNNVV cũng không thể tan biến trong các tập đoàn kinh tế lớn mà khả năng hợp tác giữa các DN này trong nền kinh tế càng chặt chẽ. Vai trò của các DNNVV lại càng được thể hiện rõ nét hơn trong điều kiện các nước đang phát triển như Việt Nam. Điều đó được thể hiện cụ thể trên những nét cơ bản sau: 1.1.2.1 Thúc đẩy kinh tế tăng trưởng và tăng thu nhập quốc dân DNNVV là một lực lượng kinh tế đóng góp đáng kể vào tổng sản lượng quốc nội. Số liệu thống kê tổng hợp cho thấy, hàng năm DNNVV đã đóng góp hơn 40% vào GDP, chiếm tỷ trọng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước,
6 đóng góp gần 15% tổng thu ngân sách Nhà nước (Nguồn: Số liệu Tổng cục Thống kê năm 2011). 1.1.2.2 Tạo việc làm và thu nhập cho người lao động Hàng năm nước ta có khoảng hơn một triệu người đến tuổi lao động nhưng khả năng thu hút lao động của các DN lớn ngày càng hạn chế. Thêm vào đó, trong tiến trình đổi mới và cải cách DN nhà nước đã khiến cho nhiều người lao động bị mất việc làm. Trong điều kiện như vậy, các DNNVV đặc biệt là các DN ngoài quốc doanh đã có vai trò quan trọng trong việc thu hút lao động bao gồm những người mới đến tuổi lao động, những người bị mất việc làm do việc tinh giảm biên chế và các quân nhân khi hoàn thành nghĩa vụ trở về. 1.1.2.3 Góp phần làm cho nền kinh tế năng động, đạt hiệu quả kinh tế cao Với quy mô vốn và lao động không lớn, các DNNVV dễ dàng được thành lập, chuyển đổi mặt hàng sản xuất kinh doanh. Điều đó cho thấy, các DNNVV đóng vai trò quan trọng trong lưu thông hàng hóa và cung cấp hàng hóa, dịch vụ bổ sung cho các DN lớn, là những vệ tinh, những xí nghiệp gia công cho những DN lớn cùng hệ thống đồng thời là mạng lưới tiêu thụ hàng hóa cho các DN lớn. Các DNNVV đáp ứng tích cực, kịp thời nhu cầu tiêu dùng của dân cư ngày càng phong phú và đa dạng mà các DN lớn không thể làm được. 1.1.2.4 Góp phần tích cực đối với sự phát triển kinh tế địa phương, khai thác tiềm năng thế mạnh của từng vùng Phát triển các DNNVV sẽ giúp các địa phương khai thác thế mạnh về đất đai, tài nguyên, lao động trong mọi lĩnh vực phục vụ phát triển kinh tế địa phương. Đó cũng là lý do cơ bản để Đảng và Nhà nước ta đưa ra các chính sách hỗ trợ phát triển các DNNVV cũng như kinh tế trang trại và phát triển các làng nghề truyền thống ở các vùng nông thôn nước ta. Như vậy, từ việc khẳng định vị trí và vai trò của các DNNVV trong việc cung ứng và làm tăng tốc độ lưu thông hàng hóa trong nền kinh tế nhiều thành phần, việc chú trọng phát triển các DNNVV ở nước ta là một trong những chiến lược quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.
7 1.1.3 Khó khăn, hạn chế của DNNVV Việt Nam 1.1.3.1 Trình độ lao động và năng lực quản lý còn thấp Xuất phát điểm của các DNNVV thường là từ kinh nghiệm kinh doanh thực tế của chủ DN, các yếu tố về trình độ chuyên môn, trình độ quản lý và thực thi pháp luật còn nhiều hạn chế nên dẫn đến việc không định lượng được những rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Lực lượng lao động chủ yếu là lao động phổ thông, ít được đào tạo tay nghề và thiếu kỹ năng. Nguyên nhân là do nguồn vốn hạn hẹp nên các DNNVV khó có thể tuyển dụng được những lực lượng quản lý và lao động giỏi, có tay nghề. 1.1.3.2 Kỹ thuật và công nghệ thấp Do quy mô vốn nhỏ nên các DNNVV không có điều kiện đầu tư quá nhiều vào việc nâng cấp, đổi mới máy móc, mua sắm thiết bị công nghệ tiên tiến, hiện đại. Có khoảng dưới 10% số DNNVV có công nghệ, thiết bị tiên tiến, còn lại trên 90% đang sử dụng công nghệ trung bình lạc hậu do đó sự cạnh tranh sản phẩm của các DNNVV rất yếu. Năng lực tiếp cận và chiếm lĩnh thị trường, nhất là thị trường nước ngoài cũng là một hạn chế đáng kể. 1.2 Tổng quan về tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.2.1 Cơ sở lý luận chung về tín dụng ngân hàng 1.2.1.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng thể hiện quan hệ tín dụng phát sinh giữa ngân hàng với khách hàng, trong đó ngân hàng cấp tín dụng cho khách hàng dưới hình thức bằng tiền hoặc tài sản trong một khoảng thời gian đã thỏa thuận, với cam kết khách hàng phải hoàn trả nợ gốc và lãi đúng hạn. Theo Luật các Tổ chức Tín dụng năm 2010 số 47/2010/QH12 do Quốc hội ban hành thì cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác.