Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi Nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An

Chia sẻ: ViJiji ViJiji | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi Nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN ---------------------------------------------------------------- LÊ VÕ CHÂU KHOA QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH MỘC HÓA, TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành Tài chính Ngân hàng Mã số ngành: 8.34.02.01 Long An, tháng 11 năm 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN --------------------------------------------------------------- LÊ VÕ CHÂU KHOA QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH MỘC HÓA, TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành Tài chính Ngân hàng Mã số ngành: 8.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ KỲ Long An, tháng 11 năm 2019
i LỜI CAM ĐOAN Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn, các thông tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và được ghi chú rõ ràng. Nếu có bất kỳ sự sao chép bất hợp lệ nào, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Học viên thực hiện luận văn Lê Võ Châu Khoa
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy cô khoa Tài chính Ngân hàng và Viện đào tạo Sau đại học - Trường Đại học Kinh tế Công nghiệp Long An đã trang bị cho tác giả những kiến thức quý báu trong thời gian qua. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Trần Thị Kỳ, người hướng dẫn khoa học của luận văn, đã tận tình hướng dẫn, đưa ra những đánh giá xác đáng giúp tác giả hoàn thành luận văn này. Sau cùng tác giả xin chân thành cảm ơn đến Ban lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam– chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An, cùng bạn bè và người thân đã giúp đỡ, hỗ trợ tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Với thời gian và kiến thức còn hạn chế, luận văn tốt nghiệp không thể tránh khỏi những sai sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ Hội Đồng phản biện và quý thầy cô để tôi tiếp tục phát triển luận văn cũng như tích lũy thêm kinh nghiệm hữu ích cho quá trình nghiên cứu và làm việc sau này. Tôi xin chân thành cảm ơn. Tác giả Lê Võ Châu Khoa
iii NỘI DUNG TÓM TẮT Đề tài: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi Nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An Tác giả luận văn: Lê Võ Châu Khoa, Khóa: 17CHTC1. Người hướng dẫn: TS. Trần Thị Kỳ Nội dung tóm tắt: Theo báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An năm 2018, nợ xấu vẫn tồn tại, cụ thể: tỷ lệ nợ xấu là 0.26%, trong khi cùng thời kỳ VCB Long An, tỷ lệ nợ quá hạn: 0,05%; BIDV Long An: 0,07%; Agribank chi nhánh Đức Huệ, tỉnh Long An: 0,08%; Agribank chi nhánh Đức Hòa, tỉnh Long An: 0,11%; Agribank chi nhánh Bến Lức, tỉnh Long An: 0,09%. Một trong các nguyên nhân gây ra nợ xấu là quản lý rủi ro tín dụng của chi nhánh còn bất cập. Mặt khác, rủi ro tín dụng luôn tiềm ẩn, làm trở ngại việc hoàn thành kế hoạch lợi nhuận của chi nhánh. Vì những lý do trên, đề tài “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư Và Phát Triển Việt Nam - Chi Nhánh Mộc Hóa, Tỉnh Long An” được tác giả chọn nghiên cứu làm luận văn Thạc sĩ Kinh tế. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An. Để đạt được mục tiêu đặt ra, tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, với nội dung và kết cấu 3 chương như sau: CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI Luận văn đã trình bày lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng, bao gồm: tổng quan về ngân hàng thương mại, tín dụng ngân hàng, quản lý rủi ro tín dụng, phương pháp quản lý rủi ro tín dụng. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH MỘC HÓA, TỈNH LONG AN GIAI ĐOẠN NĂM 2016-2018.
iv Giới thiệu về Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An với sự hình thành, phát triển; cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý; Chức năng hoạt động kinh doanh và kết quả hoạt động chủ yếu. Phân tích thực trạng hoạt động quản lý rủi ro tín dụng của BIDV chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An, từ đó rút ra những kết quả đạt được, các hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP THỰC HIỆN MỤC TIÊU QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH MỘC HÓA, TỈNH LONG AN TRONG NHỮNG NĂM TIẾP THEO. Tác giả đề xuất các giải pháp để thực hiện mục tiêu về quản lý rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An.
v ABSTRACT Topic: Credit risk management at Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam – Moc Hoa branch, Long An province. Thesis author: Le Vo Chau Khoa, course: 17CHTC1. Instructor: TS. Tran Thi Ky Abstract: According to the report of business results at Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam - Moc Hoa branch, Long An province in 2018, the bad debt still exists, specifically: the bad debt ratio is 0.26 %, while in the same period of VCB Long An, the rate of overdue debt: 0.05%; BIDV Long An: 0.07%; Agribank Duc Hue branch, Long An province: 0.08%; Agribank Duc Hoa branch, Long An province: 0.11%; Agribank Ben Luc branch, Long An province: 0.09%. One of the causes of bad debt is the inadequate management of credit risk of the branch. On the other hand, credit risk is always potential, hindering the completion of the branch's profit plan. For the above reasons, the topic "Managing credit risk at Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam - Moc Hoa Branch, Long An Province" was selected by the author to be a Master's thesis Economy. CHAPTER I: THEORETICAL BASIS OF CREDIT RISK MANAGEMENT IN COMMERCIAL BANKS Through the first chapter of this thesis presents the basics of credit risk and credit risk management. CHAPTER II: ACTUAL STATUS OF CREDIT RISK MANAGEMENT IN JOINT STOCK COMMERCIAL BANK FOR INVESTMENT AND DEVELOPMENT OF VIETNAM – MOC HOA BRANCH, LONG AN PROVINCE FOR 2016-2018. Chapter 2 introduces BIDV Moc Hoa branch with its establishment, development, organizational structure and main results. An analysis of the current status of Credit risk management of Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam – Moc Hoa
vi branch, Long An province, which draws on the achievements, constraints and causes of the droughts processing. CHAPTER 3: SOLUTION FOR IMPLEMENTING THE OBJECTIVES OF CREDIT RISK MANAGEMENT OF JOINT STOCK COMMERCIAL BANK FOR INVESTMENT AND DEVELOPMENT OF VIETNAM – MOC HOA BRANCH, LONG AN PROVINCE THE NEXT YEARS. In the last chapter presents solutions, improve the effectiveness of credit risk management of Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam – Moc Hoa branch, Long An province.
vii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................... ii NỘI DUNG TÓM TẮT ..................................................................................................... iii ABSTRACT ........................................................................................................................ v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................................... xii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG SỐ LIỆU ................................................................. xiii PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1. Sự cần thiết của đề tài.................................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................... 2 3. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................................. 2 4. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................... 2 5. Câu hỏi nghiên cứu ...................................................................................................... 2 6. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................ 3 7. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước ............................................................. 3 8. Những đóng góp mới của luận văn............................................................................. 4 9. Kết cấu luận văn .......................................................................................................... 5 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. ...................................................................................................... 6 1.1. Tổng quan về ngân hàng thương mại. .................................................................... 6 1.1.1 Khái niệm về ngân hàng thương mại. ................................................................... 6 1.1.2 Hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại. .............................................. 7 1.2. Tín dụng ngân hàng. ................................................................................................. 7 1.2.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng. ............................................................................. 7 1.2.2 Đặc điểm của tín dụng ngân hàng. ........................................................................ 8 1.2.3 Phân loại tín dụng ngân hàng. ............................................................................... 8 1.2.3.1 Theo hình thức cấp tín dụng ......................................................................... 8 1.2.3.2 Theo thời hạn cấp tín dụng, bao gồm ........................................................... 9 1.2.3.3 Theo tài sản đảm bảo tiền vay, bao gồm hai loại ......................................... 9 1.2.3.4 Theo khách hàng vay, có hai loại ................................................................. 9 1.2.3.5 Theo mục đích sử dụng tiền vay, có hai loại ............................................. 10 1.3. Tổng quan về rủi ro tín dụng ngân hàng .............................................................. 10 1.3.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng. .............................................................................. 10
viii 1.3.2 Đặc điểm của rủi ro tín dụng ngân hàng ............................................................. 11 1.3.3 Phân loại rủi ro tín dụng. .................................................................................... 11 1.3.3.1 Rủi ro giao dịch (Transactions Risk) ........................................................... 12 1.3.3.2 Rủi ro danh mục (Porfotio Risk)................................................................. 13 1.3.4 Nguyên nhân rủi ro tín dụng. .............................................................................. 13 1.3.4.1 Nhóm nguyên nhân khách quan thuộc môi trường tự nhiên, kinh tế và pháp lý.......................................................................................................................... 13 1.3.4.2 Nhóm nguyên nhân thuộc về người đi vay. ................................................ 14 1.3.4.3 Sự hợp tác giữa các NHTM chưa chặt chẽ ................................................ 14 1.3.4.4 Cạnh tranh giữa các ngân hàng quá gay gắt ............................................... 15 1.3.4.5 Nhóm nguyên nhân thuộc về ngân hàng cho vay. ....................................... 15 1.3.5 Tác động (hay hậu quả) của rủi ro tín dụng. ....................................................... 18 1.3.5.1 Tác động đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng. ................................... 18 1.3.5.2 Tác động đến nền kinh tế xã hội. ................................................................. 18 1.4. Quản lý rủi ro tín dụng........................................................................................... 19 1.4.1 Khái niệm về quản lý rủi ro tín dụng. ................................................................. 19 1.4.2. Quy trình quản lý rủi ro tín dụng. ...................................................................... 19 1.4.2.1 Nhận diện rủi ro tín dụng ............................................................................. 19 1.4.2.2 Đo lường và đánh giá rủi ro tín dụng. .......................................................... 19 1.4.2.3 Kiểm soát rủi ro tín dụng ............................................................................. 21 1.4.2.4 Xử lý rủi ro tín dụng. ................................................................................... 22 1.5. Phương pháp quản lý rủi ro tín dụng. ................................................................. 22 1.5.1 Đối với hội sở mỗi ngân hàng:........................................................................... 22 1.5.1.1 Hoạch định chiến lược quản lý rủi ro tín dụng. ........................................... 22 1.5.1.2 Tổ chức bộ máy quản lý về hoạt động tín dụng........................................... 23 1.5.1.3 Xây dựng và hoàn chỉnh hệ thống văn bản pháp lý cho hoạt động tín dụng ................................................................................................................................. 23 1.5.1.4. Kiểm tra, giám sát và quản lý rủi ro tín dụng. ............................................ 24 1.5.2. Đối với chi nhánh............................................................................................... 24 1.5.2.1 Áp dụng đúng quy trình tín dụng. ................................................................ 24 1.5.2.2 Tổ chức bộ máy quản lý hoạt động tín dụng hợp lý. .................................. 24 1.5.2.3 Triển khai áp dụng các văn bản, đo lường rủi ro tín dụng. ......................... 25 1.5.2.4 Thực hiện kiểm tra, giám sát và quản lý rủi ro tín dụng. ............................. 25 1.5.2.5 Phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro đầy đủ. ........................ 25
ix 1.6. Sự cần thiết quản lý rủi ro tín dụng .............................................................. 25 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .......................................................................................... 27 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH MỘC HÓA, TỈNH LONG AN GIAI ĐOẠN NĂM 2016-2018. .................................................. 28 2.1.Tổng quan về ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam– chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An. .............................................................................. 28 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển. ........................................................................ 28 2.1.1.1 Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam. ................ 28 2.1.1.2 Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam- chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An. .......................................................................................... 29 2.1.2 Hoạt động kinh doanh chủ yếu của chi nhánh Mộc Hóa. ................................... 30 2.1.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của chi nhánh Mộc Hóa. .................................. 30 2.1.4 Khái quát kết quả kinh doanh của chi nhánh giai đoạn 2016-2018. ................... 32 2.2 Thực trạng rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam– chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An. ................................................. 33 2.2.1 Thực trạng hoạt động tín dụng tại chi nhánh Mộc Hóa. ..................................... 33 2.2.1.1 Cơ cấu dư nợ theo khách hàng, theo thời hạn và theo tài sản đảm bảo ....... 33 2.2.1.2 Tăng trưởng dư nợ cho vay theo khách hàng, thời hạn và tài sản đảm bảo.34 2.2.2 Thực trạng rủi ro tín dụng: .................................................................................. 35 2.2.2.1 Biến động về nợ quá hạn tại chi nhánh giai đoạn 2016-2018 ...................... 35 2.2.2.2 Cơ cấu dư nợ theo nhóm nợ ......................................................................... 36 2.2.2.3 Trích lập dự phòng rủi ro tín dụng. .............................................................. 37 2.2.2.4 Tỷ lệ thu nợ. ................................................................................................. 38 2.2.2.5 Vòng quay vốn tín dụng............................................................................... 38 2.2.2.6 Hệ số thu lãi tiền vay .................................................................................. 38 2.2.2.7 So sánh tỷ lệ nợ xấu với các chi nhánh khác ............................................... 39 2.2.3 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh ................................................ 40 2.2.3.1 Quy trình quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh .......................................... 40 2.2.3.2 Tổ chức quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh ............................................. 42 2.3 Đánh giá quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam– chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An. ........................................ 46 2.3.1 Những kết quả đạt được ...................................................................................... 46 2.3.1.1 Tỷ nợ quá hạn và tỷ lệ nợ xấu được kiểm soát ............................................ 46
x 2.3.1.2 Giám sát, kiểm soát việc sử dụng vốn vay, phát hiện sớm dấu hiệu rủi ro để có biện pháp kịp thời xử lý .......................................................................................... 47 2.3.1.3 Tích cực đôn đốc thu hồi nợ đúng hạn theo quy định.................................. 47 2.3.1.4 Về tài sản đảm bảo tiền vay ......................................................................... 47 2.3.2 Hạn chế. .............................................................................................................. 47 2.3.3 Nguyên nhân của hạn chế. ................................................................................ 488 2.3.3.1 Từ phía khách hàng...................................................................................... 48 2.3.3.2 Từ phía ngân hàng ...................................................................................... 48 2.3.3.3 Từ ngân hàng nhà nước .............................................................................. 51 2.3.3.4 Từ môi trường kinh tế vĩ mô ....................................................................... 51 2.3.3.5 Từ môi trường tự nhiên ............................................................................... 51 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2. ............................................................................................. 53 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP THỰC HIỆN MỤC TIÊU QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH MỘC HÓA, TỈNH LONG AN TRONG NHỮNG NĂM TIẾP THEO................ 54 3.1. Định hướng và mục tiêu phát triển của hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam. ................................................. 54 3.1.1 Định hướng chung về hoạt động kinh doanh ...................................................... 54 3.1.2 Định hướng về hoạt động tín dụng. .................................................................... 54 3.1.3 Mục tiêu về hoạt động tín dụng: ......................................................................... 54 3.2 Các giải pháp thực hiện mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An. 56 3.2.1 Mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh.................................................... 56 3.2.2 Các giải pháp ...................................................................................................... 56 3.2.2.1 Tuân thủ đúng quy trình tín dụng, chính sách tín dụng và các quy định khác của Hội sở về hoạt động tín dụng ............................................................................ 56 3.2.2.2 Thực hiện các hoạt động marketing phù hợp với địa bàn hoạt động của chi nhánh .................................................................................................................. 57 3.2.2.3 Phân loại và có biện pháp chăm sóc thích hợp với từng loại khách hàng ... 58 3.2.2.4 Triển khai các sản phẩm tín dụng phù hợp với địa bàn hoạt động .............. 59 3.2.2.5 Tăng trưởng dư nợ đi đôi với kiểm soát rủi ro............................................. 60 3.2.2.6 Nâng cao năng lực và tinh thần trách nhiệm của các nhà quản lý chi nhánh, nhân viên .................................................................................................................. 60
xi 3.2.2.7 Nhận thức đúng đắn và quan tâm đúng mức về hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ về hoạt động tín dụng ................................................................................... 62 3.3 Kiến nghị ................................................................................................................... 62 3.3.1 Đối với Ủy ban nhân dân thị xã Kiến Tường, tỉnh Long An. ............................. 62 3.3.2 Đối với ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh tỉnh Long An. ..................... 63 3.3.3 Đối với Hội sở ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam63 KẾT LUẬN ...................................................................................................................... 66 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 67
xii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Nội dung diễn giải CIC Trung tâm thông tin tín dụng BIDV Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam BIDV Mộc Hóa Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An CBNV Cán bộ nhân viên DNTN Doanh nghiệp tư nhân DPRR Dự phòng rủi ro GTCG Giấy tờ có giá KH Khách hàng NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại PGD Phòng giao dịch QLRR Quản lý rủi ro RRTD Rủi ro tín dụng TCTD Tổ chức tín dụng TCKT Tổ chức kinh tế TG Tiền gửi TS Tài sản TSĐB Tài sản đảm bảo
xiii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG SỐ LIỆU Trang SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1 Phân loại rủi ro tín dụng ................................................................. 12 Sơ đồ 2.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Chi nhánh Mộc Hóa ............................... 31 Sơ đồ 2.2 Mô hình hoạt động tín dụng của chi nhánh BIDV .......................... 43 BẢNG SỐ LIỆU Bảng 2.1 Kết quả hoạt động kinh doanh 2016-2018 ....................................... 32 Bảng 2.2 Cơ cấu dư nợ theo khách hàng, theo thời hạn và theo tài sản đảm bảo .34 Bảng 2.3 Tăng trưởng dư nợ của chi nhánh giai đoạn 2016 – 2018 ....................... 35 Bảng 2.4 Biến động về nợ quá hạn tại chi nhánh giai đoạn 2016-2018 .......... 36 Bảng 2.5 Cơ cấu dư nợ theo nhóm nợ tại chi nhánh giai đoạn 2016-2018 ...... 37 Bảng 2.6: Trích lập dự phòng rủi ro tín dụng tài chi nhánh năm 2016-2018 ....... 37 Bảng 2.7 Hệ số thu nợ tín dụng của BIDV Mộc Hoá 2016-2018................... 38 Bảng 2.8: Vòng quay vốn tín dụng BIDV Mộc Hoá 2016-2018 ..................... 38 Bảng 2.9 Hệ số thu lãi tiền vay tại BIDV Mộc Hóa 2016-2018 .................... 39 Bảng 2.10 Tỷ lệ nợ xấu của các chi nhánh trên cùng địa bàn ........................ 39 Bảng 2.11 Thực hiện kế hoạch dư nợ và tỷ lệ nợ xấu tại chi nhánh năm 2018 ... 42 Bảng 2.12 Doanh số cho vay và thu nợ tại chi nhánh .................................... 49
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Trong hoạt động ngân hàng thương mại, tín dụng luôn là nghiệp vụ quan trọng nhất mang lại nguồn thu nhập chính để duy trì hoạt động cho bộ máy quản lý, đồng thời tích lũy lợi nhuận cho ngân hàng. Chính vì lẽ đó, tại bất cứ ngân hàng thương mại nào, hiệu quả của hoạt động tín dụng cũng luôn được quan tâm hàng đầu. Để tăng lợi nhuận, cần phải hạn chế rủi ro tín dụng. Rủi ro tín dụng luôn tồn tại trong hoạt động tín dụng, không thể được loại bỏ hoàn toàn, chỉ có thể hạn chế đến mức thấp nhất có thể, đồng thời áp dụng các biện pháp khắc phục chủ động khi rủi ro xảy ra. Hiện nay, Việt Nam không ngừng mở cửa để thu hút vốn từ bên ngoài, rủi ro tín dụng cũng thay đổi từ các yếu tố tác động trong nước, nay đã tăng lên gấp nhiều lần từ áp lực của các cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới và khu vực, cũng như sự cạnh tranh khốc liệt từ các ngân hàng nước ngoài. Vì vậy, quản lý và giảm thiểu rủi ro tín dụng đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Theo báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An năm 2018, nợ xấu vẫn tồn tại, cụ thể: tỷ lệ nợ xấu là 0.26%, trong khi cùng thời kỳ VCB Long An, tỷ lệ nợ quá hạn: 0,05%; BIDV Long An: 0,07%; Agribank chi nhánh Đức Huệ, tỉnh Long An: 0,08%; Agribank chi nhánh Đức Hòa, tỉnh Long An: 0,11%; Agribank chi nhánh Bến Lức, tỉnh Long An: 0,09%. Một trong các nguyên nhân gây ra nợ xấu là quản lý rủi ro tín dụng của chi nhánh còn bất cập. Mặt khác, rủi ro tín dụng luôn tiềm ẩn, làm trở ngại việc hoàn thành kế hoạch lợi nhuận của chi nhánh. Đứng trước sự biến đổi không ngừng của nền kinh tế, các yếu tố rủi ro trở nên đa dạng. Thực trạng đặt ra cần phải có giải pháp để hạn chế rủi ro tín dụng tại BIDV – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An. Vì những lý do trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An” để làm luận văn Thạc sĩ Kinh tế.
2 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu chung: Hoạt động tín dụng là hoạt động cơ bản của ngân hàng, đem lại nguồn thu chủ yếu của các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, vấn đề mà các ngân hàng thương mại đang phải đối mặt là rủi ro tín dụng. Rủi ro tín dụng gây ra tổn thất về tài chính, trong trường hợp nghiêm trọng hơn có thể làm cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng bị thua lỗ, thậm chí là phá sản ngân hàng. Các biện pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng cần được nghiên cứu đưa ra phù hợp với đặc điểm hoạt động kinh doanh của từng ngân hàng. Trên cơ sở đánh giá thực trạng, tác giả đưa ra những nhận định về các mặt hạn chế và đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh Mộc Hóa ngày càng tốt hơn. 2.2 Mục tiêu cụ thể: - Hệ thống hóa lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng. - Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An giai đoạn 2016-2018. - Đề xuất các giải pháp quản lý rủi ro tín dụng thích hợp đối với ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An trong thời gian tới. 3. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại. 4. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi về không gian địa điểm: Tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An. + Phạm vi về thời gian: Dữ liệu sử dụng để phân tích thực trạng thu thập liên tục qua 03 năm từ năm 2016 đến năm 2018. 5. Câu hỏi nghiên cứu Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An giai đoạn 2016-2018 như thế nào?
3 Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng thích hợp nào đối với ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An trong thời gian tới? 6. Phương pháp nghiên cứu Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính. - Phương pháp tổng hợp, quy nạp được sử dụng để hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại. - Phương pháp thống kê được sử dụng để phân tích, đánh giá những mặt tích cực, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trên cơ sở số liệu báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh của BIDV chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2018. -Phương pháp phân tích và tổng hợp được sử dụng để đề xuất các giải pháp và kiến nghị - Xử lý số liệu bằng phần mềm Microsoft Excel … 7. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước Quản lý rủi ro tín dụng ngân hàng là một đề tài không mới nhưng được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu với các góc độ khác nhau. Để tránh sự trùng lắp, tác giả thu thập được một số công trình khoa học đã công bố có liên quan trong nước để chỉ ra điểm khác biệt, sự cần thiết của đề tài nghiên cứu và những nội dung kế thừa, bao gồm: 1. Lê Minh Trung, (2016). “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu Tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Long An”. Luận văn Thạc sĩ Kinh tế. Trường Đại học Quốc Tế Hồng Bàng. Luận văn đã đề xuất hệ thống các giải pháp chính về hoàn thiện và nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại BIDV chi nhánh tỉnh Long An, bao gồm: hệ thống giải pháp về công tác thu thập và xử lý thông tin, nhóm giải pháp về xử lý nợ xấu và các giải pháp khác… 2. Nguyễn Thị Thanh Truyền, (2016). “Nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Long An”. Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài đã nêu ra được sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng cá nhân, đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng cá nhân của BIDV Long An
4 giai đoạn 2012 – 30/06/2016 và đưa ra mô hình nghiên cứu, giúp đo lường xác suất khách hàng không trả được nợ trong vòng 90 ngày như là một cách thức xác định hiệu quả tín dụng trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng cá nhân trong thời gian tới. Tuy nhiên, đây chỉ là những ý kiến, giải pháp tương đối cụ thể được rút ra từ quá trình làm việc tại phòng khách hàng cá nhân của tác giả, nên không tránh khỏi những hạn chế nhất định. 3. Luận án của Nguyễn Quang Hiện (2016), “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân Đội”. Để làm rõ mục tiêu nghiên cứu, luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại, từ đó đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội và đề xuất giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội trên cơ sở sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, phương pháp chuyên gia và phương pháp thống kê với số liệu báo cáo thường niên của ngân hàng TMCP Quân đội. Tóm lại: Những công trình khoa học đã công bố tác giả thu thập được liên quan đến đề tài lựa chọn nghiên cứu, cho thấy: (1) Không trùng lắp với các đề tài trước đó hoặc về thời gian (năm 2016-2018), hoặc về không gian (tại BIDV, chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An) hoặc về nội dung cụ thể; (2) Tác giả có kế thừa khung lý thuyết từ các công trình nghiên cứu đã công bố cũng như những bài học rút ra từ kinh nghiệm các ngân hàng khác trong nước. 8. Những đóng góp mới của luận văn 8.1 Đóng góp về phương diện khoa học Tổng hợp, hệ thống hóa lý luận có tính khoa học về quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại, là cơ sở để tác giả phân tích thực trạng trong chương 2 và tạo khung lý thuyết để các nhà khoa học khác kế thừa khi nghiên cứu các nội dung có liên quan. 8.2 Đóng góp về phương diện thực tiễn Luận văn là tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý BIDV, chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An; NHNN chi nhánh tỉnh Long An nghiên cứu và vận dụng. Ngoài
5 ra, luận văn cũng là tài liệu tham khảo cho các học viên, sinh viên và những người quan tâm khác. 9. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, bảng biểu và tài liệu tham khảo, luận văn gồm: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An giai đoạn 2016-2018. Chương 3: Giải pháp thực hiện mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Mộc Hóa, tỉnh Long An trong những năm tiếp theo.