Luận văn Thạc sĩ Sư phạm Vật lý: Xây dựng hệ thống câu trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn nhằm kiểm tra đánh giá chất lượng kiến thức chương “Dòng điện không đổi” của học sinh lớp 11 trung học phổ thông

Chia sẻ: Minh Tú | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu nhàm xây dựng một hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn dùng để kiểm tra, đánh giá kết quả học tập chương "Dũng điện không đổi" của học sinh lớp 11 THPT, gp[s phần cải tiến hoạt động kiểm tra đánh giá trong dạy học Vật lý ở trường phổ thông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Sư phạm Vật lý: Xây dựng hệ thống câu trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn nhằm kiểm tra đánh giá chất lượng kiến thức chương “Dòng điện không đổi” của học sinh lớp 11 trung học phổ thông

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA SƯ PHẠM NGUYỄN THUÝ HẰNG XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÂU TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN NHIỀU LỰA CHỌN NHẰM KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHẤT LƢỢNG KIẾN THỨC CHƢƠNG “DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI” CỦA HỌC SINH LỚP 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học (Bộ môn Vật lý) Mã số : 60 14 10 TÓMTẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM VẬT LÝ HÀ NỘI - 2009
Lời cảm ơn Luận văn này là kết quả của quỏ trỡnh học tập và nghiờn cứu của tụi tại khoa sư phạm, ĐHQG Hà Nội. Nhõn dịp này, tụi xin bày tỏ lũng biết ơn sõu sắc của mỡnh tới cỏc thầy, cỏc cụ trong khoa sư phạm - ĐHQGHN đó tận tỡnh giảng dạy và giỳp đỡ tụi trong suốt thời gian học tập tại khoa. Đặc biệt tụi xin bày tỏ lũng biết ơn sõu sắc đến T.S Ngụ Diệu Nga đó quan tõm, động viờn, tận tỡnh trực tiếp hướng dẫn, giỳp đỡ tụi trong quỏ trỡnh nghiờn cứu và hoàn thành luận văn này. Tụi xin gửi lời cảm ơn đến sở giỏo dục và Đào tạo Hải Phũng, cảm ơn ban giỏm hiệu trường trung cấp kinh tế kỹ thuật và Cụng nghệ HP, ban giỏm đốc trung tõm giỏo dục KTTH- HN Hải Phũng, tập thể giỏo viờn vật lý ở cỏc trường THPT Lờ Quý Đụn HP, THPT Hải An, THPT An Dương đó tạo điều kiện thuận lợi, cú những ý kiến đúng gúp giỳp tụi trong quỏ trỡnh nghiờn cứu luận văn. Tụi xin cảm ơn cỏc bạn học viờn lớp cao học lý luận và phương phỏp dạy học khoỏ 2 - Khoa sư phạm - ĐHQGHN và gia đỡnh của tụi đó luụn ở bờn, động viờn, khớch lệ tụi trong quỏ trỡnh học tập và nghiờn cứu luận văn. Mặc dự đó cố gắng hết sức, do thời gian cú hạn khụng trỏnh khỏi thiếu sút, hạn chế. Rất mong sự đúng gúp ý kiến của thầy cụ và cỏc bạn. Hà Nội, thỏng 5 năm 2009 Tỏc giả
Nguyễn Thuý Hằng NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ĐHQGHN : Đại học quốc gia Hà Nội TNKH : Trắc nghiệm khỏch quan TNKQNLC : Trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn THPT : Trƣờng trung học phổ thụng KTĐG : Kiểm tra đỏnh giỏ HS : Học sinh GV : Giỏo viờn
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài..............................................................................................1 2. Mục tiờu nghiờn cứu của đề tài ........................................................................3 3. Giả thuyết khoa học..........................................................................................3 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiờn cứu của đề tài…………………………………3 5. Vấn đề nghiờn cứu……………………………………………………………3 6. Nhiờm vụ nghiờn cứu của đề tài……………………………………………...3 7. Phƣơng phỏp nghiờn cứu……………………………………………………..4 8. Đúg gúp của đề tài……………………...…………………………………….4 9. Cấu trỳc của luận văn………………………………………………………...5 Chƣơng 1. CƠ SỞ Lí LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG PHỔ THễNG……………………………………………6 1.1. Cơ sở lý luận về việc kiểm tra đỏnh giỏ trong quỏ trỡnh dạy học…………..6 1.1.1. Khỏi niệm về kiểm tra đỏnh giỏ…………………………………………..6 1.1.2. Mục đớch của kiểm tra đỏnh giỏ………………………………………….7 1.1.3. Chức năng của kiểm tra đỏnh giỏ………………………………………...7 1.1.4.Cỏc yờu cầu sƣ phạm đối với việc kiểm tra, đỏnh giỏ kờt quả học tập của học sinh……………………………………………………………………..9 1.1.5. Nguyờn tắc chung cần quỏn triệt trong kiểm tra, đỏnh giỏ……………….9 1.1.6. Cỏc hỡnh thức kiểm tra đỏnh giỏ cơ bản………………………………...10 1.2. Mục tiờu dạy học………………………………………………………….11 1.2.1. Tầm quan trọng của việc xỏc định mục tiờu dạy học…………………...11 1.2.2. Cần phỏt biểu mục tiờu nhƣ thế nào…………………………………….11 1.2.3. Phõn biệt 4 trỡnh độ của mục tiờu nhận thức……………………………12
1.3. Phƣơng phỏp và kỹ thuật soạn thảo cõu TNKQNLC…………………….13 1.3.1. Cỏc hỡnh thức trắc nghiệm khỏch quan……………………………….…13 1.3.2. Cỏc giai đoạn soạn thảo một bài TNKQNLC……………………….…..15 1.3.3. Một số nguyờn tắc soạn thảo những cõu TNKQNLC…………………..17 1.4. Cỏch trỡnh bày và cỏch chấm điểm một bài TNKQNLC………………….18 1.4.1. Cỏch trỡnh bày……………………………………………………….…..18 1.4.2.Chuẩn bị của học sinh……………………………………………………19 1.4.3. Cụng việc của giỏm thị………………………………………………….19 1.4.4. Chấm bài…………………………………………………………….…..19 1.4.5. Cỏc loại điểm của bài trắc nghiệm………………………………………20 1.5. Phõn tớch cõu hỏi ………………………………………………………….21 1.5.1. Mục đớch của phõn tớch cõu hỏi…………………………………………21 1.5.2. Phƣơng phỏp phõn tớch cõu hỏi………………………………………….21 1.6. Phõn tớch đỏnh giỏ bài trắc nghiệm thụng qua cỏc chỉ số thống kờ……….24 1.6.1. Độ khú của bài trắc nghiệm…………………………………………….24 1.6.2. Độ lệch tiờu chuẩn………………………………………………………24 1.6.3. Hệ số tin cậy…………………………………………………………….25 1.6.4. Sai số tiờu chuẩn do lƣờng………………………………………………25 1.6.5. Đỏnh giỏ một bài trắc nghiệm…………………………………………..26 1.7. Thực trạng hoạt động KTĐG trong dạy học vật lý ở một số trƣờng THPT hiện nay………………………………………………………………………..26 1.7.1. Cỏc sai lầm phổ biến của học sinh………………………………………26 1.7.2. Hoạt động KTĐG ở một số trƣờng THPT………………………………27 Kết luận chƣơng 1……………………………………………………………..28 Chƣơng 2. SOẠN THẢO HỆ THỐNG CÂU TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN NHIỀU LỰA CHỌN CHƢƠNG "DềNG ĐIỆN KHễNG ĐỔỉ –VẬT LÍ LỚP 11 TRUNG HỌC PHỔ THễNG…………………………….29 2.1. Đặc điểm cấu trỳc nội dung chƣơng "Dũng điện khụng đổi" lớp 11 THPT….29
2.1.1. Đặc điểm nội dung chƣơng "Dũng điện khụng đổi"…………………….29 2.1.2. Sơ đồ cấu trỳc nội dung chƣơng "Dũng điện khụng đổi"……………….30 2.2. Nội dung về kiến thức, kỹ năng học sinh cần cú sau khi học……………..31 2.2.1. Nội dung về kiến thức…………………………………………………...31 2.2.2. Cỏc kỹ năng cơ bản học sinh cần rốn luyện……………………….…….33 2.3. Soạn thảo hệ thống cõu TNKQNLC chƣơng "Dũng điện khụng đổi"…….35 2.3.1. Bảng ma trận hai chiều mụ tả mối quan hệ giữa nội dung kiộn thức và mức độ nhận thức cần đạt của học sinh………………………………………..35 2.3.2. Bảng phõn bố cõu TNKQNLC theo mục tiờu giảng dạy………………..38 2.3.3. Hệ thống cõu TNKQNLC chƣơng "Dũng điện khụng đổi"……………..39 Kết luận chƣơng 2……………………………………………………………...66 Chƣơng 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM…………………………………….68 3.1. Mục đớch của thực nghiệm sƣ phạm………………………………………68 3.2. Đúi tƣợng thực nghiệm……………………………………………………68 3.3. Phƣơng phỏp thực nghiệm………………………………………………...68 3.4. Cỏc bƣớc tiến hành thực nghiệm………………………………………….69 3.4.1. Nội dung bài kiểm tra…………………………………………………...69 3.4.2. Trỡnh bày bài trắc nghiệm……………………………………………….69 3.4.3. Tổ chức kiểm tra………………………………………………………...71 3.5. Kết quả thực nghiệm và nhận xột…………………………………………71 3.5.1. Kết quả thực nghiệm…………………………………………………….71 3.5.2. Đỏnh giỏ theo mục tiờu bài trắc nghiệm………………………………...74 3.5.3. Phõn tớch cỏc cõu trắc nghiệm theo chỉ số thống kờ…………………….78 3.5.4. Đỏnh giỏ tổng quỏt về bài trắc nghiệm………………………………...120 Kết luận chƣơng 3…………………………………………………………….122 KẾT LUẬN…………………………………………………………………..124 TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………..……………………………127 PHỤ LỤC
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm gần đây, việc đổi mới công tác giáo dục diễn ra rất sôi động trên thế giới và ở nƣớc ta. Sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hoá đất nƣớc đòi hỏi ngành giáo dục phải đổi mới đồng bộ cả mục đích, nội dung, phƣơng pháp và phƣơng tiện dạy học.Trong việc đổi mới một cách đồng bộ nhƣ đã nói ở trên thì việc cải tiến và đổi mới hệ thống cách thức kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh đã, đang và luôn là vấn đề mang tính cấp thiết. Kiểm tra đánh giá là một hoạt động thƣờng xuyên, có một vai trò hết sức quan trọng trong quá trình dạy học. Nó là một khâu không thể tách rời của quá trình dạy học. Kiểm tra đánh giá tốt sẽ phản ánh đƣợc đầy đủ việc dạy của thầy và việc học của trò, đồng thời giúp cho các nhà quản lý giáo dục hoạch định đƣợc chiến lƣợc trong quá trình quản lý và điều hành. Cụ thể là đối với thầy, kết quả của việc kiểm tra đánh giá sẽ giúp họ biết trò của mình học nhƣ thế nào để từ đó hoàn thiện phƣơng pháp giảng dạy của mình. Đối với trò, việc kiểm tra sẽ giúp họ tự đánh giá, tạo động lực thúc đẩy họ chăm lo học tập. Đối với các nhà quản lý giáo dục, kiểm tra đánh giá đúng sẽ giúp họ có cái nhìn khách quan hơn để từ đó có sự điều chỉnh về nội dung chƣơng trình cũng nhƣ về cách thức tổ chức đào tạo.
Nhƣng làm thế nào để kiểm tra đánh giá đƣợc tốt? Đây là một trong những vấn đề thu hút đƣợc sự quan tâm của nhiều nhà khoa học và có thể nói rằng đây là một vấn đề mang tính thời sự. Các phƣơng pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập rất đa dạng, mỗi phƣơng pháp có những ƣu và nhƣợc điểm nhất định, không có một phƣơng pháp nào là hoàn mĩ đối với mọi mục tiêu giáo dục. Thực tiễn cho thấy, dạy học không nên chỉ áp dụng một hình thức thi, kiểm tra cho một môn học, mà cần thiết phải tiến hành kết hợp các hình thức thi kiểm tra một cách tối ƣu mới có thể đạt đƣợc yêu cầu của việc đánh giá kết quả dạy học. Các bài thi kiểm tra viết đƣợc chia làm hai loại: loại luận đề (tự luận) và loại trắc nghiệm khách quan. Đối với loại luận đề, đây là loại mang tính truyền thống, đƣợc sử dụng một cách phổ biến trong một thời gian dài từ trƣớc tới nay. Ƣu điểm của loại này là nó cho học sinh cơ hội phân tích và tổng hợp dữ kiện theo lời lẽ riêng của mình, nó có thể dùng để kiểm tra trình độ tƣ duy ở trình độ cao. Song loại bài luận đề cũng thƣờng mắc phải những hạn chế rất dễ nhận ra là: Nó chỉ cho phép khảo sát một số ít kiến thức trong thời gian nhất định. Việc chấm điểm loại này đòi hỏi nhiều thời gian chấm bài, kết quả thi không có ngay, thiếu khách quan, khó ngăn chặn các hiện tƣợng tiêu cực và do đó trong một số trƣờng hợp không xác định đƣợc thực chất trình độ của học sinh. Trong khi đó phƣơng pháp trắc nghiệm khách quan có thể dùng kiểm tra đánh giá kiến thức trên một vùng rộng, một cách nhanh chóng, khách quan, chính xác; nó cho phép xử lý kết quả theo nhiều chiều với từng học sinh cũng nhƣ tổng thể cả lớp học hoặc một trƣờng học; giúp cho giáo viên kịp thời điều chỉnh hoàn thiện phƣơng pháp dạy để nâng cao hiệu quả dạy học. Nhƣng việc biên soạn một hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan cho một bộ môn là một công việc không đơn giản, đòi hỏi sự quan tâm của nhiều ngƣời, đặc biệt là các nhà giáo, phải qua nhiều thử nghiệm và mất nhiều thời gian.
Xuất phát từ nhận thức và suy nghĩ ở trên, qua thực tiễn giảng dạy môn Vật lí ở THPT chúng tôi lựa chọn đề tài theo hƣớng: Xây dựng hệ thống câu trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn dùng để kiểm tra kết quả học tập của học sinh ở một chủ đề vật lí cụ thể với mong muốn góp phần làm phong phú các hình thức kiểm tra, đánh giá và phát huy hết tác dụng của kiểm tra, đánh giá trong dạy học Vật Lớ ở trƣờng phổ thụng. Trong khuụn khổ giới hạn của một luận văn Thạc sĩ, chỳng tụi chỉ dừng lại ở việc "Xõy dựng hệ thống cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn nhằm kiểm tra chất lượng kiến thức chương: "Dũng điện khụng đổi" của học sinh lớp 11 – THPT”. 2. Mục tiờu nghiờn cứu của đề tài. Nghiờn cứu xõy dựng một hệ thống cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn dùng để kiểm tra, đánh giá thành quả học tập chƣơng " Dũng điện khụng đổi" của học sinh lớp 11 THPT, gúp phần cải tiến hoạt động kiểm tra đỏnh giỏ trong dạy học vật lí ở trƣờng phổ thụng. 3. Giả thuyết khoa học. Cú một hệ thống cõu đƣợc soạn thảo một cỏch khoa học theo phƣơng phỏp trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn phự hợp với mục tiờu dạy học và nội dung kiến thức chƣơng " Dũng điện khụng đổi" ở lớp 11 THPT thỡ cú thể đỏnh giỏ chớnh xỏc, khỏch quan chất lƣợng kiến thức chƣơng " Dũng điện khụng đổi" của học sinh, gúp phần nõng cao hiệu quả dạy học vật lí. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1.Đối tượng nghiên cứu Hệ thống cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn chƣơng " Dũng điện khụng đổi"- Vật lớ lớp 11 sử dụng để kiểm tra đỏnh giỏ kết quả học tập của học sinh ở lớp 11 THPT 4.2. Phạm vi nghiờn cứu
Đề tài nghiờn cứu phƣơng phỏp trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn để soạn thảo hệ thống cõu nhằm kiểm tra đỏnh giỏ chất lƣợng kiến thức chƣơng " Dũng điện khụng đổi" ở lớp 11 THPT và thực nghiệm trờn một số lớp 11 ở cỏc trƣờng THPT của thành phố Hải Phũng. 5. Vấn đề nghiờn cứu Xõy dựng hệ thống cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn chƣơng "Dũng điện khụng đổi" ở lớp 11 nhƣ thế nào để kiểm tra đỏnh giỏ chất lƣợng kiến thức của học sinh, gúp phần cải tiến hoạt động kiểm tra đỏnh giỏ trong dạy học vật lớ ở trƣờng phổ thụng? 6. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. Để đạt đƣợc mục tiờu đề ra, chỳng tụi xỏc định đề tài cú những nhiệm vụ: - Nghiờn cứu cơ sở lý luận về kiểm tra, đỏnh giỏ kết quả học tập của học sinh ở trƣờng phổ thụng. - Nghiờn cứu cơ sở lý luận và kỹ thuật sọan thảo cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn. - Nghiờn cứu nội dung chƣơng trỡnh vật lý 11 núi chung và chƣơng " Dũng điện khụng đổi" núi riờng, trờn cơ sở đú xỏc định trỡnh độ của mục tiờu nhận thức với từng kiến thức mà học sinh cần đạt đƣợc. - Vận dụng cơ sở lý luận xõy dựng hệ thống cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn ở chƣơng " Dũng điện khụng đổi" ở lớp 11 THPT. - Thực nghiệm sƣ phạm để đỏnh giỏ tính khả thi của hệ thống cõu đó soạn thảo. 7. Phương pháp nghiên cứu. - Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận. - Phƣơng pháp thực nghiệm. - Các phƣơng pháp điều tra. - Phƣơng pháp thống kê toán học.
8. Đóng góp của đề tài 8.1. Đóng góp về mặt khoa học Đề tài nghiên cứu hệ thống lại phƣơng pháp kiểm tra đánh giá. Đặc biệt nghiên cứu sâu cách soạn một bài trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn.Vận dụng lí luận, soạn thảo hệ thống câu trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn ở chƣơng " Dũng điện khụng đổi" vật lí lớp 11THPT . 8.2. Đóng góp về mặt thực tiễn + Soạn thảo đƣợc một hệ thống câu trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn dùng để kiểm tra mức độ nắm vững kiến thức chƣơng “ Dòng điện không đổi” lớp 11THPT. Bộ cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn này đƣợc dùng làm tài liệu tham khảo về kiểm tra đỏnh giỏ trong bộ mụn vật lí ở trƣờng phổ thông, đồng thời nó còn là một hệ thống bài tập giúp ngƣời học không những ôn tập, củng cố kiến thức mà còn cú thể tự kiểm tra, đỏnh giỏ kết quả học tập của mỡnh. + Gúp phần khẳng định tớnh ƣu việt của phƣơng phỏp trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn trong kiểm tra đỏnh giỏ. 9. Cấu trỳc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục cỏc tài liệu tham khảo, phụ lục nội dung luận văn đƣợc trỡnh bày trong 3 chƣơng: - Chƣơng 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm tra, đỏnh giỏ kết quả học tập của học sinh trong dạy học ở trƣờng phổ thụng. - Chƣơng 2. Soạn thảo hệ thống cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn chƣơng " Dũng điện khụng đổi" ở lớp 11 THPT. - Chƣơng 3. Thực nghiệm sƣ phạm. Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG DẠY Ở TRƢỜNG PHỔ THễNG
1.1. Cơ sở lí luận về việc kiểm tra đánh giá trong quá trình dạy học Luận văn đó trỡnh bày túm tắt khỏi niệm, mục đớch, chức năng của KTĐG.., cỏc yờu cầu sƣ phạm đối với KTĐG kết quả học tập của HS, nguyờn tắc chung cần quỏn triệt trong KTĐG, cỏc hỡnh thức KTĐG cơ bản. - Chức năng của KTĐG đƣợc phõn biệt tuỳ theo mục đớch KTĐG. Theo GS.TS Phạm Hữu Tũng, trong thực tiễn DH ở trƣờng phổ thụng chủ yếu quan tõm tới chức năng sƣ phạm của KTĐG, đú là: chức năng chẩn đoỏn, chức năng chỉ đạo định hƣớng hoạt động học, chức năng xỏc nhận thành tớch học tập, hiệu quả học tập. - Cỏc hỡnh thức KTĐG cơ bản: luận đề và trắc nghiệm (TN) đều là những phƣơng tiện KT khả năng học tập. Để nõng cao tớnh khỏch quan trong KTĐG, nhiều tỏc giả cho rằng nờn sử dụng TNKQ ( Thuật ngữ "khỏch quan" để chỉ tớnh khỏch quan khi chấm bài). Cỏc hỡnh thức kiểm tra, đỏnh giỏ thƣờng sử dụng trong dạy học. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC QUAN SÁT SƯ PH ẠM T. N . K Q TỰ LUẬN Nhiều Tiểu Kiểm tra đỏnh giỏ Đỳng Điền Ghộp lựa luận trong khoảng thời sai khuyết đụi chọn gian ngắn 1.2. Mục tiêu dạy học Luận văn này trỡnh bày tầm quan trọng của việc xỏc định mục tiờu dạy học, cỏch phỏt biểu cỏc mục tiờu và phõn biệt ba mục tiờu nhận thức thƣờng đƣợc khảo sỏt bằng cỏc bài trắc nghiệm ở lớp học: Nhận biết - thụng hiểu - vận dụng. 1.3. phƣơng phỏp và kỹ thuật TNKQNLC TNKQNLC là loại trắc nghiệm đƣợc ƣa chuộng nhất. Một cõu hỏi gồm 2 phần: Phần gốc và phần lựa chọn. Phần gốc là một cõu hỏi hoặc một cõu bỏ
lửng; phần lựa chọn thƣờng là 4 hoặc 5 lựa chọn. Luận văn đó trỡnh bày những ƣu nhƣợc điểm của TNKQNLC và đó đƣa ra cỏc giai đoạn soạn thảo một bài TNKQNLC đú là: Mục đớch của bài TN - Phõn tớch nội dung mụn học - Thiết lập dàn bài TN - Xỏc định số cõu hỏi trong bài. Đồng thời trog đề tài đó trỡnh bày một số nguyờn tắc soạn thảo những cõu hỏi TNKQNLC. 1.4. Cỏch trỡnh bày và chấm điểm một bài TNKQNLC Cú 02 cỏch trỡnh bày: Viết bài lờn phim ảnh; in bài TN lờn giấy thành nhiều bản tƣơng ứng và cú 02 cỏch trả lời khỏc nhau: Bài cú phần trả lời ngay trờn đề hoặc bài cú phần trả lời theo mẫu. - HS cần đƣợc thụng bỏo trƣớc ngày, giờ, cỏch thức, nội dung thi. Đối với GV phải đảm bảo tớnh nghiờm tỳc, trỏnh để HS quay cúp gian lận. - Chấm bài: Cỏch thụng dụng nhất là dựng bảng đục lỗ hoặc dựng mỏy chấm. Đối với đề tài này chỳng tụi sử dụng bảng đục lỗ; khi đặt bảng đục lỗ trờn bảng trả lời, cỏc dấu gạch ở cỏc cõu trả lời hiện qua lỗ. - Cỏc loại điểm của bài TN: điểm thụ (x); điểm chuẩn xx ; Z  S điểm chuẩn biến đổi 11 bậc ( từ 0 đến 10). Chọn điểm trung bỡnh là 5, độ lệch tiờu chuẩn là 2; nờn V= 2z + 5 - Để đỏnh giỏ một bài TN; ngƣời ta chỉ dựa vào tớnh chất cơ bản là độ giỏ trị và độ tin cậy qua cỏc chỉ số: * Độ khú (p): + Độ khú của cõu TN tớnh bằng tổng số học sinh chọn đỳng chia cho tổng số học sinh dự thi. + Độ khú vừa phải (ĐKVP)của cõu TN bằng: 100 + ( 100/ số lựa chọn) PVP = 2 Vớ dụ: Với cõu TN gồm 4 lựa chọn, ĐKVP = 62,5%
+ Độ khú của bại trắc nghiệm bằng điểm trung bỡnh thực tế chia điểm tối đa nhõn100%; 0 ≤ P ≤ 1. Nếu P = 1 thỡ bài TN quỏ dễ; nếu P = 0 thỡ bài TN quỏ khú. Những cõu hỏi loại này khụng cú giỏ trị đỏnh giỏ. * Độ phõn biệt: Cỏch tớnh: Sắp cỏc bài kiểm tra theo tổng số điểm từ cao xuống thấp, chia tập bài ra 3 chồng: 27% số bài cú điểm cao nhất (H), 46% số bài cú điểm trung H L bỡnh và 27% số bài cú điểm tấp nhất (L) thỡ độ phõn biệt là: D= (n: số n lƣợng ngƣời ở mỗi nhúm). * Độ lệch chuẩn: Tớnh trờn mỗi nhúm HS làm thực tế nờn cú thể thay đổi: S= S d 2 ; Trong đú: n là số ngƣời làm bài, d = xi - x Với: n 1 xi: điểm thụ của mẫu thứ i ; x : điểm trung bỡnh cộng điểm thụ của mẫu * Hệ số tin cậy K   p.q  r 1   . Cụng thức này sử dụng với bài TN cú độ khú của cỏc K  1   2  cõu TN khỏc nhau. K:số cõu của bài TN, P: tỉ lệ số trả lời đỳng, q: tỉ lệ số trả lời sai,  : biến lƣợng của bài (là biến lƣợng điểm của cỏc cỏ nhõn trong nhúm về 2 toàn thể bài TN). Độ tin cậy của bài TN cú thể chấp nhận đƣợc là: 0,60≤r ≤ 1,0 * Sai số tiờu chuẩn đo lƣờng: SEm  S x 1  rtc Trong đú: SEm: sai số tiờu chuẩn đo lƣờng, Sx : độ lệch tiờu chuẩn của bài, rtc : hệ số tin cậy của bài. 1.5. Phân tích câu hỏi 1.5.1. Mục đích của phân tích câu hỏi - Kết quả bài thi giỳp giỏo viờn đỏnh giỏ mức độ thành cụng của cụng việc giảng dạy và học tập để điều chỉnh phƣơng phỏp, lề lối làm việc.
- Việc phõn tich cõu TNKQNLC là xem học sinh trả lời mỗi cõu nhƣ thế nào, từ đú sửa lại cỏc cõu để bài trắc nghiệm cú thể đo lƣờng thành quả khả năng học tập một cỏch hiệu quả. [5] 1.5.2. Phương pháp phân tích câu hỏi. 1.6. Phân tích đánh giá bài trắc nghiệm thông qua các chỉ số thống kê 1.7. Thực trạng hoạt động kiểm tra đỏnh giỏ trong dạy học vật lý ở một số trƣờng THPT hiện nay - Từ điều tra 20 giỏo viờn và kết hợp hoạt động giảng dạy của bản thõn. - Từ việc điều tra 100 học sinh lớp11 (đó học chƣơng “Dũng điện khụng đổi”) ở 3 trƣờng THPT tại Hải phũng. Chỳng tụi sơ bộ rỳt ra đƣợc một số nhận xột sau: 1.7.1. Cỏc sai lầm phổ biến của học sinh Quan niệm sai lầm đầu tiờn khi làm trắc nghiệm đú là thƣờng cho rằng cỏc bài trắc nghiệm đơn giản, hạn chế rốn luyện cỏc kỹ năng và khụng cần học bài nhiều.Thực chất khi làm bài trắc nghiệm một cỏch nghiờm tỳc kiến thức rất rộng, yờu cầu tớnh chớnh xỏc cao đũi hỏi nhiều kỹ năng do đú học sinh đầu tƣ thời gian tốt chống học lệch học tủ. * Trong chƣơng dũng điện khụng đổi là một trong cỏc chƣơng của chƣ- ơng trỡnh vật lớ lớp11 đũi hỏi nhiều bài tõp định lƣợng nờn đũi hỏi cỏc kỹ năng tớnh toỏn và dựng cỏc thuật toỏn thành thục vớ dụ: tỡm cực trị, giải ph- ƣơng trỡnh, toỏn bậc 2, tỡm nghiệm nguyờn dƣơng …v.v. Nếu khụng cú kiến thức vững, rất khú tỡm ra kết quả đỳng. * Trong chƣơng này cũng cú khỏ nhiều cỏc đại lƣợng vật lý tƣơng ứng với nhiều đơn vị đo nờn học sinh cú thể nhầm giữa cỏc đơn vị đo, đặc biệt là cỏc đại lƣợng cú đơn vị đo gần nhau nhƣ cụng(J) và cụng suất (J/s, W), điện trở (  ) và điện trở suất (  m), suất điện động và hiệu điện thế cựng đơn vị đo … * Sai lầm trong việc sử dụng cỏc dụng cụ đo và cỏch đo cỏc đại lƣợng cũng nhƣ việc đọc số chỉ giỏ trị đo đƣợc.
* Về khỏi niệm suất điện động là khỏi niệm khú học sinh rất dễ nhầm cỏc quỏ trỡnh biến đổi năng lƣợng (vớ dụ nhƣ sự biến đổi hoỏ năng thành điện năng ở trong nguồn, sự biến đổi điện năng thành năng lƣợng khỏc trờn toàn mạch, đụi khi học sinh cho rằng chỉ xảy ra ở mạch ngoài ), hoặc khỏi niệm lực lạ. * Về khỏi niệm suất phản điện,điện năng biến đổi thành hai dạng năng lƣợng: toả nhiệt, năng lƣợng khỏc (khụng phải nhiệt), học sinh thƣờng quờn một trong hai dạng năng lựơng này nờn trong cỏc bài tập dạng này dễ dẫn đến kết quả sai . * Định luật ễm đoạn mạch chỉ đỳng với đoạn mạch chứa trở thuần, nờn trong bài tập cú chuyển hoỏ thành dạng năng lƣợng khỏc nhƣ ở động cơ điện, ắc quy sạc điện... nếu vẫn sử dụng U = I.R dẫn đến kết quả sai. * Đối với một đoạn mạch, trong cả mạch học sinh thƣờng quan niệm U tỷ lệ thuận với I, khụng phõn biệt đƣợc mối quan hệ giữa U và I phụ thuộc vào đặc tớnh của mạch. * Sai lầm trong việc sử dụng từ ngữ. vớ dụ nhƣ : điện trở tƣơng đ- ƣơng học sinh cho rằng đú là cỏc điện trở song song nờn chọn kết quả sai . 1.7.2. Hoạt động kiểm tra đỏnh giỏ ở một số trường THPT - Cỏc trƣờng phổ thụng đó sử dụng hỡnh thức TNKQLC trong kiểm tra đỏnh giỏ mức độ nắm vững kiến thức vật lớ của học sinh. - Hầu hết cỏc giỏo viờn cũn tỏ ra lỳng tỳng khi soạn thảo hệ thống cõu TNKQNLC, chủ yếu sử dụng cỏc nguồn tài liệu đó cú sẵn.Tuy nhiờn để đạt đƣợc hiệu quả cao trong kiểm tra đỏnh giỏ cần phải cú hệ thống cõu TNKQNLC bỏm sỏt mục tiờu giảng dạy. - Việc sử dụng phối hợp cỏc hỡnh thức kiểm tra tự luận và TNKQ là chƣa thực hiện đƣợc hợp lý. Nhiều trƣờng bỏ hẳn hỡnh thức kiểm tra tự luận, mà chỉ dựng TNQNLC. Cỏch làm này cũng khụng phỏt huy đƣợc tỏc dụng của cỏc hỡnh thức kiểm tra đỏnh giỏ trong dạy học.
Kết luận chƣơng 1 Trong chƣơng 1, chỳng tụi đó hệ thống lại cơ sở lý luận về kiểm tra đỏnh giỏ núi chung cũng nhƣ cơ sở lý luận và kỹ thuật xõy dựng cỏc cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn. Trong đú, những vấn đề chỳng tụi đặc biệt quan tõm là: + Mục đớch, chức năng của việc kiểm tra, đỏnh giỏ. Vỡ mục đớch, chức năng của bài trắc nghiệm quyết định nội dung và hỡnh thức của bài trắc nghiệm. + Cỏch phỏt biểu mục tiờu dạy học và phõn loại mục tiờu dạy học.Vỡ để viết đƣợc một bài trắc nghiệm tốt cần định rừ đƣợc mục tiờu dạy học và viết cỏc cõu trắc nghiệm gắn chặt với cỏc mục tiờu này. + Để thấy đƣợc ƣu điểm và nhƣợc điểm của cỏc hỡnh thức kiểm tra, đỏnh giỏ; ở chƣơng này chỳng tụi đó hệ thống lại cỏc phƣơng phỏp kiểm tra, đỏnh giỏ; trong đú đặc biệt chỳ trọng tới cơ sở lý luận và kỹ thuật xõy dựng cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn cụ thể là: - Ƣu, nhƣợc điểm của trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn. - Cỏch tiến hành soạn thảo cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn. - Cỏch chấm bài, xử lý điểm, đỏnh giỏ kết quả bài trắc nghiệm đó soạn. - Cỏc chỉ số thống kờ để đỏnh giỏ độ tin cậy của bài trắc nghiệm. Tất cả những điều trỡnh bày ở trờn, chỳng tụi vận dụng để xõy dựng cõu trắc nghiệm khỏch quan nhiều lựa chọn nhằm kiểm tra đỏnh giỏ chất lƣợng kiến thức chƣơng " Dũng điện khụng đổi " của học sinh lớp 11 THPT mà nội dung nghiờn cứu cụ thể sẽ đƣợc trỡnh bày ở chƣơng sau.
Chƣơng 2: SOẠN THẢO HỆ THỐNG CÂU TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN NHIỀU LỰA CHỌN CHƢƠNG“DÒNG ĐIỆN KHÔNG ĐỔI” LỚP 11 THPT 2.1. Đặc điểm cấu trúc nội dung chƣơng "Dòng điện không đổi ” lớp 11 THPT 2.1.1.Đặc điểm nội dung chương ‘Dòng điện không đổi ” Trong chƣơng này chỳng tụi đó trỡnh bày đặc điểm nội dung kiến thức (NDKT), sơ đồ cấu trỳc nội dung. Sơ đồ cấu trỳc nội dung chƣơng "Dũng điện khụng đổi" đƣợc mụ tả theo sơ đồ sau: Sơ đồ cấu trỳc nội dung chương "Dũng điện khụng đổi" Dũng điện khụng đổi Cỏc định luật mụ tả mối quan hệ của cỏc đại Cỏc đại lượng đặc trưng lượng điện trong mạch điện Cường Hiệu Suất Điện Địnhluật Ôm Định luật độ dũng điện điện Jun – Lenxơ trở điện thế động Đoạn Đoạn mạch Cụng , cụng Đoạn mạch Cụng, cụng suất của chứa Toàn suất mạch chứa mỏy dũng điện nguồnđiện mạch nguồn điện cú R thu điện 2.2.Nội dung về kiến thức, kỹ năng HS cần cú sau khi học * NDKT cơ bản của chƣơng "Dong điện khụng đổi" nghiờn cứu hai vấn đề chớnh:
- Tỡm hiểu cỏc đại lƣợng đặc trƣng khi xột mạch điện cú dũng điện khụng đổi: cƣờng độ dũng điện, hiệu điện thế, suất điện động, điện trở thuần và cụng, cụng suất của dũng điện, của nguồn điện, của mỏy thu điện. - Cỏc quy luật về mối tƣơng quan giữa cỏc đại lƣợng điện trong mạch điện: Định luật ễm, Định luật Jun – Lenxơ. Về định luật ễm xột trong cỏc trƣờng hợp: Đoạn mạch chỉ cú điện trở thuần, đoạn mạch chứa nguồn, đoạn mạch chứa mỏy thu và toàn mạch. * Các kỹ năng cơ bản học sinh cần rèn luyện + Kỹ năng ỏp dụng kiến thức vào bài tập: - Áp dụng biểu thức, sử dụng đơn vị đo của cƣờng độ dũng điện - Xỏc định chiều dũng điện trong cỏc đoạn mạch q - Liờn hệ giữa điện lƣợng và cƣờng độ I= t - Vận dụng biểu thức hiệu điện thế UAB=VA-VB , ỏp dụng trong phƣơng phỏp điện thế để tớnh dũng điện và điện trở trong đoạn mạch điện một chiều  .l - Về điện trở thuần R= gắn liền với tỏc dụng nhiệt, vận dụng biểu thức S này cú thể tớnh đƣợc chiều dài dõy dẫn (trong cỏc dụng cụ tiờu thụ điện nhƣ bếp điện , bàn là ), hoặc từ bản chất của dõy dẫn cú thể tớnh đƣợc điện trở của mạch - Từ biểu thức về điện trở phụ thuộc nhiệt độ căn cứ vào sự thay đổi nhiệtđộ cú thể suy ra điện trở, hoặc từ sự thay đổi điện trở cú thể xỏc định đƣợc nhiệt độ ( nhƣ trong nhiệt kế điện trở) - Từ cụng thức tớnh cụng và cụng suất cuả dũng điện cú thể tớnh đƣợc điện trở vật dẫn khi biết cụng hoặc cụng suất, thời gian dũng điện đi qua.
U - Vận dụng định luật trong trong đoạn mạch I= để tớnh cƣờng độ dũng R điờn trong đoạn mạch nối tiếp, song song, tớnh hiệu điện thế và tớnh điện trở của mạch . - Vận dụng kiến thức trờn trong việc mắc cỏc điện trở phụ trong cỏc dụng cụ đo điện nhƣ vụn kế ampe kế U12  E U12  E - Với định luật ễm cho cỏc loại đoạn mạch I= hoặc I = r r kết hợp với định luật bảo toàn điện tớch cú thể tớnh đƣợc cƣờng độ dũng điện trong mạch điện phức tạp . - Vận dụng kiến thức định luật ễm toàn mạch để tớnh đƣợc cƣờng độ dũng điện trong mạch điện kớn, tớnh đƣợc hiệu điện thế trong cỏc đoạn mạch. - Vận dụng định luật Jun-lenxơ để tớnh nhiệt lƣợng toả ra trờn dõy dẫn khi biết dũng điện, điện trở và thời gian dũng điện chạy qua, hoặc từ nhiệt lƣợng toả ra thời gian dũng điện chạy qua cú thể tớnh đƣợc cƣờng độ dũng điện, điện trở dõy dẫn + Kỹ năng ỏp dụng kiến thức vào thực tế - Áp dụng việc ghộp điện trở để tớnh cỏc điện trở trong thực tế, trong việc mở rụng thang đo của cỏc dụng cụ đo điện. - Áp dụng tớnh cụng và cụng suất xỏc định mức tiờu thụ điện năng cho cỏc dụng cụ tiờu thụ điện trong đời sống sinh hoạt - Áp dụng định luật ễm toàn mạch trong cỏc hiện tƣợng thực tế nhƣ đoản mạch để lắp đặt cỏc thiết bị bảo vệ thớch hợp, hoặc hiện tƣợng mạch hở để đo suất điện động - Áp dụng cỏch ghộp nguồn điện thành bộ để tạo ra nguồn điện thớch hợp với cỏc dụng cụ tiờu thụ điện. +Kỹ năng thớ nghiệm: Trong chƣơng này bài định luật ụm cho cỏc loại đoận mạch đƣợc dạy theo cỏch xõy dựng kiến thức trờn cơ sở thực nghiệm :