Luận văn Thạc sỹ khoa học Khí tượng và khí hậu học: Nghiên cứu dự báo hạn mùa các đợt xâm nhập lạnh đến Việt Nam bằng mô hình khí hậu khu vực

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> <br /> Vũ Văn Khương<br /> <br /> NGHIÊN CỨU DỰ BÁO HẠN MÙA CÁC ĐỢT XÂM NHẬP<br /> LẠNH ĐẾN VIỆT NAM BẰNG MÔ HÌNH KHÍ HẬU KHU VỰC<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC<br /> <br /> Hà Nội - 2017<br /> <br /> ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> <br /> Vũ Văn Khương<br /> <br /> NGHIÊN CỨU DỰ BÁO HẠN MÙA CÁC ĐỢT XÂM NHẬP<br /> LẠNH ĐẾN VIỆT NAM BẰNG MÔ HÌNH KHÍ HẬU KHU VỰC<br /> <br /> Chuyên ngành: Khí tượng và khí hậu học<br /> Mã số: 60440222<br /> LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> <br /> GS. TS. Phan Văn Tân<br /> <br /> Hà Nội - 2017<br /> 2<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Luận văn được hoàn thành dưới sự hướng dẫn của GS.TS. Phan Văn Tân.<br /> Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới thầy Phan Văn Tân, người đã<br /> hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình và cung cấp những kiến thức quý báu, những lời<br /> khuyên chân thành và niềm say mê nghiên cứu khoa học trong suốt quá trình học<br /> tập tại trường.<br /> Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thày cô giảng viên của Khoa Khí<br /> tượng Thủy văn và Hải dương học, Phòng Sau Đại học (Trường Đại học Khoa học<br /> Tự nhiên), các anh chị em ở phòng Dự báo hạn ngắn cũng như phòng Dự báo hạn<br /> vừa và dài - Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương đã cung cấp cho tác<br /> giả những tài liệu và lời khuyên bổ ích. Đặc biệt, tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn<br /> đến em Phạm Quang Nam và Nguyễn Văn Nhâm, những người đã giúp đỡ một<br /> cách nhiệt tình và vô tư trong quá trình giúp đỡ và hướng dẫn chạy nghiệp vụ mô<br /> hình RegCM và WRF.<br /> <br /> Tác giả<br /> Vũ Văn Khương<br /> <br /> 1<br /> <br /> Mục lục<br /> LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................1<br /> Danh mục hình ............................................................................................................4<br /> Danh mục bảng ...........................................................................................................5<br /> Danh mục ký hiệu và các chữ viết tắt .........................................................................6<br /> Lời nói đầu ..................................................................................................................7<br /> Chương 1 – Tổng quan ................................................................................................9<br /> 1.1. Khái niệm..........................................................................................................9<br /> 1.1.1. Khái niệm và định nghĩa về gió mùa ..........................................................9<br /> 1.1.2. Những nhân tố hình thành gió mùa ..........................................................11<br /> 1.1.3. Khái niệm về không khí lạnh ....................................................................12<br /> 1.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước ...................................................................14<br /> 1.3. Tình hình nghiên cứu trong nước ...................................................................19<br /> 1.4. Nhận xét chung ...............................................................................................22<br /> Chương 2. Số liệu và phương pháp ............................................................................24<br /> 2.1. Số liệu quan trắc các đợt KKL ở Việt Nam ....................................................24<br /> 2.2. Số liệu tái phân tích ERA - Interim. ...............................................................24<br /> 2.3. Khu vực tính toán số liệu. ...............................................................................24<br /> 2.4. Số liệu dự báo từ các mô hình khu vực ..........................................................25<br /> 2.4.1. Giới thiệu sơ bộ chung về hai mô hình RegCM và WRF .........................25<br /> 2.4.2. Mô tả cách thực hiện chạy dự báo. ..........................................................26<br /> 2.4.3. Số liệu mô hình được sử dụng trong luận văn. ........................................28<br /> 2.5. Các chỉ tiêu xác định KKL xâm nhập. ............................................................28<br /> 2.5.1. Chỉ tiêu 1. .................................................................................................28<br /> 2.5.2. Chỉ tiêu 2. .................................................................................................28<br /> 2.5.3. Chỉ tiêu 3. .................................................................................................29<br /> 2.5.4. Chỉ tiêu 4 ..................................................................................................29<br /> 2.5.5. Chỉ tiêu 5 ..................................................................................................29<br /> 2.6. Phương pháp dự báo hạn mùa các đợt xâm nhập lạnh đến Việt Nam bằng mô<br /> hình khí hậu khu vực. ............................................................................................30<br /> 2.7. Phương pháp đánh giá. ...................................................................................32<br /> 2.7.1. Sai số trung bình hay sai số hệ thống ME ................................................32<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2.7.2. Sai số trung bình tuyệt đối MAE ..............................................................32<br /> 2.7.3. Hệ số tương quan .....................................................................................32<br /> Chương 3. Kết quả và thảo luận ................................................................................34<br /> 3.1. Thử nghiệm xác định các đợt KKL theo các chỉ tiêu thực nghiệm ................34<br /> 3.1.1. Chỉ tiêu 3. .................................................................................................34<br /> 3.1.2. Chỉ tiêu 4 ..................................................................................................35<br /> 3.1.3. Các chỉ tiêu khác. .....................................................................................36<br /> 3.2. Thử nghiệm xây dựng chỉ tiêu xác định các đợt KKL cho Việt Nam dựa trên<br /> số liệu tái phân tích ERA interim ..........................................................................36<br /> 3.2.1. Khí áp .......................................................................................................36<br /> 3.2.2. Nhiệt độ ....................................................................................................37<br /> 3.2.3. Gió ............................................................................................................37<br /> 3.2.4. Chỉ tiêu xác định thời gian kết thúc của một đợt không khí lạnh ............40<br /> 3.3. Thử nghiệm áp dụng bộ chỉ tiêu để dự báo số đợt KKL cho Việt Nam dựa<br /> trên số liệu sản phẩm của mô hình khí hậu khu vực cho ba mùa đông (từ tháng 9<br /> năm 2012 đến hết tháng 6 năm 2015). ...................................................................45<br /> 3.3.1. Mô hình RegCM .......................................................................................45<br /> 3.3.2. Mô hình WRF ...........................................................................................48<br /> Nhận xét chương 3 .................................................................................................50<br /> Kết luận .....................................................................................................................53<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................54<br /> Phụ lục .......................................................................................................................57<br /> <br /> 3<br /> <br />