Luận văn Thạc sỹ Khoa học kinh tế: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành trong tiến trình đô thị hoá ở huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế

MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Những năm gần đây nông thôn Việt Nam đang có nhiều biến đổi mạnh mẽ do<br /> <br /> uế<br /> <br /> quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đô thị hóa; nông nghiệp, nông thôn đã<br /> <br /> chuyển một phần không nhỏ đất sang xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> du lịch và đô thị mới,… thu hút đầu tư là vấn đề được hầu hết các tỉnh, thành phố<br /> <br /> quan tâm thậm chí đặt ở vị trí ưu tiên hàng đầu để đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng<br /> kinh tế, tỉnh nào có nhiều dự án đầu tư thì diện tích đất nông nghiệp càng bị thu hẹp.<br /> <br /> h<br /> <br /> Việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung và cơ cấu kinh tế ngành trong tiến<br /> <br /> in<br /> <br /> trình đô thị hóa ở nông thôn nói riêng đang là vấn đề đang được quan tâm hiện nay<br /> của nhiều nước trên thế giới nhất là các nước đang phát triển như Việt Nam chúng<br /> <br /> cK<br /> <br /> ta, đơn cử, việc ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TƯ tại hội nghị lần thứ bảy Ban<br /> chấp hành Trung ương Đảng (khoá X) về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn”.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Trong đó, nội dung quan trọng được đề cập đó là chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành<br /> có vai trò quan trọng trong phát triển, là một trong những biện pháp để thực hiện<br /> quá trình phát triển kinh tế mới đạt mục tiêu đề ra.<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> Phú Vang là một huyện tiếp giáp thành phố Huế, có vị trí địa lý thuận lợi để<br /> phát triển các mặt kinh tế - văn hoá - xã hội. Huyện đã xác định mục tiêu xây dựng<br /> cơ cấu kinh tế Dịch vụ - Công nghiệp, TTCN – Nông nghiệp trong quá trình đô thị<br /> <br /> ng<br /> <br /> hóa mạnh mẽ. Vì vậy, huyện Phú Vang hiện nay tập trung vào phát triển công<br /> nghiệp thương mại, dịch vụ, du lịch và nông nghiệp. Nền kinh tế Phú Vang phải<br /> <br /> ườ<br /> <br /> chuyển sang đa dạng hoá sản xuất theo cơ chế thị trường, phục vụ cho nhu cầu<br /> thành phố Huế, phát huy và khai thác những tiềm năng, như bãi biển Thuận An,<br /> <br /> Tr<br /> <br /> Vinh Thanh, Phú Diên, nhiều làng nghề truyền thống, đầm phá Tam Giang – Cầu<br /> Hai, đầu mối giao thông thuận lợi, lao động dồi dào, có trình độ kỹ thuật, cơ sở hạ<br /> tầng được nâng cấp và từng bước được hoàn thiện. Cùng với quy hoạch chung của<br /> tỉnh, huyện Phú Vang đang được đầu tư mạnh mẽ, đặc biệt là trong công tác phát<br /> triển đô thị, cụ thể là phát triển hạ tầng đô thị cho thị trấn Thuận An, Phú Đa và<br /> <br /> 1<br /> <br /> Vinh Thanh trong thời gian tới; cùng với sự phát triển của các xã ven đô gần thành<br /> phố Huế như Phú Thượng, Phú Mỹ,… quá trình đô thị hóa của Phú Vang đang có<br /> những bước tiến vượt bậc. Với những điều kiện đó, huyện Phú Vang có những<br /> thuận lợi trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành theo hướng tăng dần tỷ trọng công<br /> <br /> uế<br /> <br /> nghiệp, thương mại, dịch vụ. Vì vậy, nghiên cứu quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh<br /> tế ngành trong tiến trình đô thị hóa ở huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế để<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> đánh giá được những thực trạng, thông qua đó đưa ra những giải pháp nhằm thúc<br /> đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nhằm phát huy các lợi thế, nâng cao<br /> <br /> hiệu quả hoạt động của các ngành kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập và ổn định<br /> đời sống của nhân dân, góp phần vào tiến trình đô thị hóa và phát triển kinh tế xã<br /> <br /> in<br /> <br /> h<br /> <br /> hội của huyện Phú Vang nói riêng và tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung.<br /> Với đề tài chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành, từ trước đến nay đã có nhiều<br /> <br /> cK<br /> <br /> công trình nghiên cứu, luận văn đề cập đến như:<br /> <br /> - “Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền<br /> <br /> Đình Giao chủ biên.<br /> <br /> họ<br /> <br /> kinh tế quốc dân”, nhà xuất bản Chính trị quốc gia, năm 1994, do GS.TS Nguyễn<br /> <br /> - “Chuyển dịch cơ cấu ngành trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> của nền kinh tế mới công nghiệp hóa ở Đông Nam Á và Việt Nam”, nhà xuất bản<br /> KHXH, năm 1994, do TS Bùi Tất Thắng chủ biên.<br /> - “Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành của vùng duyên hải ở một số nước trên<br /> <br /> ng<br /> <br /> thế giới trong thời kỳ công nghiệp hóa và việc vận dụng vào vùng duyên hải Nam<br /> Trung bộ của Việt Nam”, Vũ Hùng Cường (2006), Tạp chí Những vấn đề kinh tế và<br /> <br /> ườ<br /> <br /> chính trị, số 10.<br /> <br /> - “Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành ở tỉnh Thừa Thiên Huế theo hướng<br /> <br /> Tr<br /> <br /> CNH,HĐH”, Nguyễn Văn Phát (2005), đề tài cấp bộ, trường Đại học kinh tế Huế,…<br /> Và một số đề tài khoa học, khóa luận, luận văn cao học khác.<br /> Tuy nhiên, với địa bàn huyện Phú Vang, đặc biệt là nghiên cứu vấn đề<br /> CDCCKTN trong tiến trình đô thị hóa, chưa có đề tài nào tiến hành nghiên cứu một<br /> cách có hệ thống và bao quát. Trước tình hình đó, nhận thức được tầm quan trọng<br /> <br /> 2<br /> <br /> của chuyển dịch kinh tế ngành trong tiến trình đô thị hoá diễn ra nhanh chóng hiện<br /> nay, tác giả chọn đề tài: "Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành trong tiến trình đô thị<br /> hoá ở huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.” làm luận văn thạc sỹ của mình.<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu<br /> <br /> uế<br /> <br /> 2.1. Mục tiêu nghiên cứu<br /> <br /> Trên cơ sở lý luận, thực tiễn của chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành và thực<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> trạng các ngành kinh tế của huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế, luận văn đưa ra<br /> <br /> những giải pháp nhằm đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành của Phú Vang<br /> theo hướng đô thị hóa nhằm tạo động lực phát triển kinh tế của huyện.<br /> <br /> h<br /> <br /> 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> <br /> in<br /> <br /> - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về cơ cấu kinh tế ngành,<br /> chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành.<br /> <br /> cK<br /> <br /> - Phân tích và đánh giá thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành của huyện<br /> Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> <br /> - Đề xuất phương hướng và các giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh chuyển<br /> <br /> họ<br /> <br /> dịch cơ cấu kinh tế ngành của huyện Phú Vang trong thời gian tới.<br /> 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> 3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận văn: là các ngành kinh tế trong mối quan hệ<br /> với nhau dưới tác động của đô thị hóa như ngành nông nghiệp, ngành công nghiệp –<br /> tiểu thủ công nghiệp và ngành thương mại dịch vụ.<br /> <br /> ng<br /> <br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> + Về nội dung: đề tài giới hạn nghiên cứu về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế<br /> <br /> ườ<br /> <br /> trong tiến trình đô thị hóa.<br /> <br /> Tr<br /> <br /> + Về thời gian: từ 2007 – 2012 và giải pháp, định hướng đến 2020.<br /> + Về không gian: địa bàn huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> <br /> 4. Phương pháp nghiên cứu<br /> - Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử<br /> <br /> của chủ nghĩa Mác- Lê nin vận dụng vào điều kiện thực tế của địa phương.<br /> - Phương pháp thu thập thông tin:<br /> <br /> 3<br /> <br /> + Số liệu thứ cấp: sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống, so<br /> sánh, thống kê, đánh giá thông qua các tư liệu, sách tham khảo, các tạp chí chuyên<br /> ngành, báo cáo của phòng, sở, ban, ngành trong huyện và cả tỉnh; niên giám thống<br /> kê, các luận văn thạc sỹ, luận án tiến sỹ,...<br /> <br /> uế<br /> <br /> + Số liệu sơ cấp: tiến hành phát 120 phiếu điều tra về lao động ngẫu nhiên trên<br /> địa bàn một số xã của huyện Phú Vang. Cùng với 50 phiếu điều tra về các hộ kinh<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> doanh dịch vụ trên địa bàn huyện Phú Vang.<br /> <br /> - Phương pháp phỏng vấn chuyên gia: tiến hành phỏng vấn một số lãnh đạo của<br /> ủy ban nhân dân huyện, lãnh đạo các phòng ban, các xã trên địa bàn huyện Phú Vang.<br /> 5. Kết cấu luận văn<br /> <br /> in<br /> <br /> h<br /> <br /> Luận văn kết cấu gồm: mở đầu, kết luận và 3 chương:<br /> <br /> Chương 1: Lý luận và thực tiễn về cơ cấu kinh tế ngành và chuyển dịch cơ cấu<br /> <br /> cK<br /> <br /> kinh tế ngành trong tiến trình đô thị hóa.<br /> <br /> Chương 2: Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành trong tiến trình đô thị<br /> hoá ở huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Chương 3: Phương hướng và giải pháp thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế<br /> <br /> Tr<br /> <br /> ườ<br /> <br /> ng<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> ngành trong tiến trình đô thị hoá ở huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.<br /> <br /> 4<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHUYỂN DỊCH<br /> <br /> uế<br /> <br /> CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH TRONG TIẾN TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA<br /> 1.1. Cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành trong tiến trình đô<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> thị hóa<br /> 1.1.1. Khái niệm<br /> - Cơ cấu kinh tế<br /> <br /> Cơ cấu kinh tế, một phạm trù kinh tế có tầm quan trọng to lớn trong quá trình<br /> <br /> h<br /> <br /> xây dựng và thực hiện các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia<br /> <br /> in<br /> <br /> qua các thời kỳ. Cơ cấu kinh tế hợp lý cho phép tạo nên sự cân đối, hài hoà của nền<br /> <br /> cK<br /> <br /> kinh tế để sử dụng một cách có hiệu quả các nguồn lực, tài nguyên, của cải vật chất,<br /> của cải tinh thần và sức lao động. Điều đó có ý nghĩa to lớn đối với sự tăng trưởng,<br /> và phát triển kinh tế và tiến bộ xã hội của nền kinh tế quốc dân.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Thuật ngữ cơ cấu (kết cấu) có nguồn gốc ban đầu từ chữ La Tinh “Trucke”, nó<br /> phản ánh cách sắp xếp các bộ phận của một chỉnh thể. Sau đó, các khái niệm này<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> được sử dụng rộng hơn cho các ngành khoa học khác.<br /> Theo quan điểm triết học “cơ cấu” hay “kết cấu” là một phạm trù phản ánh<br /> cấu trúc bên trong của đối tượng, là tập hợp những mối liên hệ cơ bản, tương đối ổn<br /> định giữa các yếu tố cấu thành nên đối tượng, trong một thời gian nhất định.<br /> <br /> ng<br /> <br /> Đứng trên quan điểm duy vật biện chứng và lý thuyết hệ thống C.Mác tiếp cận<br /> <br /> ườ<br /> <br /> cơ cấu nền kinh tế như là: Toàn bộ các quan hệ giữa những người làm nhiệm vụ sản<br /> xuất với nhau và giữa họ với tự nhiên, tức là những điều kiện trong đó họ tiến hành<br /> sản xuất. Toàn bộ những quan hệ đó hợp thành xã hội, xét về mặt cơ cấu kinh tế của<br /> <br /> Tr<br /> <br /> nó. Và theo C.Mác, cơ cấu là “một sự phân chia về chất lượng và một tỷ lệ về số<br /> lượng của một quá trình sản xuất xã hội”.<br /> Như vậy, theo C.Mác, cơ cấu kinh tế có cấu trúc bao gồm: Những yếu tố gắn<br /> với lực lượng sản xuất (các quan hệ giữa họ với tự nhiên, kỹ thuật) và các nội dung<br /> của quan hệ sản xuất (các quan hệ kinh tế giữa người với người trong quá trình sản<br /> <br /> 5<br /> <br />