Luận văn Thạc sỹ Khoa học kinh tế: Định hướng và giải pháp thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Bình Định trong giai đoạn hiện nay

PHẦN I. MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Đường lối của Đảng đã khẳng định kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN)<br /> <br /> uế<br /> <br /> là một bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội<br /> <br /> chủ nghĩa ở nước ta, được khuyến khích phát triển lâu dài, bình đẳng với các thành<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> phần kinh tế khác. Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là chủ trương quan<br /> <br /> trọng, góp phần khai thác các nguồn lực trong nước, mở rộng hợp tác kinh tế quốc tế,<br /> tạo nên sức mạnh tổng hợp phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH,<br /> <br /> h<br /> <br /> HĐH), phát triển đất nước.<br /> <br /> in<br /> <br /> Trong hơn 25 năm qua, kể từ khi ban hành Luật Đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> tại Việt Nam năm 1987, hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài ở nước ta đã đạt<br /> <br /> cK<br /> <br /> được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần tích cực vào việc thực hiện những mục<br /> tiêu kinh tế - xã hội, vào thắng lợi của công cuộc đổi mới, đưa nước ta ra khỏi<br /> <br /> họ<br /> <br /> khủng hoảng kinh tế, tăng cường thế và lực của Việt Nam trên trường quốc tế.<br /> Bình Định là tỉnh thuộc vùng Duyên hải miền Trung, cũng đang tích cực<br /> chuyển mình trong công cuộc CNH, HĐH. Vì vậy việc thu hút đầu tư đóng vai trò<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> đặc biệt quan trọng làm động lực cho sự phát triển của tỉnh, trong đó vốn FDI được<br /> đánh giá là phương tiện huy động nguồn vốn từ bên ngoài có vai trò quan trọng,<br /> nhất là trong giai đoạn hiện nay - Thời kỳ tái cấu trúc và chuyển đổi mô hình tăng<br /> <br /> ng<br /> <br /> trưởng kinh tế. Trong quá trình thu hút FDI, Bình Định đã đạt được những thành<br /> tựu: Đã thu hút được một lượng đáng kể FDI vào tất cả các ngành trong tỉnh; một số<br /> <br /> ườ<br /> <br /> dự án đi vào hoạt động đã góp phần tích cực vào việc tăng trưởng kinh tế của địa<br /> phương, đồng thời đã tạo được nhiều việc làm cho người lao động; chính quyền tỉnh<br /> <br /> Tr<br /> <br /> đã quan tâm xây dựng hệ thống các chính sách thu hút FDI…Tuy nhiên, bên cạnh<br /> những thành tựu đã đạt được, Bình Định cũng gặp phải những hạn chế nhất định:<br /> Kết quả thu hút FDI cả về số dự án và tổng vốn đăng ký đã cấp phép chưa tương<br /> xứng với tiềm năng và mong muốn của tỉnh; hoạt động marketing thu hút FDI ở<br /> Bình Định đang được thực hiện một cách tự phát, thiếu hiệu quả; các chính sách để<br /> <br /> 1<br /> <br /> thu hút FDI của Bình Định cũng chưa thật sự hấp dẫn. Xuất phát từ những hạn chế<br /> đó, tôi chọn đề tài: “Định hướng và giải pháp thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> ở tỉnh Bình Định trong giai đoạn hiện nay” làm luận văn nghiên cứu của mình.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu đề tài<br /> <br /> uế<br /> <br /> Vấn đề thu hút FDI đã trở thành đối tượng nghiên cứu của nhiều nhà khoa<br /> học trong và ngoài nước. Trong những năm qua, ở nước ta đã có một số công trình<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> nghiên cứu về vấn đề này. Tôi xin nêu một số công trình như sau:<br /> <br /> - TS. Nguyễn Trọng Xuân (2002), Đầu tư trực tiếp nước ngoài với công cuộc<br /> công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.<br /> <br /> - Nguyễn Thị Kim Nhã (2005), Giải pháp tăng cường thu hút đầu tư trực<br /> <br /> in<br /> <br /> h<br /> <br /> tiếp nước ngoài ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học kinh tế quốc<br /> dân, Hà Nội.<br /> <br /> cK<br /> <br /> - Nguyễn Văn Tuấn (2005), Đầu tư trực tiếp nước ngoài với phát triển kinh<br /> tế ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.<br /> <br /> - Trần Xuân Tùng (2005), Đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam, thực<br /> <br /> họ<br /> <br /> trạng và giải pháp, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.<br /> - TS. Hà Thanh Việt (2008), Đầu tư trực tiếp nước ngoài trên địa bàn Duyên<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> hải miền Trung Việt Nam, Nxb Đại học kinh tế quốc dân, Hà Nội.<br /> - Nguyễn Xuân Trung (2012), Nâng cao chất lượng đầu tư trực tiếp nước<br /> ngoài tại Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.<br /> <br /> ng<br /> <br /> - TS. Nguyễn Đình Hiền (2013), Định hướng và giải pháp hoàn thiện môi<br /> trường đầu tư nhằm tăng cường thu hút FDI vào tỉnh Bình Định, Tạp chí Con số và<br /> <br /> ườ<br /> <br /> Sự kiện, Tổng cục Thống kê, Số 4.<br /> Và một số bài viết có liên quan đến vấn đề này.<br /> <br /> Tr<br /> <br /> Những công trình nghiên cứu trên dù ít hay nhiều các tác giả đã đưa ra<br /> <br /> những vấn đề lý luận cơ bản về FDI, đều có những mức độ phân tích nhất định về<br /> thực trạng FDI trên thế giới, đặc biệt là ở Việt Nam trong những năm vừa qua; và<br /> dưới nhiều cấp độ tiếp cận khác nhau, dù ít hay nhiều các tác giả đều đưa ra các giải<br /> pháp để tăng lượng FDI thu hút vào Việt Nam.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tuy nhiên, trong những công trình nghiên cứu trên, chưa có công trình nào<br /> nghiên cứu thu hút FDI trên địa bàn tỉnh Bình Định - một địa phương đầy tiềm<br /> năng, đầy triển vọng phát triển và có một vị trí chiến lược trong quá trình phát triển<br /> kinh tế - xã hội của vùng Duyên hải miền Trung Việt Nam. Vì vậy, đây là một đề tài<br /> <br /> uế<br /> <br /> khá mới mẻ, không trùng với bất cứ đề tài luận án Tiến sĩ, luận văn Thạc sĩ hoặc<br /> công trình nghiên cứu nào đã được công bố trước đây.<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> 3. Câu hỏi nghiên cứu<br /> <br /> FDI có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao nguồn vốn cho phát triển<br /> kinh tế ở Việt Nam nói chung và Bình Định nói riêng. Vì vậy, tác giả đặt ra câu hỏi<br /> <br /> tỉnh Bình Định trong giai đoạn hiện nay?<br /> <br /> in<br /> <br /> 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> <br /> h<br /> <br /> cho đề tài nghiên cứu của mình, đó là: Làm thế nào để tăng cường thu hút FDI ở<br /> <br /> cK<br /> <br /> 4.1. Mục đích nghiên cứu<br /> <br /> Trên cơ sở tổng quan lý luận về FDI và khảo sát, đánh giá thực trạng, đề tài<br /> đưa ra những giải pháp khả thi để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Bình<br /> <br /> họ<br /> <br /> Định trong giai đoạn hiện nay.<br /> <br /> 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản của FDI. Nghiên cứu, tổng kết<br /> những bài học kinh nghiệm về thu hút FDI của một số quốc gia trong khu vực, một<br /> số địa phương trong nước, từ đó rút ra kinh nghiệm đối với tỉnh Bình Định.<br /> <br /> ng<br /> <br /> - Phân tích, đánh giá thực trạng FDI ở tỉnh Bình Định giai đoạn 2007 - 2012.<br /> Trên cơ sở đó phân tích những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong<br /> <br /> ườ<br /> <br /> hoạt động thu hút FDI tại Bình Định.<br /> - Đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm thúc đẩy thu hút FDI ở tỉnh Bình<br /> <br /> Tr<br /> <br /> Định trong thời gian tới.<br /> 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 5.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Nghiên cứu thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Bình Định trong giai<br /> đoạn hiện nay.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> - Về không gian: Tỉnh Bình Định.<br /> - Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của<br /> tỉnh giai đoạn 2007 - 2012 và tầm nhìn đến 2020.<br /> <br /> uế<br /> <br /> 6. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Ngoài sử dụng quan điểm, phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> và chủ nghĩa duy vật lịch sử, đề tài sử dụng phương pháp điều tra thu thập số liệu;<br /> Phương pháp chuyên gia; Phương pháp phân tích, tổng hợp và hệ thống bảng, biểu để<br /> minh họa làm rõ đối tượng nghiên cứu.<br /> 7. Hạn chế của đề tài nghiên cứu<br /> <br /> in<br /> <br /> h<br /> <br /> Đề tài chỉ đề cập đến việc tăng cường thu hút FDI ở tỉnh Bình Định chứ chưa<br /> 8. Cấu trúc luận văn<br /> <br /> cK<br /> <br /> đi sâu phân tích hiệu quả sử dụng nguồn vốn này.<br /> <br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, nội dung của đề tài gồm 3 chương:<br /> Chương 1: Cơ sở lý luận của đầu tư trực tiếp nước ngoài.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Chương 2: Thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Bình Định hiện nay.<br /> Chương 3: Định hướng và giải pháp cơ bản thu hút đầu tư trực tiếp nước<br /> <br /> Tr<br /> <br /> ườ<br /> <br /> ng<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> ngoài ở tỉnh Bình Định trong giai đoạn hiện nay.<br /> <br /> 4<br /> <br /> PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU<br /> CHƯƠNG 1<br /> <br /> uế<br /> <br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI<br /> <br /> 1.1. Bản chất, đặc trưng và các hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> <br /> tế<br /> H<br /> <br /> Trong lịch sử về ĐTNN, V.I.Lênin đã chỉ rõ rằng điểm điển hình của chủ<br /> <br /> nghĩa tư bản cũ, trong đó có sự tự do cạnh tranh hoàn toàn thống trị là việc xuất<br /> khẩu hàng hóa. Điểm điển hình của chủ nghĩa tư bản mới, trong đó các tổ chức độc<br /> quyền thống trị là việc xuất khẩu tư bản. Và theo V.I.Lênin, cuối thế kỷ XIX, trong<br /> <br /> h<br /> <br /> tác phẩm: “Chủ nghĩa đế quốc, giai đoạn tột cùng của chủ nghĩa tư bản”, xuất khẩu<br /> <br /> cK<br /> <br /> thức xuất khẩu tư bản cho vay [23, 13-14].<br /> <br /> in<br /> <br /> tư bản hoạt động chính là hình thức biểu hiện đầu tiên của FDI, cùng với nó là hình<br /> <br /> Thời kỳ đầu, hình thức tồn tại của FDI dưới dạng các nhà tư bản đầu tư vốn<br /> vào các thuộc địa trên cơ sở sử dụng nguồn lao động tại chỗ để khai thác khoáng<br /> <br /> chính quốc.<br /> <br /> họ<br /> <br /> sản, đồn điền nhằm tạo ra nguồn nguyên liệu cung cấp cho các ngành công nghiệp ở<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> Đã qua hai thế kỷ tồn tại và phát triển, FDI đã có sự chuyển biến, thay đổi về<br /> phương thức, quy mô cũng như thái độ nhìn nhận nó. Thái độ đó nhìn một cách tổng<br /> quát qua lịch sử phát triển từ kỳ thị - xem đây là hình thức bóc lột của các nước tư<br /> bản đối với thuộc địa đến nhận thức rằng ngoài vấn đề bóc lột, FDI thực sự trở thành<br /> <br /> ng<br /> <br /> hình thức hợp tác kinh tế quốc tế có hiệu quả, nên nó không những được các nước<br /> <br /> ườ<br /> <br /> hoan nghênh mời chào mà còn cạnh tranh quyết liệt để thu hút nguồn đầu tư này.<br /> Sự vận động, phát triển của FDI chịu sự tác động, chi phối của các quy luật<br /> <br /> Tr<br /> <br /> phát triển kinh tế - xã hội. Thoạt đầu, FDI chính là một trong những phương thức tìm<br /> kiếm, khai thác các yếu tố cần thiết, đảm bảo cho sự tồn tại, phát triển của nền sản<br /> xuất tư bản chủ nghĩa. Đến giai đoạn phát triển nhất định của nền sản xuất hàng hóa,<br /> FDI tăng lên do quá trình tích tụ, tập trung tư bản lớn cùng với sự phát triển của quá<br /> trình phân công lao động xã hội trên phạm vi quốc tế ngày càng mở rộng, tạo ra<br /> <br /> 5<br /> <br />