Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp " Ứng dụng GIS trong quy hoạch phát triển cây cao su tại huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị "

Chia sẻ: Nguyenminh Dien | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

218
lượt xem 48
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Công tác quy hoạch là một bước đi đầu tiên rất quan trọng, là cơ sở để xác định loại hình kinh doanh, hệ thống biện pháp kỹ thuật và vùng sản xuất phù hợp cho các loại cây trồng. Cao su là cây cho hiệu quả kinh tế cao, có nguồn gốc ở Nam Mỹ được gây trồng ở nước ta từ những năm đầu thế kỷ 20

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp " Ứng dụng GIS trong quy hoạch phát triển cây cao su tại huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị "

1 Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O §¹I HäC HUÕ NGUYÔN MINH DIÔN øNG DôNG GIS TRONG QUY HO¹CH PH¸T tRIÓN C¢Y CAO SU (Hevea brasiliensis Muell. Arg) T¹I HUYÖN GIO LINH, TØNH QU¶NG TRÞ LUËN V¡N TH¹C Sü KHOA HäC N¤NG NGHIÖP Chuyªn ngµnh: L¢M HäC HUÕ - 2012
2 Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O §¹I HäC HUÕ NGUYÔN MINH DIÔN øNG DôNG GIS TRONG QUY HO¹CH PH¸T TRIÓN C¢Y CAO SU (Hevea brasiliensis Muell.Arg) T¹I HUYÖN GIO LINH, TØNH QU¶NG TRÞ LUËN V¡N TH¹C Sü KHOA HäC N¤NG NGHIÖP Chuyªn ngµnh: L¢M HäC M· sè: 60.62.60 NG¦êI H¦íNG DÉN KHOA HäC TS. NGUYÔN V¡N LîI HUÕ - 2012
3 Công trình ñư c hoàn thành t i Trư ng ð i h c Nông Lâm Hu Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. Nguy n Văn L i Ph n bi n 1: ....................................................................... Ph n bi n 2: ........................................................................ Lu n văn ñư c b o v t i H i ñ ng ch m lu n văn t t nghi p Th c sĩ h p t i Trư ng ð i h c Nông Lâm Hu vào ngày.......... tháng .......... năm .......... Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin - Thư vi n ð i h c Hu . - Trung tâm Thông tin - Thư vi n Trư ng ð i h c Nông Lâm Hu .
1 Ph n th nh t ð TV Nð 1.1. Tính c p thi t c a ñ tài Công tác quy ho ch là m t bư c ñi ñ u tiên r t quan tr ng, là cơ s ñ xác ñ nh các lo i hình kinh doanh, h th ng bi n pháp k thu t và vùng s n xu t phù h p cho các loài cây tr ng. Nam M ñư c gây Cao su là cây cho hi u qu kinh t cao, có ngu n g c nư c ta t nh ng năm ñ u th k XX. Trong nh ng năm g n ñây giá tr ng m cao su xu t kh u có xu hư ng gia tăng, nh t là hi n nay Vi t Nam ñã gia nh p WTO thì s n ph m m cao su ñang tr thành m t hàng xu t kh u chi n lư c ñ phát tri n kinh t . S n lư ng xu t kh u cao su Vi t Nam hi n ñang ñ ng hàng th 4 th gi i, ñ ng th 2 trong các m t hàng xu t kh u n i ñ a; ñ n năm 2011 di n tích cao su c nư c ñã ñ t 834,2 ngàn ha[43]. Nh ng năm g n ñây, t i Qu ng Tr phong trào tr ng cao su di n ra m nh m , nhi u ñ a phương ñã chuy n khá l n di n tích r ng và ñ t lâm nghi p sang tr ng cao su. Di n tích tr ng m i tăng nhanh, bình quân trên 1.200 ha/năm trong giai ño n 2005 - 2010. Di n tích năm 2011 là 17.900 ha; riêng huy n Gio Linh trong năm 2011 ñã tr ng 788 ha cao su trên ñ t lâm nghi p [32]. Theo Quy t ñ nh 2855/Qð-BNN ngày 17/9/2008 c a B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn thì cây cao su ñư c công nh n là cây ña m c ñích s d ng cho c nông nghi p và lâm nghi p, nên vi c s d ng ñ t lâm nghi p ñ tr ng cao su ñang là v n ñ ñư c quan tâm. T i Gio Linh di n tích ñ t tr ng chưa s d ng có th tr ng cao su hi n còn r t ít, vi c phát tri n cao su trong th i gian t i t t y u s làm gi m di n tích r ng ho c các loài cây khác. ð tránh s phát tri n dàn tr i và ñ s d ng h p lý ñ t ñai, tài nguyên thì quy ho ch các vùng có ñi u ki n l p ñ a, sinh thái phù h p chuy n sang tr ng cao su là v n ñ ñang ñ t ra.
2 Ngày nay, s phát tri n không ng ng c a công ngh thông tin ñã ñưa tin h c thâm nh p sâu vào nhi u lĩnh v c khoa h c và ñ i s ng. Là m t ng d ng c a công ngh tin h c, GIS ñã b t ñ u s d ng r ng rãi nư c ta hơn m t th p niên tr l i ñây, v i nh ng tính năng ưu vi t, GIS ngày nay ñang ñư c ng d ng trong nhi u lĩnh v c nghiên c u và qu n lý như ñánh giá di n bi n tài nguyên r ng, xác ñ nh vùng phân b c a các loài th c v t, ñ ng v t, quy ho ch vùng thích nghi cho các loài cây tr ng. Trong lĩnh v c quy ho ch nông lâm nghi p, áp d ng công ngh GIS cho k t qu chính xác, ñáp ng ñư c yêu c u c a th c t s n xu t; hi u qu v kinh t , ti t ki m ñư c th i gian và các ngu n l c khác. Do ñó ng d ng GIS trong quy ho ch nông lâm nghi p nói chung và ñ quy ho ch phát tri n cây cao su t i huy n Gio Linh, t nh Qu ng Tr là v n ñ h t s c c n thi t. V i nh ng lý do như trên chúng tôi ñã ti n hành th c hi n ñ tài “ ng d ng GIS trong quy ho ch phát tri n cây cao su (Hevea brasiliensis Muell. Arg) t i huy n Gio Linh, t nh Qu ng Tr ” 1.2. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n 1.2.1. Ý nghĩa khoa h c Tìm hi u và ng d ng các k thu t GIS trong quy ho ch phát tri n cây cao su nói riêng và quy ho ch nông lâm nghi p nói chung. 1.2.2. Ý nghĩa th c ti n - ð tài th c hi n thành công s xác ñ nh ñư c các vùng thích nghi cho cây cao su t i huy n Gio Linh, t nh Qu ng Tr . Quy ho ch ñư c di n tích ñ chuy n sang tr ng cây cao su trên ñ a bàn huy n, nh m s d ng h p lý ngu n tài nguyên ñ t. - K t qu th c hi n ñư c là cơ s ñ tham mưu cho huy n Gio Linh phát tri n di n tích cao su b n v ng trong th i gian ñ n. T ng bư c ñưa công ngh GIS vào ng d ng r ng rãi trong lĩnh v c quy ho ch, thi t k nông - lâm - ngư nghi p t i Qu ng Tr .
3 1.3. M c tiêu nghiên c u 1.3.1 M c tiêu t ng quát ng d ng ñư c công ngh GIS ñ xây d ng b n ñ thích nghi ñ i v i cây cao su, quy ho ch chi ti t di n tích phát tri n cây cao su ñ n năm 2020. 1.3.2. M c tiêu c th - Phân tích ñư c các ñi u ki n cơ b n nh hư ng ñ n phát tri n cây cao su; ñánh giá ñư c hi n tr ng phát tri n và d báo nhu c u phát tri n. ng d ng ñư c các k thu t GIS ñ xây d ng ñư c b n ñ vùng thích - nghi cây cao su. Quy ho ch ñư c chi ti t di n tích phát tri n cây cao su ñ n năm 2020 trên cơ s ch ng x p b n ñ thích nghi v i các b n ñ chuyên ñ và k t qu hi n trư ng. - ð xu t ñư c các gi i pháp th c hi n, khái toán t ng v n quy ho ch, d ki n ngu n v n th c hi n và hi u qu quy ho ch. 1.4. ð i tư ng nghiên c u - Nghiên c u hi n tr ng và quy ho ch s s ng ñ t, ñ nh hư ng phát tri n cao su c a huy n, chính sách phát tri n cao su. - H th ng thông tin ñ a lý và các ph n m m có liên quan. - Nghiên c u ñ c ñi m sinh thái h c cây cao su và các y u t nh hư ng ñ n sinh trư ng, phát tri n, s n lư ng m cao su làm cơ s cho quy ho ch như: Lo i ñ t, ñ dày t ng ñ t, ñ cao, ñ d c, nư c ng m - lũ l t, nhi t ñ , lư ng mưa và gió bão. 1.5. Ph m vi nghiên c u - Ph m vi nghiên c u: ð tài nghiên c u ñư c th c hi n trên ñ a bàn huy n Gio Linh, t nh Qu ng Tr , bao g m 21 xã/th tr n. - Th i gian th c hi n: T ngày 15/11/2011 ñ n 25/5/2012.
4 Ph n th hai T NG QUAN CÁC V N ð NGHIÊN C U 2.1. T ng quan v h th ng thông tin ñ a lý (GIS) 2.1.1. Các thành ph n c a GIS 2.1.2. Các ng d ng c a h th ng thông tin ñ a lý 2.1.3. Tình hình phát tri n và ng d ng h th ng thông tin ñ a lý 2.2. Ph n m m chuyên d ng GIS ng d ng trong nghiên c u 2.2.1. Ph n m m ArcView 2.2.2. Ph n m m Mapinfo 2.3. T ng quan v ñánh giá ñi u ki n l p ñ a ñ i v i cây tr ng 2.3.1. Phương pháp ñánh giá ña tiêu chí 2.3.2. N i dung c a phương pháp ñánh giá ña tiêu chí 2.3.3. M t s nghiên c u ñã ng d ng phương pháp ñánh giá ña tiêu chí 2.4. T ng quan phương pháp ñi u tra xã h i h c 2.5. ð c ñi m sinh v t h c cây cao su và tiêu chu n ñ t tr ng cao su 2.5.1. ð c ñi m sinh v t h c cây cao su 2.5.2. Tiêu chu n ñ t tr ng cao su - ð t thích h p ñ tr ng cao su ph i n m trong vùng khí h u phù h p ñ i v i cây cao su và ñ m b o các tiêu chí dư i ñây: Nhi t ñ trung bình năm t 25-30oC; không có sương mu i v mùa ñông. Lư ng mưa trung bình hàng năm trên 1.500 mm; ít có bão m nh trên c p 8. ð cao dư i 700 m (mi n núi phía B c dư i 600 m) so v i m c nư c bi n. ð d c dư i 30 ñ ; t ng ñ t dày t i thi u 0,7m. ð sâu m c nư c ng m l n hơn 1,2 m và không b ng p úng khi có mưa; - Thành ph n cơ gi i ñ t t th t nh ñ n th t n ng, thoát nư c t t; m c ñ k t von, ñá l n trong t ng ñ t canh tác < 50%; hoá tính ñ t: hàm lư ng mùn t ng ñ t m t > 1,0 %, pHkcl: 4 - 6; - Vùng ñ t tr ng cao su ph i ñư c thi t k theo ñúng quy trình k thu t, ñ m b o ñi u ki n ñ thâm canh và ch ng xói mòn. 2.5.3. ð i tư ng ñ t lâm nghi p ñư c chuy n sang tr ng cao su
5 Ph n th ba N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U 3.1. N i dung nghiên c u 3.1.1. ði u ki n t nhiên, kinh t - xã h i vùng nghiên c u 3.1.1.1 ð c ñi m ñi u ki n t nhiên khu v c nghiên c u 3.1.1.2. Các ngu n tài nguyên trên ñ a bàn huy n 3.1.1.3. ð c ñi m ñi u ki n kinh t - xã h i khu v c nghiên c u 3.1.1.4. Tình hình s d ng ñ t và s n xu t nông lâm nghi p 3.1.1.5. ðánh giá công tác quy ho ch s n xu t nông lâm nghi p 3.1.2. Hi n tr ng phát tri n cao su huy n Gio Linh và d báo 3.1.2.1. Hi n tr ng phát tri n cao su huy n Gio Linh 3.1.2.2. D báo phát tri n cao su nh ng năm t i 3.1.2.3. Vai trò phát tri n cây cao su ñ i v i ñ a phương 3.1.3. Xây d ng quy ho ch phát tri n cây cao su huy n Gio Linh 3.1.3.1. Phát tri n d li u và h th ng thông tin ñ a lý vùng nghiên c u. 3.1.3.2. ðánh giá ti m năng v ñ t ñai, khí h u, ñ a hình 3.1.3.3. Thi t l p b n ñ phân vùng thích nghi cho cây cao su 3.1.3.4. Xây d ng quy ho ch phát tri n cây cao su 3.1.4. ð xu t các gi i pháp th c hi n quy ho ch. 3.1.4.1. Gi i pháp v t ch c 3.1.4.2. Gi i pháp v chính sách 3.1.4.3. Gi i pháp v v n và ư c tính hi u qu ñ u tư tr ng cao su 3.1.4.4. Gi i pháp v k ho ch th c hi n 3.1.4.5. Các gi i pháp khác
6 3.2. Phương pháp nghiên c u 3.2.1. Phương pháp k th a và phân tích tài li u Thu th p các thông tin v ñi u ki n t nhiên, kính t , xã h i. S li u hi n tr ng r ng và s d ng ñ t, cây cao su, ñ nh m c kinh t , k thu t hi n hành, các quy ñ nh c a t nh, huy n có liên quan. Các quy ho ch và b n ñ s như b n ñ 3 lo i r ng, khí h u, th như ng, ñ a hình - ñ a m o... 3.2.2. Phương pháp thi t l p b n ñ thích nghi cây cao su 3.2.2.1. Phương pháp ñánh giá hi n tr ng khu v c nghiên c u ðánh giá hi n tr ng v lo i ñ t, ñ dày t ng ñ t, ñ cao, ñ d c, nư c ng m - lũ l t, nhi t ñ , lư ng mưa, gió bão. T các d li u b n ñ s thu th p, xây d ng và truy v n thông tin trên ph n m m Arcview. 3.2.2.2. Phương pháp ñánh giá ti m năng khu v c nghiên c u S d ng phương pháp phân tích ña nhân t và quá trình phân tích th b c ñ ñánh giá ti m năng khu v c nghiên c u. Các y u t ñưa vào nghiên c u ñư c chia thành 4 c p, ng v i 4 m c ñ thích nghi ñ i v i cây cao su trên cơ s quy ñ nh t i Thông tư 58/TT-BNN ngày 09/9/2009 c a B Nông nghi p và PTNT v vi c hư ng d n tr ng cao su trên ñ t lâm nghi p. * Bư c 1. Xác ñ nh các ti u chí/nhân t ñánh giá B ng 3.1. Các nhân t ñánh giá m c ñ thích nghi cây cao su Nhân t chính Nhân t ph Lo i ñ t ðt ð dày ð dc ð a hình Nư c ng m và ng p l t ð cao Nhi t ñ Lư ng mưa Khí h u Bão
7 - Nhân t ñ t ñai: Có 2 y u t l a ch n là ñ dày t ng ñ t và lo i ñ t. + ð dày t ng ñ t: ð ñánh giá ti m năng v ñ dày t ng ñ t ñ i v i cây cao su chúng tôi phân c p ñ dày t ng ñ t thành 4 nhóm như sau: . C p I: ≥ 100 cm . C p II: 70 cm - 100 cm . C p III: 50 - 70 cm . Câp IV: < 50 cm + Lo i ñ t: D a vào tính ch t ñ t, lo i ñ t ñư c chia thành 4 nhóm: B ng 3.2. Phân nhóm phù h p lo i ñ t ñ i v i cây cao su Lo i ñ t ð c ñi m Phân c p C pI Fk, Fu Trung bình (Th t nh - th t trung bình) Hơi n ng (Sét nh - sét trung bình) C p II Fa, Fs, Fq, Fp C p III E Nh (Cát pha, sét pha) C p IV Cb, Fl, Pb, Pc R t n ng, r t nh (Cát r i, sét n ng) B n ñ lo i ñ t và ñ dày t ng ñ t là cơ s ñ xây d ng b n ñ ti m năng v ñ t ñai ñ i v i cây cao su v i 4 m c ñ phù h p (S1, S2, S3, N). - Nhân t ñ a hình: Có 3 y u t là ñ d c, ñ cao và nư c ng m - ng p l t. + ð d c: Trong ñ tài nghiên c u chúng tôi phân ñ d c ra thành 4 c p: . C p I: < 100 . C p II: 100 - 200 . Câp IV: ≥ 300 . C p III: 200 - 300 + ð cao: ðư c chia thành 4 c p ng v i 4 m c thích nghi cây cao su: . C p I: 0 - 100 m . C p II: 100 - 300 m . Câp IV: ≥ 700 m . C p III: 300 - 700 m
8 + ð sâu m c nư c ng m - ng p l t: ðư c chia làm 4 c p như sau: Nư c ng m ≥ 6 m; không ng p l t . C p I: Nư c ng m 4 - 6 m; không ng p l t . C p II: Nư c ng m 2 - 4 m; không ng p l t . C p III: Nư c ng m < 2 m; b ng p l t, ng p nư c . Câp IV: B n ñ ñ cao, ñ d c, nư c ng m-ng p l t là cơ s ñ xây d ng b n ñ ti m năng v ñ a hình v i 4 m c ñ phù h p (S1, S2, S3, N). - Nhân t khí h u: 3 y u t l a ch n ñánh giá ti m năng khí h u là nhi t ñ , lư ng mưa, gió bão. + Lư ng mưa: Trên cơ s B n ñ lư ng mưa c a s Khoa h c và Công ngh 2008, chia lư ng mưa thành 4 c p . C p I: 2000 - 2500 mm . C p II: 1500-2000; 2500-3000 mm . Câp IV: < 1000; ≥ 3500 mm . C p III: 1000 - 1500; 3000-3500 mm + Nhi t ñ : Nhi t ñ trung bình thành 4 c p: . C p I: 25 - 28 0C . C p II: 24 - 25; 28 - 29 0C . C p IV: < 23, ≥ 30 0C . C p III: 23 - 24; 29 - 30 0C + Gió bão: nh hư ng gió bão chia thành 4 vùng trên cơ s tính toán hư ng hình thành, ñư ng ñi và m c ñ nh hư ng c a bão trong nhi u năm qua. . C p I: Bão nh hư ng th p . C p II: Bão nh hư ng trung bình . C p III: Bão nh hư ng cao . C p IV: Bão nh hư ng r t cao Lư ng mưa, nhi t ñ , gió bão là cơ s ñ xây d ng b n ñ ti m năng v khí h u ñ i v i cây cao su, v i 4 m c ñ phù h p (S1, S2, S3, N).
9 * Bư c 2. Xác ñ nh tr ng s c a các nhân t ð xác ñ nh t m quan tr ng cho t ng nhân t chính và các nhân ph chúng tôi s d ng phương pháp ph ng v n chuyên gia và t ng h p ý ki n các bên liên quan. Tr ng s ñư c xác ñ nh b ng phương pháp AHP thông quan m t s ma tr n so sánh c p ñôi. S d ng hàm Geomean ñ xác ñ nh tr ng s c a các nhân t l a ch n. B ng 3.3. Tr ng s c a các nhân t chính và ph Nhân t Tr ng s Nhân t Tr ng s Tr ng s chung chính chính (W1) ph ph (W2) (Wi= W1 x W2) Lo i ñ t 0,800 0,480 ðt 0,600 ð dày 0,200 0,120 ð cao 0,200 0,040 ð a hình 0,200 Nư c ng m 0,600 0,120 ð dc 0,200 0,040 Nhi t ñ 0,200 0,040 Khí h u 0,200 Lư ng mưa 0,200 0,040 Bão 0,600 0,120 T ng: 1,0 1,0 * Bư c 3. Xác ñ nh giá tr ti m năng m i lo i cho các y u t Giá tr ti m năng cho m i lo i c a m i tiêu chí ñư c d a trên cơ s v m c ñ thu n l i cho vi c phát tri n cây cao su và và ñư c phân ra làm 4 lo i: B ng 3.4. Phân c p m c ñ thích nghi ñ i v i cây cao su M c ñ thích nghi Giá tr tương ng STT C pI Thích nghi cao - S1 (R t phù h p) 3 C p II Thích nghi trung bình - S2 (Phù h p) 2 C p III Thích nghi th p - S3 (Ít phù h p) 1 C p IV Không thích nghi - N (Không phù h p) 0
10 * Bư c 4. ðánh giá m c ñ thích nghi cây cao su: B n ñ thích nghi cây cao su ñư c th c hi n thông qua ph n m m Arcview 3.2. Ba l p nhân t chính và 8 l p nhân t ph ñư c c ng l p theo t ng bư c trong GIS, ñi m t ng h p v m c ñ thích nghi ñư c xác ñ nh thông qua công th c sau: n m ∑ Wi * Ri * Π Cj Trong ñó: S= j =1 i =1 S: Là t ng giá tr thu n l i cho m i v trí/pixel. Wi: Là tr ng s nhân t th i. Ri: Là giá tr thu n l i (ñi m) cho m i lo i c a nhân t th i. Cj: Là giá tr Boolean c a y u t h n ch . Π : Tích h p các l p. Sau khi xây d ng xong c n ki m tra ñ chính xác c a b n ñ thích nghi cây cao su. N u chưa phù h p ph i th c hi n l i. 3.2.3. Phương pháp ch ng l p b n ñ Th c hi n ch ng l p b n ñ thích nghi v i các l p b n ñ hi n tr ng, quy ho ch s d ng ñ t năm 2011. Sau khi l a ch n ñư c các vùng có ti m năng thì ti n hành xây d ng b n ñ d th o các vùng quy ho ch. T b n ñ d th o vùng quy ho ch s ti n hành thu th p thông tin ph c v quy ho ch như ti u khu, di n tích, lo i r ng lo i ñ t, các quy ho ch khác trên vùng d th o... ñây là cơ s ñ làm vi c v i các xã/ñơn v thu c vùng d th o quy ho ch. 3.2.4. Phương pháp ñi u tra xã h i h c S d ng phương pháp PRA, RRA ñ ph ng v n, thu th p thông tin liên quan ñ n quy ho ch. ð i tư ng ph ng v n là chuyên gia nông lâm nghi p, ngư i dân, ñ i di n các xã/ñơn v , phòng ban ch c năng huy n Gio Linh. 3.2.5. Phương pháp phúc tra th c ñ a tài nguyên r ng Phương pháp này ñư c s d ng ñ ki m tra hi n trang r ng t i các khu v c chưa có ranh gi i r ràng và ñánh giá chung v tình hình sinh trư ng và phát tri n c a r ng ñ xác ñ nh ñư c giai ño n r ng s khai thác ñ chuy n ñ i ñ t sang tr ng cao su.
11 3.2.6. Phương pháp x lý s li u Quá trình x lý s li u, phân tích thông tin, xây d ng b n ñ ñư c th c hi n trên máy tính theo các phương pháp th ng kê mô t , so sánh, th ng kê phân tích, b ng các ph n m m chuyên d ng như Word, Excel, Arcview, Mapinfo. 3.2.7. Phương pháp ñánh giá hi u qu kinh t tr ng cao su Ti n hành ñánh giá hi u qu kinh t tr ng cao su b ng phương pháp ñ ng. Các ch tiêu kinh t ñư c t p h p và tính toán b ng các hàm: NPV, BCR, PV(B), PV(C), IRR trong ph n m m Excel 2003. - Giá tr hi n t i thu n (NPV): NPV dùng ñ ñáng giá hi u qu kinh t c a các mô hình kinh t hay các phương th c canh tác, NPV càng l n thì hi u qu càng cao. - T su t thu h i n i b (IRR): IRR chính là t l chi t kh u khi t l này làm cho NPV = 0 - T l thu nh p so v i chi phí (BCR): BCR s là m t h s sinh lãi th c t , ph n ánh ch t lư ng ñ u tư và cho bi t m c thu nh p trên m t ñơn v chi phí s n xu t. N u mô hình nào ho c phương th c canh tác nào có BCR >1 thì có hi u qu kinh t . - Th i h n thu h i v n (Tth): Th i h n thu h i v n ñ u tư là kho ng th i gian c n thi t ñ l i nhu n s n xu t ñ ñ bù ñ p các chi phí ñã b ra ñ th c hi n d án
12 Ph n th tư K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N 4.1. Tình hình cơ b n khu v c nghiên c u. 4.1.1 ð c ñi m ñi u ki n t nhiên - V trí ñ a lý: Gio Linh n m phía B c t nh Qu ng Tr , ranh gi i giáp v i huy n Vĩnh Linh, Cam L , ðakrông, Hư ng Hóa, Tri u Phong và thành ph ðông Hà. T ng di n tích ñ t t nhiên 47.381,9 ha; dân s trung bình năm 2011 là 73.243 ngư i. Hi n có 21 ñơn v hành chính, bao g m: Th tr n Gio Linh, C a Vi t và 19 xã: Vĩnh Trư ng, Linh Thư ng, H i Thái, Gio Sơn, Gio Bình, Gio An, Gio Hoà, Linh H i, Trung Giang, Trung H i, Trung Sơn, Gio Phong, Gio M , Gio Châu, Gio Thành, Gio Mai, Gio Quang, Gio H i, Gio Vi t. - Khí h u: Gio Linh n m trong mi n khí h u nhi t ñ i gió mùa, khí h u phân thành 2 mùa rõ r t: Mùa hè khô nóng, có gió Tây Nam ho t ñ ng; mùa ñông m ư t nh hư ng c a gió mùa ðông B c khô hanh. Nhi t ñ trung bình hàng năm kho ng 24 - 250C, lư ng mưa trung bình hàng năm 2.500 - 2.700mm. Bão thư ng xu t hi n t tháng 9 ñ n tháng 11 hàng năm, m i năm ch u nh hư ng 4 - 5 cơn bão. ð m bình quân 85 - 90% kéo dài t tháng 9 ñ n tháng 4 năm sau; t tháng 5 ñ n tháng 8 ñ m thư ng xuyên dư i 50% 4.1.2. Các ngu n tài nguyên trên ñ a bàn huy n - Tài nguyên ñ t: Theo k t qu t ng ki m kê ñ t ñai năm 2010 huy n Gio Linh, t ng di n tích t nhiên toàn huy n là 47.381,9 ha. - Th như ng: Th như ng ña d ng phong phú, bao g m 19 lo i chính và ñư c chia làm 8 nhóm ñ t. - Tài nguyên r ng có 17.651,2 ha r ng, chi m 37% di n tích t nhiên (r ng t nhiên 5.221 ha, r ng tr ng 12.430,2 ha, ñ t lâm nghi p 5.997,1 ha). 4.1.3. Tình hình phát tri n kinh t - xã h i 4.1.4. Tình hình s d ng ñ t và s n xu t nông - lâm nghi p
13 4.1.5. ðánh giá công tác quy ho ch s n xu t nông lâm nghi p 4.2. Hi n tr ng phát tri n cao su huy n Gio Linh và d báo 4.2.1. Hi n tr ng phát tri n cao su huy n Gio Linh - Di n tích, quy mô, ch qu n lý: Năm 2011 t ng di n tích cao su huy n Gio Linh là 6.261,6 ha; trong ñó: Công ty cao su Qu ng Tr là 3.390,8 ha; cao su ti u ñi n do h gia ñình qu n lý là 2.870,8 ha. Di n tích ñưa vào khai thác m ñ t 4.400 ha. S n lư ng bình quân chu kỳ cao su t i Qu ng Tr bi n ñ ng kho ng 1,4 - 1,6 t n/ha. S n ph m m cao su trên ñ a bàn ñư c bán cho các doanh nghi p ch bi n xu t kh u. Trên ñ a bàn t nh Qu ng Tr có 8 cơ s ch bi n cao su v i t ng công su t 27.000 t n/năm; Công ty cao su Qu ng Tr có nhà máy ñóng trên ñ a bàn huy n Gio Linh có công su t 10.000 t n/năm. 4.2.2. D báo phát tri n cao su 4.2.3. Vai trò phát tri n cây cao su ñ i v i kinh t - xã h i - môi trư ng 4.3. Xây d ng quy ho ch phát tri n cây cao su huy n Gio Linh. 4.3.1. Phát tri n d li u và h th ng thông tin ñ a lý vùng nghiên c u. 4.3.1.1. B n ñ hi n tr ng s d ng ñ t năm 2011 Hình 4.1. B n ñ hi n tr ngr ng và s d ng ñ t huy n Gio Linh năm 2011
14 4.3.1.2. Cơ s d li u và ñánh giá hi n tr ng v ñ a hình B n ñ ñ a hình g m các l p ñ d c, ñ cao, nư c ng m - ng p l t: B n ñ l p ñ d c, ñ cao ñư c n i suy t l p ñư ng bình ñ s b ng ph n m m Arcview qua mô hình TIN. B n ñ nư c ng m và vùng ng p l t ñư c s hoá, xây d ng t k t qu kh o sát hi n trư ng và k t th a k t qu b n ñ ñ a hình - ñ a m o t nh Qu ng Tr do S Khoa H c và Công ngh xây d ng năm 2008. 4.3.1.3. Cơ s d li u và ñánh giá hi n tr ng v ñ t ñai Lo i ñ t (theo ngu n g c phát sinh) và ñ dày t ng ñ t thu th p t b n ñ th như ng do s Khoa h c - Công ngh xây d ng năm 2008. 4.3.1.4. Cơ s d li u và ñánh giá hi n tr ng v khí h u ðánh giá hi n tr ng v khí h u d a vào b n ñ lư ng mưa, nhi t ñ t b n ñ khí h u do S Khoa h c và Công ngh 2008 và b n ñ gió bão ñư c xây d ng t th c t nh hư ng c a bão trong nh ng năm qua. 4.3.2. ðánh giá ti m năng v ñ t ñai, ñ a hình, khí h u 4.3.2.1. ðánh giá ti m năng ñ t ñai B n ñ ti m năng v ñ t ñai ñư c tích h p t l p ñ dày t ng ñ t và lo i ñ t, k t qu như hình 4.2 và b ng 4.1. Hình 4.2. B n ñ phân c p m c ñ phù h p c a các y u t v ñ t ñai
15 B ng 4.1. Th ng kê di n tích theo m c ñ phù h p c a ñ t ñai M c ñ phù h p Di n tích (ha) T l (%) STT 1 Không phù h p 16.017,0 33,8 2 Ít phù h p 11.400,0 24,1 3 Phù h p 12.806,5 27,0 4 R t phù h p 7.158,4 15,1 T ng: 47.381,9 100,0 4.3.2.2. ðánh giá ti m năng ñ a hình B n ñ ñánh giá ti m năng v ñ a hình ñư c tích h p t các l p ñ cao, ñ d c, nư c ng m - ng p l t, k t qu ñư c th hi n hình 4.3 và b ng 4.2. Hình 4.3. B n ñ ñánh giá ti m năng v ñ a hình B ng 4.2. Th ng kê di n tích theo m c ñ phù h p c a các y u t ñ a hình M c ñ phù h p Di n tích (ha) T l (%) TT 1 Không phù h p 16.718,5 35,3 2 Ít phù h p 747,9 1,6 3 Phù h p 7.266,6 15,3 4 R t phù h p 22.648,9 47,8 T ng: 47.381,9 100,0
16 4.3.2.3. ðánh giá ti m năng v khí h u B n ñ ti m năng v khí h u ñư c tích h p t các l p nhi t ñ , lư ng mưa, gió bão, k t qu ñư c th hi n hình 4.4 và b ng 4.3. Hình 4.4. B n ñ ñánh giá ti m năng v khí h u B ng 4.3. Th ng kê di n tích theo m c ñ phù h p các y u t khí h u M c ñ phù h p Di n tích (ha) T l (%) TT 1 Không phù h p 15.359,3 32,4 2 Ít phù h p 14.882,4 31,4 3 Phù h p 11.483,5 24,2 4 R t phù h p 5.656,8 11,9 T ng: 47.381,9 100,0 4.3.3. Thi t l p b n ñ vùng thích nghi cho cây cao su Phân tích m c ñ thích nghi ñ i v i vùng tr ng cao su ñư c th c hi n thông qua ba l p nhân t chính và 8 l p nhân t ph (ñ d c, ñ cao, nư c ng m - ng p lũ, nhi t ñ , lư ng mưa, gió bão, lo i ñ t, t ng dày ñ t), m i l p nhân t ñư c chia làm các c p ti m năng như ph n phương pháp ñã trình bày, các l p ñư c tích h p theo t ng bư c trong GIS, k t qu th c hi n ñã xây d ng ñư c b n ñ phân vùng thích nghi (phù h p) cây cao su như hình 4.5.
17 Hình 4.5. B n ñ phân vùng thích nghi cây cao su B ng 4.4. Th ng kê di n tích theo m c ñ thích nghi M c ñ phù h p Di n tích (ha) T l (%) STT 1 Không phù h p 15.300,2 32,3 2 Ít phù h p 11.068,4 23,4 3 Phù h p 14.487,3 30,6 4 R t phù h p 6.526,0 13,8 T ng: 47.381,9 100,0 - Vùng r t phù h p (S1): Có 6.526 ha chi m 13,8% di n tích t nhiên, phân b trên ñ a hình vùng gò ñ i. ðây là vùng r t phù h p v i cây cao su; có ñ c ñi m t ng ñ t r t dày, ít ñá l n, các lo i ñ t ph bi n là Fk, Fu; m c nư c ng m trên 6 m, ñ a hình không b ng p l t ho c lũ quét. - Vùng phù h p (S2): Có 14.487,3 ha chi m 30,6% di n tích t nhiên, tr i r ng ñ a hình vùng gò ñ i và vùng núi th p. Lo i ñ t ph bi n là Fs, Fq; ñ dày t ng ñ t trung bình ñ n dày, m c nư c ng m ph n l n là trên 6 m, không b ng p l t ho c lũ quét. - Vùng ít phù h p (S3): Có 11.068,4 ha chi m 23,4% di n tích t nhiên; phân b t p trung nhi u v vùng núi phía tây c a xã Linh Thư ng ñ t d c, b