Luận văn tốt nghiệp: Chính sách thuế xuất nhập khẩu của Việt Nam trong điều kiện hội nhập với khu vực và thế giới

Chia sẻ: Le Dinh Thao | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

384
lượt xem 106
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của bài viết là nhằm làm sáng tỏ một phần về chính sách thuế xuất nhập khẩu hiện hành và những biện pháp nhằm hoàn thiện chính sách thuế xuất nhập khẩu ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập với khu vực và thế giới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn tốt nghiệp: Chính sách thuế xuất nhập khẩu của Việt Nam trong điều kiện hội nhập với khu vực và thế giới

BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề t ài C hính sách thu ế xuất nhập khẩu của Việt Nam trong đi ều kiện hội nhập với khu vực và thế giới 1
MỤC LỤC L ờ i m ở đ ầ u. ................................................................................................. 1 I.Thươ ng mạ i qu ố c t ế t rong b ố i cả nh hộ i nhậ p và t oà n c ầ u ho á : .......... 5 1 . S ự hình thà nh c á c khu vực mậ u d ịch t ự d o và cá c t ổ c hức thươ ng mạ i quố c t ế : ......................................................................................... 5 2 . Thươ ng mạ i Việ t Nam trong tiế n tr ình hộ i nhậ p: ........................... 7 2 .1. M ục tiê u c ủa Việ t Nam trong tiế n trì nh hộ i n hậ p thươ ng mạ i k hu vực và q u ố c t ế :........................................................................... 7 2 .2. Hộ i nhậ p kinh t ế k hu v ực và th ế giớ i, thờ i c ơ và t há ch thức: 7 2 .3. Tiế n tr ì nh hộ i nhậ p kinh t ế c ủa Việ t Nam v ớ i khu vực và t hế g iớ i: ................................................................................................... 8 II.Chí nh s á ch thuế xu ấ t nhậ p khẩ u ở V iệt Nam : ................................... 8 1 .Thuế xuấ t nhậ p kh ẩ u và q uá t r ình h ì nh th à nh v à p há t triể n c ủa t huế xuấ t nhậ p kh ẩ u ở V iệ t Nam : ....................................................... 9 2 .T ác d ụng c ủa thu ế xuấ t nhậ p kh ẩ u: ................................................ 10 3 . Chính s á ch thuế xu ấ t nhậ p khẩ u ở V iệt Nam : ............................. 10 III. Những ư u đ iể m, nh ững h ạ n chế và c á c giả i phá p nhằ m ho à n thiệ n c hí nh s á ch thuế x uấ t nhậ p khẩ u c ủa Việ t Nam trong đ iề u kiệ n h ộ i nhậ p vớ i khu v ực và t hế giớ i hiệ n nay: .......................................................... 13 1 . Những ưu đ iể m c ủ a thuế x uấ t nhậ p kh ẩ u ở V iệ t Nam hiệ n nay: 14 2 . H ạ n chế : .......................................................................................... 15 2 .1.Biể u thuế : ................................ .................................................. 16 3 .C á c giả i phá p nhằ m ho à n thiệ n ch ính sá ch thuế xuấ t nhậ p kh ẩ u c ủ a Việ t Nam trong đ iề u kiệ n hộ i nh ậ p vớ i khu vực và t hế giớ i: .... 19 3 .1 Đ ố i v ớ i thuế xu ấ t khẩ u: ............................................................. 21 3 .2 Đ ố i v ớ i thuế nh ậ p khẩ u: ............................................................ 22 3 .3.Về miễ n giả m thuế : .................................................................. 24 3 .4. Thực hiệ n đ ồ ng b ộ t huế x uấ t nhậ p khẩ u vớ i thuế V AT, thuế t iê u th ụ đ ặ c b iệ t v à cá c lo ạ i thuế k há c: ......................................... 24 T à i li ệu tham kh ả o. ................................ .................................................. 26 2
L ỜI MỞ ĐẦU. T hu ế là mộ t trong nhữ ng c ô ng c ụ q u ả n lý và đ iề u tiế t c ủ a Nhà nướ c v ề t ì nh h ình s ả n xuấ t, kinh doanh và lư u thô ng hà ng ho á d ịch v ụ t rong nướ c. Ngo à i ra chí nh s á ch thuế c ò n là mộ t trong nh ữ ng c ô ng c ụ đ ể t hực hiệ n chiế n lượ c kinh t ế c ủa đấ t n ướ c. Trong ho ạ t đ ộ ng kinh doanh t hươ ng mạ i quố c t ế , c á c nướ c thườ ng d ùng c ô ng c ụ q uả n lý n hư : hạ n n g ạ ch, t ỷ g iá , giấ y phé p, thuế q uan. Trong đ ó t huế x uấ t nhậ p khẩ u t hườ ng đ ượ c s ử d ụng c ơ b ả n nhấ t b ở i nó là c ơ s ở trong trao đ ổ i buô n b á n và là mộ t nguồ n thu đ ố i vớ i ngâ n s ách quố c gia. Ở V iệ t Nam, thu ế x uấ t nhậ p khẩ u đ ượ c ban hà nh thà nh Lu ậ t và o t há ng 12 nă m 1987, c ó h iệ u l ực và o 01 - 01 - 1988 vớ i t ê n gọ i Luậ t Thuế x u ấ t nhậ p khẩ u hà ng mậ u d ịch. Sau h ai lầ n s ửa đ ổ i và o c á c nă m 1991 và 1 993 và gầ n đ â y nhấ t là t ạ i k ỳ họ p th ứ 3 Q uố c h ộ i kho á X ( thá ng 4, t há ng 5 nă m 1998), Luậ t Thuế x uấ t nh ậ p khẩ u đ ã c ó nhữ ng nộ i dung t hay đ ổ i c ơ b ả n về t hờ i hạ n t í nh thuế , thu ế s u ấ t, về x ử lý v i phạ m.v.v. T uy v ậ y trong q uá t r ì nh th ực hiệ n, thu ế xu ấ t nh ậ p khẩ u vẫ n c ò n n hiề u h ạ n chế và c ó n hữ ng đ iể m chưa phù hợ p v ớ i t ình h ì nh th ực t ế t rong n ướ c, cầ n phả i tiế p t ục bổ x ung s ửa đổ i. M ặ t khá c, trong th ực tiễ n phá t triể n kinh t ế c ủa đ ấ t n ướ c c ũng nh ư b ố i c ả nh quố c t ế mớ i, là m c ho Luậ t thuế x uấ t nhậ p kh ẩ u vừa đ á p ứng đ ượ c nhu c ầ u quả n l ý k inh t ế t rong n ư ớ c , vừa ph ù h ợ p v ớ i luậ t lệ và t hô ng lệ q uố c t ế là mộ t yê u c ầ u kh á ch quan : M ộ t là , nề n kinh t ế t rong nướ c chuyể n t ừ k ế h o ạ ch ho á t ậ p trung q uan liê u bao c ấ p sang c ơ c h ế t h ị t rườ ng b ướ c đ ầ u mang lạ i nhữ ng k ế t q u ả k hả q uan. N ề n kinh t ế c huyể n t ừ c ung hà ng ho á k h ô ng đ ủ c ho tiê u d ù ng sang cung vượ t c ầ u. Nhu c ầ u xu ấ t khẩ u nhữ ng s ả n phẩ m c ó t hế mạ nh như hà ng nô ng , thu ỷ s ả n và n hậ p c á c mặ t hà ng c ó yế u t ố k ỹ t huậ t c ao phục vụ c ho quá t r ì nh C ô ng nghiệ p ho á - H iệ n đ ạ i ho á là r ấ t lớ n. Đ ổ i mớ i nâ ng cao ch ính s á ch thuế x u ấ t nhậ p khẩ u ch í nh là t ạ o mô i tr ườ ng t huậ n lợ i đ ể t ho ả mã n c á c nhu c ầ u tr ê n. 3
H ai là , s ự g ia nhậ p và o c á c t ổ c h ức trong khu v ực như ASEAN, s ự t ham gia khu v ự c mậ u d ịch t ự d o AFTA và gầ n đ â y nhấ t là v iệ c Việ t N am k ý h iệ p đ ị nh song ph ươ ng vớ i M ỹ đ ang đ ặ t ra nhiề u v ậ n hộ i cho đ ấ t nướ c, như ng c ũ ng đ ặ t ra nhiề u thá ch th ức mà c h ú ng ta phả i nỗ lực mớ i đ ạ t đ ượ c những mụ c tiê u phá t triể n mong mu ố n. Thá ch thức trướ c mắ t là c hú ng ta p hả i c ắ t giả m thuế q uan v ớ i nhiề u mặ t hà ng theo yê u c ầ u c ủa C EPT (Common Effective Preferential Tariffs) trong chu ơ ng tr ình tiế n t ớ i AFTA (ASEAN FREE TRADE AREA), xa hơ n nữa là r a nhậ p WTO. C á c chươ ng tr ì nh nà y đ ò i hỏ i ch ú ng ta phả i c ó n h ững thay đ ổ i v ề c h í nh s ách thuế x u ấ t nhậ p khẩ u cho phù hợ p. H ơ n nữa, quá t rì nh qu ố c t ế ho á đ ang di ễ n ra mạ nh mẽ , ở k hắ p c á c c hâ u l ục, c ác khu vực c ủa th ế g iớ i, k é o theo s ự t ham gia ngà y c à ng mạ nh mẽ c ủa c ác nướ c chậ m ph á t triể n nhấ t. S ự ho à nh ậ p quố c tế nà y đ ò i hỏ i p h ả i c ó s ự t hố ng nhấ t ng à y c à ng rộ ng r ã i c ủa nhữ ng quy đ ị nh phá p l uậ t,và t hô ng lệ q uố c tế t rong hợ p t á c phá t triể n. S ự h o à n hậ p t ấ t yế u c ủa V iệ t Nam và o h ợ p t á c khu vực v à q uố c t ế c ũ ng đ ặ t ra nhiệ m v ụ t h ích hợ p ho á c á c chí nh s á ch quả n l ý p há t triể n kinh t ế , trong đ ó đ ặ c biệ t nhấ n mạ nh ch í nh s á ch thuế xuấ t nhậ p khẩ u, đố i vớ i c á c đ iề u kiệ n v à t hô ng lệ c hung thế giớ i. X uấ t phá t t ừ tình hì nh thực tế t rê n, chú ng t ô i thực hiệ n b à i viế t nà y vớ i tiê u đ ề : “ Ch ính sá ch thu ế x u ấ t nh ậ p kh ẩ u c ủ a Vi ệ t Nam trong đ i ều k iệ n h ộ i nh ậ p vớ i khu v ực và th ế g iớ i”. M ục đ ích c ủa b à i viế t là n hằ m là m s á ng t ỏ mộ t ph ầ n về c h ính s á ch t huế x uấ t nhậ p kh ẩ u hiệ n h à nh và n h ững biệ n phá p nhằ m ho à n thiệ n c hí nh s á ch thuế x uấ t nh ậ p khẩ u ở V iệ t Nam trong đ iề u kiệ n h ộ i nhậ p vớ i k hu vực và t hế g iớ i. D o thờ i gian c ó hạ n và t r ì nh đ ộ c ò n hạ n chế c h í nh v ì vậ y b à i viế t khô ng tr á nh khỏ i c ó n h ữ ng thiêú s ó t, r ấ t mong nhậ n đ ư ợ c s ự gó p ý c ủa cá c thà y c ô giá o đ ể bà i viế t ho à n thiệ n hơ n. E m xin ch â n thà nh c ả m ơn! 4
I .Thương mạ i qu ốc tế t rong b ối cả nh hội nhậ p và t oàn cầ u hoá : 1 . S ự h ình th à nh cá c khu v ực m ậ u d ịch t ự d o và cá c tổ c h ứ c th ương m ạ i qu ố c tế : T r ê n thế g iớ i, xu hướ ng quố c t ế ho á đ ang tr ở nê n ng à y c à ng mạ nh mẽ . C á c nướ c c ó xu hướ ng hợ p tá c vớ i nhau đ ể c ù ng phá t triể n, đ ặ c biệ t là t rong thươ ng mạ i. Chí nh v ì lẽ đ ó c ác t ổ c hức th ươ ng mạ i mang t ính k hu vực và q uố c tế đ ược thà nh lậ p ngà y c à ng nhiề u. T ổ c hức th ươ ng mạ i qu ố c t ế q uan tr ọ ng nhấ t tr ê n thế giớ i hiệ n nay là W TO. WTO là mộ t t ổ c h ức qu ố c t ế ra nhằ m mụ c đ ích phố i hợ p hà nh đ ộ ng c ủa c á c quố c g ia trong nỗ lực chung là tiế n tớ i t ự d o ho á t hươ ng mạ i to à n c ầ u. WTO đ ượ c hì nh thà nh nhờ k ế t quả q uả c ủa v ò ng đ à m phá n mậ u d ịch U ruguay vớ i mụ c đ ích n â ng cao c ơ c hế c ủa GATT. WTO k ế t hừa và c ủng c ố c á c chức n ă ng c ủa GATT. C ụ t hể : M ộ t là , ch ức nă ng t ổ c hức c ác cuộ c đ à m phá n mậ u d ịch đ a biê n. Hai là , đề ra nhữ ng quy t ắ c mớ i v ề t hươ ng mạ i v à đ ả m b ả o c á c nướ c t hà nh viê n phả i thực hiệ n nh ững quy t ắ c đ ó . Ba là , giả i quyế t c ác mâ u thuẫ n và t ranh chấ p mậ u d ịch quố c t ế. Bố n là , phá t triể n n ề n kinh t ế t h ị t r ườ ng. Đ ể n ề n kinh t ế t hị t r ườ ng ho ạ t đ ộ ng v à nâ ng cao hiệ u qu ả ho ạ t đ ộ ng c ủ a nó . WTO ho ạ t đ ộ ng d ựa trê n hai nguy ê n t ắ c quan trọ ng. Đ ó là : S ự đ ố i x ử k h ô ng phâ n biệ t. Nguyê n t ắ c n à y đ ượ c á p d ụng b ằ ng hai lo ạ i đ ã i ngộ s ong song, là đ ã i ng ộ t ố i huệ q uố c và c á ch đ ố i xử q u ố c gia. N guyê n t ắ c th ứ hai là b ả o hộ sả n nghiệ p b ằ ng thuế q uan. Ngo à i ra c ò n mộ t s ố nguy ê n t ắ c như : ổ n đ ị nh thươ ng m ạ i, t ă ng c ườ ng c ạ nh tranh là nh mạ nh.v..v. T heo xu h ướ ng c ủa thờ i đ ạ i ở Đ ô ng Nam Á c ó mộ t t ổ c hức thươ ng mạ i đ ượ c thà nh lậ p từ r ấ t s ớ m. Đ ó là ASEAN (Hiệ p hộ i c á c quố c gia Đ ô ng Nam Á ). Đ ượ c thà nh lậ p tr ê n c ơ s ở t uy ê n b ố Bă ng C ố c ngà y 0 8/08/1967 c ủa hộ i ngh ị n go ạ i tr ưở ng nă m n ướ c thuộ c khu vực Đ ô ng 5
N am Á: Th á i Lan, Malayxia, Singapo, Philippin v à I ndonexia. ASEAN đ ượ c thà nh lậ p vớ i mục đ ích: Th úc đ ẩ y s ự t ă ng tr ưở ng kinh t ế , tiế n b ộ xã hộ i v à p há t triể n v ă n ho á t rong khu v ực; th úc đ ẩ y ho à b ì nh ổ n đ ị nh trong k hu vực; duy tr ì s ự hợ p t á c chặ t chẽ , c ù ng c ó lợ i v ớ i c á c t ổ c hức qu ố c t ế; X â y d ựng Đ ô ng Nam Á t h à nh khu vực ho à b ì nh, t ự d o, th ị nh v ượ ng v à t rung lậ p khô ng c ó s ự can thiệ p t ừ bê n ngo à i v ớ i b ấ t k ỳ h ình thức nà o. N guyê n t ắ c ho ạ t đ ộ ng c ủ a ASEAN. M ộ t là , t ô n tr ọ ng đ ộ c lậ p, chủ q uyề n, to à n v ẹ n lã nh thổ và b ả n s ắ c d â n t ộ c c ủa t ất c ả cá c quố c gia. Hai là , t ô n tr ọ ng quy ề n c ủa m ọ i qu ố c gia đ ượ c t ồ n t ạ i mà k h ô ng c ó s ự c an thiệ p, lậ t đ ổ ho ặ c áp b ức t ừ bê n ngo à i. Ba là , khô ng can thiệ p và o c ô ng việ c nộ i b ộ c ủ a nhau. Bố n là , giả i quyế t b ấ t đ ồ ng ho ặ c tranh chấ p b ằ ng biệ n phá p ho à b ình. N ă m là , t ừ b ỏ việ c đe do ạ ho ặ c s ử d ụng v ũ lực. S á u là , hợ p tá c vớ i nhau mộ t c á ch c ó hiệ u qu ả . N go à i hai t ổ c hức tr ê n hiệ n nay tr ê n thế g iớ i t ồ n t ạ i r ấ t nhiề u c á c t ổ c hức th ươ ng mạ i mang t í nh quố c t ế v à k hu vực nh ư : APEC (Nhó m hợ p t á c kinh t ế C hâ u Á T há i B ì nh D ươ ng).v..v.Hay nhữ ng hiệ p đ ịnh chung về t hươ ng mạ i, nh ư: Hiệ p đ ị nh thươ ng m ạ i Việ t Nam- Hoa K ỳ, hiệ p đ ịnh về k hu vực mậ u d ịch t ự d o B ắc M ỹ (NAFTA). H iệ n nay việ c hợ p t á c giữa c á c quố c gia đ ể g iả i quyế t c á c vấ n đ ề c hung th ườ ng thô ng qua h ì nh th ức đ ố i tho ạ i c ó t hể là s ong phươ ng ho ặ c đ a phươ ng. Trong th ươ ng mạ i c ũ ng vậ y c á c nướ c thườ ng đ à m phá n vớ i n hau đ ể k ý k ế t c ác hiệ p đ ịnh th ươ ng mạ i chung, t ừ đ ó t hà nh lậ p nê n c á c t ổ c hức thươ ng mạ i. C á c nướ c khá c c ó n hu c ầ u s ẽ xin ra nhậ p c á c t ổ c hức đ ó và xu hướ ng hộ i nhậ p trở n ê n phổ b iế n. Việ c hộ i nhậ p đ ặ t ra cho c á c qu ố c gia n hữ ng thờ i c ơ n hư ng c ũ ng khô ng ít th á ch th ức. Khi là t hà nh v iê n c ủa c á c tổ c hức th ươ ng mạ i, c á c qu ố c gia đ ượ c h ưở ng c á c ưu đ ã i về n hiề u mặ t, t ạ o đ iề u kiệ n đ ể p h á t triể n nề n kinh t ế t rong nướ c. Tuy nhiê n, c á c qu ố c gia mu ố n tr ở t hà nh c á c quố c gia th à nh viê n p hả i c ó đ ầ y đ ủ đ iề u k iệ n và p h ả i tho ả mã n đ ượ c nhữ ng y ê u c ầ u r ấ t cao c ủa c ác tổ c hức mà họ mu ố n ra nhậ p. Chí nh v ì vậ y c á c quố c gia tham gia quá t r ình hộ i nhậ p 6
t hườ ng phả i đ ố i mặ t vớ i mộ t vấ n đ ề đ ó là c ả i t ổ nề n kinh t ế t rong nướ c c ho phù h ợ p vớ i yê u c ầ u mà c á c t ổ c h ức đ ó đặ t ra. 2 . Th ương m ạ i Việ t Nam trong ti ến tr ình h ộ i nh ậ p: 2 .1. M ụ c ti ê u c ủ a Vi ệt Nam trong ti ế n tr ì nh hộ i nh ậ p th ươ ng m ạ i khu v ự c và q u ố c t ế : M ộ t là , nhằ m t ạ o ra nhữ ng c ơ hộ i mớ i, lộ t r ì nh mớ i cho s ự p há t t riể n đ ấ t nướ c. H ai là , nhằ m liê n k ế t c á c nguồ n lực trong nướ c và ngo à i nướ c mộ t c á ch c ó c họ n lọ c, c ó đ ịnh h ướ ng đ ể p há t triể n kinh t ế , xâ y d ự ng đ ấ t nướ c, đ ổ i mớ i c ô ng ngh ệ , chuyể n d ịch cơ c ấ u theo hướ ng CNH -H Đ H. B a là , k ế t nố i giữa th ị t r ườ ng trong nướ c và q uố c t ế , kinh tế q uố c g ia vớ i nề n kinh t ế k hu vực và t hế giớ i. 2 .2. H ộ i nh ậ p kinh tế k hu v ực và th ế g iớ i, th ờ i cơ và thá ch th ứ c: H ộ i nhậ p thườ ng đ ượ c hiể u nh ư là mức đ ộ c ủa cá c ho ạ t đ ộ ng giao t hươ ng. Nh ư ng thực ra hộ i nhậ p khô ng ph ả i là vấ n đ ề k im nghạ ch ho ặ c n gay c ả v iệ c giao thươ ng v ớ i a i. Hộ i nhậ p chí nh là s ự t ự d o giao th ương . V í d ụ M ỹ c ó mức đ ộ hộ i nhậ p cao vì d oanh nhâ n M ỹ đ ượ c t ự d o giao t hươ ng v ớ i n ướ c ngo à i, như ng mức đ ộ g iao thươ ng t ươ ng đ ố i c ủa h ọ (t ỷ lệ k im ngh ạ ch xuấ t nhậ p khẩ u GDP) lạ i thấ p; trong khi đ ó t ỷ lệ t ươ ng ứng c ủa V iệ t Nam khá c ao (kho ả ng 50% GDP) nh ưng Việ t Nam khô ng đ ượ c xem là m ộ t n ướ c c ó mức đ ộ hộ i nhậ p cao. Hộ i nh ậ p s ẽ c ó tá c độ ng hạ t hấ p ho ặ c hu ỷ b ỏ c á c r à o cả n gâ y khó k hă n và hạ n chế s ự t ự d o c huyể n d ịch c ủa hà ng ho á c ũng như c on ngườ i, t ạ o nê n mộ t s ự nă ng đ ộ ng mớ i là m cho mọ i ngườ i tham gia cuộ c chơ i đ ề u c ó lợ i. H iệ n nay, tr ê n th ế g iớ i, xu h ướ ng quố c t ế ho á đ ang tr ở nê n phổ b iế n. N ó mang lạ i c ơ hộ i và k h ô ng ít thá ch th ức đ ố i vớ i nề n kinh t ế c á c nướ c. T r ướ c hế t nó k hai thá c lợ i thế c ạ nh tranh giữa c á c nướ c( lao đ ộ ng, t à i n guyê n thiê n nhiê n, v ă n ho á , truyề n th ố ng, mức đ ộ p h á t triể n...). Theo đ ó t hì k hô ng c ó nướ c nà o c ó lợ i thế t uyệ t đ ố i về mọ i mặ t, ngay c ả c á c c ườ ng quố c kinh t ế lớ n nhấ t nh ì t hế g iớ i. M ỗ i quố c gia đ ề u c ó lợ i th ế s o s á nh khá c nhau v ì mỗ i nướ c đ ề u c ó đ iề u kiệ n t à i nguyê n thiê n nhiê n k h á c nhau. Do đ ó, mỗ i n ướ c đề u c ó vai tr ò t ích c ực trong hộ i nhậ p. 7
C ó t hể đ ơ n c ử n h ư t r ườ ng hợ p c ủa Việ t Nam và T rung Quố c. Quan hệ ngo ạ i thươ ng c ủa Việ t Nam và T rung Quố c là q uan hệ hà ng d ọ c( Việ t N am xuấ t khẩ u n guyê n liệ u, nô ng lâ m thuỷ s ả n, và nh ậ p khẩ u hà ng c ô ng n ghiệ p). Những mặ t h à ng ở nhó m A là l ĩ nh vực Việ t Nam c ó lợ i th ế s o s á nh. C ò n Trung Quố c th ì c ó lợ i th ế s o s á nh ở n hữ ng mặ t h à ng thuộ c n h ó m B. T uy nhiê n hộ i nhậ p đ ặ t ra mộ t cuộ c chiế n khô ng khoan nhượ ng t r ê n mọ i mặ t c ủ a đ ờ i s ố ng kinh t ế . N ó đ ặt c á c chủ t hể c ủ a c á c nề n kinh t ế t r ướ c t ình th ế p hả i c ạ nh tranh đ ể t ồ n tạ i và p há t triể n. V ậ y t ạ i sao Việ t Nam quyế t đ ị nh hộ i nh ậ p? N gh ị q uyế t 07 c ủa B ộ C h ính tr ị c h í nh l à c â u tr ả lờ i. Hộ i nhậ p s ẽ đ em lạ i nhiề u c ơ hộ i phá t triể n c ó t ầ m v ó c chiế n lượ c lâ u d à i, nế u ch ú ng t a biế t t ổ c hức và c huẩ n b ị t ố t đ ể đ ươ ng đ ầ u v ớ i nhữ ng thá ch th ức mớ i. 2 .3. Tiế n tr ì nh h ộ i nh ậ p kinh t ế c ủ a Việ t Nam v ớ i khu v ự c v à th ế g iớ i: V à o nă m 1993, hiệ p đ ị nh khung v ề h ợ p t á c Việ t Nam- EU đ á nh d ấ u b ướ c phá t triể n quan tr ọ ng trong quan hệ t h ươ ng mạ i giữ a hai b ê n. H iệ p đ ị nh về b u ô n b á n hà ng d ệ t may gi ữa Việ t Nam và E U đ ượ c k ý t ắ t c uố i thá ng 12 nă m 1992 và b ắt đầ u c ó hi ệ u lực t ừ 0 1/01/1993. T iế p đ ó , và o ng à y 01/10/1996 Việ t Nam ra nh ậ p hiệ p h ộ i c á c quố c g ia Đ ô ng Nam Á ( ASEAN). N ộ i dung ch ính là v iệ c th ực hiệ n chươ ng t r ì nh ư u đ ã i thuế q uan c ó h iệ u lực chung CEPT, đ ể t h à nh lậ p mộ t th ị t r ườ ng khu vực r ộ ng lớ n và mở c ửa vớ i mức thuế q uan thấ p (t ừ 0 - 5%), xo á b ỏ c á c hà ng r à o thươ ng mạ i cho c á c nướ c th à nh viê n. G ầ n đ â y, Việ t Nam và Hoa K ỳ vừa k ý k ế t hiệ p đ ị nh th ươ ng mạ i V iệ t Nam- Hoa K ỳ. M ở r a mộ t th ờ i k ỳ mớ i trong quan hệ k inh t ế g iữa V iệ t Nam và M ỹ. T ạ o đ iề u kiệ n cho hà ng ho á V iệ t Nam xâ m nh ậ p và o t h ị t r ườ ng M ỹ , mộ t th ị t rườ ng lớ n và q uan tr ọ ng b ậ c nhấ t thế giớ i. N go à i ra Việ t Nam c ò n k ý n hiề u hiệ p đ ị nh th ươ ng mạ i song p h ươ ng vớ i nhiề u nướ c, đ ặ t quan h ệ b u ô n b á n vớ i nhiề u n ướ c và t ham d ự n hiề u diễ n đ à n kinh t ế q uan tr ọ ng. I I.Chí nh sách thuế xu ất nhậ p kh ẩu ở Việ t Nam : 8
1 .Thu ế x u ấ t nh ậ p kh ẩ u và q u á t r ình h ình th à nh và p h á t tri ển củ a t hu ế x u ấ t nh ậ p kh ẩ u ở V iệ t Nam : Thuế xuấ t nh ậ p khẩ u ph á t sinh khi c ó s ự c huyể n d ịch hà ng ho á q ua c ửa khẩ u và k hu chế x uấ t. Đ ố i t ượ ng n ộ p thuế là t ấ t cả hà ng ho á đ ượ c phé p x uấ t nhậ p kh ẩ u qua biê n giớ i và hà ng ho á n go à i th ị t r ườ ng mua b á n vớ i k hu ch ế x uấ t. H à ng vậ n chuyể n quá c ả nh, hà ng chuy ể n khẩ u và hà ng nhâ n đ ạ o khô ng thuộ c diệ n ch ịu thuế . Trong th ờ i k ỳ n ề n kinh t ế V iệ t Nam vậ n h à nh theo c ơ c hế tậ p trung q uan liê u bao c ấ p, s ự g iao lư u buô n b á n vớ i c á c nướ c tr ê n th ế g iớ i r ấ t k é m p há t triể n nê n thuế x uấ t nhậ p khẩ u khô ng quan trọ ng. Luậ t thuế xu ấ t nhậ p k hẩ u đ ượ c ban hà nh và o 01 - 01 - 1988 đ ánh d ấ u b ướ c đầ u tiê n trong việ c lậ p ra h ệ t hố ng thuế xuấ t nh ậ p khẩ u bao tr ù m to à n b ộ . Biể u thuế b an đ ầ u c ó n hiề u đ iể m đ ã đ ư ợ c hợ p lý ho á và o n ă m 1992, b ằ ng c á ch á p d ụng h ệ t hố ng đ ồ ng b ộ h o á ( HS) c ủa phâ n lo ạ i thu ế và mộ t biể u thuế t ổ ng hợ p đ ã s ửa đ ổ i t o à n b ộ d ựa và o hệ t hố ng nà y c ũng đ ượ c ban hà nh c ùng n ă m đ ó . N gay t ừ đ ầ u, c ơ c ấ u thuế q uan đ ã hà m chứa mộ t thiê n v ị c h í nh s á ch c ó lợ i cho nhữ ng n gà nh và n h ữ ng s ả n phẩ m đ ịnh hướ ng th ị t r ườ ng nộ i đ ịa, đ ặ c biệ t là t rong nhữ ng ngà nh do doanh nghiệ p nh à n ướ c (DNNN) chiế m l ĩ nh. Trong đ ị nh hướ ng ch í nh s á ch lớ n nà y, việ c đ iề u ch ỉ nh c ơ c ấ u thuế q uan trong nh ữ ng nă m sau đ ó p h ả n á nh xu hướ ng gia t ă ng b ả o hộ c ó c họ n lọ c hà ng tiê u d ù ng (mỹ p hẩ m, mộ t s ố lo ạ i d ượ c ph ẩ m), nhữ ng mặ t hà ng t huộ c c ô ng đ o ạ n đ ầ u nguồ n c ó liê n quan đ ế n d ệ t may (l ụa, b ô ng, và mộ t s ố lo ạ i s ợ i) và mộ t s ố hà ng trung gian đ ư ợ c b ả o hộ đ ặc biệ t (s ả n phẩ m kim lo ạ i, xi mă ng, k í nh). Nhó m hà ng duy n hấ t cho thấ y c ó t ỷ lệ b ả o hộ b ằ ng t huế q uan trung b ì nh giả m là t hiế t b ị và mộ t s ố nhó m thực phẩ m chế b iế n. Trong nh ững nă m đ ầ u c ả i c á ch đ ị nh h ư ớ ng th ị t r ườ ng, Việ t Nam đ ã á p d ụng thuế x uấ t kh ẩ u đ ố i vớ i mộ t s ố m ặ t hà ng xu ấ t khẩ u. Đ iề u đ ó là c ơ s ở để bả o v ệ mô i tr ườ ng, b ả o vệ t à i nguyê n thiê n nhiê n, và g iữ đ ầ u và o cho s ả n xu ấ t trong nướ c. Những lo ạ i thuế nà y đ ã d ầ n đ ượ c b ã i b ỏ . Đ ế n nă m 1 998, chỉ c ò n hai s ả n phẩ m là d ầ u thô và k im lo ạ i ph ế t hả i là c h ịu thu ế x uấ t k hẩ u. 9
2.T á c d ụ ng c ủ a thu ế x u ấ t nh ậ p kh ẩ u: M ộ t là , thuế xuấ t nhậ p khẩ u là mộ t trong nh ữ ng biệ n phá p t à i c hí nh mà c á c nướ c d ùng đ ể c an thiệ p và o ho ạ t đ ộ ng ngo ạ i th ươ ng. Thuế x u ấ t nhậ p khẩ u th ực chấ t là mộ t kho ả n thu b ắ t buộ c đ iề u tiế t và o giá c ủa hà ng ho á , d ịch v ụ đ ượ c trao đ ổ i buô n b á n giữa c á c qu ố c gia mà c h ủ s ở hữ u chú ng phả i nộ p thuế c ho nhà n ướ c. H ai là , thuế c hí nh là n guồ n thu ch ủ yế u c ủa ngâ n s á ch nhà n ướ c. T hô ng thườ ng nguồ n thu t ừ t hu ế c hiế m t ừ 6 0 - 90% ngâ n s á ch. Cho nê n t huế t h ườ ng trở nê n là mộ t c ô ng c ụ q uan tr ọ ng c ủ a ch í nh ph ủ g ó p phầ n t ích c ực và o việ c đ iề u ch ỉ nh c á c mấ t c â n đ ố i lớ n trong nề n kinh t ế ; gó p p h ầ n khuyế n khích t ă ng trưở ng kinh t ế ; khuyế n khích c ạ nh tranh và mở r ộ ng c á c thà nh phầ n kinh t ế , đ ộ ng viê n khai thá c t à i nguy ê n lao đ ộ ng, n guyê n nhiê n vậ t liệ u trong n ướ c; k ích th ích nguồ n vố n khai thá c t ừ nướ c ngo à i; mở r ộ ng giao lư u hà ng ho á ...Ngo à i ra, thuế c ò n c ó tá c d ụng gó p phầ n đ ả m b ả o c ô ng b ằ ng xã hộ i, b ì nh đ ẳ ng giữa c á c th à nh ph ầ n kinh t ế ... B a là ,Việ t Nam là mộ t trong nh ững nư ớ c mà hệ t hố ng thu ế c hưa p h á t triể n th ì t hu ế x uấ t nhậ p k hẩ u đ ượ c xem là n gu ồ n thu quan tr ọ ng t rong ng â n s á ch Chí nh ph ủ. Kh ố i lượ ng thuế n hậ p kh ẩ u là c hiế m t ỷ t r ọ ng lớ n nhấ t trong to à n b ộ n guồ n thu c ủa n ướ c ta, do đặ c đ iể m là s ả n xuấ t c ô ng nghiệ p c ò n non yế u và t iê u th ụ lạ i theo xu h ướ ng chuộ ng đ ồ n go ạ i. N ê n t ố c đ ộ nhậ p khẩ u lu ô n t ă ng nhanh h ơ n t ố c độ p h á t triể n kinh t ế và vì vậ y thuế nh ậ p khẩ u c à ng trở n ê n quan tr ọ ng. Thuế nhậ p khẩ u b ả o hộ s ả n x u ấ t trong nướ c, đ ả m b ả o c á c cam k ế t v ớ i ch í nh ph ủ nướ c ngo à i, là c ô ng c ụ đ ể n hà nướ c thực hiệ n c á c chiế n lư ợ c lớ n liê n q uan t ớ i thươ ng mạ i q u ố c t ế . Thuế x uấ t nhậ p khẩ u c ò n c ó t á c d ụng khuyế n kh ích c á c doanh n ghiệ p tham gia t ích c ực và o ho ạ t đ ộ ng xu ấ t nhậ p khẩ u. 3 . Ch ính sá ch thu ế x u ấ t nh ậ p kh ẩ u ở V iệ t Nam : V ớ i mố c son l ịch s ử là Đ ạ i hộ i Đ ả ng VI c ủa Đ ả ng nă m 1986. N ề n k inh t ế V iệ t Nam b ướ c sang mộ t th ờ i k ỳ p há t triể n mớ i. V ớ i phươ ng c hâ m “Việ t Nam là m b ạ n vớ i t ấ t c ả cá c n ướ c trê n thế g iớ i” Việ t Nam 10
ng à y c à ng c ó n hiề u b ạ n hà ng buô n b á n l à m ă n, nề n kinh t ế n gà y c à ng lớ n mạ nh. Tuy nhiê n, nề n kinh t ế c ò n t ồ n t ạ i nhiề u v ấ n đ ề c ầ n t ậ p trung giả i q uyế t. M ộ t trong nhữ ng v ấ n đ ề đ ó là nh ững t ồ n t ạ i trong ch ính s á ch thuế x u ấ t nhậ p khẩ u. Trong th ờ i k ỳ s au khi xo á b ỏ c ơ c hế b ao c ấ p, Ch ính s á ch t huế x uấ t nhậ p kh ẩ u mang nặ ng t í nh b ả o hộ hà ng ho á t rong nướ c, đ iề u nà y là d ễ hiể u v ì nề n k inh tế nướ c ta lú c b ấ y giờ c ò n nhỏ yế u, lạ c hậ u, t hiế u s ức c ạ nh tranh. Việ c đ ưa ra c á c ch í nh s á ch thiê n về b ả o hộ hà ng ho á t rong nướ c và o giai đ o ạ n đ ó là t ấ t yế u. C hí nh v ì vậ y trong giai đ o ạ n nà y kim nghạ ch xuấ t nhậ p kh ẩ u c ò n thấ p, c hủ yế u t ậ p trung xuấ t k h ẩ u và n hậ p kh ẩ u vớ i c á c nướ c b ạ n hà ng c ũ n h ư L iê n X ô s au nà y là N ga hay c ác nướ c Đ ô ng Âu... K im nghạ ch nhậ p kh ẩ u trong giai đ o ạ n nà y là t h ấ p, do c ác n ướ c bạ n hà ng phả i đ ươ ng đ ầ u vớ i c ả c hính s á ch bả o h ộ hà ng ho á t rong n ướ c. Trong nh ữ ng n ă m sau đ ó , chí nh s á ch thuế x u ấ t nhậ p khẩ u c ủa Việ t N am đ ã t ừng b ướ c đ ư ợc đ ổ i mớ i đ ể p h ù hợ p vớ i t ì nh h ì nh ph á t triể n kinh t ế - xã hộ i và c h ủ t rươ ng mở r ộ ng quan h ệ k inh tế đ ố i ngo ạ i c ủa nh à nướ c t a. Nhờ đ ó , chí nh s á ch thuế x u ấ t nhậ p khẩ u đ ã gó p phầ n th úc đ ẩ y ho ạ t đ ộ ng xu ấ t n hậ p kh ẩ u, th ực hiệ n chủ t r ươ ng t ă ng nguồ n thu cho ngâ n s ách, d ầ n tr ở t h à nh c ô ng c ụ q u ả n l ý vĩ mô , khuy ế n kh ích đ ẩ y mạ nh ho ạ t đ ộ ng xuấ t nhậ p khẩ u ph ù h ợ p v ớ i ch ính s á ch m ở c ửa, chí nh s á ch phá t t riể n kinh t ế đố i ngo ạ i c ủ a nướ c ta trong t ì nh h ì nh mớ i. S au k hi gia nhậ p khu vực mậ u d ịch t ự d o ASEAN (AFTA) và c huẩ n b ị đ ể ra nhậ p WTO, việ c cơ c ấ u lạ i m ộ t c á ch c ă n b ả n h ệ t hố ng thuế q uan đ ã đ ượ c tiế n hà nh t ừ đ ầ u nă m 1999 (theo Quyế t đ ị nh 1983 c ủa B ộ T à i c hí nh, ban hà nh ngà y 11 -12 -1998). Theo c ơ c ấ u thu ế q uan mớ i t h ì b iể u t huế x uấ t nhậ p khẩ u n ướ c ta bao gồ m hai lo ạ i thuế xuấ t là t huế x uấ t ư u đ ã i và t hu ế x uấ t phổ t hô ng, đ ượ c chia thà nh ba lo ạ i thuế s uấ t (ba thuế s uấ t khá c nhau cho c ùng mộ t hạ ng mục thu ế ): Mộ t là , thuế s uấ t ư u đ ã i đ ặ c biệ t á p d ụ ng cho hà ng nhậ p khẩ u t ừ c á c nướ c thà nh viê n Hiệ p hộ i Th ươ ng m ạ i t ự d o ASEAN (thuế s uấ t ư u đ ã i c ó h iệ u lực chung, CEPT). 11
Hai là , thuế s u ấ t ưu đ ã i á p d ụ ng cho nhữ ng nướ c mà V iệ t Nam đ ượ c hưở ng quy ch ế t ố i huệ q u ố c (Liê n minh Châ u Â u, Nhậ t B ả n, h ầ u hế t c á c nướ c Châ u Á n go à i A SEAN, New Zealand, Australia và M ỹ) V ớ i đ iề u kiệ n phả i ghi r õ r à ng t ừ ng mặ t hà ng, s ố lượ ng, mức thuế s uấ t ư u đ ã i c ụ t hể . B a là , thuế s uấ t th ô ng th ườ ng đ ượ c á p d ụng cho c á c lo ạ i h à ng ho á nó i chung kh ô ng ph ụ t huộ c và o xu ấ t xứ c ủa hà ng ho á t ừ nướ c nà o, hà ng ho á t ừ mọ i nướ c d ù ng chung mộ t mức thuế .(Thuế s uấ t danh ngh ĩa cao hơ n cao h ơ n so vớ i thuế s uấ t ưu đ ã i lo ạ i hai 50% ) Đ ể k huyế n kh ích xuấ t nhậ p khẩ u, đ ặ c biệ t đ ố i vớ i việ c nhậ p khẩ u hà ng ho á p h ục v ụ c ho s ả n xu ấ t và x uấ t khẩ u, ch ính s á ch thuế x u ấ t nhậ p k h ẩ u c ò n quy đ ị nh c á c tr ườ ng hợ p đ ược miễ n giả m và h o à n lạ i thuế . Đ ã c ó s ự đ iề u ch ỉ nh đ á ng k ể t rong c ơ c ấ u thu ế q uan mớ i trong n h ững nă m qua. Thuế s uấ t trung b ì nh (khô ng gia quy ề n) đ ã t ă ng t ừ 1 2,8% n ă m 1995 lê n 13,4% nă m 1997, lê n 15,7% và o nă m 2002. S ự g ia t ă ng đ ô i ch út nà y lạ i k è m theo việ c gi ả m đ á ng k ể v ề đ ộ p h â n t á n c ủa t ừng lo ạ i thuế s uấ t riê ng biệ t xung quanh thuế s uấ t trung b ì nh; hệ s ố b iế n t hiê n đ ã g iả m t ừ 1 31% n ă m 1997 xuố ng 116,3% nă m 2002. C ơ c ấ u thuế q uan hiệ n t ạ i ch ỉ c ó 1 5 d ò ng thuế , so vớ i 35 và o nă m 1997. Thuế s uấ t t ố i đ a c ũ ng đ ã g iả m t ừ 2 00% xuố ng c ò n 120% trong giai đ o ạ n nà y, k è m t heo là g iả m s ố d ò ng thuế nằ m ở mức cao nhấ t c ủa biể u thuế . Cho đ ế n đ ầ u nă m 2002, chỉ c ó 1 ,1% t ổ ng s ố d ò ng thu ế ( 74 trong t ổ ng s ố 6 296) là c ó t huế s uấ t tr ê n 50%.( S ố l iệ u đ ượ c lấ y t ừ b a b ả ng HS ch ính: HS22( đ ồ uố ng, r ượ u mạ nh và d ấ m), HS24( thu ố c lá s ợ i và t huố c lá c hế b iế n), H S87 (phươ ng tiệ n giao thô ng trừ đ ườ ng s ắ t). V iệ c giả m đ ộ p hâ n t á n c ủa thuế q uan và o n ă m 2002 so vớ i nă m 1 997 chủ y ế u là d o đ iề u ch ỉnh lạ i mộ t s ố t huế s u ấ t ở mức giữa, theo hướ ng t ă ng thuế s uấ t. V í d ụ, nhữ ng d ò ng thuế c ó t huế s uấ t trong kho ả ng 1 2% - 28% (c ó bao gộ p) đ ã b iế n mấ t trong n ă m 2002. Kè m theo là g ia t ă ng nh ữ ng thuế s uấ t 30% - 50% (c ó b ao gộ p), trướ c đ â y là 2 0% - 30%. k h ô ng c ó t hay đ ổ i g ì đ á ng k ể t rong phâ n b ổ t hu ế s uấ t ở mức th ấ p (0% - 10%) M ột phầ n ba s ố d ò ng thuế v ẫ n c ò n c ó mứ c thuế s uấ t b ằ ng 0. 12
Việ c phâ n b ổ t hu ế s uấ t giữa c á c b ả ng HS th ể h iệ n t í nh leo thang t rong c ơ c ấ u thuế c ủa Việ t Nam, trong đ ó s ả n phẩ m cuố i c ù ng (ch ủ yế u là h à ng tiê u d ù ng) c ó t ỷ lệ b ả o hộ c ao, trong khi hà ng trung gian c ó t huế s uấ t b ằ ng 0 ho ặ c thuế s uấ t thấ p. M ức thuế đ ặ c biệ t cao đ ố i v ớ i th ực p h ẩ m và nô ng s ả n v à mộ t s ố hà ng tiê u d ùng (nhấ t là q uầ n á o, giầ y d é p, s ả n ph ẩ m s ứ, và đ ồ d a). Đ iề u quan tr ọ ng c ầ n lưu ý là t rong khi thuế đ á nh v à o hà ng trung g ian th ườ ng thấ p hơ n so vớ i s ả n ph ẩ m cuố i c ù ng, hà ng trung gian nhậ p k h ẩ u đ ể là m đ ầ u và o cho nh ững nghà nh mà V iệ t Nam c ó lợ i th ế c ạ nh t ranh xu ấ t khẩ u thườ ng cao hơ n nhiề u so vớ i nh ững đ ầ u và o cho nhữ ng n ghà nh c ạ nh tranh v ớ i nhậ p khẩ u. V í d ụ : s ợ i đ ể d ệ t v à d ệ t kim chị u thuế n h ậ p khẩ u là 4 0%. Hầ u hế t nh ữ ng thu ế s uấ t thấ p ho ặ c b ằ ng khô ng á p d ụ ng cho nhữ ng mặ t h à ng ch ủ yế u do khu vực doanh nghiệ p Nhà nướ c s ử d ụng là m đ ầ u v à o cho s ả n xuấ t h à ng trung gian ho ặ c thà nh phẩ m do t h ị t r ườ ng nộ i đ ịa. K hi so s á nh c ơ c ấ u thuế q uan danh ngh ĩa hiệ n t ạ i c ủa Việ t Nam vớ i T rung Quố c, Indonesia,Philippines, Malaysia v à T há i Lan. Thuế s uấ t t rung b ì nh c ủa Việ t Nam (theo b ì nh qu â n đ ơ n giả n v à g ia quyề n theo lượ ng nh ậ p khẩ u) là n gang v ớ i Trung Quố c và Th á i Lan, nh ưng cao hơ n n hiề u so vớ i ba nướ c c ò n lạ i. Đ iề u suy luậ n nà y c ũ ng đ ú ng cho hà ng c ô ng nghiệ p chế t ạ o và hà ng n ô ng s ả n nhậ p khẩ u. Tuy nhiê n, c ơ c ấ u thuế q uan c ủa Việ t Nam cho đ ế n nay t ỏ r a c ó đ ộ p hâ n t á n cao nh ấ t (chê nh lệ ch xa so vớ i mức t huế trung b ì nh) so v ớ i nă m n ướ c kia. V iệ c thay đ ổ i ch í nh s á ch thuế x u ấ t nhậ p kh ẩ u đ ã mang lạ i mộ t s ố k ế t quả k h ả q uan. So vớ i n ă m 1994, n ă m tr ướ c khi Việ t Nam ra nhậ p A SEAN, kim ngạ ch xu ấ t khẩ u nă m 2001 c ủa Việ t Nam sang c á c nướ c k h á c thuộ c ASEAN đ ạ t tr ê n 2 ,55 t ỷ U SD, lớ n gấ p 2,8 lầ n. C ò n kim n ghạ ch nhậ p khẩ u t ừ c á c nướ c kh á c trong hiệ p hộ i đ ạ t kho ả ng 4,12 t ỷ U SD gấ p hơ n 2,3 lầ n. I II. Nhữ ng ưu điể m, nhữ ng hạ n chế và cá c giải phá p nhằ m h oàn thi ện chính sách thuế xu ấ t nh ập khẩ u c ủa Việ t Nam t rong điề u ki ệ n hội nhậ p với khu vực và t hế giớ i hiệ n nay: 13
1. Nh ững ưu đ i ể m củ a thu ế x u ấ t nh ậ p kh ẩ u ở V i ệ t Nam hi ện nay: C hí nh s á ch thu ế x uấ t khẩ u, thuế n hậ p khẩ u hiệ n h à nh hiệ n nay đ ã c ó nhiề u thay đ ổ i c ă n bả n và h o à n thiệ n hơ n tr ướ c đâ y. C ụ t hể : B iể u thuế x uấ t khẩ u, n hậ p kh ẩ u hiệ n h à nh đ ượ c xâ y d ựng tr ê n c ơ s ở danh m ục đ iề u ho à (HS) 1996 c ủa H ộ i đ ồ ng hợ p t á c hả i quan thế giớ i, đ ã b ướ c đầ u t ạ o đ iề u kiệ n thu ậ n lợ i cho việ c ph â n lo ạ i h à ng ho á d ựa tr ê n c ấ u t ạ o, đặ c đ iể m c ủa hà ng ho á ...gó p phầ n là m cho chí nh s á ch thu ế x uấ t n h ậ p khẩ u d ầ n d ầ n phù hợ p vớ i thô ng lệ q uố c t ế. T huế s uấ t thuế x uấ t khẩ u, thuế n hậ p khẩ u đ ượ c thiế t k ế h ợ p lý hơ n. Hiệ n nay đ ố i vớ i phầ n lớ n hà ng xu ấ t khẩ u c ó t huế s uấ t 0%, tr ừ mộ t s ố h à ng như d ầ u thô , mộ t s ố lo ạ i qu ặ ng và s ong mâ y. Thuế n hậ p khẩ u đ ượ c quy đ ị nh c ó 3 mức là t hu ế s uấ t ưu đ ã i, thu ế s uấ t th ô ng th ườ ng và t huế s uấ t ưu đ ã i đ ặ c biệ t để áp d ụng trong nhữ ng trườ ng hợ p khá c nhau t u ỳ t hu ộ c và o mức đ ộ q uan hệ t h ươ ng mạ i gi ữa Việ t Nam vớ i c á c nướ c, t ạ o thuậ n lợ i trong đ à m ph á n về t huế , ph ù hợ p vớ i c á c quy đ ị nh quố c t ế mà n ướ c ta cam k ế t th ực hiệ n. Theo t à i liệ u c ủ a B ộ T hươ ng mạ i, hiệ n nay Việ t Nam đ ã c ó t ho ả t huậ n về đ ố i xử ưu đ ã i đ ặ c biệ t trong quan hệ t hươ ng mạ i vớ i mộ t s ố nướ c trong khu v ực như : Brunei, Indonesia, Là o, M alaysia, Myanmar, P hilipines, Singapore, Thá ilan. N ướ c ta đã c ó t ho ả t huậ n về đ ố i x ử tố i huệ q uố c trong quan h ệ t h ươ ng mạ i vớ i 66 n ướ c tr ê n t hế giớ i. M ức thu ế n hậ p khẩ u t ố i đ a c ó xu h ướ ng giả m, hiệ n nay m ức t ố i đ a hạ x uố ng c ò n 60%. S ố l ượ ng mức thuế đ ượ c giả m t ừ 2 5 xu ố ng c ò n 18 mức, mức đ ộ p hâ n t á n giữa c á c mức thuế giả m d ầ n. Ngo à i việ c giả m s ố lượ ng c á c mặ t hà ng ch ị u s ự q uả n l ý g i á t ố i thiể u c ủa Nhà n ướ c xuố ng c ò n 15 mặ t hà ng, Nhà n ướ c c ò n quy đ ịnh b ỏ á p d ụ ng giá t ố i thiể u đ ố i vớ i t ấ t c ả c á c mặ t h à ng nhậ p khẩ u c ủ a c á c doanh nghiệ p c ó vố n đ ầ u t ư nướ c ngo à i. C ô ng t á c quả n l ý t h ực thi ch í nh s á ch thuế x u ấ t nh ậ p khẩ u đ ượ c ho à n thiệ n hơ n. Quy tr ì nh thu thuế x uấ t nhậ p khẩ u mớ i đ ượ c ban hà nh c ó h iệ u lực t ừ 0 1.01.1999. Theo quy tr ình n à y, c á c thủ t ục hả i quan đ ượ c 14
thực hiệ n n hanh chó ng, c ô ng khai, đ ả m b ả o thô ng tho á ng, nhanh chó ng và t huậ n tiệ n t ạ o đ iề u kiệ n tố t cho ho ạ t độ ng xuấ t nhậ p khẩ u. D o h ệ t hố ng chí nh s á ch, c ơ c hế q uả n l ý t rong lĩ nh vực xu ấ t nhậ p k h ẩ u đ ượ c c ả i tiế n theo hướ ng nà y c à ng đ ơ n giả n, thô ng tho á ng hơ n đ ã c ó t á c d ụng t ích c ực th ú c đ ẩ y s ả n xuấ t xuấ t kh ẩ u t ă ng nhanh và h ướ ng n h ậ p khẩ u ph ục vụ t ố t cho s ả n xuấ t và đ ờ i s ố ng. Trong thờ i gian qua kim n ghạ ch xuấ t nhậ p khẩ u ngà y c à ng t ă ng. T ổ ng kim nghạ ch xuấ t nhậ p khẩ u c ủ a Việ t Nam th ờ i gian qua 1 995 1 996 1 997 1 998 X uấ t khẩ u 5 .459 7 .256 9 .145 1 .861 N hậ p khẩ u 8 .155 1 1.144 1 1.622 1 1.494 2 .707 9 .888 2 .477 2 .133 C á n câ n t hươ ng mạ i Ngu ồ n: Th ố ng k ê h ả i quan -T ổ ng cụ c h ả i quan. T h ị t ru ờ ng xuấ t khẩ u c ủa nướ c ta đ ượ c m ở rộ ng và ng à y c à ng t ă ng so vớ i tr ướ c đ â y. Nhiề u thị t r ườ ng xuấ t nhậ p khẩ u đ ã đ ượ c mở ra như t h ị t r ườ ng Liê n minh Châ u Âu(EU), Nh ậ t B ả n, Hồ ng Kô ng, Trung quố c, A ustralia, Trung c ậ n đ ô ng, Ch â u Phi và c á c nướ c Đ ô ng Nam Á . Đ ế n nay V iệ t Nam đ ã đ ặ t quan hệ b uô n b á n v ớ i 105 quố c gia, trong đ ó c ó 1 0 quố c g ia là b ạ n hà ng lớ n nhấ t chiế m tr ê n d ướ i 75% t ổ ng kim ngh ạ ch xuấ t k h ẩ u, nhậ p khẩ u. Hà ng Việ t Nam đ ã t ừng b ướ c th â m nhậ p th ị t r ườ ng M ỹ, hiệ n nay ta đ ang khô i ph ụ c lạ i th ị t r ườ ng truyề n thố ng đ ố i vớ i c á c nướ c thuộ c Liê n X ô c ũ và Đ ô ng Â u... C ó t h ể nó i r ằ ng ch ính s á ch t huế x u ấ t kh ẩ u, thu ế n hậ p khẩ u đ ã c ó t á c đ ộ ng t ích c ực trong việ c quả n l ý ho ạ t đ ộ ng xuấ t nhậ p kh ẩ u, mở r ộ ng q uan hệ k inh t ế đ ố i ngo ạ i, nâ ng cao hiệ u quả ho ạ t đ ộ ng xuấ t nhậ p khẩ u, gó p phầ n ph á t triể n, b ả o v ệ sả n xuấ t trong n ướ c, hưó ng d ẫ n tiê u d ù ng và t ạ o nguồ n thu cho ng â n s á ch Nhà n ướ c. 2 . H ạ n ch ế : 15
M ặ c d ù đ ã c ó nhữ ng n ỗ lực đ á ng k ể gầ n đ â y nhằ m hợ p l ý ho á c ơ c ấ u thuế q uan, như ng c ơ c ấ u thuế x uấ t nhậ p khẩ u vẫ n c ò n c ó n hiề u hạ n c hế : M ộ t là , ch ưa đ á p ứng đ ượ c yê u c ầ u th ực hiệ n h ướ ng mạ nh v ề x uấ t k h ẩ u. H ai là , chưa ph ù h ợ p vớ i chiế n lượ c phá t triể n nề n kinh t ế n hiề u t hà nh phầ n B a là , chưa ph ù hợ p vớ i th ô ng lệ và c á c nguyê n t ắ c c ủa c á c t ổ c hức q u ố c t ế mà nướ c ta đã và s ẽ hộ i nhậ p. B ố n là , trong t ổ c h ức thực hiệ n ch ính s á ch thuế x uấ t nhậ p khẩ u c ò n nhiề u b ấ t cậ p. C ụ th ể 2 .1.Biểu thu ế : V iệ c ban hà nh biể u thuế xuấ t khẩ u, nh ậ p kh ẩ u (xuấ t nhậ p khẩ u) h iệ n hà nh là c h ưa ph ù hợ p: thuế s uấ t d à n tr ả i quá r ộ ng, thuế x u ấ t nhậ p k h ẩ u do gá nh ch ị u nhiề u m ục tiê u bao gồ m c ả k inh t ế , vă n ho á và xã hộ i, c ho ch í nh s á ch thuế x uấ t n hậ p kh ẩ u n ằ m trong h ê t hố ng thu ế vớ i t í nh c hấ t là c ô ng c ụ đ iề u tiế t trong tay Nhà n ướ c. Do vậ y, mà c ơ c ấ u thuế t rở nê n ph ức tạ p, tr ùng lặ p và n hiề u mức thu ế q uy đ ịnh quá c hi tiế t. M ộ t và i mức thu ế rấ t s á t nhau, đ ặ c biệ t là t huế n hậ p kh ẩ u: 0,5%, 1%, 2%, 3 %, 5 %, 6%, 7%, 10%.......38%, 40%. C ó t hể hiể u c ó nhiề u mức thu ế c hi tiế t n h ư t h ế là d o phả i th ực hiệ n nhiề u mục tiê u kinh t ế - xã hộ i, nhiề u tr ườ ng hợ p b ả o hộ đ ế n t ừng doanh nghiệ p s ả n xuấ t trong t ừ ng nhó m doanh n ghiệ p trong n ướ c. Đ iề u n à y là m cho biể u thuế mấ t t ính t ậ p trung, quá n hiề u mức thuế là m cho c ơ c ấ u thu ế p h ức t ạ p mộ t c á ch khô ng c ầ n thiế t. T huế d à n tr ả i là c ó hạ i- t hậ m ch í t ai h ạ i hơ n mức thu ế s uấ t cao như ng k h ô ng thố ng nhấ t v ì c h ú ng là m ngu ồ n v ố n đ ưa và o ho ạ t đ ộ ng khô ng c ó h iệ u quả . V iệ c ban hà nh b iể u thuế n hậ p khẩ u hi ệ n nay c ó q uá n hiề u mứ c t huế s uấ t d ướ i 5% là m cho k ế t quả t hu và o ngâ n s á ch b ị hạ n chế , d ồ n gá nh nặ ng v ề yê u c ầ u đ ộ ng viê n ngâ n s á ch nhà nướ c cho c á c mặ t hà ng k h á c. Biể u thu ế n h ậ p khẩ u mặ c d ù q uy đ ị nh theo khung thu ế s uấ t t ạ o 16
đ iề u k iệ n cho việ c quy đ ị nh mức thuế s uấ t đ ư ợ c linh ho ạ t nh ư ng lạ i d ẫ n đ ế n thiế u ổ n đ ị nh, là m cho doanh nghiệ p thiế u yê n t â m trong việ c đ ầ u t ư p h á t triể n s ả n xuấ t v à nhậ p khẩ u. 2 .2.Thu ế n h ậ p kh ẩ u bao g ồ m nhi ều th ứ thu ế, c ả t huế d oanh thu c ả t huế t iê u th ụ đ ặ c biệ t, thu ế g iá t r ị g ia t ă ng nê n thuế s uấ t r ấ t cao (như r ượ u, bia t ừ 1 00 -150%, ô t ô t ừ 5 0% - 200%...). Tuy c ó t huậ n tiệ n là t ậ p t rung như ng khô ng ph ù hợ p vớ i thô ng l ệ q uố c tế , d ễ b ị h iể u lầ m là hạ n c hế hà ng n ướ c ngo ạ i nh ậ p khẩ u vao Việ t Nam. 2 .3.Thu ế su ấ t cao v à q u á c ao đá nh và o mộ t s ố mặ t hà ng tiê u d ù ng trong n ướ c chưa s ả n xuấ t đ ượ c ho ặ c sả n xuấ t ch ưa đ ủ đ ã k huyế n k h ích t ì nh trạ ng bu ô n lậ u và tr ố n thu ế c ủa cá c doanh nghiệ p. Nhiề u p h ươ ng th ức tr ố n thuế đ ư ợ c s ử d ụng k ể c ả hố i lộ c á n b ộ hả i quan và k ế t hợ p vớ i nhiề u hiệ n t ượ ng tiê u c ực kh á c. Biể u thuế n hậ p khẩ u c à ng c ó n hiề u t ầ ng, nhiề u s ự p hâ n biệ t chiế u c ố t heo mụ c tiê u hỗ t rợ p há t triể n k inh t ế hay hạ n chế t iê u th ụ đ ề u là c hỗ d ựa cho hiệ n t ượ ng tiê u c ực. Việ c g iả m xuấ t nhậ p khẩ u tiể u nghạ ch đ ã p hầ n nà o hạ n chế h iệ n t ượ ng tiê u c ực theo c á c c ửa kh ẩ u biê n giớ i r ấ t khó k iể m so á t. 2 .4. Việ c ban h à nh bi ểu thu ế vớ i nhi ề u thứ t huế s u ấ t cao, thấ p c ò n c ă n c ứ và o m ục đ ích s ử d ụ ng ch ứ k hô ng theo t í nh ch ấ t hà ng ho á . V ì vậ y nhiề u mặ t hà ng c ó c ùng tí nh chấ t nh ư ng m ục đ ích s ử d ụ ng khá c n hau c ó t huế s uấ t nhậ p kh ẩ u chê nh lệ ch kh á lớ n nh ư : Xe đ ua(thuế s uấ t 5 %), xe đ ạ p thườ ng (70%), ô t ô 4 c hỗ ( 200%), xe c ứu th ươ ng (0%)...Cho nê n nhiề u doanh nghiệ p đ ã lợ i d ụ ng đ iề u nà y đ ể t hực hiệ n h à nh vi gian lậ n thươ ng mạ i, trố n thuế . Th ủ t huậ t q uan tr ọ ng nh ấ t đ ể t rố n thuế là hạ t hấ p giá t r ị hà ng nhậ p khẩ u đ ể h ạ t hấ p giá t r ị t í nh thuế hay hạ q uy c á ch k ê k hai đ ể hưở ng m ức thuế s u ấ t thấ p h ơ n đ ã t r ở nê n phổ b iế n vớ i hà ng ho á c ó đ ơ n giá lớ n v à t huế s uấ t cao như: xe hơ i, r ượ u m ạ nh... Đ iể n h ình là c á c d oanh nghiệ p nhậ p kh ẩ u xe t ả i nhẹ n hư ng ngu ỵ t rang d ướ i hì nh t hức là n hậ p khẩ u xe đ ô ng lạ nh chuyê n d ụng đ ể t r ố n thuế t ừ 6 0% xuố ng c ò n 10% hay xe ô t ô d u lịch th ì đ ượ c lắ p thê m đ è n, c ò i thà nh xe c ứu t hươ ng đ ể đ ược ho à n thuế . 2 .5. Thu ế ch ồ ng lê n thu ế đ ượ c thể h iệ n ở v iệ c đ á nh thuế t r ê n giá C IF v à t huế đ á nh tr ê n phụ t hu, c ụ t hể nh ư sau: 17
V í d ụ: M ộ t c ô ng ty xu ấ t nhậ p khẩ u gạ o vớ i gi á FOB (hà ng giao t ạ i c ả ng V iệ t Nam ) kho ả ng 250 USD/MT, thì p hả i đ ó ng thuế s uấ t là 1 % t ức là 2 5USD. Nh ưng nế u c ô ng ty đ ó x uấ t khẩ u vớ i giá C IF (h à ng đ ưa đ ế n t ậ n c ả ng n ướ c ngườ i b á n) th ì g iá hà ng c ộ ng v ớ i ph í vậ n chuyể n là 4 0USD/MT, do đ ó giá th à nh xuấ t khẩ u là 2 90USD/MT, vớ i thuế s uấ t x u ấ t khẩ u là 1 % t ức là 2 9USD. Như vậ y nhà x uấ t khẩ u b ị t hiệ t 4USD chi p h í vậ n chuy ể n, đ ơ n v ị vậ n t ả i b iể n c ũ ng ph ả i đ ó ng thuế d oanh thu tr ê n 4 0USD đ ó . V à đ ơ n v ị b ả o hiể m c ũng đ ó ng thuế d oanh thu khi hưở ng ph í vậ n chuyể n qua biể n do đ ơ n v ị x uấ t nh ậ p khẩ u đ ó ng. Nh ư vậ y mộ t t ấ n gạ o xuấ t khẩ u vớ i giá C IF th ì đ ó ng thu ế là 2 9USD, thê m và o đ ó đ ơ n v ị vậ n chuy ể n, đ ơ n v ị b ả o hiể m c ũ ng phả i đ ó ng thuế . Trong đ ó , đ ơ n v ị x uấ t k h ẩ u ch ị u thiệ t thò i nhấ t, nê n họ c h ỉ b á n vớ i giá FOB cho c ó lợ i. N ế u đ ơ n v ị x uấ t khẩ u vớ i giá FOB th ì đ ơ n v ị vậ n t ả i và b ả o hiể m b ị g iả m d oanh thu do đ ó n gâ n s á ch Nhà nướ c c ũ ng giả m, đ â y ch í nh là đ iề u c ầ n n ghiê n c ứ u s ửa đ ổ i ở V iệ t Nam. Tr ê n thực t ế , khô ng phả i c ô ng ty nà o c ũng muố n xuấ t theo giá C IF, l ý d o là s ố c ô ng ty nà y s ợ rủi ro khi vậ n t ả i b ằ ng đ ườ ng biể n nê n ch ỉ x u ấ t theo giá FOB. Như ng mộ t khi ngà nh b ả o hiể m ho ạ t đ ộ ng m ạ nh, th ì s ố c ô ng ty x uấ t nhậ p khẩ u theo giá C IF s ẽ n hiề u hơ n (v ì g iá C IF là g iá b á n t ậ n ng ọ n nê n c ó lợ i nhuậ n cao hơ n giá FOB). V ì vậ y đ ổ i mớ i ch í nh s á ch thu ế c ho ph ù hợ p c ũ ng ch ính là k huyế n k h ích phá t triể n, t ă ng thu ngâ n s á ch Nhà nướ c. 2 .6. Quy đ ịnh trong vi ệ c n ộ p thu ế n h ậ p kh ẩ u nguyê n liệ u, ph ụ l iệ u đ ể s ả n xuấ t h à ng xu ấ t khẩ u v à ho à n trả thuế xuấ t khẩ u c ũ ng c ò n hạ n c hế , b ấ t hợ p l ý. V ớ i biể u thuế t ừ 3 0% - 40% cho nhữ ng lô hà ng nguyê n l iệ u, ph ụ l iệ u đ ể s ả n xuấ t hà ng xuấ t kh ẩ u, trong thờ i gian nộ p thuế 3 0 n g à y th ì c ơ s ở s ả n xuấ t s ẽ k h ô ng đ ủ v ố n đ ể tạ m ứ ng n ộ p thu ế , v ì k hi n guyê n liệ u v ề , c ơ s ở p hả i lo triể n khai s ả n xu ấ t trong thờ i gian và i t há ng thậ m ch í c ó lô ké o d à i tớ i nửa nă m. 2 .7.Việ c th ự c hiệ n thu ế x u ấ t nhậ p kh ẩ u tiể u ng ạ ch b iê n giớ i c ò n b ấ t hợ p lý. Đ iề u nà y đ ượ c thể hiệ n ở c hỗ : Thô ng thườ ng th ì c á c mặ t hà ng Việ t Nam xuấ t sang Trung Quố c là nhữ ng mặ t hà ng khuyế n kh ích x u ấ t kh ẩ u như t han s ố 1 1, 12; chuố i xanh, tiê u, đ iề u, ớ t, d ừa...Vớ i s ố 18
lượ ng ít, k é m chấ t lượ ng, nhữ ng mặ t hà ng khó x uấ t sang theo con đ ườ ng c hí nh ngạ ch. Nh ưng xuấ t kh ẩ u theo con đ ườ ng tiể u ngạ ch phả i ch ịu mứ c t huế s uấ t là 5 %, cao h ơ n xuấ t kh ẩ u ch í nh ngạ ch... Chính thu ế n hậ p khẩ u đ á nh và o h à ng nguy ê n liệ u đ ầ u và o đ ã l à m t ă ng giá c ả hà ng s ả n xuấ t và x u ấ t kh ẩ u trong n ướ c, là m giả m khả n ă ng c ạ nh tranh hà ng ho á c ủa ta t r ê n tr ườ ng quố c t ế . Như vậ y thuế xuấ t đ ó là mộ t lực c ả n k ì m h ã m xuấ t k h ẩ u c ủ a c á c doanh nghiệ p trong nướ c. H iệ n nay, Việ t Nam đ ã k ý k ế t hiệ p đ ị nh th ươ ng mạ i vớ i nhiề u nướ c, trong đ ó c ó đ iề u kho ả n d à nh cho nhau ư u đ ã i t ố i huệ q uố c v ề t huế n h ậ p khẩ u ( MFN) nh ưng khô ng ghi r õ t ừng mặ t hà ng v ớ i s ố lượ ng c ụ t hể . D o đ ó, tr ê n thực t ế, biể u thuế n hậ p khẩ u hiệ n h à nh c ủ a Việ t Nam ch ỉ c ó d uy nhấ t mộ t lo ạ i thuế s uấ t á p d ụng phổ c ậ p cho t ấ t c ả c á c lo ạ i hà ng ho á k h ô ng phâ n biệ t nguồ n gố c xuấ t xứ ho ặ c t ình huố ng á p d ụ ng. H ơ n nữa, V iệ t Nam đ ã t ham gia khu v ực mậ u d ị ch t ự d o ASEAN (AFTA), Diễ n đ à n kinh t ế c hâ u Á T há i B ình D ươ ng (APEC), v à s ắ p t ớ i sẽ là t hà nh viê n c ủa t ổ c hức thươ ng mạ i thế g iớ i (WTO) nê n trong quan hệ t hươ ng mạ i vớ i c á c thà nh viê n c ủa c á c t ổ c h ức n à y v à m ộ t s ố n ướ c Việ t Nam c ó c hung biê n giớ i. Việ t Nam đ ã , đ ang và s ẽ c ó n hữ ng tho ả t huậ n ư u đ ã i r iê ng. Nh ư vậ y quy đ ị nh về t huế s u ấ t ưu đ ã i c ủa Lu ậ t Thu ế x uấ t nhậ p k h ẩ u hiệ n hà nh chưa c ụ t h ể , chưa phù h ợ p vớ i thô ng lệ q u ố c t ế v ề ư u đ ã i t ố i hu ệ q uố c (MFN). Đ ặ c biệ t, gầ n đ â y ta mớ i k ý h iệ p đ ịnh th ươ ng mạ i song phươ ng vớ i H oa k ỳ, do đ ó h à ng ho á c ủa ta sẽ t hâ m nhậ p d ễ d à ng hơ n và o th ị t r ườ ng H oa K ỳ, mộ t th ị t r ườ ng lớ n, c ó s ức tiê u thụ lớ n nhấ t th ế g iớ i. H ơ n nữa, q ua hiệ p đ ịnh n à y mở r a khả n ă ng Việ t Nam c ó t hể k ý h iệ p đ ịnh thươ ng mạ i vớ i nhiề u n ướ c nữa. Như vậ y, quy đ ị nh về t huế s u ấ t ưu đ ã i c ủa Luậ t T huế x uấ t nhậ p khẩ u hiệ n hà nh khô ng c ò n phù hợ p v ớ i t ì nh h ì nh kinh t ế đ ố i ngo ạ i c ủa Việ t Nam hiệ n nay c ũng như t rong giai đ o ạ n t ớ i. Do đ ó c ầ n phả i ho à n thiệ n ch ính s á ch thuế xu ấ t nhậ p khẩ u c ủa ta cho ph ù hợ p vớ i ch í nh s á ch thuế c ủ a khu v ực và t h ế giớ i. 3 .C á c giả i ph á p nh ằ m ho à n thiện ch ính sá ch thu ế x u ấ t nh ậ p kh ẩ u c ủa Vi ệ t Nam trong đ i ều kiệ n h ộ i nh ậ p v ớ i khu v ực và th ế g i ớ i: 19
Trong đ iề u kiệ n hiệ n nay, việ c ho à n thi ệ n c h í nh s á ch thuế x uấ t nhậ p k h ẩ u nê n th ực hiệ n theo nh ữ ng mục tiê u, phươ ng h ướ ng sau: C hí nh s á ch thuế x uấ t nhậ p khẩ u phả i l à c ô ng c ụ t hực hiệ n chiế n lượ c phá t triể n kinh t ế hướ ng ngo ạ i, h ướ ng về x uấ t khẩ u ph ục v ụ s ự n ghiệ p c ô ng nghiệ p ho á h iệ n đ ạ i ho á đ ấ t nướ c. Tr ở t hà nh c ô ng c ụ đ ịnh hướ ng và hỗ t r ợ p h á t triể n c á c ngà nh kinh t ế c ủa Việ t Nam đ ượ c x á c đ ị nh là c ó lợ i thế c ạ nh tranh trong th ươ ng mạ i khu v ực và t hế g iớ i. Đ iề u nà y đ ò i hỏ i b ả o h ộ c ó c h ọ n lọ c, hợ p lý c hứ k hô ng tr à n lan, chung chung n h ư t r ướ c đ â y. Chức n ă ng hướ ng d ẫ n ti ê u d ù ng, t ă ng thu cho ngâ n s á ch c ủa thuế nà y đ ượ c chuy ể n cho thuế t iê u th ụ đ ặ c biệ t và t hu ế V AT đ ể p h ù hợ p vớ i thuế g iá t r ị g ia t ă ng mớ i ban h à nh và t huế t iê u th ụ đ ặ c biệ t s ẽ đ ượ c b ổ xung trong thờ i gian tớ i. C hí nh s á ch thuế x uấ t nhậ p k h ẩ u c ầ n b ảo hộ c ó đ iề u kiệ n s ả n xuấ t t rong nướ c, nh ưng khô ng c ả n tr ở ho ạ t đ ộ ng mở r ộ ng buô n b á n, đ ầ u t ư g iữa nướ c ta vớ i c á c nướ c ASEAN, v à s ự t ham gia c ủa ta v à o WTO. C hí nh s á ch thuế xu ấ t nhậ p khẩ u phả i t ạ o đ iề u kiệ n cho mọ i thà nh phầ n k inh t ế t ham gia và o ho ạ t đ ộ ng xuấ t khẩ u. C hí nh s á ch thuế x uấ t nh ậ p khẩ u phả i t ạ o đ iề u kiệ n thuậ n lợ i cho ho ạ t đ ộ ng s ả n xuấ t, kinh doanh trong đ i ề u kiệ n mớ i, đ ồ ng thờ i b ả o đ ả m q u ả n lý t ố t ho ạ t đ ộ ng xu ấ t nhậ p khẩ u v à đ ả m b ả o nguồ n thu ng â n s á ch t ừ ho ạ t đ ộ ng xuấ t nhậ p khẩ u ph ù hợ p vớ i c ả i c ách to à n diệ n hệ t h ố ng thuế nướ c ta hiệ n nay. Đ ể p hù hợ p v ớ i n ộ i dung nà y c ầ n b ổ xung nh ững quy đ ị nh v ề g iá t í nh thuế , k ê k hai, n ộ p thuế , thờ i hạ n nộ p thu ế mộ t c á ch rõ r à ng, chặ t chẽ t ạ o đ iề u kiệ n cho doanh nghiệ p d ễ d à ng xá c đ ị nh đ ượ c n gh ĩa v ụ t huế c ủa mì nh và t h ực hiệ n n ộ p thuế đ ầ y đ ủ n ghiê m t úc theo đ ú ng luậ t đ ị nh. Đ ồ ng thờ i phả i tiế p t ục ho à n thiệ n việ c t ổ c hứ c, quả n l ý t hực hiệ n ch ính s á ch thuế , giả m thiể u nh ữ ng phiề n hà , t ạ o đ iề u kiệ n t huậ n lợ i cho mọ i thà nh phầ n kinh t ế t ham gia và o ho ạ t đ ộ ng xu ấ t nhậ p k h ẩ u, gó p phầ n đ ẩ y nhanh t ố c đ ộ tă ng trưở ng và p há t triể n kinh t ế q uố c g ia. H o à n thiệ n ch í nh s á ch thu ế x u ấ t nh ậ p khẩ u trong đ iề u kiệ n hộ i n h ậ p vớ i khu vực và t hế g iớ i đ ò i hỏ i ch í nh s á ch thuế p hả i ph ù hợ p vớ i yê u c ầ u c ủ a hộ i nhậ p kinh t ế , th ô ng lệ q uố c t ế c hố ng lạ i th ủ đ o ạ n c ạ nh 20