M T S PH NG PHÁP D BÁO NGU N NHÂN L C VI TỘ Ố ƯƠ Ự Ồ Ự Ở Ệ
NAM
D báo ngu n nhân l c có nhi u n i dung có th chia thành d báo sự ồ ự ề ộ ể ự ố
l ng và ch t l ng, d báo cung – c u ngu n nhân l c.ượ ấ ượ ự ầ ồ ự
1. N i dung d báo ngu n nhân l cộ ự ồ ự
D báo v ngu n nhân l c là m t nhi m v c n thi t đ i v i m i qu cự ề ồ ự ộ ệ ụ ầ ế ố ớ ọ ố
gia, là c s c a các d báo khác, là ngu n tài li u quan tr ng trong vi cơ ở ủ ự ồ ệ ọ ệ
ho ch đ nh các m c tiêu, gi i pháp trong chi n l c và k ho ch phát tri nạ ị ụ ả ế ượ ế ạ ể
kinh t - xã h i, đ ng th i cũng là căn c đ ban hành các chính sách qu nế ộ ồ ờ ứ ể ả
lý kinh t xã h i trong nh ng th i kỳ nh t đ nh.ế ộ ữ ờ ấ ị
Ngu n nhân l c là m t b ph n dân c trong đ tu i lao đ ng và có khồ ự ộ ộ ậ ư ộ ổ ộ ả
năng lao đ ng. Kho ng gi i h n v đ tu i lao đ ng là quy đ nh riêng c aộ ả ớ ạ ề ộ ổ ộ ị ủ
m i qu c gia tùy vào đi u ki n phát tri n kinh t xã h i, nhu c u và khỗ ố ề ệ ể ế ộ ầ ả
năng c a n n kinh t , đ c đi m l ch s , phong t c t p quán, tình tr ng s củ ề ế ặ ể ị ử ụ ậ ạ ứ
kh e c a ng i dân.ỏ ủ ườ
D báo ngu n nhân l c có nhi u n i dung có th chia thành d báo sự ồ ự ề ộ ể ự ố
l ng và ch t l ng, d báo cung – c u ngu n nhân l c.ượ ấ ượ ự ầ ồ ự
S l ng và ch t l ng ngu n nhân l cố ượ ấ ượ ồ ự
V m t s l ng,ề ặ ố ượ ngu n nhân l c bi u hi n s ng i lao đ ng hay sồ ự ể ệ ở ố ườ ộ ố
l ng gi lao đ ng th c hi n trong các lĩnh v c c a n n kinh t . S l ngượ ờ ộ ự ệ ự ủ ề ế ố ượ
lao đ ng ph thu c vào quy mô dân s , c c u dân s theo đ tu i, theoộ ụ ộ ố ơ ấ ố ộ ổ
gi i tính, t l ngu n nhân l c trong t ng dân s , s gi làm vi c trongớ ỷ ệ ồ ự ổ ố ố ờ ệ
tu n cũng nh s tu n làm vi c trong năm.ầ ư ố ầ ệ
V m t ch t l ng ngu n nhân l c,ề ặ ấ ượ ồ ự bi u hi n cu i cùng đ c th hi n ể ệ ố ượ ể ệ ở
năng su t lao đ ng xã h i. Trong đi u ki n các nhân t khác không đ iấ ộ ộ ề ệ ố ổ
(other things equal) ch t l ng càng cao s cho năng su t lao đ ng cao h n.ấ ượ ẽ ấ ộ ơ
Có th quy các nhân t nh h ng đ n ch t l ng lao đ ng thành ba nhómể ố ả ưở ế ấ ượ ộ
ch y u sau:ủ ế
+ Nhóm 1 bao g m nh ng hành vi và giá tr ng i lao đ ng, ví d nh sồ ữ ị ườ ộ ụ ư ự
t n t y v i công vi c, có tinh th n v t khó trong công vi c, k lu t laoậ ụ ớ ệ ầ ượ ệ ỷ ậ
đ ng t t, … Đây là nh ng t ch t đ c t o ra trong quá trình đào t o h cộ ố ữ ố ấ ượ ạ ạ ọ
t p tr ng, truy n thông gia đình, kinh nghi m trong công vi c, … và cóậ ở ườ ề ệ ệ
nh h ng r t l n đ n năng su t lao đ ng, thúc đ y phát tri n kinh t .ả ưở ấ ớ ế ấ ộ ẩ ể ế
+ Nhóm 2 thu c v k năng ng i lao đ ng. Đó là kh năng v n d ngộ ề ỹ ườ ộ ả ậ ụ
ki n th c thu nh n đ c vào th c t công vi c.ế ứ ậ ượ ự ế ệ
+ Nhóm 3 liên quan đ n s c kh e th ch t c a ng i lao đ ng.ế ứ ỏ ể ấ ủ ườ ộ
Vì v y, vi c d báo ngu n nhân l c không ch d ng l i d báo s l ngậ ệ ự ồ ự ỉ ừ ạ ở ự ố ượ
lao đ ng trong t ng lai mà c n chú ý đ n bi n đ ng v ch t l ng c aộ ươ ầ ế ế ộ ề ấ ượ ủ
lao đ ng đó, quan tr ng nh t là ch tiêu v năng su t lao đ ng xã h i.ộ ọ ấ ỉ ề ấ ộ ộ Lao
đ ng nhi u nh ng năng su t và ch t l ng kém s không t o đ c l i thộ ề ư ấ ấ ượ ẽ ạ ượ ợ ế
c nh tranh cho n n kinh t và ng c l i s tr thành gánh n ng trong vi cạ ề ế ượ ạ ẽ ở ặ ệ
tìm ki m vi c làm và gi i quy t các chính sách xã h i khác. Trên ph m viế ệ ả ế ộ ạ
toàn n n kinh t , ch t l ng lao đ ng còn th hi n c c u lao đ ng theoề ế ấ ượ ộ ể ệ ở ơ ấ ộ
ngh nghi p, trình đ chuyên môn, s phân b theo ngành, theo lãnh th , …ề ệ ộ ự ổ ổ
Cung – c u ngu n nhân l cầ ồ ự
Hi n nay, th tr ng lao đ ng Vi t Nam m i đ c hình thành nên sệ ị ườ ộ ệ ớ ượ ự
chuy n d ch và v n đ ng c a lao đ ng ch a tuân theo quy lu t th tr ng.ể ị ậ ộ ủ ộ ư ậ ị ườ
l ng c a lao đ ng ch a ph i là th c đo giá tr th c s c a lao đ ng. Tuyươ ủ ộ ư ả ướ ị ự ự ủ ộ
nhiên, trong th i gian t i, khi th tr ng lao đ ng hoàn thi n h n thì chuy nờ ớ ị ườ ộ ệ ơ ể
d ch c a th tr ng lao đ ng s tuân theo nh ng quy lu t c a nó. Vi c dị ủ ị ườ ộ ẽ ữ ậ ủ ệ ự
báo cung-c u lao đ ng tr nên quan tr ng nh m đi u ti t chuy n d chầ ộ ở ọ ằ ề ế ể ị
ngu n nhân l c qu c gia, vùng lãnh th và các ngành ngh kinh t .ồ ự ố ổ ề ế
C u v ngu n nhân l c th hi n yêu c u lao đ ng c a m t n n kinh t ,ầ ề ồ ự ể ệ ầ ộ ủ ộ ề ế
vùng lãnh th , ngành ngh … c v s l ng cũng nh ch t l ng. Yêuổ ề ả ề ố ượ ư ấ ượ
c u này ph thu c nhi u nh t vào ti m năng phát tri n, đòi h i nghầ ụ ộ ề ấ ề ể ỏ ề
nghi p c a qu c gia, vùng, ngành đóệ ủ ố
Cung ngu n nhân l c th hi n s l ng lao đ ng có th có trên th tr ng.ồ ự ể ệ ố ượ ộ ể ị ườ
Đi u này ph thu c vào quy mô và năng l c c a các c s đào t o, chínhề ụ ộ ự ủ ơ ở ạ
sách c a nhà n c khuy n khích, đ u t cho đ i ngũ giáo viên, và ng iủ ướ ế ầ ư ộ ườ
h c.ọ
D báo cung – c u ngu n nhân l c cho bi t s th a thi u lao đ ng trongự ầ ồ ự ế ự ừ ế ộ
các ngành, vùng, theo b ng c p, … đ có th có nh ng chính sách nh mằ ấ ể ể ữ ằ
chuy n d ch theo h ng h p lý nh m s d ng h p lý nh t ngu n nhân l c,ể ị ướ ợ ằ ử ụ ợ ấ ồ ự
nâng cao năng su t lao đ ng qu c gia.ấ ộ ố
2. M t s ph ng pháp d báo ngu n nhân l cộ ố ươ ự ồ ự
Có nhi u ph ng pháp đ c s d ng đ d báo, đ c phân lo i theoề ươ ượ ử ụ ể ự ượ ạ
nhi u cách th c khác nhau. Tùy theo m c đích d báo có th l a ch nề ứ ụ ự ể ự ọ
ph ng pháp phù h p. V i đ c đi m v ngu n nhân l c và đi u ki n sươ ợ ớ ặ ể ề ồ ự ề ệ ố
li u th ng kê v ngu n nhân l c ệ ố ề ồ ự ở Vi t Nam, có th th y các ph ngệ ể ấ ươ
pháp d báo ngu n nhân l c ph bi n là ph ng pháp chuyên gia; ngo iự ồ ự ổ ế ươ ạ
suy xu th , và mô hình hóa.ế
Ph ng pháp chuyên giaươ
B n ch t c a ph ng pháp chuyên gia là l y ý ki n đánh giá c a cácả ấ ủ ươ ấ ế ủ
chuyên gia đ làm k t qu d báo. Ph ng pháp này s chính xác h n n uể ế ả ự ươ ẽ ơ ế
s d ng nhi u chuyên gia và t ng h p các ý ki n chuyên gia theo ph ngử ụ ề ổ ợ ế ươ
pháp toán h c. Đây là ph ng pháp t ng đ i d th c hi n. Tuy nhiên,ọ ươ ươ ố ễ ự ệ
nh c đi m c a ph ng pháp này là k t qu d báo ph thu c r t nhi uượ ể ủ ươ ế ả ự ụ ộ ấ ề
vào trình đ chuyên gia đ c h i. Vi c tuy n ch n và đánh giá kh năngộ ượ ỏ ệ ể ọ ả
c a các chuyên gia cũng khá khó khăn. Vì th , ph ng pháp này đ c ápủ ể ươ ượ
d ng có hi u qu cho nh ng đ i t ng thi u (ho c ch a đ ) s li u th ngụ ệ ả ữ ố ượ ế ặ ư ủ ố ệ ố
kê. K t qu c a ph ng pháp d báo này ch y u ph c v cho nhu c uế ả ủ ươ ự ủ ế ụ ụ ầ
đ nh h ng, qu n lý vì th c n k t h p (trong tr ng h p có th ) v i cácị ướ ả ế ầ ế ợ ườ ợ ể ớ
ph ng pháp đ nh l ng khác.ươ ị ượ
Ph ng pháp ngo i suy xu thươ ạ ế
V nguyên t c có th d báo ngu n nhân l c theo ph ng pháp ngo i suyề ắ ể ự ồ ự ươ ạ
trên c s các s li u th ng kê tình hình lao đ ng trong quá kh . Đi u ki nơ ở ố ệ ố ộ ứ ề ệ
có th ti n hành là thu th p đ c đ các s li u th ng kê ph n ánh bi nể ế ậ ượ ủ ố ệ ố ả ế
đ ng c a ngu n nhân l c trong th i kỳ đã qua. K t qu d báo có đ cộ ủ ồ ự ờ ế ả ự ượ
trên c s gi thi t s bi n đ ng c a ch tiêu d báo v c b n không khácơ ở ả ế ự ế ộ ủ ỉ ự ề ơ ả
bi t nhi u so v i xu h ng bi n đ ng trong quá kh . Khi d báo b ngệ ề ớ ướ ế ộ ứ ự ằ
ph ng pháp này c n chú ý đ n tính t h i quy trong các chu i th i gianươ ầ ế ự ồ ỗ ờ
mà đ tr th ng kéo dài kho ng trên d i vài ch c năm. Đ nâng cao độ ễ ườ ả ướ ụ ể ộ
tin c y c a d báo c n có thêm s li u và thông tin v kinh t xã h i đậ ủ ự ầ ố ệ ề ế ộ ể
đi u ch nh d báo.ề ỉ ự
Ph ng pháp mô hình hoáươ
Cách th c ti p c n c a ph ng pháp này là dùng ph ng trình toán h c đứ ế ậ ủ ươ ươ ọ ể
mô t m i liên h gi a đ i t ng d báo v i các y u t có liên quan. M tả ố ệ ữ ố ượ ự ớ ế ố ộ
s y u t có liên quan đ n ngu n nhân l c th ng đ c s d ng đ dố ế ố ế ồ ự ườ ượ ử ụ ể ự
báo là dân s , v n s n xu t, s n l ng (GDP).ố ố ả ấ ả ượ
+ D báo ngu n nhân l c d a vào dân sự ồ ự ự ố
Quá trình d báo này d a vào m i quan h gi a dân s và ngu n nhân l c.ự ự ố ệ ữ ố ồ ự
Vi c s d ng dân s đ tính toán ngu n nhân l c cho ta d báo v m cệ ử ụ ố ể ồ ự ự ề ứ
cung lao đ ng c a n n kinh t nói chung hay nh ng ngành, vùng c thộ ủ ề ế ữ ụ ể
theo m c đích nghiên c u. D báo ngu n nhân l c, đ u tiên ta ph i ti nụ ứ ự ồ ự ầ ả ế
hành d báo dân s .ự ố