Thí nghiệm hoá học giúp học sinh làm quen với tính chất, mối liên hệ và quan
hệ có quy luật giữa các đối tượng nghiên cứu, làm cơ sở để nắm vững các quy luật,
các khái niệm khoa học và biết khai thác chúng.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý KHI LÀM THÍ NGHIỆM TRONG DẠY HOÁ HỌC THPT
- MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý KHI LÀM THÍ NGHIỆM TRONG DẠY
HOÁ HỌC THPT - Dương Thị Nga
A. MỞ ĐẦU
Thí nghiệm hoá học giúp học sinh làm quen với tính chất, mối liên hệ và quan
hệ có quy luật giữa các đối tượng nghiên cứu, làm cơ sở để nắm vững các quy luật,
các khái niệm khoa học và biết khai thác chúng.
Đối với bộ môn Hoá học, thí nghiệm giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong nhận
thức, phát triển, giáo dục như một bộ phận không thể tách rời của quá trình dạy- h ọc.
Người ta coi thí nghiệm là cơ sở của việc học hoá học và để rèn kĩ năng th ực hành.
Thông qua thí nghiệm, học sinh nắm kiến thức một các hứng thú, v ững ch ắc và sâu
sắc hơn.
Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy bộ môn hóa tôi nh ận th ấy b ản thân và m ột
số đồng nghiệp còn mắc phải những thiếu sót sau:
+ Rất ít làm thí nghiệm (vì ngại sự chuẩn bị ho ặc thi ếu d ụng c ụ, hóa ch ất) nên
chất lượng giờ dạy chưa cao. Học sinh ít được làm (quan sát) thí nghiệm, dẫn đến khó
hiểu bài và không thích học bộ môn.
+ Thao tác thí nghiệm chưa linh hoạt.
Đôi khi làm thí nghiệm còn sai nguyên tắc:
+ Dùng tay trực tiếp cầm ống nghiệm.
+ Lấy hóa chất xong quên không đậy nắp.
+ Lấy quá ít hoặc quá nhiều hóa chất.
+ Pha dung dịch trước giờ dạy mà không đậy nắp, không ghi nhãn vào lọ.
+ Chỉ chú ý vào việc thí nghiệm mà không đặt câu hỏi khai thác phù h ợp v ới
nội dung đang làm.
+ Dụng cụ học sinh làm thí nghiệm rửa không sạch.
+ Dùng giấy vệ sinh lau khô ống nghiệm…
- Chính từ những vai trò quan trọng của việc làm thí nghiệm và từ những thiếu
sót của bản thân và một số đồng nghiệp qua việc làm thí nghiệm. Tôi xin đề cập đến
một số vấn đề cần lưu ý khi làm thí nghiệm.
B. NỘI DUNG
I/ Yêu cầu cơ bản của thí nghiệm.
Phải đảm bảo an toàn cho giáo viên và học sinh.
Phải đảm bảo thành công khi biểu diễn thí nghiệm.
Thí nghiệm phải chính xác, rõ ràng, học sinh phải được quan sát đầy đủ.
Thí nghiệm phải đơn giản, dụng cụ gọn gàng, hóa chất vừa đầy đủ.
Thí nghiệm phải bảo đảm tính khoa học và thẩm mỹ.
Phải kết hợp chặt chẽ thí nghiệm với lời giảng và nội dung ghi bảng.
Giáo viên phải hướng dẫn học sinh quan sát được dụng c ụ nào c ần đ ể làm thí
nghiệm.
Học sinh phải quan sát được màu, dấu hiệu của phản ứng. So sánh, phân bi ệt
được màu, trạng thái chất sau phản ứng.
II/ Các bước cần thiết khi làm thí nghiệm.
1) Chuẩn bị
a) Hoá chất
Giáo viên coi kỹ sách giáo khoa từ trước và xác định trong bài này có m ấy thí
nghiệm, dùng những hoá chất nào? (giáo viên ghi tr ước ra t ờ gi ấy nh ỏ). Mang gi ấy đó
vào phòng thiết bị để lấy đủ và đúng hoá chất (tránh tình trạng lấy thiếu hoặc nhầm).
Nếu không có một hoá chất nào đó, có thể thay thế bằng m ột hoá ch ất khác
được không? Chất thay thế có gì sai khác gì về kết quả c ủa thí nghi ệm không? N ếu
chất thay thế vẫn bảo đảm thí nghiệm thành công và đúng như mục đích thì nên
làm(cần có sự linh động trong sử dụng hoá chất).
b) Hoá cụ
- Giáo viên xác định trước bài này có mấy thí nghiệm, thí nghi ệm này ch ỉ có giáo
viên làm hay cho mấy nhóm cùng làm? Dựa trên cơ sở đó, giáo viên tính toán c ần dùng
những loại dụng cụ nào? Số lượng mỗi loại là bao nhiêu? (Giáo viên ghi s ẵn ra gi ấy
nhỏ rồi mang vào phòng thiết bị lấy đủ và đúng theo yêu cầu)
Phải có găng tay, áo blu, giấy thấm, khăn lau tay, chậu nước rửa tay sau khi làm
thí nghiệm.
Chuẩn bị sẵn một cuộn giấy thấm (phòng khi lỡ tay đổ dung dịch thì th ấm cho
nhanh)
2)Tiến hành làm thí nghiệm.
Sử dụng hoá cụ:
- Phải nhanh nhẹn, gọn gàng, chính xác bảo đảm tính khoa học và thẩm mỹ
- Giáo viên phải đánh số thứ tự bình v ghi tn hĩa chất vo bình thật c ẩn thận để
tránh sự nhầm lẫn dẫn đến làm thí nghiệm sai.
Sử dụng hoá chất:
Khi sử dụng hoá chất cần lưu ý những điểm sau:
-Người làm thí nghiệm phải mang áo blu, đeo găng tay, đeo kính.
-Phải có kinh nghiệm trong việc lấy một lượng hoá ch ất v ừa ph ải, đ ủ dùng
cho thí nghiệm (kinh nghiệm này do bản thân rút ra từ lần trước đã ghi vào sổ tích lu ỹ
chuyên môn, do học hỏi đồng nghiệp, qua lần thí nghiệm trước).
Ví dụ : có thí nghiệm chỉ cần lấy muỗng hoá chất ; hoặc một lượng rất
nhỏ bằng hạt đậu xanh … không nhất thiết phải múc một muỗng đầy. Thí nghiệm đốt
cháy P (đỏ) chỉ dùng 1 lượng nhỏ bằng hạt đậu xanh là đủ.
- Tuyệt đối không dùng một muỗng lấy nhiều loại hoá chất.
- Hoá chất lấy xong phải đậy nắp ngay.
Chú ý:
Có thể tận dụng kết quả thí nghiệm trước làm kết quả đối chứng nổi bật cho
thí nghiệm giờ sau.
- - Giáo viên chuẩn bị trước những câu hỏi rõ ràng, cụ thể phù h ợp v ới t ừng giai
đoạn của thí nghiệm để học sinh vừa quan sát vừa nhận bi ết, so sánh và rút ra đ ược
nội dung của thí nghiệm. Những câu hỏi cụ thể như:
+ Dung dịch có màu gì? Mùi gì?
+ Dấu hiệu của phản ứng là gì? (Bay hơi? Kết tủa? Sủi b ọt? Chuyển màu? Có
mùi lạ?)
+ Sau phản ứng sản phẩm gồm những chất nào?
+ Khối lượng của dung dịch sau phản ứng có thay đổi không?
+ Điều kiện của phản ứng là gì?
Tóm lại : nếu giáo viên có hệ thống câu hỏi phù hợp trong lúc làm thí nghi ệm
sẽ khai thác được nội dung cần làm. Học sinh sẽ hi ểu rõ h ơn bản ch ất c ủa thí
nghiệm, ghi được phương trình phản ứng và xác định được trạng thái, màu c ủa ch ất
và sản phẩm.
3) Sau khi làm thí nghiệm.
Đây là công việc hoàn thành sau cùng của thí nghiệm. Nếu ta không chú ý có
thể gây tai nạn cho giáo viên và học sinh khi dọn dẹp và r ửa d ụng c ụ; ho ặc gây ô
nhiễm môi trường dẫn đến phản giáo dục … Vì vậy ta cần chủ ý những điểm sau:
+ Giáo viên thu gom sản phẩm sau thí nghiệm đem đổ vào bồn rửa, c ống thoát
nước rồi xả nước nhiều cho sạch. Nếu hóa chất sản phẩm gây ô nhi ểm môi tr ường
thì giáo viên phải đổ vào bình đựng riêng để xử lý chứ không được đổ vào bồn rửa hay
cống.
+ Nếu học sinh làm thí nghiệm theo nhóm thì sau khi thí nghi ệm hoàn thành
giáo viên phải quán triệt cho tất cả học sinh ngồi yên, yêu c ầu nhóm tr ưởng (có măng
găng tay) thu dọn gọn vào khay và đem lên bàn giáo viên. Nếu không học sinh l ộn xộn
sẽ va chạm nhau làm đổ hoá chất, bể dụng cụ, gây nguy hiểm và ô nhiễm lớp học.
+ Giáo viên thu dọn các lọ hoá chất, vặn lại các nút cho ch ặt r ồi c ất vào thùng
đựng.
+ Dụng cụ phải rửa thật sạch và phơi khô tự nhiên (úp trên giá). Tuy nhiên
giữa tiết này sang tiết khác thời gian rất ngắn ống nghi ệm không k ịp khô ta có th ể
dùng axeton tráng qua để ống nghiệm nhanh khô hơn (tránh tình tr ạng dùng gi ấy v ệ
sinh lau khô ống nghiệm, như vậy có bột gi ấy bám trên d ụng c ụ, khi làm thí nghi ệm
sau sẽ bị ảnh hưởng đến độ trong của dung dịch và có thể ảnh hưởng đ ến kết qu ả
của thí nghiệm)
- C. KẾT LUẬN
Thí nghiệm hoá học giữ vai trò rất quan trọng trong quá trình nhận th ức, phát
triển và giáo dục. Sử dụng thí nghiệm góp phần nâng cao chất l ượng d ạy h ọc môn
Hoá học. Do đó nội dung của chuyên đề “Một số vấn đề c ần lưu ý khi làm thí
nghiệm” của tôi đưa ra ở trên nhằm để thuận tiện trong việc làm thí nghiệm và mong
muốn giáo viên có thể làm thí nghiệm nhiều hơn trong quá trình dạy h ọc. Tuy nhiên,
năng lực của bản thân còn nhiều hạn chế, nên rất mong sự góp ý c ủa ban chuyên môn
và của anh chị em đồng nghiệp để giúp tôi hoàn thành chuyên đề nhỏ này.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
.jpg){kind=small}
