Ngân hàng thương mại và Tín dụng ngân hàng - ĐH Tài chính

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:57

Thêm vào BST

Báo xấu

125
lượt xem 26
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu Ngân hàng thương mại và Tín dụng ngân hàng gồm các chương sau: Chương I - Lý luận chung về ngân hàng thương mại và tín dụng ngân hàng, Chương II - Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng của NHTM và biểu hiện thực tế ở Việt Nam, Chương III - Thực trạng hoạt động tín dụng trong các NHTM ở Việt Nam hiện nay và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động tín dụng ngân hàng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ngân hàng thương mại và Tín dụng ngân hàng - ĐH Tài chính

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG HÀ NỘI - 2010
Ch¬ng I: lý luËn chung vÒ Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ tÝn dông ng©n hµng. I/ Ng©n hµng th¬ng m¹i. 1/ Kh¸i niÖm Ng©n hµng th¬ng m¹i. Ng©n hµng Th¬ng m¹i (NHTM) lµ tæ chøc tµi chÝnh trung gian cã vÞ trÝ quan träng nhÊt trong nÒn kinh tÕ, nã lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp kinh doanh trong lÜnh vùc tiÒn tÖ - tÝn dông. Theo ph¸p lÖnh ng©n hµng ngµy 23-5-1990 cña Héi ®ång Nhµ níc x¸c ®Þnh:" Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi tõ kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n". Nh vËy NHTM lµm nhiÖm vô trung gian tµi chÝnh ®i vay ®Ó cho vay qua ®ã thu lêi tõ chªnh lÖch l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt tiÒn göi, nã thùc sù lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp dÞch vô tµi chÝnh, mÆc dï gi÷a NHTM vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian kh¸c rÊt khã ph©n biÖt sù kh¸c nhau, nhng ngêi ta vÉn ph¶i t¸ch NHTM ra thµnh mét nhãm riªng v× nh÷ng lý do rÊt ®Æc biÖt cña nã nh tæng tµi s¶n cã cña NHTM lu«n lµ khèi lîng lín nhÊt trong toµn bé hÖ thèng Ng©n hµng, h¬n n÷a khèi lîng sÐc hay tµi kho¶n göi kh«ng k× h¹n mµ nã cã thÓ t¹o ra còng lµ bé phËn quan träng trong tæng cung tiÒn tÖ M1 cña c¶ nÒn kinh tÕ. Cho thÊy NHTM cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong hÖ thèng ng©n hµng còng nh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 2/ C¸c nghiÖp vô cña NHTM. 1
C¸c NHTM cã 3 lo¹i nghiÖp vô chÝnh, ®ã lµ nghiÖp vô nî (huy ®éng t¹o nguån vèn), nghiÖp vô cã (sö dông vèn) vµ nghiÖp vô trung gian (thanh to¸n hé kh¸ch hµng). 2.1/ NghiÖp vô nî. §©y lµ nghiÖp vô huy ®éng t¹o nguån vèn dïng cho c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng, bao gåm c¸c nguån vèn sau: 2.1.1. Nguån vèn tù cã, coi nh tù cã vµ vèn dù tr÷. - Vèn ®iÒu lÖ: §©y lµ sè vèn ban ®Çu ®îc h×nh thµnh khi NHTM ®îc thµnh lËp, nã cã thÓ do Nhµ níc cÊp ®èi víi NHTM quèc doanh, cã thÓ lµ vèn ®ãng gãp cña c¸c cæ ®«ng ®èi víi NHTM cæ phÇn, cã thÓ lµ vèn gãp cña c¸c bªn liªn doanh ®èi víi NHTM liªn doanh, hoÆc vèn do t nh©n bá ra cña NHTM t nh©n. Møc vèn ®iÒu lÖ lµ bao nhiªu tuú theo quy m« cña NHTM ®îc ph¸p lÖnh quy ®Þnh cô thÓ. - Vèn coi nh tù cã: bao gåm lîi nhuËn cha chia, tiÒn l¬ng cha ®Õn kú thanh to¸n, c¸c kho¶n ph¶i nép nhng cha ®Õn h¹n nép, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ nhng cha ®Õn h¹n tr¶. - Vèn dù tr÷: Vèn nµy ®îc h×nh thµnh tõ lîi nhuËn rßng cña ng©n hµng ®îc trÝch thµnh nhiÒu quü trong ®ã quan träng nhÊt lµ quü dù tr÷ vµ quü ®Ò phßng rñi ro, ®îc trÝch theo quy ®Þnh cña ng©n hµng trung ¬ng. 2.1.2/ Nguån vèn qu¶n lý vµ huy ®éng. Nguån vèn nµy chiÕm tû träng ngµy cµng lín trong nguån vèn cña ng©n hµng. §©y lµ tµi s¶n cña c¸c chñ së h÷u kh¸c, ng©n hµng cã quyÒn sö dông cã thêi h¹n c¶ vèn lÉn l·i. Nã bao gåm c¸c lo¹i sau: 2
- TiÒn göi kh«ng kú h¹n cña d©n c, doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ. Nã cã môc ®Ých chñ yÕu lµ ®Ó b¶o ®¶m an toµn tµi s¶n vµ giao dÞch, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, tiÕt kiÖm chi phÝ lu th«ng. - TiÒn göi cã kú h¹n cña d©n c, doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kh¸c. §©y lµ kho¶n tiÒn göi cã thêi gian x¸c ®Þnh, vÒ nguyªn t¾c ngêi göi chØ ®îc rót tiÒn khi ®Õn h¹n, nhng thùc tÕ ng©n hµng cho phÐp ngêi göi cã thÓ rót tríc víi ®iÒu kiÖn ph¶i b¸o tríc vµ cã thÓ bÞ hëng l·i suÊt thÊp h¬n. Môc ®Ých cña ngêi göi chñ yÕu lµ lÊy l·i. - TiÒn göi tiÕt kiÖm: ®©y lµ kho¶n tiÒn ®Ó dµnh cña c¸ nh©n ®îc göi vµo ng©n hµng nh»m môc ®Ých hëng l·i theo ®Þnh kú. Cã 2 h×nh thøc: mét lµ, tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n lµ lo¹i tiÒn göi mµ ngêi göi cã thÓ ký th¸c nhiÒu lÇn vµ rót ra theo nhu cÇu sö dông vµ kh«ng cÇn b¸o tríc; hai lµ, tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n, lµ tiÒn göi ®Õn kú míi ®îc rót. - TiÒn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, kú phiÕu theo møc cho phÐp cña Ng©n hµng Nhµ níc. Tr¸i phiÕu, kú phiÕu cã thêi h¹n cô thÓ vµ chØ ®Õn thêi h¹n ®ã míi ®îc thanh to¸n. H×nh thøc kú phiÕu thêng ®îc ¸p dông theo 2 ph¬ng thøc, mét lµ: ph¸t hµnh theo mÖnh gi¸ (ngêi mua kú phiÕu tr¶ tiÒn mua theo mÖnh gi¸ vµ ®îc tr¶ c¶ gèc lÉn l·i khi ®Õn h¹n); hai lµ:ph¸t hµnh díi h×nh thøc chiÕt khÊu (ngêi mua kú phiÕu sÏ tr¶ sè tiÒn mua b»ng mÖnh gi¸ trõ ®i sè tiÒn chiÕt khÊu vµ sÏ ®îc hoµn tr¶ theo ®óng mÖnh gi¸ khi ®Õn h¹n). 2.1.3/ Vèn vay. 3
Bao gåm vèn vay cña ng©n hµng trung ¬ng díi h×nh thøc t¸i chiÕt khÊu hoÆc cho vay øng tríc, vay ng©n hµng níc ngoµi, vay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c vµ c¸c kho¶n vay kh¸c trªn thÞ trêng nh: ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi, ph¸t hµnh hîp ®ång mua l¹i, ph¸t hµnh giÊy nî phô, c¸c kho¶n vay USD ngoµi níc ... Víi nguån vèn nµy NHTM cã tr¸ch nhiÖm sö dông cã hiÖu qu¶ vµ hoµn tr¶ ®óng h¹n c¶ vèn lÉn l·i. 2.1.4/ C¸c nguån vèn kh¸c. Bao gåm c¸c nguån vèn tµi trî, vèn ®Çu t ph¸t triÓn, vèn uû th¸c ®Çu t. Vèn nµy ®Ó cho vay theo c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n x©y dùng c¬ b¶n tËp trung cña Nhµ níc hoÆc trî gióp cho ®Çu t ph¸t triÓn nh÷ng ch¬ng tr×nh dù ¸n cã môc tiªu riªng. 2.2/ NghiÖp vô cã. §©y lµ nh÷ng nghiÖp vô sö dông nguån vèn cña m×nh ®Ó thùc hiÖn kinh doanh t¹o ra lîi nhuËn cho ng©n hµng. 2.2.1/ NghiÖp vô ng©n quü. - TiÒn kÐt: tiÒn mÆt hiÖn cã t¹i quü nghiÖp vô. Nhu cÇu dù tr÷ tiÒn kÐt cao hay thÊp phô thuéc vµo m«i trêng n¬i ng©n hµng ho¹t ®éng vµ thêi vô. - TiÒn dù tr÷: gåm tiÒn dù tr÷ b¾t buéc lµ sè tiÒn b¾t buéc ph¶i gi÷ l¹i theo tû lÖ nhÊt ®Þnh so víi sè tiÒn kh¸ch hµng göi ®îc quy ®Þnh bëi ng©n hµng trung ¬ng; tiÒn dù tr÷ vît møc lµ sè tiÒn dù tr÷ ngoµi tiÒn dù tr÷ b¾t buéc; vµ tiÒn göi thanh to¸n t¹i ng©n hµng trung ¬ng vµ c¸c ng©n hµng ®¹i lý, tiÒn göi lo¹i nµy ®îc sö dông ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n thanh to¸n chuyÓn kho¶n gi÷a c¸c ng©n 4
hµng khi kh¸ch hµng tiÕn hµnh c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh sÐc, uû nhiÖm chi, thÎ thanh to¸n... 2.2.2/ NghiÖp vô cho vay vµ ®Çu t. - NghiÖp vô cho vay: ho¹t ®éng cho vay rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, nã lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt, mang l¹i lîi nhuËn chñ yÕu cho ng©n hµng vµ cã tû lÖ sinh lîi cao nhÊt cña c¸c NHTM, nã gåm c¸c lo¹i h×nh sau: + TÝn dông øng tríc: ®©y lµ thÓ thøc cho vay ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång tÝn dông, trong ®ã kh¸ch hµng ®îc sö dông mét møc cho vay trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. Cã 2 lo¹i lµ: øng tríc cã b¶o ®¶m nh thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh; øng tríc kh«ng b¶o ®¶m lµ viÖc cho vay chØ dùa trªn uy tÝn cña kh¸ch hµng. + ThÊu chi (tÝn dông h¹n møc): lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông øng tríc ®Æc biÖt ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång tÝn dông, trong ®ã kh¸ch hµng ®îc phÐp sö dông d nî trong mét giíi h¹n vµ thêi h¹n nhÊt ®Þnh trªn tµi kho¶n v·ng lai. + ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu: kh¸ch hµng chuyÓn nhîng quyÒn së h÷u th¬ng phiÕu cha ®¸o h¹n cho ng©n hµng ®Ó nhËn mét sè tiÒn b»ng mÖnh gi¸ cña th¬ng phiÕu trõ ®i l·i chiÕt khÊu vµ hoa hång phÝ. + Bao thanh to¸n: lµ nghiÖp vô ®i mua l¹i c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp nµo ®ã ®Ó råi sau ®ã nhËn c¸c kho¶n chi tr¶ cña yªu cÇu ®ã. + TÝn dông thuª mua: lµ h×nh thøc tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc cho thuª m¸y mãc thiÕt bÞ, ®éng s¶n vµ bÊt ®éng s¶n kh¸c. Khi hÕt h¹n thuª bªn thuª ®îc chuyÓn quyÒn së h÷u, mua l¹i hoÆc tiÕp tôc thuª tµi s¶n ®ã. 5
+ TÝn dông b»ng ch÷ ký: gåm tÝn dông chÊp nhËn, tÝn dông chøng tõ vµ tÝn dông b¶o l·nh. + TÝn dông tiªu dïng: lµ h×nh thøc tÝn dông nh»m tµi trî cho nhu cÇu tiªu dïng cña d©n c, cã 2 lo¹i: mét lµ, tÝn dông tiªu dïng trùc tiÕp lµ viÖc ng©n hµng cho vay trùc tiÕp kh¸ch hµng ®Ó tiªu dïng. Hai lµ, tÝn dông tiªu dïng gi¸n tiÕp lµ viÖc ng©n hµng mua c¸c phiÕu mua b¸n hµng tõ nh÷ng ngêi b¸n lÎ hµng ho¸, tøc lµ h×nh thøc tµi trî b¸n tr¶ gãp cña NHTM. - NghiÖp vô ®Çu t: NHTM dïng vèn ®Ó kinh doanh bÊt ®éng s¶n, gãp vèn liªn doanh vµ kinh doanh chøng kho¸n. Trong ®ã ®Çu t vµo chøng kho¸n lµ mét h×nh thøc kh¸ phæ biÕn, nã mang l¹i thu nhËp cho ng©n hµng, n©ng cao kh¶ n¨ng thanh kho¶n (v× chøng kho¸n rÊt ®a d¹ng, nhiÒu thÓ lo¹i vµ cã tÝnh thanh kho¶n cao). NHTM cã thÓ mua chøng kho¸n ng¾n h¹n cña ChÝnh phñ, nã võa t¨ng thu nhËp cho ng©n hµng, võa gãp phÇn c©n b»ng thu chi ng©n s¸ch thêng xuyªn. NHTM cßn ®îc phÐp mua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo viÖc thµnh lËp vµ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn NHTM chØ ®îc ®Çu t chøng kho¸n cã giíi h¹n kh«ng ®îc ®Ó ho¹t ®éng nµy lÊn ¸t ho¹t ®éng cho vay. NghiÖp vô ®Çu t ®· gióp cho ng©n hµng cã thÓ ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng nh»m ph©n t¸n rñi ro vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng ®ång thêi khai th¸c vµ sö dông tèi ®a nguån vèn ®· huy ®éng. 2.3/ NghiÖp vô trung gian. 6
ë ®©y ng©n hµng thùc hiÖn nhiÖm vô phôc vô kh¸ch hµng, thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô theo sù uû th¸c cña kh¸ch bao gåm: - NghiÖp vô thanh to¸n: ng©n hµng lµ mét trung t©m thanh to¸n kh«ng b»ng tiÒn mÆt, nã thanh to¸n díi c¸c h×nh thøc: sÐc, uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, th tÝn dông, thÎ thanh to¸n, ng©n phiÕu thanh to¸n. - NghiÖp vô thu hé: ng©n hµng thay mÆt kh¸ch hµng nhËn tiÒn theo c¸c chøng kho¸n kh¸c nhau nh sÐc, kú phiÕu, c¸c chøng tõ hµng ho¸ vµ chøng kho¸n cã gi¸. - NghiÖp vô th¬ng m¹i: ng©n hµng mua hé hoÆc b¸n hé kh¸ch hµng, hµng ho¸ ë ®©y chñ yÕu lµ c¸c chøng kho¸n. - NghiÖp vô ph¸t hµnh chøng kho¸n: ®©y lµ mét nghiÖp vô quan träng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. C¸c c«ng ty cæ phÇn, c¸c doanh nghiÖp muèn ph¸t hµnh chøng kho¸n cã gi¸ trÞ nh cæ phiÕu, kú phiÕu ®Çu t cã môc ®Ých... nh»m thu hót vèn ®Ó t¨ng nguån vèn, hay khi Nhµ níc ph¸t hµnh c«ng tr¸i th× thêng nhê c¸c ng©n hµng, th«ng qua NHTM lµm trung gian tiªu thô c¸c chøng kho¸n ®ã vµ ®îc nhËn sè tiÒn thï lao theo tû lÖ quy ®Þnh tõ ngêi ph¸t hµnh. - NghiÖp vô uû th¸c: lµm theo c¸c uû th¸c cña kh¸ch hµng nh b¶o qu¶n tµi s¶n( ®¸ quý, chøng kho¸n...), kh¸ch hµng ph¶i tr¶ lÖ phÝ cho viÖc b¶o qu¶n; thùc hiÖn c¸c uû nhiÖm vÒ chuyÓn quyÒn thõa kÕ tµi s¶n: kh¸ch hµng nhê ng©n hµng thùc hiÖn c¸c di chóc sau khi hä qua ®êi. 2.4/ Mèi quan hÖ gi÷a 3 nghiÖp vô. Gi÷a 3 nghiÖp vô nµy cã mét mèi liªn hÖ kh¨ng khÝt, t¬ng hç lÉn nhau, thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. Gi÷a nghiÖp vô nî vµ 7
nghiÖp vô cã cã t¸c ®éng qua l¹i, cïng gióp cho nhau ph¸t triÓn. Muèn cho vay, kinh doanh thu lêi th× ph¶i cã vèn, vËy tríc tiªn ng©n hµng ph¶i huy ®éng vèn, bëi vËy nghiÖp vô nî lµ tiÒn ®Ò ®Ó ph¸t triÓn nghiÖp vô cã, nghiÖp vô nî cµng ph¸t triÓn th× cµng t¹o ®iÒu kiÖn cho nghiÖp vô cã ®îc më réng. Ngîc l¹i, nÕu ng©n hµng cho vay, kinh doanh cµng nhiÒu, cµng thu ®îc nhiÒu l·i th× cµng bæ sung thªm cho nguån vèn, t¹o ®iÒu kiÖn cho nghiÖp vô cã ®îc ph¸t triÓn. Gi÷a nghiÖp vô nî - cã víi nghiÖp vô trung gian còng cã t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. Kh¸ch hµng võa lµ ngêi göi tiÒn võa lµ ngêi vay ®èi víi ng©n hµng, hä cã quan hÖ thanh to¸n víi nhau qua ng©n hµng bëi vËy nghiÖp vô nî vµ cã ph¸t triÓn sÏ t¸c ®éng lµm t¨ng nghiÖp vô trung gian. MÆt kh¸c nghiÖp vô trung gian còng cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi nghiÖp vô nî - cã, khi thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô trung gian nh thu hé, uû th¸c, th¬ng m¹i ... sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng tËp trung ®îc nh÷ng kho¶n tiÒn mµ nhê ®ã bæ sung cho nghiÖp vô nî vµ ®ång thêi ph¸t triÓn nghiÖp vô cã tøc lµ bæ sung t¹m thêi vµo nguån vèn ®Ó tiÕn hµnh cho vay. Mét vÊn ®Ò quan träng n÷a lµ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña mçi ng©n hµng. NÕu cho vay qu¸ lín, tuy cã thÓ thu l·i nhiÒu song gÆp rñi ro lµ khi nh÷ng ngêi göi tiÒn ë ng©n hµng ®ång lo¹t ®Õn rót tiÒn sÏ g©y ra biÕn ®éng lín nguån vèn kh¶ n¨ng thanh to¸n lµm cho hÖ sè an toµn vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng sÏ gi¶m xuèng. Ngîc l¹i nÕu cho vay Ýt th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cao h¬n nhng thu l·i Ýt kh«ng bæ sung ph¸t triÓn ®îc nghiÖp vô nî. 8
ChÝnh v× vËy mµ mèi liªn hÖ mËt thiÕt gi÷a c¸c nghiÖp vô cña ng©n hµng lµ hÕt søc quan träng, do ®ã ngêi lµm ng©n hµng ph¶i biÕt bè trÝ mét c¸ch khoa häc vµ phï hîp gi÷a c¸c nghiÖp vô ®Ó ®¶m b¶o ng©n hµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. II/ Ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM. Ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n cña ng©n hµng, nã lµ ho¹t ®éng sinh lîi chñ yÕu vµ lu«n chiÕm mét tØ träng lín trong tæng tµi s¶n cã cña c¸c NHTM, do ®ã nã cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. ChÝnh v× vËy vÊn ®Ò vÒ tÝn dông rÊt ®îc c¸c ng©n hµng quan t©m, trong khu«n khæ ®Ò tµi nµy em xin ®îc ®i s©u vµo ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM. 1/ Kh¸i niÖm tÝn dông ng©n hµng. 1.1/ §Þnh nghÜa tÝn dông. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, trong cïng mét thêi gian lu«n cã mét sè ngêi t¹m thêi thõa vèn, cã vèn t¹m thêi nhµn rçi vµ cã nhu cÇu cho vay. Bªn c¹nh ®ã lu«n cã mét sè ngêi t¹m thêi thiÕu vèn, cã nhu cÇu ®i vay. HiÖn tîng nµy lµm n¶y sinh mèi quan hÖ kinh tÕ mµ néi dung cña nã lµ vèn ®îc dÞch chuyÓn tõ n¬i t¹m thêi thõa sang n¬i thiÕu víi ®iÒu kiÖn hoµn tr¶ vèn vµ l·i tiÒn vay lµ lîi nhuËn thu ®îc do sö dông vèn vay. §©y chÝnh lµ quan hÖ tÝn dông. Nh vËy tÝn dông lµ quan hÖ vay mîn dùa trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ kÌm theo lîi tøc, nã ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña c¶ 2 bªn, do ®ã nã lµ mét quan hÖ b×nh ®¼ng, c¶ 2 bªn cïng cã lîi vµ mang tÝnh tho¶ thuËn lín. Quan hÖ tÝn dông ®· h×nh thµnh vµ ra ®êi tõ rÊt l©u, thËm chÝ mèi quan hÖ tÝn dông th« s¬ nhÊt ®îc ph¸t sinh ngay tõ sau khi chÕ 9
®é céng s¶n nguyªn thuû tan r·. Quan hÖ tÝn dông ®· ph¸t triÓn qua nhiÒu h×nh thøc tõ thÊp ®Õn cao, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, qua tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn mµ dÇn h×nh thµnh nªn c¸c h×nh thøc tÝn dông míi cã tr×nh ®é cao h¬n, ®· cã c¸c h×nh thøc tÝn dông sau: tÝn dông nÆng l·i, tÝn dông th¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng, tÝn dông nhµ níc vµ tÝn dông tiªu dïng. Mçi mét h×nh thøc tÝn dông ®Òu cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cô thÓ. Tuy nhiªn trong sù ph¸t triÓn cña m×nh, c¸c h×nh thøc quan hÖ tÝn dông tríc kh«ng hÒ mÊt ®i mµ vÉn cßn tån t¹i vµ ph¸t huy t¸c dông khi cã sù ra ®êi mét h×nh thøc tÝn dông míi. Ngµy nay, tÊt c¶ c¸c h×nh thøc tÝn dông trªn ®Òu cßn tån t¹i vµ bæ sung lÉn nhau, vµ nã cã vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ. 1.2/ TÝn dông ng©n hµng. Trong c¸c h×nh thøc trªn th× tÝn dông ng©n hµng lµ mét h×nh thøc tÝn dông v« cïng quan träng, nã lµ mét quan hÖ tÝn dông chñ yÕu, cung cÊp phÇn lín nhu cÇu tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c thÓ nh©n kh¸c trong nÒn kinh tÕ. Víi c«ng nghÖ ng©n hµng hiÖn nay, tÝn dông ng©n hµng cµng trë thµnh mét h×nh thøc tÝn dông kh«ng thÓ thiÕu ë c¶ trong níc vµ quèc tÕ. TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng cßn bªn kia lµ c¸c t¸c nh©n vµ thÓ nh©n kh¸c trong nÒn kinh tÕ. TÝn dông ng©n hµng lµ mèi quan hÖ vay mîn gi÷a ng©n hµng víi tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n, tæ chøc vµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong x· héi. Nã kh«ng ph¶i lµ quan hÖ dÞch chuyÓn vèn trùc tiÕp tõ n¬i t¹m thêi thõa sang n¬i t¹m thêi thiÕu mµ lµ quan hÖ dÞch chuyÓn vèn 10
gi¸n tiÕp th«ng qua mét tæ chøc trung gian, ®ã lµ ng©n hµng. TÝn dông ng©n hµng còng mang b¶n chÊt chung cña quan hÖ tÝn dông, ®ã lµ quan hÖ vay mîn cã hoµn tr¶ c¶ vèn vµ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh, lµ quan hÖ chuyÓn nhîng t¹m thêi quyÒn sö dông vèn vµ lµ quan hÖ b×nh ®¼ng c¶ 2 bªn cïng cã lîi. 1.3/ §Æc ®iÓm cña tÝn dông ng©n hµng. - TÝn dông ng©n hµng thùc hiÖn cho vay díi h×nh thøc tiÒn tÖ: cho vay b»ng tiÒn tÖ lµ lo¹i h×nh tÝn dông phæ biÕn, linh ho¹t vµ ®¸p øng mäi ®èi tîng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. - TÝn dông ng©n hµng cho vay chñ yÕu b»ng vèn ®i vay cña c¸c thµnh phÇn trong x· héi chø kh«ng ph¶i hoµn toµn lµ vèn thuéc së h÷u cña chÝnh m×nh nh tÝn dông nÆng l·i hay tÝn dông th¬ng m¹i. - Qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông ng©n hµng ®éc lËp t¬ng ®èi víi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Cã nh÷ng trêng hîp mµ nhu cÇu tÝn dông ng©n hµng gia t¨ng nhng s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ kh«ng t¨ng, nhÊt lµ trong thêi kú kinh tÕ khñng ho¶ng, s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ bÞ co hÑp nhng nhu cÇu tÝn dông vÉn gia t¨ng ®Ó chèng t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. Ngîc l¹i trong thêi kú kinh tÕ hng thÞnh, c¸c doanh nghiÖp më mang s¶n xuÊt, hµng ho¸ lu chuyÓn t¨ng m¹nh nhng tÝn dông ng©n hµng l¹i kh«ng ®¸p øng kÞp. §©y lµ mét hiÖn tîng rÊt b×nh thêng cña nÒn kinh tÕ. - H¬n n÷a tÝn dông ng©n hµng cßn cã mét sè u ®iÓm næi bËt so víi c¸c h×nh thøc kh¸c lµ: TÝn dông ng©n hµng cã thÓ tho¶ m·n mét c¸ch tèi ®a nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c t¸c nh©n vµ thÓ nh©n kh¸c trong nÒn kinh tÕ v× nã cã 11
thÓ huy ®éng nguån vèn b»ng tiÒn nhµn rçi trong x· héi díi nhiÒu h×nh thøc vµ khèi lîng lín. TÝn dông ng©n hµng cã thêi h¹n cho vay phong phó, cã thÓ cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n do ng©n hµng cã thÓ ®iÒu chØnh gi÷a c¸c nguån vèn víi nhau ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ thêi h¹n vay. TÝn dông ng©n hµng cã ph¹m vi lín v× nguån vèn b»ng tiÒn lµ thÝch hîp víi mäi ®èi tîng trong nÒn kinh tÕ, do ®ã nã cã thÓ cho nhiÒu ®èi tîng vay. 2/ Ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng. Cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng dùa vµo c¸c c¨n cø kh¸c nhau tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu. Tuy nhiªn ngêi ta thêng ph©n lo¹i theo mét sè tiªu thøc sau: - Theo thêi gian sö dông vèn vay, tÝn dông ®îc ph©n thµnh 3 lo¹i sau: + TÝn dông ng¾n h¹n: lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n díi mét n¨m, thêng ®îc sö dông vµo nghiÖp vô thanh to¸n, cho vay bæ sung thiÕu hôt t¹m thêi vÒ vèn lu ®éng cña c¸c doanh nghiÖp hay cho vay phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t tiªu dïng cña c¸ nh©n. + TÝn dông trung h¹n: cã thêi h¹n tõ 1 ®Õn 5 n¨m, ®îc dïng ®Ó cho vay vèn phôc vô nhu cÇu mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn ®æi míi kü thuËt, më réng vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nhá cã thêi h¹n thu håi vèn nhanh. + TÝn dông dµi h¹n: lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn 5 n¨m, ®îc sö dông ®Ó cung cÊp vèn cho x©y dùng c¬ b¶n, c¶i tiÕn vµ më réng s¶n xuÊt cã quy m« lín. 12
Thêng th× tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®îc ®Çu t ®Ó h×nh thµnh vèn cè ®Þnh vµ mét phÇn vèn tèi thiÓu cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. - C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông vèn vay, tÝn dông ng©n hµng chia thµnh 2 lo¹i: + TÝn dông s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸: lµ lo¹i tÝn dông ®îc cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó hä tiÕn hµnh s¶n xuÊt vµ kinh doanh. + TÝn dông tiªu dïng: lµ lo¹i tÝn dông ®îc cÊp ph¸t cho c¸ nh©n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng. Lo¹i tÝn dông nµy thêng ®îc dïng ®Ó mua s¾m nhµ cöa, xe cé, c¸c thiÕt bÞ gia ®×nh... TÝn dông tiªu dïng ngµy cµng cã xu híng t¨ng lªn. - C¨n cø vµo tÝnh chÊt ®¶m b¶o cña c¸c kho¶n cho vay, cã c¸c lo¹i tÝn dông sau: + TÝn dông cã b¶o ®¶m: lµ lo¹i h×nh tÝn dông mµ c¸c kho¶n cho vay ph¸t ra ®Òu cã tµi s¶n t¬ng ®¬ng thÕ chÊp, cã c¸c h×nh thøc nh: cÇm cè, thÕ chÊp, chiÕt khÊu vµ b¶o l·nh. + TÝn dông kh«ng cã b¶o ®¶m: lµ lo¹i h×nh tÝn dông mµ c¸c kho¶n cho vay ph¸t ra kh«ng cÇn tµi s¶n thÕ chÊp mµ chØ dùa vµo tÝn chÊp. Lo¹i h×nh nµy thêng ®îc ¸p dông víi kh¸ch hµng truyÒn thèng, cã quan hÖ l©u dµi vµ sßng ph¼ng víi ng©n hµng, kh¸ch hµng nµy ph¶i cã t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh vµ cã uy tÝn ®èi víi ng©n hµng nh tr¶ nî ®Çy ®ñ, ®óng h¹n c¶ gèc lÉn l·i, cã dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi, cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî... Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng theo c¸c tiªu thøc trªn chØ cã ý nghÜa t¬ng ®èi. Khi c¸c h×nh thøc tÝn dông cµng ®a d¹ng th× c¸ch ph©n lo¹i cµng chi tiÕt. Ph©n 13
lo¹i tÝn dông gióp cho viÖc nghiªn cøu sù vËn ®éng cña vèn tÝn dông trong tõng lo¹i h×nh cho vay vµ lµ c¬ së ®Ó so s¸nh, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña chóng. 3/ L·i suÊt tÝn dông ng©n hµng. 3.1/ Kh¸i niÖm. Tríc hÕt ta cÇn xem xÐt lîi tøc tÝn dông. Lîi tøc tÝn dông lµ thu nhËp mµ ngêi cho vay nhËn ®îc ë ngêi ®i vay do viÖc sö dông tiÒn vay cña ngêi nµy. ë ®©y ngêi ®i vay sö dông vèn vay ®îc ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh. Lîi nhuËn ®îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh nµy tÊt yÕu ®îc ph©n chia theo mét tû lÖ tho¶ ®¸ng gi÷a ngêi cho vay vµ ngêi ®i vay t¬ng øng víi nguån vèn bá vµo s¶n xuÊt kinh doanh. PhÇn lîi nhuËn dµnh cho ngêi cho vay nµy ®îc gäi lµ lîi tøc. Thùc chÊt lîi tøc lµ gi¸ c¶ cña lîng hµng ho¸ (tøc lîng tiÒn tÖ ) cho vay. Gi¸ c¶ nµy lªn xuèng theo quan hÖ cung cÇu cña vèn, nhng kh¸c víi c¸c hµng ho¸ th«ng thêng kh¸ lµ gi¸ c¶ cña chóng ph¶n ¸nh vµ xoay quanh gi¸ trÞ cña chóng, cßn gi¸ c¶ cña vèn l¹i hoµn toµn kh«ng ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ cña vèn, nã cßn phô thuéc vµo nhu cÇu vµ sù tho¶ thuËn cña 2 bªn. ChÝnh v× vËy, lîi tøc cha ph¶n ¸nh ®îc hiÖu qu¶ cña sè vèn cho vay ph¸t ra. Nh vËy, ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn cho vay ngêi ta ®· so s¸nh lîi tøc víi vèn cho vay h×nh thµnh nªn l·i suÊt tÝn dông. V× vËy ta cã ®Þnh nghÜa kh¸i qu¸t vÒ l·i suÊt tÝn dông nh sau: L·i suÊt tÝn dông lµ tû lÖ so s¸nh gi÷a sè lîi tøc thu ®îc víi sè vèn cho vay ph¸t ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. L·i suÊt tÝn dông chÝnh lµ sù cô thÓ ho¸ cña lîi tøc tÝn dông, nã lµ c¸i gi¸ cña quyÒn ®îc sö 14
dông vèn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, mµ ngêi sö dông ph¶i tr¶ cho ngêi së h÷u nã. 3.2/ C¸c lo¹i l·i suÊt tÝn dông ng©n hµng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ c¸c h×nh thøc tÝn dông mµ c¸c lo¹i l·i suÊt tÝn dông còng ®îc h×nh thµnh mét c¸ch ®a d¹ng, ®¹i bé phËn chóng ®Òu do ng©n hµng trung ¬ng kiÓm so¸t vµ khèng chÕ. C¸c h×nh thøc l·i suÊt cµng phong phó th× cµng t¹o ®é linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ trong quan hÖ tÝn dông v× chÝnh l·i suÊt lµ chÊt xóc t¸c h×nh thµnh nªn quan hÖ tÝn dông, do ®ã cÇn ph¶i ph©n biÖt ®îc c¸c lo¹i l·i suÊt tÝn dông ng©n hµng ®Ó thÊy ®îc hiÖu qu¶ cña chóng trong ph¸t triÓn tÝn dông nãi riªng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung. Th«ng thêng hÖ thèng l·i suÊt trªn thÞ trêng cã c¸c lo¹i l·i suÊt sau: - L·i suÊt c¬ b¶n: lµ l·i suÊt do ng©n hµng trung ¬ng c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c NHTM vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh. - L·i suÊt sµn vµ l·i suÊt trÇn: lµ l·i suÊt thÊp nhÊt vµ l·i suÊt cao nhÊt trong mét khung l·i suÊt nµo ®ã mµ ng©n hµng trung ¬ng Ên ®Þnh cho c¸c NHTM hoÆc do NHTM quy ®Þnh trong hÖ thèng cña nã nh»m thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng tÝn dông trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. - L·i suÊt t¸i chiÕt khÊu: lµ l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n mµ ng©n hµng trung ¬ng dµnh cho c¸c NHTM, trong trêng hîp cÊp vèn cho chóng th«ng qua nghiÖp vô t¸i chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸. L·i suÊt t¸i chiÕt khÊu lµ l·i suÊt gèc cña c¸c NHTM, ®Ó tõ 15
®ã chóng Ên ®Þnh l·i suÊt chiÕt khÊu vµ l·i suÊt cho vay kh¸c trong khung l·i suÊt ®îc phÐp. - L·i suÊt danh nghÜa vµ l·i suÊt thùc: L·i suÊt danh nghÜa lµ l·i suÊt mµ ngêi cho vay ®îc hëng, kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ trÞ tiÒn tÖ, nã ®îc x¸c ®Þnh cho mét kú h¹n göi hoÆc vay, thÓ hiÖn trªn quy íc giÊy tê ®îc tho¶ thuËn tríc. L·i suÊt thùc lµ l·i suÊt sau khi ®· lo¹i trõ sù biÕn ®éng cña gi¸ trÞ tiÒn tÖ, nh l¹m ph¸t hoÆc lªn gi¸ tiÒn tÖ. Do ®ã ta cã c«ng thøc tÝnh l·i suÊt thùc nh sau: L·i suÊt thùc= l·i suÊt danh nghÜa - tû lÖ l¹m ph¸t dù ®o¸n. Do vËy, l·i suÊt danh nghÜa lu«n lín h¬n 0 nhng l·i suÊt thùc th× kh«ng ph¶i lóc nµo còng d¬ng, khi x¶y ra l¹m ph¸t mµ tû lÖ l¹m ph¸t l¹i lín h¬n l·i suÊt danh nghÜa th× lóc ®ã l·i suÊt thùc sÏ
Nhê cã nguån vèn tÝn dông cña ng©n hµng nªn c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn bæ sung vèn thiÕu hôt t¹m thêi hay më réng nguån vèn ®¶m b¶o ®îc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b×nh thêng vµ cßn cã thÓ më réng s¶n xuÊt, c¶i tiÕn kü thuËt, ¸p dông kü thuËt c«ng nghÖ míi t¨ng tÝnh c¹nh tranh. TÝn dông ®· gióp c¸c doanh nghiÖp ®Èy nhanh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× mèi liªn hÖ h÷u c¬ gi÷a s¶n xuÊt, lu th«ng hµng ho¸ vµ tiªu dïng x· héi. Ngµy nay trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, quan hÖ quèc tÕ ngµy cµng t¨ng cêng, mçi quèc gia trë thµnh mét bé phËn cña thÞ trêng thÕ giíi, do ®ã tÝn dông ng©n hµng trªn lÜnh vùc tÝn dông quèc tÕ còng trë nªn quan träng gióp cho viÖc liªn kÕt chuyÓn giao c«ng nghÖ gi÷a c¸c níc trªn thÕ giíi ®îc nhanh chãng, rót ng¾n thêi gian ph¸t triÓn. Nh vËy ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c NHTM ®· gãp phÇn thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh chãng ngay c¶ trong níc vµ quèc tÕ. 4.2/ TÝn dông ng©n hµng lµ c«ng cô tÝch tô vµ tËp trung vèn rÊt quan träng, tõ ®ã gióp cho viÖc tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt. TÝn dông ng©n hµng tËp trung c¸c kho¶n tÝn dông nhá lÎ thµnh c¸c kho¶n vèn lín, t¹o kh¶ n¨ng ®Çu t vµo c¸c c«ng tr×nh lín hiÖu qu¶ cao. §ång thêi c¸c doanh nghiÖp còng nhê c¸c kho¶n tÝn dông mµ cã ®ñ vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt rót ng¾n thêi gian tÝch luü vèn. Tãm l¹i, tÝn dông ®· ®ãng vai trß tÝch cùc thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn cho s¶n xuÊt. 17
Th«ng qua tÝn dông ng©n hµng c¸c doanh nghiÖp nhËn ®îc khèi lîng vèn bæ sung rÊt lín tõ ®ã t¨ng quy m« s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®æi míi thiÕt bÞ, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµm cho doanh nghiÖp lín ngµy cµng lín lªn, doanh nghiÖp nhá bÞ ph¸ s¶n do kh«ng c¹nh tranh næi, tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp nhá ph¶i liªn kÕt víi nhau t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, nh vËy tÝn dông ®· gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh tËp trung s¶n xuÊt. 4.3/ TÝn dông ng©n hµng gióp cho viÖc ®iÒu hoµ nguån vèn gãp phÇn æn ®Þnh thÞ trêng tiÒn tÖ, ph¸t triÓn c©n ®èi c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Th«ng qua tÝn dông mµ nguån vèn dÞch chuyÓn tõ n¬i thõa ®Õn n¬i thiÕu, lµm cho x· héi bít l·ng phÝ ë nh÷ng n¬i thõa vèn, gi¶m khã kh¨n ë n¬i thiÕu vèn, gióp cho viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶, gãp phÇn lµm cho tèc ®é lu©n chuyÓn hµng ho¸ vµ tiÒn vèn t¨ng lªn, t¹o sù ph¸t triÓn ®ång ®Òu trong c¸c ngµnh. ViÖc ®iÒu hoµ nguån vèn, ®ång thêi th«ng qua khung l·i suÊt quy ®Þnh gióp cho chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ChÝnh phñ ®îc thùc hiÖn, ®iÒu hoµ lu th«ng tiÒn tÖ gãp phÇn æn ®Þnh tiÒn tÖ, vµ sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña thÞ trêng tµi chÝnh tiÒn tÖ. H¬n n÷a, th«ng qua tÝn dông ng©n hµng, ChÝnh phñ cã nh÷ng chÝnh s¸ch u tiªn hç trî ph¸t triÓn c¸c vïng, miÒn hay c¸c ngµnh then chèt, träng ®iÓm nhê vµo viÖc ®a ra c¸c u ®·i tÝn dông... do vËy ®· kÝch thÝch thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ®Çu t vµo c¸c vïng, ngµnh träng ®iÓm trong diÖn u tiªn cña ChÝnh phñ, gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o sù ph¸t triÓn c©n ®èi trong c¶ níc. 18
Ch¬ng II: c¸c yÕu tè c¬ b¶n ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM vµ biÓu hiÖn thùc tÕ ë ViÖt Nam. Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM, bao gåm c¶ yÕu tè chñ quan vµ yÕu tè kh¸ch quan, nh: M«i trêng kinh doanh, m«i trêng ph¸p luËt, ®Þa bµn ho¹t ®éng... Tuy nhiªn trong ch¬ng nµy sÏ chØ ®Ò cËp vÒ mét sè yÕu tè chñ quan, b¶n th©n ng©n hµng kiÓm so¸t ®îc cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng tÝn dông trong c¸c NHTM, vµ t×nh tr¹ng cña chóng trong thùc tiÔn ë ViÖt Nam. I/ Quy tr×nh tÝn dông. Ho¹t ®éng cho vay lµ mét ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ng©n hµng. Nã mang l¹i doanh thu vµ lîi nhuËn cho ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn viÖc cho vay lµ mét vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n, nã mang l¹i kh¸ nhiÒu rñi ro, bÊt tr¾c, v× vËy ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng nµy cã hiÖu qu¶ tÝch cùc th× cÇn ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn cho vay theo ®óng quy tr×nh thñ tôc ®· ®îc quy ®Þnh. Quy tr×nh cho vay ®èi víi c¸c ®èi tîng kh¸c nhau còng kh¸c nhau. Vµ ë ViÖt Nam cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ quy tr×nh cho vay ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông nh sau: 1/ H×nh thµnh kho¶n vay. §èi víi c¸ nh©n th× hÇu hÕt c¸c kho¶n vay ®îc b¾t ®Çu b»ng viÖc kh¸ch hµng xin vay vèn, hä ®Õn gÆp nh©n viªn ng©n hµng vµ ghi nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vµo ®¬n xin vay. Trong trêng hîp cho vay kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp th× thêng b¾t ®Çu b»ng viÖc tiÕp xóc gi÷a c¸n bé tÝn dông vµ ®¹i diÖn c¸c h·ng. §©y chÝnh lµ c¬ 19