Nghiên cứu thành phần Protein của hạt và nhân gien Chaperonin của một số giống đậu tương (Glycine Max (L.) Merrill) sưu tập tại vùng núi Tây Bắc Việt Nam

28(3): 71-76 T¹p chÝ Sinh häc 9-2006<br /> <br /> <br /> <br /> Nghiªn cøu thµnh phÇn protein cña h¹t vµ nh©n gien<br /> chaperonin cña mét sè gièng ®Ëu t−¬ng (Glycine max (L.)<br /> Merrill) s−u tËp t¹i vïng nói t©y b¾c viÖt nam<br /> <br /> chu hoµng mËu, Lª ThÞ Thanh H−¬ng, NGUYÔN PHó HïNG<br /> §¹i häc Th¸i Nguyªn<br /> TrÇn ®×nh long<br /> ViÖn Khoa häc N«ng nghiÖp ViÖt Nam<br /> <br /> C©y ®Ëu t−¬ng (Glycine max (L.) Merrill) lµ ®ç - ViÖn Khoa häc N«ng nghiÖp ViÖt Nam<br /> mét c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy, cã gi¸ trÞ kinh cung cÊp, ®−îc chia lµm 2 nhãm: nhãm 1 gåm<br /> tÕ vµ hµm l−îng dinh d−ìng cao. H¹t ®Ëu t−¬ng c¸c gièng ®Ëu t−¬ng cã nguån gèc ë vïng nói<br /> chøa tõ 38 - 40% protein, 12 - 24% lipit, c¸c T©y B¾c nh−: vµng M−êng Kh−¬ng, azuki, B¸t-<br /> lo¹i axit amin cÇn thiÕt (lizin, triptophan, X¸t, xanh B¾c Hµ, Hµ Giang do c¸n bé cña<br /> metionin, xystin, l¬xin...) vµ nhiÒu lo¹i vitamin ViÖn vµ chuyªn gia NhËt B¶n s−u tËp t¹i c¸c<br /> (B1, B2, C, A, D, E, K, PP…) [1]. Protein dù tr÷ b¶n cña ®ång bµo d©n téc thiÓu sè thuéc hai<br /> trong h¹t ®Ëu t−¬ng chñ yÕu lµ β-conglyxinin vµ tØnh Lµo Cai vµ Hµ Giang; nhãm 2 gåm c¸c<br /> glyxin [6]. C¸c tiÓu ®¬n vÞ protein dù tr÷ trong gièng ®Ëu t−¬ng ®−îc trång phæ biÕn ë miÒn<br /> h¹t cã tÝnh b¶o thñ cao, liªn quan ®Õn ®Æc tÝnh B¾c n−íc ta nh−: AK06, §T12, §T93, M54,<br /> chèng chÞu vµ chÊt l−îng h¹t cña gièng. ë ViÖt cóc vµng, l¬ 75.<br /> Nam, nguån gien cña c©y ®Ëu t−¬ng rÊt ®a d¹ng 2. Ph−¬ng ph¸p<br /> vµ phong phó; ngoµi c¸c gièng ®Ëu t−¬ng nhËp<br /> néi, gièng lai t¹o vµ gièng ®ét biÕn, cßn cã tËp - X¸c ®Þnh hµm l−îng protein tan theo<br /> ®oµn c¸c gièng ®Þa ph−¬ng. Nh÷ng gièng ®Ëu ph−¬ng ph¸p cña Lowry dùa trªn m« t¶ cña<br /> t−¬ng ®Þa ph−¬ng th−êng cã chÊt l−îng h¹t vµ NguyÔn V¨n Mïi [7]; x¸c ®Þnh hµm l−îng lipit<br /> kh¶ n¨ng chèng chÞu víi c¸c ®iÒu kiÖn bÊt lîi theo ph−¬ng ph¸p chiÕt bëi ªte dÇu háa<br /> cña ngo¹i c¶nh nh− nãng, h¹n, mÆn, rÐt, óng… (petroleum ether).<br /> v−ît tréi so víi c¸c gièng ®Ëu t−¬ng kh¸c; trong - Ph©n tÝch phæ ®iÖn di protein dù tr÷ trong<br /> ®ã, kh¶ n¨ng chÞu nãng, chÞu h¹n cña c¸c gièng h¹t theo ph−¬ng ph¸p cña Laemmli (1970) trªn<br /> ®Ëu t−¬ng nµy ®· ®−îc nhiÒu nhµ khoa häc quan gel polyacrylamit 12,5% chøa SDS [5].<br /> t©m nghiªn cøu [3, 4, 8, 9]. Tuy nhiªn, c¸c t¸c<br /> gi¶ míi chØ tËp trung nghiªn cøu c¸c gièng ®Ëu - T¸ch chiÕt ADN tæng sè tõ mÇm ®Ëu t−¬ng<br /> t−¬ng trång ë c¸c tØnh trung du vµ ®ång b»ng, theo ph−¬ng ph¸p miniprep cã c¶i tiÕn.<br /> trong khi nguån gien cña c©y ®Ëu t−¬ng ë miÒn - Ph¸t hiÖn gien chaperonin b»ng kü thuËt<br /> nói nãi chung vµ ë vïng nói T©y B¾c n−íc ta nãi PCR víi cÆp måi ®−îc sö dông lµ MC1 vµ MC2<br /> riªng rÊt ®a d¹ng, cã nhiÒu ®Æc tÝnh quý, ®−îc ®−îc tæng hîp tõ h·ng Invitrogien theo TrÇn ThÞ<br /> ®ång bµo d©n téc thiÓu sè −a trång, l¹i ch−a Ph−¬ng Liªn [2, 3].<br /> ®−îc quan t©m nghiªn cøu. MC1: 5 ’ > GCC ATA TGT CGG CAA TCG<br /> CGG CCC C<br /> i. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> MC2: 5 ’ > CGG GAT CCC TAC CTC ACA<br /> GTT ACA GTT ACA ATA TCA TC<br /> 1. Nguyªn liÖu<br /> Chu kú nhiÖt cña ph¶n øng PCR: 94oC - 1<br /> 10 gièng ®Ëu t−¬ng sö dông trong nghiªn phót, 55oC - 1 phót, 72oC - 1 phót 20 gi©y; lÆp l¹i<br /> cøu do Trung t©m nghiªn cøu thùc nghiÖm §Ëu 32 chu kú, 72oC - 10 phót; b¶o qu¶n ë 4oC - ∞.<br /> 71<br />  ii. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn qu¶ ë b¶ng 1 cho thÊy h¹t cña ba gièng ®Ëu t−¬ng<br /> B¸t X¸t, AK06 vµ §T12 ®Òu to vµ cã träng l−îng<br /> 1. Träng l−îng cña 100 h¹t, hµm l−îng cña 100 h¹t cao h¬n h¼n so víi c¸c gièng ®Ëu<br /> protein vµ lipit trong h¹t cña c¸c gièng t−¬ng azuki, xanh B¾c Hµ vµ vµng M−êng<br /> ®Ëu t−¬ng Kh−¬ng; cao nhÊt lµ gièng ®Ëu t−¬ng B¸t X¸t<br /> Träng l−îng cña h¹t ®Ëu t−¬ng lµ mét chØ tiªu (17,90 g), thÊp nhÊt lµ gièng ®Ëu t−¬ng azuki<br /> quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ n¨ng suÊt cña gièng. KÕt (6,78 g).<br /> B¶ng 1<br /> Träng l−îng cña 100 h¹t, hµm l−îng protein vµ lipit trong h¹t cña c¸c gièng ®Ëu t−¬ng<br /> Träng l−îng 100 h¹t Hµm l−îng protein Hµm l−îng lipit<br /> Gièng ®Ëu t−¬ng<br /> (g) (%) (%)<br /> Vµng M−êng Kh−¬ng 9,92 20,34 21,28<br /> Azuki 6,78 20,90 5,78<br /> B¸t X¸t 17,90 18,87 24,17<br /> Hµ Giang 12,80 21,26 16,85<br /> Xanh B¾c Hµ 7,80 22,80 7,74<br /> AK06 15,67 22,59 18,06<br /> Cóc vµng 11,54 19,48 18,80<br /> §T12 15,82 22,19 16,18<br /> §T93 12,00 19,53 15,69<br /> L¬ 75 8,29 19,58 17,84<br /> <br /> §Ëu t−¬ng ®−îc xÕp vµo lo¹i c©y trång cung KÕt qu¶ ph©n tÝch phæ ®iÖn di protein dù tr÷<br /> cÊp nhiÒu protein h¬n lµ lipit. KÕt qu¶ ë b¶ng 1 chiÕt b»ng NaCl 1M bao gåm hÇu hÕt lµ albumin<br /> cho thÊy hµm l−îng protein tan trong h¹t cña c¸c vµ globulin. H×nh 1 cho thÊy phæ ®iÖn di protein<br /> gièng ®Ëu t−¬ng kh¸ cao, dao ®éng trong kho¶ng cña 9 gièng ®Ëu t−¬ng cã sè b¨ng ®iÖn di dao<br /> 18,87 - 22,80%; hµm l−îng lipit trong h¹t cña c¸c ®éng tõ 16 - 28 b¨ng. Tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch h×nh<br /> gièng kh¸ chªnh lÖch nhau, dao ®éng tõ 5,78 - ¶nh ®iÖn di protein, dùa trªn thang protein chuÈn,<br /> 24,17%. C¸c gièng ®Ëu t−¬ng azuki, xanh B¾c Hµ kÝch th−íc cña c¸c b¨ng ®iÖn di chÝnh ®· ®−îc x¸c<br /> vµ Hµ Giang ®Òu cã hµm l−îng lipit thÊp, thÊp ®Þnh, trong ®ã râ nhÊt lµ c¸c b¨ng t−¬ng øng víi<br /> nhÊt lµ gièng azuki (5,78%). Gièng cho hµm l−îng c¸c tiÓu phÇn globulin dù tr÷ trong h¹t, bao gåm<br /> lipit cao nhÊt lµ gièng B¸t X¸t (24,17%). C¸c c¸c tiÓu ®¬n vÞ: α, α’, β, γ-β-conglyxinin t−¬ng<br /> gièng ®Ëu t−¬ng §T12, AK06 vµ xanh B¾c Hµ ®Òu øng víi khèi l−äng ph©n tö 55-78 kDa; γ-<br /> cã hµm l−îng protein cao, cao nhÊt lµ gièng xanh conglyxinin (kho¶ng 67 kDa); A3-glyxinin (47<br /> B¾c Hµ (22,80%) nh−ng hµm l−îng lipit l¹i chØ cã kDa); nhãm c¸c v¹ch trïng nhau A1a, A1b, A2, A4-<br /> 7,74%; ng−îc l¹i, gièng ®Ëu t−¬ng B¸t X¸t cã hµm glyxinin (39 kDa); A6, A7-glyxinin (kho¶ng 36<br /> l−îng protein thÊp nhÊt (18,87%), nh−ng l¹i cã kDa); nhãm B1a, B1b, B2, B4-glyxinin (21 kDa) vµ<br /> hµm l−îng lipit cao nhÊt (24,17%). Nh− vËy, hµm tiÓu ®¬n vÞ cã khèi l−äng ph©n tö nhá nhÊt lµ A5-<br /> l−îng protein vµ lipit trong h¹t cña c¸c gièng ®Ëu glyxinin (14,4 kDa). Nh×n chung, c¸c tiÓu ®¬n vÞ<br /> t−¬ng cã mèi t−¬ng quan nghÞch. globulin ph©n bè ë c¸c gièng ®Ëu t−¬ng lµ gièng<br /> 2. Phæ ®iÖn di protein h¹t cña c¸c gièng ®Ëu nhau. Tuy nhiªn, ®¸ng chó ý lµ sù kh¸c biÖt râ rÖt<br /> t−¬ng cña gièng azuki so víi c¸c gièng cßn l¹i. ë gièng<br /> azuki kh«ng thÊy xuÊt hiÖn hai tiÓu ®¬n vÞ α’, β-<br /> H¹t ®Ëu t−¬ng ®−îc bãc vá, nghiÒn nhá tíi<br /> β-conglyxinin. Theo Phan H÷u T«n vµ cs. th× sù<br /> d¹ng bét mÞn vµ chiÕt protein theo hai c¸ch:<br /> protein ®−îc chiÕt bëi NaCl 1M vµ protein ®−îc thiÕu hôt ®ång thêi hai tiÓu ®¬n vÞ α’, β-β-<br /> chiÕt bëi H2O khö ion. DÞch chiÕt protein ®−îc tiÕn conglyxinin lµ do mét gien lÆn (ký hiÖu lµ a, cã<br /> hµnh ph©n tÝch ®iÖn di trªn gel polyacrylamit alen tréi lµ A) quy ®Þnh, ®· ph©n ly theo tû lÖ bÊt<br /> 12,5% cã SDS (h×nh 1). th−êng lµ: 3AA: 4Aa: 1aa [6].<br /> 72<br />  kDa M 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Lipoxygenaza<br /> α’β-conglyxinin<br /> 94 α’β-conglyxinin<br /> γ-conglyxinin<br /> 67 β-amylaza<br /> β-β-conglyxinin<br /> 43 γ-β-conglyxinin<br /> A3-glyxinin<br /> A1a-A1b-A2-A4 glyxinin<br /> A6-A7-glyxinin<br /> 20 B3-glyxinin<br /> B1a-B1b-B2-B4 glyxinin<br /> <br /> A5-glyxinin<br /> 14,4<br /> <br /> A<br /> kDa M 1 2 3 4 5 6 7 8 9<br /> <br /> 94<br /> 67<br /> 43<br /> <br /> <br /> <br /> 20<br /> <br /> <br /> 14,4<br /> <br /> B<br /> H×nh 1. Phæ ®iÖn di protein chiÕt b»ng NaCl 1M (A) vµ H20 (B) cña 9 gièng ®Ëu t−¬ng<br /> Ghi chó: M. thang protein chuÈn; 1. B¸t X¸t - Lµo Cai; 2. vµng M−êng Kh−¬ng; 3. azuki; 4. Hµ Giang; 5. xanh B¾c Hµ;<br /> 6. Cóc vµng; 7. §T93; 8. §T12; 9. AK06; . b¨ng ®iÖn di xuÊt hiÖn; . b¨ng ®iÖn di protein kh«ng xuÊt hiÖn.<br /> <br /> Nh− vËy, rÊt cã thÓ gièng ®Ëu t−¬ng azuki c¸c locut ®a alen.<br /> cã kiÓu gien ®ång hîp lÆn (aa) vÒ tÝnh tr¹ng nµy. Ngoµi ra, chóng t«i cßn nhËn thÊy hai gièng<br /> §Æc biÖt, chóng t«i nhËn thÊy gièng ®Ëu t−¬ng ®Ëu t−¬ng B¸t X¸t vµ vµng M−êng Kh−¬ng cã<br /> azuki thiÕu hôt tiÓu ®¬n vÞ B3-glyxinin t−¬ng sù thiÕu hôt mét tiÓu ®¬n vÞ n»m trong kho¶ng<br /> øng víi kÝch th−íc kho¶ng 20 kDa, ®©y lµ tiÓu kÝch th−íc ph©n tö 43 - 67 kDa; ë hai gièng<br /> ®¬n vÞ trong cÊu tróc G4 (A5A4B3) [4, 6]. §iÒu §T12 vµ AK06, xuÊt hiÖn thªm 2 tiÓu ®¬n vÞ cã<br /> nµy cho thÊy protein dù tr÷ trong h¹t cña gièng kÝch th−íc ph©n tö −íc l−îng 20 - 30 kDa.<br /> ®Ëu t−¬ng azuki kh«ng cã lo¹i glyxinin nµy. KÕt<br /> qu¶ thu ®−îc phï hîp víi t¸c gi¶ Kitamura khi C¸c protein thuéc nhãm albumin cã c¸c<br /> nghiªn cøu gièng ®Ëu t−¬ng cña NhËt B¶n [4]. b¨ng v¹ch chÝnh ®−îc x¸c ®Þnh t−¬ng øng víi<br /> Ng−îc l¹i, trong kho¶ng kÝch th−íc ph©n tö tõ c¸c tiÓu ®¬n vÞ lipoxygenaza (khèi l−îng ph©n<br /> 14 - 35 kDa, ë gièng ®Ëu t−¬ng azuki, xuÊt hiÖn tö 94 kDa) vµ β-amylaza (58 kDa). KÕt qu¶ mµ<br /> 3 tiÓu ®¬n vÞ ®Æc tr−ng thuéc nhãm glyxinin, chóng t«i nhËn ®−îc phï hîp víi c«ng bè cña<br /> nh−ng kÝch th−íc cña chóng l¹i cã sù chªnh lÖch TrÇn ThÞ Ph−¬ng Liªn vµ cs. (1999) [4]. Tuy<br /> so víi c¸c tiÓu ®¬n vÞ t−¬ng øng cña c¸c gièng nhiªn, trong nghiªn cøu nµy, chóng t«i nhËn<br /> kh¸c. Nh− vËy, rÊt cã thÓ ®©y lµ s¶n phÈm cña thÊy gièng ®Ëu t−¬ng azuki cã tiÓu ®¬n vÞ<br /> 73<br /> lipoxygenaza nh¹t h¬n nhiÒu so víi c¸c gièng kÝch th−íc ph©n tö tõ 14,4 - 20 kDa. MÆt kh¸c,<br /> kh¸c. Lipoxygenaza lµ mét lo¹i enzim oxy hãa trong kho¶ng kÝch th−íc ph©n tö tõ 14,4 - 20<br /> c¸c axit bÐo kh«ng no, t¹o mïi vÞ ®Æc biÖt lµm kDa øng víi c¸c protein thuéc nhãm glyxinin<br /> h¹n chÕ kh¶ n¨ng sö dông ®Ëu t−¬ng trong c«ng cña c¸c gièng ®Ëu t−¬ng, xuÊt hiÖn nhiÒu b¨ng<br /> nghiÖp thùc phÈm. §©y lµ mét −u ®iÓm vÒ mÆt ®iÖn di phô h¬n so víi phæ ®iÖn di protein chiÕt<br /> chÊt l−îng cña gièng ®Ëu t−¬ng azuki. MÆt b»ng muèi; ®ång thêi c¸c b¨ng ®iÖn di chÝnh<br /> kh¸c, lipoxygenaza cã vai trß lµm t¨ng hµm cña nã còng cã ®é ®Ëm nÐt h¬n h¼n. §iÒu nµy<br /> l−îng jasmonat - chÊt cã liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng chøng tá tÝnh hoµ tan trong n−íc cña c¸c tiÓu<br /> chÞu nãng, chÞu h¹n ë thùc vËt [8]. Vµ nh− vËy, ®¬n vÞ protein nµy ®· t¨ng lªn.<br /> rÊt cã thÓ gièng azuki lµ gièng ®Ëu t−¬ng chÞu Nh− vËy, tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch phæ ®iÖn di<br /> nãng kÐm. §iÒu nµy phï hîp víi nguån gèc s−u protein ë trªn cho thÊy protein dù tr÷ trong h¹t<br /> tËp cña gièng azuki t¹i Sa Pa-Lµo Cai. cña c¸c gièng ®Ëu t−¬ng nghiªn cøu ®· biÓu<br /> Phæ ®iÖn di protein chiÕt b»ng H2O bao gåm hiÖn sù ®a h×nh. §Æc biÖt, chóng t«i cßn nhËn<br /> chñ yÕu lµ albumin vµ mét phÇn globulin. Do thÊy thµnh phÇn protein dù tr÷ cña gièng azuki<br /> trong tÕ bµo cã c¸c ion vµ c¸c hîp chÊt h÷u c¬ cã sù kh¸c biÖt lín so víi c¸c gièng kh¸c. §©y<br /> víi khèi l−îng ph©n tö thÊp dÔ tan trong n−íc, cã thÓ xem nh− mét ®èi t−îng míi cÇn ®−îc<br /> nªn khi chiÕt b»ng n−íc, chóng t¹o thµnh dung quan t©m nghiªn cøu s©u h¬n ë møc ®é ph©n tö.<br /> dÞch muèi lo·ng, ®ñ ®Ó hßa tan mét phÇn<br /> 3. T¸ch chiÕt ADN tæng sè vµ nh©n gien<br /> globulin. Nh×n chung, phæ ®iÖn di protein chiÕt<br /> b»ng n−íc cã sù ®a h×nh râ rÖt h¬n so víi phæ chaperonin b»ng ph¶n øng PCR<br /> ®iÖn di protein chiÕt b»ng muèi. Trong kho¶ng ADN tæng sè ®−îc t¸ch chiÕt tõ mÇm ®Ëu<br /> kÝch th−íc ph©n tö tõ 67 - 94 kDa, ë hai gièng t−¬ng 3 ngµy tuæi theo ph−¬ng ph¸p miniprep cã<br /> B¸t X¸t vµ vµng M−êng Kh−¬ng xuÊt hiÖn 2 tiÓu c¶i tiÕn ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn phßng thÝ<br /> ®¬n vÞ protein ®Æc tr−ng mµ c¸c gièng kh¸c nghiÖm; s¶n phÈm ®−îc kiÓm tra b»ng c¸ch ®iÖn<br /> kh«ng cã. Ng−îc l¹i, trong kho¶ng kÝch th−íc di trªn gel agaroza 0,8% (h×nh 2) vµ x¸c ®Þnh<br /> nµy, gièng azuki l¹i thiÕu 3 tiÓu ®¬n vÞ protein. hµm l−îng b»ng ph−¬ng ph¸p quang phæ hÊp<br /> T−¬ng tù nh− vËy, trong kho¶ng kÝch th−íc thô. KÕt qu¶ cho thÊy hµm l−îng ADN thu ®−îc<br /> ph©n tö tõ 43 - 67 kDa, gièng azuki còng thiÕu 2 dao ®éng trong kho¶ng tõ 120,09 - 179,63 ng/µl<br /> tiÓu ®¬n vÞ protein, hai gièng §T12 vµ AK06 vµ cã mét b¨ng ®iÖn di duy nhÊt, kh«ng ®øt g·y.<br /> thiÕu 1 tiÓu ®¬n vÞ protein so víi c¸c gièng cßn Tõ nång ®é ADN gèc, chóng t«i ®· tiÕn hµnh<br /> l¹i. Ngoµi ra, gièng azuki cßn thÓ hiÖn sù kh¸c pha lo·ng víi c¸c hÖ sè kh¸c nhau ®Ó thùc hiÖn<br /> biÖt so víi c¸c gièng cßn l¹i ë sù xuÊt hiÖn 3 ph¶n øng PCR. KÕt qu¶ cho thÊy, nång ®é ADN<br /> tiÓu ®¬n vÞ protein ®Æc tr−ng cã kÝch th−íc ph©n khu«n tèi −u ®−îc sö dông cho mét ph¶n øng<br /> tö nhá h¬n 14,4 kDa vµ 2 tiÓu ®¬n vÞ ë kho¶ng PCR cña ®Ëu t−¬ng kho¶ng 5-15 ng.<br /> 1 2 3 4 5 6 7 8<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ⊳<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 2. H×nh ¶nh ®iÖn di ADN tæng sè<br /> 1. AK06; 2. vµng M−êng Kh−¬ng; 3. §T12; 4. xanh B¾c Hµ; 5. azuki; 6. §T93; 7. M54; 8. cóc vµng<br /> 74<br />  Trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®−îc nång ®é ADN B¾c (azuki, vµng M−êng Kh−¬ng, xanh B¾c Hµ)<br /> khu«n tèi −u cho ph¶n øng PCR, chóng t«i ®· vµ hai gièng §T93, M54. S¶n phÈm PCR ®−îc<br /> tiÕn hµnh nh©n gien chaperonin cña 5 gièng ®Ëu kiÓm tra b»ng ®iÖn di trªn gel agaroza 0,8%<br /> t−¬ng, trong ®ã cã 3 gièng thuéc vïng nói T©y (h×nh 3).<br /> Kb M 1 2 3 4 5<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2,0<br /> 1,5 1,6<br /> <br /> <br /> 0,6<br /> <br /> <br /> H×nh 3. H×nh ¶nh ®iÖn di gien chaperonin cña 5 gièng ®Ëu t−¬ng<br /> M. thang ADN chuÈn; 1. §T 93; 2. vµng M−êng Kh−¬ng; 3. azuki; 4. M54; 5. xanh B¾c Hµ<br /> <br /> KÕt qu¶ ë h×nh 3 cho thÊy c¶ 5 gièng ®Ëu ®iÖn di thÊp nhÊt (18 b¨ng) vµ phæ ®iÖn di<br /> t−¬ng ®Òu thu ®−îc s¶n phÈm PCR ®Æc hiÖu, víi protein dù tr÷ trong h¹t cña gièng azuki cã sù<br /> kÝch th−íc ph©n tö kho¶ng ~ 1,6 kb. KÝch th−íc sai kh¸c vÒ c¸c tiÓu ®¬n vÞ β-conglyxinin vµ<br /> ph©n tö cña s¶n phÈm PCR nhËn ®−îc chÝnh b»ng glyxinin so víi c¸c gièng kh¸c.<br /> kÝch th−íc ph©n tö cña cDNA cña gien chaperonin 3. ADN tæng sè ®−îc t¸ch chiÕt tõ mÇm ®Ëu<br /> cña gièng ®Ëu t−¬ng NhËt B¶n [2]. §iÒu nµy t−¬ng cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng tèt trong c¸c ph¶n<br /> chøng tá c¶ 5 gièng ®Ëu t−¬ng nghiªn cøu ®Òu cã øng PCR. B»ng kü thuËt PCR, ®· nh©n b¶n<br /> mÆt gien chaperonin vµ kh«ng cã intron trong cÊu thµnh c«ng gien chaperonin tÕ bµo chÊt cã kÝch<br /> tróc cña gien. KÕt qu¶ nghiªn cøu nµy phï hîp víi th−íc ph©n tö 1,6 kb cña 5 gièng ®Ëu t−¬ng:<br /> kÕt luËn cña TrÇn ThÞ Ph−¬ng Liªn vµ cs. (1999) azuki, vµng M−êng Kh−¬ng, xanh B¾c Hµ,<br /> [4]. S¶n phÈm PCR thu ®−îc cã thÓ ®¸p øng cho §T93 vµ M54.<br /> c¸c nghiªn cøu tiÕp theo.<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> IV. KÕt luËn<br /> 1. NguyÔn V¨n B×nh vµ cs., 1996: Gi¸o tr×nh<br /> 1. §· x¸c ®Þnh ®−îc hµm l−îng protein, hµm C©y c«ng nghiÖp: 5-36. Nxb. N«ng nghiÖp,<br /> l−îng lipit cña 10 gièng ®Ëu t−¬ng. Hµm l−îng Hµ Néi.<br /> protein vµ hµm l−îng lipit cã mèi t−¬ng quan<br /> 2. Nong V. H. et al., 2000: Japanese journal of<br /> nghÞch. Gièng ®Ëu t−¬ng xanh B¾c Hµ cã hµm<br /> l−îng protein tan cao nhÊt (22,80%). Biochemistry: 201-300.<br /> 3. TrÇn ThÞ Ph−¬ng Liªn vµ cs., 1998: T¹p<br /> 2. Phæ ®iÖn di protein dù tr÷ trong h¹t trªn<br /> chÝ Khoa häc vµ C«ng nghÖ, 36(5): 8 - 14.<br /> gel polyacrylamit 12,5% chøa SDS cã biÓu hiÖn<br /> sai kh¸c vÒ mét sè tiÓu ®¬n vÞ protein gi÷a c¸c 4. TrÇn ThÞ Ph−¬ng Liªn, 1999: Nghiªn cøu<br /> gièng ®Ëu t−¬ng. Trong ®ã, sù sai kh¸c thÓ hiÖn ®Æc tÝnh hãa sinh vµ sinh häc ph©n tö cña<br /> râ nhÊt ë c¸c gièng ®Ëu t−¬ng cña vïng nói T©y mét sè gièng ®Ëu t−¬ng cã kh¶ n¨ng chÞu<br /> B¾c. §Æc biÖt, gièng azuki cã sè l−îng b¨ng nãng, chÞu h¹n ë ViÖt Nam. LuËn ¸n tiÕn sü<br /> 75<br />  sinh häc, Hµ Néi. 8. Hoµng ThÞ Thu YÕn vµ cs., 2003: Nh÷ng<br /> 5. Laemmli U. K., 1970: Natural, 227: 680- vÊn ®Ò nghiªn cøu c¬ b¶n trong khoa häc sù<br /> 688. sèng: 1073-1076, Nxb. Khoa häc vµ Kü<br /> thuËt, Hµ Néi.<br /> 6. Phan H÷u T«n, 1997: T¹p chÝ Di truyÒn<br /> 9. Hoµng ThÞ Thu YÕn vµ cs., 2004: Nh÷ng<br /> häc vµ øng dông, 3: 34-38. Hµ Néi.<br /> vÊn ®Ò nghiªn cøu c¬ b¶n trong khoa häc sù<br /> 7. NguyÔn V¨n Mïi, 2001: Thùc hµnh hãa sèng: 723-727. Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt,<br /> sinh häc, Nxb. §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. Hµ Néi.<br /> <br /> <br /> STUDY OF THE SEED PROTEIN COMPOSITION AND THE AMPLIFICATION<br /> OF THE CYTOSOLIC CHAPERONIN GENE FROM SOME SOYBEAN<br /> CULTIVARS OF THE NORTH-WEST MOUNTAINOUS REGION, VIETNAM<br /> CHU HOANG MAU, LE THI THANH HUONG,<br /> NGUYEN PHU HUNG, TRAN DINH LONG<br /> <br /> Summary<br /> <br /> The seeds of some soybean cultivars of the North-West mountainous region, Vietnam (vang Muong<br /> Khuong, azuki, Bat Xat, Ha Giang, xanh Bac Ha, AK06, Cuc vang, DT12, DT93, Lo 75 and M54) were used<br /> to study of the seed protein composition and the amplification of the cytosolic chaperonin gene; among them,<br /> the vang Muong Khuong, azuki, Bat Xat-Lao Cai, Ha Giang and xanh Bac Ha cultivars were local ones.<br /> These seeds were used to extract lipid and storage proteins. The total protein content in the seeds of these<br /> soybean cultivar was from 18.87 - 22.80% of dry weight and this value was highest in the xanh Bac Ha<br /> cultivar (22.80%). The total lipid content was from 5.78 - 24.17% of dry weight and especially the azuki<br /> cultivar had the lowest lipid percentage (5.78%).<br /> The seed protein fractions of some soybean cultivars were analyzed by 12.5% - SDS polyacrylamide gel<br /> electrophoresis. The analytic result showed that the storage proteins of some local soybean cultivars had the<br /> polymorphism. Especially, the result showed the difference in β-conglycinin and glycinin subunits<br /> distribution of the azuki cultivar in comparison with other cultivars.<br /> The total genomic DNAs from the soybean seedlings have been isolated. The cytosolic chaperonin gene<br /> was amplified by polymerase chain reaction (PCR) with the molecular weight about 1.6 kb from five soybean<br /> cultivars.<br /> <br /> Ngµy nhËn bµi: 15-5-2005<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 76<br />