Nhân một trường hợp nhiễm trùng giun xoắn trichinella spiralis gây viêm và phù mạch tăng bạch cầu ái toan

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> <br /> NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP NHIỄM TRÙNG GIUN XOẮN TRICHINELLA <br /> SPIRALIS GÂY VIÊM VÀ PHÙ MẠCH TĂNG BẠCH CẦU ÁI TOAN <br /> Nguyễn Văn Chương*, Huỳnh Hồng Quang* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: Mày đay và phù mạch có thể xảy ra đến 25% dân số trên toàn cầu. Các nguyên nhân bệnh lý <br /> nền rất đa dạng: các thuốc, yếu tố vật lý, các yếu tố tự miễn, phản ứng dị ứng và giả dị ứng và nhiễm trùng, đặc <br /> biệt vi khuẩn và ký sinh trùng có thể dẫn đến biểu hiện lâm sàng của triệu chứng mày đay hoặc phù mạch khó có <br /> thể phân biệt bệnh lý nào. Việc chẩn đoán là một thách thức, đặc biệt khi các triệu chứng diễn tiến mạn tính và <br /> đáp ứng điều trị không đáng kể.  <br /> Trình bày ca bệnh: Nhân đây, chúng tôi báo cáo 1 ca bệnh phù mạch với viêm mạch máu tăng bạch cầu ái <br /> toan liên quan nhiễm trùng giun xoắn Trichinella spiralis, được điều trị khỏi bằng các thuốc đặc hiệu.  <br /> Kết luận: Mày đay là một trong những rối loạn hay gặp kèm theo sự có mặt của phù mạch dưới da do nhiều <br /> yếu tố, kể cả ký sinh trùng. Các bằng chứng lâm sàng gợi ý chẩn đoán cũng như khâu tiếp cận điều trị mày đay/ <br /> phù mạch nên tránh các yếu tố mang tính khởi phát triệu chứng và điều trị giảm triệu chứng.  <br /> Từkhóa: Mày đay, phù mạch, giun xoắn <br /> <br /> ABSTRACT <br /> A CASE REPORT: TRICHINELLA SPIRALIS INFECTION AND EOSINOPHILIC VASCULITIS WITH <br /> ANGIOEDEMA <br /> Nguyen Van Chuong, Huynh Hong Quang <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 6 ‐ 2014: 546 – 551 <br /> Backgrounds: Urticaria and angioedema occur in up to 25% of the global population at some point in their <br /> lifetime.  Underlying  causes  can  be  highly  heterogeneous,  such  as  various  drugs,  physical  factors,  auto  ‐ <br /> immunological  factors,  allergic  and  pseudoallergic  reactions  or  infections,  especially  in  bacteria  and  parasite. <br /> These pathogens or factors can result in the clinical manifestation of urticaria, or angioedema that is a symptom <br /> rather  than  a  distinct  disease.  Diagnosis  can  be  challenging,  especially  if  symptoms  are  chronic  or  minimally <br /> responsive to therapy. <br /> Case  presentation:  Here,  we  report  a  special  case  of  angioedema  with  eosinophilia  vasculitis  caused  by <br /> Trichinella spiralis infection and treated with effective and anti ‐ inflammatory medications.  <br /> Conclusions:  Urticaria  is  a  common  disorder  that  often  presents  with  subcutaneous  angioedema  due  to <br /> various factors, including parasite agents. Clinical clues and associated rationale for diagnosis as well as approach <br /> to treatment of urticaria/ angioedema should avoid known triggering agents and alleviating associated symptoms.  <br /> Key words: Urticaria, angioedema, Trichinella spiralis <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Mày đay và phù mạch là các triệu chứng có <br /> thể gặp phải phải ít nhất trên ¼ dân số thế giới <br /> (CDC, 2013) trong cả cuộc đời(2). Mày đay có thể <br /> * Viện Sốt rét KST ‐ CT Quy Nhơn <br /> Tác giả liên lạc: TS. Huỳnh Hồng Quang <br /> <br /> 546<br /> <br /> diễn  biến  cấp  tính  hoặc  mạn  tính,  có  thể  sưng <br /> phồng một thời gian ngắn và có thể mất đi trong <br /> vòng 24 giờ hoặc có thể diễn biến mạn tính từng <br /> đợt  kéo  dài  tùy  thuộc  vào  tác  nhân  hay  yếu  tố <br /> thuận lợi can thiệp (thuốc, hóa chất, nhiễm độc, <br /> <br /> ĐT: 0905103496 <br /> <br /> Email: huynhquangimpe@yahoo.com <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> miễn dịch, dị nguyên, nhiễm trùng vi khuẩn, ký <br /> sinh  trùng,  nấm).  Phù  mạch  (angioedema)  là <br /> một dạng của mày đay, trong đó sự sưng phồng <br /> nằm ở phần sâu dưới da và kéo dài có thể hơn <br /> 24  giờ.  Khoảng  50%  số  ca  mày  đay  cấp  tính  có <br /> biểu hiện phù mạch(5).  <br /> Về  mặt  sinh  lý  bệnh,  các  mô  liên  quan  đến <br /> mày  đay  và  phù  mạch  biểu  hiện  phù  dưới  da <br /> hoặc niêm mạc cùng với sự liên quan đến thâm <br /> nhiễm tế bào lympho T, đại thực bào, bạch cầu ái <br /> toan và dưỡng bào (mast cells) quanh mạch máu. <br /> Các triệu chứng sưng phồng và ngứa liên quan <br /> đến  sự  giáng  hóa  phòng  thích  các  dưỡng  bào, <br /> trong  đó  các  chất  trung  gian  gây  hoạt  mạch  ly <br /> giải từ các tế bào dưỡng bào và bạch cầu ưa base <br /> sinh  ra  các  phản  ứng  lằn  roi  hoặc  sưng  phồng <br /> mạnh(6). Một số cơ chế khác liên quan đến trực <br /> tiếp  phân  tử  igE  hoặc  qua  trung  gian  IgE.  Việc <br /> chẩn  đoán  và  điều  trị  là  một  thách  thức  nếu <br /> không tìm ra nguyên nhân cụ thể để gián đoạn. <br /> Qua thăm khám bệnh sử, khám thực thể và điều <br /> tra tiền sử có thể nhận ra một số nguyên nhân, <br /> hạn chế mất thời gian và tránh các tác dụng độc <br /> do thuốc điều trị không cần thiết. Mặc dù bệnh <br /> biểu hiện đôi lúc nghiêm trọng, song phần lớn là <br /> lành tính và tự giới hạn(8). Việc tiếp cận điều trị <br /> là tránh các tác nhân gây ra và giảm triệu chứng <br /> cho  bệnh  nhân,  sử  dụng  thận  trọng  các  thuốc <br /> chống  viêm  corticosteroids  đường  uống  và <br /> thuốc kháng histamine thế hệ hai tác dụng dụng <br /> kéo  dài,  các  H2  ‐  receptor  antagonists  và  thuốc <br /> đối kháng leukotriene chống viêm.  <br /> <br /> TRÌNH BÀY CA BỆNH  <br /> Một  bệnh  nhân  nam 57 tuổi,  sống tại  thành <br /> phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên bị các đợt mày đay <br /> nghiêm trọng liên tục trong nhiều tháng và kèm <br /> theo có dấu hiệu phù mạch ở mặt và vùng hầu <br /> họng,  thỉnh thoảng khó thở,  tồn tại hơn 24  giờ. <br /> Bênh  nhân  đã  điều  trị  nhiều  lần  bởi  các  thầy <br /> thuốc  da  liễu,  nội  khoa  và  đã  nhập  BVĐK  tỉnh <br /> Khánh Hòa 2 lần, song khi ra viện khoảng 1 tuần <br /> bệnh tái phát sau khi hết thuốc ngoại trú.  <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Sau  đó,  bệnh  nhân  đến  khám  và  nhập  viện <br /> tại Viện Sốt rét KST ‐ CT Quy Nhơn:  <br /> Thăm  khám,  kiểm  tra  các  nguyên  nhân <br /> hoặc bệnh lý nền sẵn có không có gì đặc biệt, <br /> ngoại trừ làm nghề mổ heo và hay ăn các món <br /> thính do bệnh nhân chế biến; Gan lách không <br /> lớn,  nhiệt  độ  da  hơn  ấm,  sốt  380C  nhiều  ngày <br /> trước khi đến khám, mệt mỏi, nhức toàn thân; <br /> Khám  khối  cơ  cẳng  tay  và  bắp  chân  (T)  rất <br /> đau,  có  nơi  sưng  phồng,  đỏ  da  và  nóng,  căng <br /> cơ đau nhiều hơn. <br /> Các triệu chứng tiêu hóa, thần kinh, tiết niệu <br /> đều trong giới hạn bình thường. <br /> Xét  nghiệm  cận  lâm  sàng  và  chẩn  đoán <br /> hình ảnh: <br /> + CTM toàn phần cho thấy chỉ số bạch cầu <br /> chung  tăng  cao  và  đặc  biệt  bạch  cầu  ái  toan <br /> (BCAT) tăng đến 45,6% (giá trị tham chiếu 0 ‐ <br /> 6%). <br /> + Men gan và chức năng gan, thận không có <br /> bất thường, không có viêm gan B, C. <br /> + Tốc độ máu lắng tăng cao, chỉ số CRP tăng <br /> 21 mg/L (giá trị tham chiếu