Những bài học về chuyển đổi số thành công, cơ hội ứng dụng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam

Chia sẻ: ViSteveballmer ViSteveballmer | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

53
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết đưa ra và phân tích những bài học chuyển đổi số thành công điển hình, từ đó chỉ ra những cơ hội ứng dụng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam. Đặc điểm chung của các công ty, tổ chức này là rất nhạy bén và nắm bắt được công nghệ mới từ đó cải tiến quy trình hoạt động, tăng hiệu quả hợp tác, tối ưu hóa hiệu suất làm việc và mang lại giá trị cho khách hàng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những bài học về chuyển đổi số thành công, cơ hội ứng dụng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam

85 NHỮNG BÀI HỌC VỀ CHUYỂN ĐỔI SỐ THÀNH CÔNG, CƠ HỘI ỨNG DỤNG CHO CÁC DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM ThS. Vũ Hưng Hải, ThS. Nguyễn Quỳnh Mai, TS. Phạm Xuân Lâm Viện Công nghệ thông tin và Kinh tế số, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân TÓM TẮT Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu của các tổ chức doanh nghiệp những năm gần đây, nhiều công ty, tổ chức đã thực hiện và đạt được những thành công nhất định. Trong khi nhiều công ty truyền thống khác gặp nhiều khó khăn trong việc thay đổi và phải đối mặt với nhiều vấn đề, thậm chí phá sản. Các thống kê cho thấy các công ty lớn đang dần biến mất trong thời gian tới và thay thế cho các công ty mới biết tận dụng thế mạnh của công nghệ để bứt phá. Bài báo đưa ra và phân tích những bài học chuyển đổi số thành công điển hình, từ đó chỉ ra những cơ hội ứng dụng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam. Đặc điểm chung của các công ty, tổ chức này là rất nhạy bén và nắm bắt được công nghệ mới từ đó cải tiến quy trình hoạt động, tăng hiệu quả hợp tác, tối ưu hoá hiệu sất làm việc và mang lại giá trị cho khách hàng. Trong nhiều công ty, việc chuyển đổi số tạo ra một nền tảng văn hoá, một cách thức vận hành hoàn toàn mới, các quy trình được cải tiến để tăng hiệu quả và tiết kiệm thời gian. Từ khoá: Chuyển đổi số, bài học thành công, cơ hội, phát triển doanh nghiệp 1. TỔNG QUAN Chuyển đổi số mang lại nhiều cơ hội cho các tổ chức, doanh nghệp. Nhiều công ty chuyển đổi mô hình, và nhiều công ty công nghệ được ra đời nhanh chóng tham gia thị trường gây khó khăn cho rất nhiều các công ty truyền thống. Chuyển đổi số đã thay đổi cách doanh nghiệp tương tác và ảnh hưởng đến khách hàng, cách định vị thương hiệu của mình so với đối thủ cạnh tranh, quảng bá sản phẩm và dịch vụ mới. Các doanh nghiệp không nắm bắt được chuyển đổi số sẽ bỏ rơi mình trước các đối thủ cạnh tranh (Berman, 2012). Đầu tư vào các sáng kiến kỹ thuật số giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động và cải thiện tốc độ tăng trưởng (Ustundag & Cevikcan, 2017; Vial, 2019). Theo Harvard Business School (Boulton, 2016a), các doanh nghiệp không áp dụng công nghệ chuyển đổi số có tỷ suất lợi nhuận gộp trung bình trong 3 năm là 37%, trong khi các doanh nghiệp áp dụng chuyển đổi số hàng đầu đạt mức tăng trung bình 55% . Các công ty đang ngày càng đưa ra các sáng kiến chuyển đổi số nhằm mục đích tăng doanh thu và hiệu quả kinh doanh. Và khi những câu chuyện thành công về chuyển đổi kỹ thuật số xuất hiện, xu hướng này đang tăng lên. Gần 2.600 CIO được Gartner khảo sát vào năm 2016 cho biết họ
86 dành 18% ngân sách cho chuyển đổi số, con số này dự kiến sẽ tăng lên 28% vào năm 2018 (Albert, 2018). Để giúp biết lý do tại sao các công ty nên ưu tiên chuyển đổi số trong tổ chức của mình, hãy xem xét các bài học thành công về các thương hiệu đang thúc đẩy tăng trưởng và lợi nhuận do chuyển đổi số. (Biedron, 2019; Herbert, 2017) 2. CHUYỂN ĐỔI SỐ VÀ CÁC BÀI HỌC THÀNH CÔNG 2.1 National Health Service (NHS) Dịch vụ chăm sóc và sức khỏe quốc gia (NHS) của Anh là một trong những hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt nhất thế giới. Tuy nhiên trước đây, hệ thống này đã từng quá phụ thuộc vào con người. Quy trình, nền tảng công nghệ thông tin (CNTT) của NHS đã hoạt động nhiều năm và bắt đầu lỗi thời và kém hiệu quả. NHS tin rằng điều cần thiết là phải thực hiện quy trình làm việc, vận hành mới, đưa ra các dịch vụ mới và là các dịch vụ số. Tổ chức này cho rằng công nghệ hiện đại được coi là yếu tố cốt lõi của việc chuyển đổi này. Nói cách khác, NHS sẽ cần phải trải qua một quá trình chuyển đổi số. Tuy nhiên, những nỗ lực trước đó từ năm 2002 đến 2011 tốn kém và phần lớn không thành công. Cho đến năm 2014, các chiến thuật chuyển đổi số mới bắt đầu phát huy tác dụng. Đến năm 2019, NHSX được thành lập và tập trung vào việc chuyển đổi số trong NHS (Care, 2019). Một trong những sáng kiến đầu tiên được công bố vào tháng 4 năm 2019 là chương trình cải thiện trải nghiệm của bệnh nhân trong các lĩnh vực điều trị ung thư và sức khỏe tâm thần. NHSX được cho là tự chủ chủ gần như hoàn toàn để phát triển cách tiếp cận tổng thể của họ đối với chuyển đổi số và các hệ thống CNTT mà họ triển khai miễn là tuân thủ các tiêu chuẩn quốc gia hiện đang được quy định. (Benjamin & Potts, 2018). Nó sẽ là sự hợp tác giữa các nhà công nghệ, bác sĩ lâm sàng và các nhà hoạch định chính sách. Mục tiêu là cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ cho bệnh nhân, cung cấp thông tin chẩn đoán phù hợp cho các bác sĩ lâm sàng và cung cấp cho các nhà nghiên cứu dữ liệu chăm sóc sức khỏe (General, 2020). Chuyển đổi số, tại NHS đã mang lại lợi ích đáng kể cho nhân viên, bệnh nhân, người sử dụng dịch vụ và người chăm sóc. Việc tăng cường sử dụng công nghệ đã cải thiện chất lượng chăm sóc và trải nghiệm của bệnh nhân. Điều này cũng sẽ tăng hiệu quả, tiết kiệm thời gian và giảm chi phí. Công nghệ được cải tiến sẽ hỗ trợ chăm sóc toàn diện con người hiệu quả thông qua tích hợp các hệ thống cho phép chia sẻ thông tin giữa các nhóm và với các tổ chức đối tác. Việc tăng cường sử dụng công nghệ sẽ cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ và cho phép mọi người tự quản lý các điều kiện của mình tốt hơn. Việc áp dụng công nghệ mới khiến cho nhân viên làm việc nhanh hơn, sử dụng hiệu quả thời gian và nguồn lực. (NHS, 2019).
87 2.2 McDonald’s McDonald's đã manh nha có những chiến lược chuyển đổi số từ những năm 2013 khi doanh số bán hàng có dấu hiệu sụt giảm. Tuy nhiên, những bước đi ban đầu còn rời rạc, chỉ tập trung vào phát triển duy nhất mảng thương mại điện tử. Nhận thấy tình thế không có quá nhiều biến chuyển, McDonald's hiểu rằng họ cần phải nhanh chóng sở hữu một kế hoạch thay đổi chiến lược nếu không muốn bị bỏ lại trong cuộc chơi khốc liệt của thị trường đồ ăn nhanh. Chiến lược này được xây dựng với mục tiêu nâng tầm trải nghiệm khách hàng qua việc ứng dụng những kỹ thuật công nghệ tiên tiến nhất (Puno, 2019). Ngoài ra, McDonald’s tại Italy đã tìm cách tối ưu hóa quy trình mua sắm của họ và chuyển sang quản lý tất cả các mối quan hệ với nhà cung cấp của họ trên toàn bộ chuỗi cung ứng trực tuyến từ việc lựa chọn nhà cung cấp đến đàm phán hợp đồng (Weyers, 2012). Họ quyết định sử dụng cổng thông tin trực tuyến để tạo điều kiện hợp tác và giao tiếp giữa họ và các nhà cung cấp cũng như số hóa tất cả các tài liệu. Họ đã có nhiều nhà cung cấp đăng ký thông qua cổng thông tin để xử lý tất cả thực phẩm và sản phẩm khuyến mại của họ cũng như xây dựng và cải tạo các nhà hàng mới. Về mảng giao vận, McDonald's cũng làm việc trực tiếp với đối tác trung gian như Uber Eats để tối ưu hóa mô hình vận chuyển (Akcam, 2020), hướng tới mục tiêu cải thiện trải nghiệm của người dùng, nhằm nâng cao sức mua. Với sự thuận tiện của ứng dụng Uber Eats, khách hàng giờ đây chỉ cần ngồi nhà, chờ thức ăn được đưa tới tận nơi với lựa chọn đa dạng và dịch vụ được tùy biến linh hoạt theo nhu cầu của từng cá nhân. Khách hàng cũng có thể thanh toán qua các ứng dụng điện thoại di động mà không cần dùng đến tiền mặt. (Puno, 2019). Ba yếu tố được McDonald's lựa chọn để hiện thực hóa mục tiêu là: • Số hóa: thay đổi hoàn toàn cách tương tác của McDonald's với khách hàng • Giao vận: sử dụng công nghệ để định nghĩa lại sự tiện lợi của hoạt động giao hàng. • Trải nghiệm: nâng tầm trải nghiệm của khách hàng bằng các yếu tố công nghệ được triển khai trực tiếp trong các hệ thống nhà hàng. Những nỗ lực của họ tập trung vào một số sáng kiến nhằm hiểu khách hàng của họ tốt hơn và tạo ra trải nghiệm khách hàng thông qua kênh trực tuyến và tại cửa hàng. Ngày nay, rất nhiều cửa hàng McDonald’s được trang bị các menu số có thể thay đổi các dịch vụ và điều chỉnh các chương trình khuyến mãi dựa trên thời tiết, thời gian trong ngày, giao thông địa phương, các sự kiện lân cận và tất nhiên là dữ liệu bán hàng lịch sử. Kỳ vọng là có thể thấy công nghệ này sẽ được triển khai tại 14.000 nhà hàng ở Hoa Kỳ của công ty và hơn thế nữa (Puno, 2019).
88 Hình 1. Mua hàng và thanh toán bằng Menu số tại McDonal’s Dù không phải là một trong những đơn vị có những bước tiến đón đầu kỷ nguyên số đầu tiên, nhưng những gì mà McDonald's làm được lại khiến không ít những đối thủ đi trước dè chừng. McDonal’s cho thấy không bao giờ là quá muộn để chuyển đổi số. Nếu so sánh với Starbucks (2007), Domino Pizza (2008) hay đối thủ trực tiếp Burger King (2012), rõ ràng McDonald's đã chậm chân trong quá trình chuyển đổi số. Nhưng với những kế hoạch phát triển đúng đắn, được định hướng rõ ràng, McDonald's đã có một pha “lật ngược thế cờ” kinh điển để đối chọi lại với các thương hiệu đi trước (Kane, Palmer, Phillips, Kiron, & Buckley, 2015). 2.3 Capital One Capital One là một ví dụ tuyệt vời về hoạt động kinh doanh thẻ tín dụng và ngân hàng đã tự đổi mới bằng cách áp dụng công nghệ mới nhất (Buvat & KVG, 2014). Capital One là một trong những ngân hàng đầu tiên sử dụng trợ lý ảo Alexa của Amazon vào hệ thống giao dịch tài chính được kích hoạt bằng giọng nói (Orr & Sanchez, 2018). Ứng dụng ngân hàng di động của nó là một trong những ứng dụng đầu tiên hỗ trợ xác thực TouchID của Apple (Haverans, 2019). Theo CIO Rob Alexander, công nghệ sẽ đóng vai trò trung tâm của các dịch vụ ngân hàng trong tương lai. Để làm được điều này, Capital One thực sự đã rất nghiêm túc trong quá trình nghiên cứu và phát triển. Họ đã tiến hành hơn 80.000 thí nghiệm trên dữ liệu lớn mỗi năm (Buvat & KVG, 2014). Việc Tạo Ngân hàng Số - Digital Bank của Capital One đã thay đổi về cơ bản cách làm việc truyền thống của ngành công nghiệp thông qua công nghệ số (Buvat & KVG, 2014). Sự tập trung không ngừng vào việc cải tiến công nghệ đã củng cố mạnh mẽ hiệu quả của Capital One. Mặc dù toàn cầu suy thoái, Capital One đã duy trì tăng trưởng đầu ngành và ổn định lợi nhuận. Niềm tin đã dẫn đến việc tạo ra một chiến lược của Capital One là “Chiến lược dựa trên thông tin". Chiến lược kết hợp sức mạnh của thông tin, công nghệ và thử nghiệm để mang lại các giải pháp tùy chỉnh cho người tiêu dùng và giúp cung cấp sản phẩm cho đúng
89 khách hàng, đúng thời điểm và đúng giá. Sự dẫn đầu về chuyển đổi số của Capital One không chỉ giới hạn trong các hoạt động mà còn sử dụng thành công các nền tảng và công nghệ để chuyển đổi những trải nghiệm của khách hàng. Hơn thế nữa, Capital One cũng tập trung vào kênh thiết bị di động để khai thác những cơ hội trong tương lai. Capital One đã đi một chặng đường dài hành trình số của nó. Với phương pháp tiếp cận số triệt để, Capital One không những là thử thách trí tuệ của chính nó mà còn là của toàn bộ ngành công nghiệp dịch vụ tài chính. (Novaes Neto, Madnick, de Paula, & Malara Borges, 2020) 2.4 Walgreens Boots Alliance Walgreens Boots Alliance (WBA) là công ty hoạt động trên lĩnh vực sản xuất, buôn bán và phân phối dược phẩm. WBA đã tham gia vào xu hướng chuyển đổi số bằng cách thiết kế lại hoàn toàn ứng dụng di động của mình. Sau khi tiếp quản chiến lược số của công ty vào năm 2015, CIO Abhi Dhar đã thực hiện các bước quan trọng để đảm bảo rằng công ty có thể đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách hiệu quả. Khách hàng của WBA hiện có thể sử dụng đồng hồ Apple để quản lý lịch uống thuốc của họ và cũng có thể kiếm và đổi điểm khách hàng thân thiết thông qua Apple Pay (Haverans, 2019). Nền tảng này sẽ cung cấp cho khách hàng của WBA các sản phẩm và dịch vụ từ các hiệu thuốc và doanh nghiệp bán lẻ của công ty ở bất cứ đâu, bất cứ khi nào và theo cách nào họ muốn. WBA đang từng buớc chuyển đổi tương lai của ngành bán lẻ, sức khỏe và sắc đẹp, tạo ra những trải nghiệm số giúp việc mua sắm trở nên thú vị và bổ ích (Binder, 2020). Nhờ những thay đổi tích cực, doanh số bán hàng kỹ thuật số của WBA đã tăng 23% trong quý 3 năm 2020 so với năm trước (Goodman, 2020). Tổng doanh số bán hàng cũng tăng khoảng 23% và lưu lượng truy cập ứng dụng dành cho thiết bị di động tăng hơn 200%. Công ty cũng nhận thấy phản ứng đáng khích lệ từ khách hàng đối với các sáng kiến tiếp thị công nghệ số của mình, với việc triển khai cá nhân hóa hàng loạt liên tục đã thúc đẩy doanh số bán lẻ của Walgreens lên 95 điểm cơ bản trong quý thứ ba (Goodman, 2020). 2.5 Subway Trong khi những người bên ngoài có thể thấy ít cơ hội để một công ty về nhượng quyền thương mại bánh mỳ áp dụng các đổi mới công nghệ, thì CIO Carman Wenkoff của Subway lại nghĩ khác. Wenkoff đại tu hoàn toàn cách bố trí các cửa hàng trong tương lai và giới thiệu các kios tự phục vụ để tăng tốc độ đặt hàng. Theo báo cáo của CIO, Subway tăng cường lực lượng lao động của mình với hơn rất nhiều chuyên gia công nghệ để cải thiện ứng dụng di động của công ty (Boulton, 2016b). Ngoài ra, Subway giới thiệu các ứng dụng di động hỗ trợ việc đặt hàng. Subway thậm chí còn đang thử nghiệm các khu vực nhận hàng dành riêng cho các đơn đặt hàng di động. Điều này làm thay đổi mô hình kinh
90 doanh đã tồn tại 5 thập kỷ của công ty. Công nghệ này cho phép khách hàng đến và điều chỉnh bữa ăn của họ một cách dễ dàng. Thực đơn số có sẵn trong hàng trăm cửa hàng cho phép thay đổi ngay lập tức mà không cần phải in bảng hiệu mới và thay thế chúng một cách tốn công. Ứng dụng di động cũng được dầu tư phát triển. Bên cạnh đó với sự gia tăng của các dịch vụ như Apple Pay và ứng dụng điện thoại thông minh, thực khách đang ngày càng tìm cách mua đồ ăn mà không cần lỉnh kỉnh ví tiền. Wenkoff cho biết: “Ngày nay, các thiết bị di động được gắn liền với hầu hết các khách hàng của chúng tôi. Tất cả là vì sự tiện lợi." Hình 2. Tuỳ chỉnh mua hàng tại các kios của Subway 2.6 Walmart Sẽ không có câu chuyện thành công nào về chuyển đổi số hoàn chỉnh nếu không nhắc đến Walmart. Một phần lớn trong quá trình chuyển đổi của Walmart là áp dụng các giải pháp nguồn mở. Trọng tâm trong sự phát triển của công ty là giới thiệu một công cụ tìm kiếm mới và một loạt các ứng dụng Cloud dựa trên nền tảng Cloud OpenStack. Để cho phép các lập trình viên của mình thử nghiệm và chuyển đổi giữa các nhà cung cấp Cloud khác nhau, Walmart đã tung ra OneOps (Haverans, 2019). Sự linh hoạt bổ sung này để thử nghiệm các công nghệ khác nhau là lý do chính dẫn đến thành công của Walmart. Lần đầu tiên giới thiệu nền tảng thương mại điện tử Walmart Marketplace vào năm 2009 gã khổng lồ bán lẻ đã và đang phát triển tiềm năng số kể từ đó. Bộ phận công nghệ của nó, @WalmartLabs, đã tung ra một số sản phẩm sáng tạo, bao gồm các ứng dụng dành cho thiết bị di động Walmart, công cụ tìm kiếm thế hệ tiếp theo, Shopycat (một ứng dụng Facebook cung cấp các đề xuất quà tặng phù hợp), Goodies (giao đồ ăn cho người sành ăn dựa trên đăng ký), Walmart Pay (nền tảng thanh toán)
91 Hình 3. Thanh toán bằng cách sử dụng Walmart Pay Trong số các khả năng mà ứng dụng dành cho thiết bị di động của Walmart cung cấp là danh sách mua sắm với đầu vào bằng giọng nói, phiếu giảm giá số, phân vùng địa lý Giống như nhiều thương hiệu khác, Walmart hiểu rõ tiềm năng của dữ liệu. Giám đốc điều hành Douglas Mcmillon của công ty nói rằng Walmart hiện xử lý 40 petabyte dữ liệu mỗi ngày. Để hiểu rõ tất cả thông tin này, gã khổng lồ bán lẻ hiện đang làm việc trên giải pháp đám mây riêng lớn nhất, có thể xử lý 2,5 petabyte dữ liệu mỗi giờ. Công ty đang tích cực sử dụng dữ liệu khách hàng để cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm, cung cấp các ưu đãi, phiếu giảm giá, đề xuất sản phẩm phù hợp hơn, đồng thời đơn giản hóa việc thanh toán và kiểm tra. (Sabisch, 2019) (Altexsoft, 2019) 2.7 Target Có điểm chung với Walmart, Target đã bắt đầu phát triển phần mềm khách hàng của riêng mình. Những năm gần đây, Target đã loại bỏ dần việc thuê ngoài phát triển phần mềm mà tự xây dựng phát triển nền tảng, điều này đã giúp cửa hàng đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng tốt hơn. Song song với đó, Target đã khởi động các sáng kiến chuyển đổi số và cho đến nay đã có thể đạt được một số kết quả nổi bật. Công ty đã sử dụng công nghệ Beacon trên 50 cửa hàng của Hoa Kỳ. Công nghệ này có thể theo dõi vị trí của khách hàng trong các siêu thị, các thiết bị hỗ trợ Bluetooth gửi các đề xuất được cá nhân hóa và cảnh báo kịp thời về các giao dịch lân cận, giữ cho người dùng tương tác khi ở trong cửa hàng. Ngoài ra, người mua sắm có thể dễ dàng tìm thấy các mặt hàng từ danh sách mua sắm của họ bằng cách sử dụng điều hướng trong cửa hàng. Dữ liệu được coi là một trong những ưu tiên chính của công ty. Với hơn 27 triệu người dùng, ứng dụng Target không chỉ là một trong những vũ khí mạnh nhất trong kho vũ khí số của công ty mà còn là một nguồn thông tin chi tiết, phong phú về sở thích, xu hướng hành vi và thói quen mua sắm của người dùng. Hơn nữa, việc ra mắt hệ thống thanh toán di động vào năm 2018 của Target đã đánh dấu một bước phát triển trong quá trình chuyển đổi số của thương hiệu này.
92 2.8 USCIS Năm 2010, Mark Schwartz được bổ nhiệm làm Giám đốc điều hành của USCIS (Sở Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ) và ngay lập tức bắt tay vào việc chuyển đổi số của tổ chức Ông chia nhiệm vụ thành ba chiến lược. Thứ nhất, số hóa tất cả các biểu mẫu và quy trình dựa trên giấy mà tổ chức xử lý. Thứ hai, chuyển đổi cách tiếp cận của bộ phận thành một mô hình tập trung vào khách hàng hơn. Cuối cùng, tập trung vào các ứng dụng số. Mặc dù báo cáo thường niên năm 2016 từ thanh tra viên chính thức của USCIS chỉ ra rằng vẫn còn tồn tại các vấn đề, nhưng báo cáo đã đưa ra một bằng chứng rõ ràng về quá trình chuyển đổi số đang diễn ra tại USCIS. (Flores, 2018). Trong một cuộc phỏng vấn với CIO, Schwartz ghi nhận sự chuyển đổi này với một mô hình được gọi là FADS. Theo mô hình này, các bộ phận hoạt động hàng đầu được phép mở rộng và tương tác với những người khác, nghĩa là quá trình số hóa đã được đẩy nhanh. Quyết định của Schwartz là sử dụng Cloud trước tiên là một lý do quan trọng khác cho sự thành công của quá trình chuyển đổi của USCIS. Đây chính là người đi tiên phong trong việc sử dụng độc quyền dịch vụ Web của Amazon cho các hệ thống CNTT của mình (Haverans, 2019). 2.9 Domino Domino’s Pizza đã trải qua một quá trình chuyển đổi số thành công trong 5 năm qua, đến nỗi nó được ca ngợi là “nghiên cứu điển hình về cách chuyển đổi số dẫn đến giá trị kinh doanh”. Nền tảng trong hành trình của công ty là nền tảng AnyWhere cho phép khách hàng đặt hàng theo nhiều cách khác nhau ngoài trang web chính. Khách hàng có thể tweet hoặc nhắn tin biểu tượng cảm xúc và sử dụng hầu hết mọi thiết bị để đặt bánh pizza mà họ yêu thích. Theo Wong, Domino đã xây dựng một nền tảng thương mại điện tử có thể cạnh tranh với những doanh nghiệp tốt nhất và họ đã làm được điều đó trong vòng chưa đầy 5 năm. Các sáng kiến dựa trên dữ liệu và số đang đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển liên tục của công ty. Hơn 60% tổng doanh số bán hàng của Hoa Kỳ là do thiết bị di động tạo ra vào năm 2016. Trong năm 2018, Domino’s Pizza đã có sự tăng trưởng doanh thu từ quý này sang quý khác. Trong số các sáng kiến số quan trọng nhất của Domino là chương trình khách hàng thân thiết, phần thưởng Piece of the Pie, ứng dụng dành cho thiết bị di động và điểm độc quyền của hệ thống bán hàng (PULSE). Sau này bao gồm một số tính năng nâng cao, chẳng hạn như tuyến đường lái xe tự động, đặt hàng tồn kho, theo dõi bánh pizza, đặt bánh pizza trực tuyến. Hệ thống đã bổ sung đáng kể vào hiệu quả hoạt động tổng thể bằng cách tự động hóa một số tác vụ thông thường. (Altexsoft, 2019). Sản phẩm di động chính của Domino là ứng dụng Anyware. Công cụ này cho phép đặt hàng hơn 13 triệu bánh pizza, sử dụng gần như bất kỳ thiết bị thông minh nào, bao gồm
93 đồng hồ thông minh, ứng dụng trên ô tô, ti vi thông minh, Google Home hoặc Amazon Echo. Dịch vụ này cũng tích hợp với các dịch vụ của bên thứ ba, cho phép đặt hàng bằng tin nhắn văn bản, trò chuyện Facebook Messenger hoặc thậm chí là Twitter. Công ty cũng đang mở rộng quan hệ đối tác với các công ty công nghệ khác và thử nghiệm một số công nghệ, bao gồm cả giao bánh pizza bằng máy bay không người lái. Hình 4. Kiểm tra tình trạng đặt hàng trên ứng dụng của Domino 2.10 Putman Putnam Investments là nhà cung cấp hàng đầu về dịch vụ hưu trí, quỹ tương hỗ và đầu tư tổ chức. CIO Sumedh Mehta nói với CIO rằng các công ty chấp nhận thay đổi “sẽ trở thành công ty số của tương lai”. Theo Mehta, một trong những yếu tố thúc đẩy sự chuyển đổi số của Putnam là có các đối tác kinh doanh sẵn sàng đón nhận phong cách làm việc mới (Haverans, 2019). Putnam đã đạt được bước chuyển mình như thế nào ? Theo Mehta, chuyển ứng dụng lên Cloud và đầu tư vào phân tích dữ liệu đóng vai trò quan trọng. Đầu tư vào phòng thí nghiệm số, Putnam đã tạo ra trung tâm khoa học dữ liệu của riêng mình. Mục tiêu của trung tâm này là tạo ra những hiểu biết sâu sắc về kinh doanh, và học máy là một phần quan trọng trong đó. Các hoạt động về CNTT của Putnam đã trở nên nhanh chóng hơn nhiều so với trước đây thể hiện bằng việc có thể xây dựng phần mềm theo chu kỳ hai tuần một lần. Một bí quyết thành công khác của Putnam là việc tăng cường sử dụng các công cụ tự động hóa. Cụ thể là các công cụ này có thể tự động hóa quy trình làm việc, chẳng hạn như công cụ tìm kiếm giống như Google và công cụ cộng tác giống như Facebook. Theo Giám đốc điều hành Bob Reynolds, công việc chuyển đổi số đã giúp cải thiện hiệu suất của Putnam (Haverans, 2019). 3. CHUYỂN ĐỔI SỐ TẠI VIỆT NAM, THỰC TIỄN VÀ CƠ HỘI Tại Việt Nam những năm gần đây, vấn đề chuyển đổi số nhận được sự chú ý và quan tâm đặc biệt từ Chính phủ, các bộ, ngành và tại các doanh nghiệp. Một số ngành, lĩnh vực cần ưu tiên chuyển đổi số trước, trong đó, chú trọng tới việc triển khai các sáng kiến nhằm
94 liên kết giữa các ngành, lĩnh vực để cung cấp một trải nghiệm mới, mang lại giá trị cho người dân, doanh nghiệp và xã hội. Từ các bài học thành công và cả thất bại trong chuyển đổi số của các quốc gia, các doanh nghiệp nước ngoài và một số ít các doanh nghiệp trong nước, phần này chúng tôi sẽ trình bày các giải pháp ứng dụng và định hướng ứng dụng công nghệ số cho các ngành, lĩnh vực và doanh nghiệp chủ chốt tại Việt Nam. (Vietnamnet, 2018, 2020) 3.1. Chuyển đổi số trong Y tế Hỗ trợ người dân được khám, chữa bệnh từ xa, giúp giảm tải các cơ sở y tế, hạn chế tiếp xúc đông người, giảm nguy cơ lây nhiễm chéo; 100% các cơ sở y tế có bộ phận khám, chữa bệnh từ xa, thúc đẩy chuyển đổi số ngành y tế. Xây dựng và từng bước hình thành hệ thống chăm sóc sức khỏe và phòng bệnh dựa trên các công nghệ số. Việc này sẽ góp phần cải cách hành chính, giảm tải bệnh viện, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, sử dụng hồ sơ bệnh án điện tử, trong thanh toán viện phí, hình thành các bệnh viện thông minh; xây dựng nền tảng quản trị y tế thông minh dựa trên công nghệ số, hình thành cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế. Trong mấy tháng đầu của năm 2020, các bệnh viện đầu ngành trung ương đã ứng dụng công nghệ TeleHealth trong khám chữa bệnh và hỗ trợ các bệnh viện tuyến dưới hiệu quả. Telehealth được xây dựng với mô hình từ đội ngũ bác sĩ tuyến Trung ương sau khi thẩm định hồ sơ bệnh án của bệnh nhân các đơn vị tuyến tỉnh gửi về. Đưa ra cuộc họp hội chẩn ở nhiều chuyên khoa khác nhau. TeleHealth là một xu hướng mới trên thế giới trong dịch vụ chăm sóc sức khỏe tích hợp thân thiện với CNTT. Dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở đây có thể bao gồm cả chẩn đoán và điều trị, cung cấp thuốc men, tư vấn, giải đáp thắc mắc, xử lý tình huống khẩn cấp hay dự phòng về các loại dịch bệnh từ nhiều nơi trên khắp tổ quốc. Telehealth không thay thế hoàn toàn được khám chữa bệnh trực tiếp, nhưng là công cụ bổ trợ ưu việt vì sự nhanh chóng, thuận tiện với chi phí thấp hơn rất nhiều. 3.2 Chuyển đổi số trong Giáo dục - đào tạo Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến tối thiểu 20% nội dung chương trình. Triển khai áp dụng mô hình giáo dục tích hợp, điều chỉnh, bổ sung chương trình đào tạo ở bậc đại học, sau đại học và dạy nghề các công nghệ số cơ bản như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, điện toán đám mây và Internet vạn vật.
95 Các cơ sở giáo dục cần cung cấp các khóa học trực tuyến mở cho người dân nâng cao khả năng tiếp cận giáo dục nhờ công nghệ số. Phổ cập việc thi trực tuyến, công nhận giá trị của các chứng chỉ học trực tuyến, xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập. 3.3 Chuyển đổi số trong lĩnh vực Tài chính - Ngân hàng Chính phủ, Bộ tài chính, Ngân hàng nhà nước thiết lập nền tảng tài chính số hiện đại, bền vững, xây dựng tài chính điện tử. Triển khai ứng dụng toàn diện công nghệ số trong các ngành thuế, hải quan, kho bạc, chứng khoán. Chuyển đổi số trong các ngân hàng thương mại sẽ cung cấp dịch vụ ngân hàng số theo hướng phát triển đa dạng các kênh phân phối, đổi mới sáng tạo, tự động hóa quy trình, thúc đẩy hợp tác với các công ty công nghệ tài chính (Fintech) và trung gian thanh toán trong việc xây dựng hệ sinh thái dịch vụ tài chính ngân hàng để thúc đẩy phổ cập tài chính quốc gia, đưa dịch vụ tài chính - ngân hàng đến gần hơn những đối tượng vùng sâu, vùng xa chưa có khả năng tiếp cận hoặc chưa được ngân hàng phục vụ dựa vào sự đổi mới sáng tạo của công nghệ như thanh toán di động, cho vay ngân hàng (Dương, 2018). 3.4 Chuyển đổi số trong nông nghiệp Việt Nam là nước nông nghiệp chiếm hơn 70% dân số và diện tích, do vậy cần phát triển nền nông nghiệp công nghệ cao theo hướng chú trọng nông nghiệp thông minh, tăng tỷ trọng của nông nghiệp công nghệ số trong nền kinh tế. Thực hiện chuyển đổi số trong nông nghiệp phải dựa trên nền tảng dữ liệu. Tập trung xây dựng các hệ thống dữ liệu lớn về đất đai, cây trồng, vật nuôi, thủy sản. Xây dựng mạng lưới quan sát, giám sát tích hợp trên không và mặt đất phục vụ các hoạt động nông nghiệp. Thúc đẩy cung cấp thông tin về môi trường, thời tiết, chất lượng đất đai để người nông dân nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng, hỗ trợ chia sẻ các thiết bị nông nghiệp qua các nền tảng số. Chính phủ đã đề ra mục tiêu phấn đấu đưa Việt nam trở thành một trong số 15 quốc gia hàng đầu về nông nghiệp. Muốn vậy phải thực hiện chuyển đổi số một cách toàn diện trong lĩnh vực này. 3.5 Chuyển đổi số trong Giao thông vận tải Phát triển hệ thống giao thông thông minh, tập trung vào các hệ thống giao thông đô thị, các đường cao tốc, quốc lộ. Chuyển đổi các hạ tầng logistics (như cảng biển, cảng thủy nội địa, hàng không, đường sắt, kho vận ...). Phát triển các nền tảng kết nối giữa các chủ hàng, các nhà giao vận và khách hàng để phát triển thành một hệ thống một cửa để cho phép chủ hàng có thể tìm ra phương tiện tối ưu để vận chuyển hàng hóa và tìm các kho bãi
96 chính xác cũng như hỗ trợ việc đóng gói và hỗ trợ đăng ký, hoàn thiện các quá trình xử lý các văn bản hành chính liên quan. Chuyển đổi việc quản lý kết cấu hạ tầng giao thông, phương tiện kinh doanh vận tải, quản lý người điều khiển phương tiện, cho phép quản lý kết cấu hạ tầng giao thông số, đăng ký và quản lý phương tiện qua hồ sơ số, cấp và quản lý giấy phép số người điều khiển phương tiện giao thông. 3.6 Chuyển đổi số trong lĩnh vực năng lượng Với lĩnh vực năng lượng, ưu tiên tập trung cho ngành điện lực hướng đến tối đa hóa và tự động hóa các mạng lưới truyền dẫn và cung ứng điện một cách hiệu quả. Kết nối các đồng hồ đo điện số để cải thiện tốc độ và sự chính xác của hóa đơn, xác định sự cố về mạng lưới nhanh hơn, hỗ trợ người dùng cách tiết kiệm năng lượng và phát hiện và hạn chế các tổn thất, mất mát điện năng. 3.7. Chuyển đổi số trong lĩnh vực tài nguyên- môi trường Cần xây dựng các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu lớn để quản lý hiệu quả lĩnh vực tài nguyên và môi trường, cụ thể như: cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia; quan trắc tài nguyên và môi trường; đa dạng sinh học; nguồn phát thải; viễn thám; biển và hải đảo; biến đổi khí hậu; khí tượng - thủy văn; địa chất - khoáng sản; xây dựng bản đồ số quốc gia mở làm nền tảng phát triển các dịch vụ số phát triển kinh tế - xã hội; triển khai các giải pháp thông minh trong quan trắc, giám sát, quản lý, xử lý sự cố môi trường, cảnh báo sớm thiên tai. 3.8 Chuyển đổi số trong sản xuất công nghiệp Chuyển đổi số trong sản xuất công nghiệp theo hướng chú trọng phát triển các trụ cột như: xây dựng chiến lược và cơ cấu tổ chức thông minh, xây dựng nhà máy thông minh, vận hành thông minh, tạo ra các sản phẩm thông minh, xây dựng dịch vụ về dữ liệu và phát triển kỹ năng số cho người lao động. 3.9 Chuyển đổi số Doanh nghiệp Chuyển đổi số mang lại thay đổi lớn, làm gián đoạn toàn bộ nhiều ngành công nghiệp, đồng thời lại tạo ra sự sáng tạo phá hủy giúp một số doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển kỷ lục. Nhiều tập đoàn lớn, lâu đời chật vật trong khi các doanh nghiệp mới, nhỏ và linh hoạt hơn nhờ áp dụng những mô hình kinh doanh mới. Chuyển đổi số doanh nghiệp có thể thực hiện thông qua việc tư duy lại hướng kinh doanh, đánh giá lại chuỗi giá trị, kết nối lại với khách hàng và cấu trúc lại doanh nghiệp.
97 Chuyển đổi số cũng là chuyển đổi tư duy và nhận thức. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) có thể chuyển đổi số nhanh hơn, tiết kiệm và hiệu quả hơn thông qua việc sử dụng các nền tảng. Chẳng hạn, 1Office, một nền tảng quản trị doanh nghiệp tổng thể của Việt Nam cho phép một doanh nghiệp khác sử dụng mọi dịch vụ, từ quản trị nhân sự, kế toán, đến bán hàng, kê khai thuế một cách nhanh chóng, không cần phải đầu tư, không cần có nhân lực kỹ thuật để vận hành, với chi phí theo đầu người chỉ vào khoảng 30.000 đồng 1 tháng. (Anh, 2019; Vietnamnet, 2020) 4. KẾT LUẬN Chuyển đổi số cung cấp cơ hội tuyệt vời cho các doanh nghiệp để cải thiện hoạt động, tăng cường quản lý dữ liệu và tăng sự hài lòng và lòng trung thành của khách hàng. Tuy nhiên, đây là cơ hội cho tất cả các doanh nghiệp nên cũng sẽ là thách thức cho những công ty không nắm bắt kịp thời xu thế. Chuyển đổi số là cần thiết và thiết yếu cho tất cả các loại hình tổ chức để tồn tại và phát triển. Cùng với đó, để thành công trong chuyển đổi số, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải nhận thức được một số thách thức để có phương pháp hóa giải thích hợp. Khi có nhiều công nghệ mới, mô hình mới và quy trình kinh doanh mới, các công ty cần chuẩn bị ngân sách và chọn một trong những cái phù hợp nhất để thực hiện. Thách thức sẽ đến cùng với mức độ khó khăn của tất cả các công nghệ tích hợp. Bên cạnh đó, khi hoạch định việc chuyển đổi số, các tổ chức phải tính đến các thay đổi văn hóa doanh nghiệp mà họ sẽ phải đối mặt. Thay đổi văn hóa doanh nghiệp sẽ luôn khó khăn hơn thay đổi công nghệ. Chuyển đổi số đã tạo ra những thách thức và cơ hội độc đáo trên thị trường, vì các tổ chức phải cạnh tranh với các đối thủ, khéo léo tận dụng các rào cản gia nhập thấp trong thị trường công nghệ. Chuyển đổi số có thể được hiểu là quá trình chuyển từ một doanh nghiệp truyền thống sang một doanh nghiệp kỹ thuật số bằng cách thay đổi hoạt động, văn hóa doanh nghiệp và quy trình làm việc... Để thành công trong chuyển đổi số, các doanh nghiệp cần phải thay đổi lối suy nghĩ truyền thống, tạo ra trải nghiệm cho khách hàng và kết hợp những kinh nghiệm đó vào quy trình và chiến lược của họ. Chúng tôi đề nghị các công ty bắt đầu hành trình chuyển đổi số với 3 trụ cột: (i) Chuyển đổi sản phẩm và dịch vụ; (ii) Tối ưu hóa hoạt động bằng việc ứng dụng công nghệ; (iii) Trao quyền cho lực lượng lao động. Các doanh nghiêp Việt Nam cần nghiên cứu các bài học thành công từ các công ty tổ chức doanh nghiệp lớn, để thấy rằng việc chuyển đổi số không bao giờ là quá muộn như
98 bài học từ McDonals, cần có sự mạnh dạn và quyết tâm như NHS, Target, Walmart, và luôn thử các mô hình, tiếp cận khác nhau như bài học từ Putman, Capital One, Domino. Thị trường Việt Nam đủ lớn với gần 100 triệu dân, cần có khát vọng vươn lên thông qua chuyển đổi số và ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ kỹ thuật. TÀI LIỆU THAM KHẢO Akcam, B. K. (2020). Improving order processes with information technology: McDonald’s case. Journal of Information Technology Teaching Cases, 2043886919885938. Albert, C. (2018). Business success stories of digital transformation that will leave you thinking. Retrieved from https://www.itproportal.com/features/business-success-stories-of- digital-transformation-that-will-leave-you-thinking/ Altexsoft. (2019). Digital Transformation in Retail: How Starbucks, IKEA, Walmart, and Sephora Revolutionize Industry. Retrieved from https://www.altexsoft.com/blog/business/digital- transformation-stories-how-starbucks-ikea-walmart-and-sephora-revolutionize-retail-industry/ Anh, X. (2019). Để số hóa, doanh nghiệp nên bắt đầu từ đâu? Retrieved from https://bnews.vn/de-so-hoa-doanh-nghiep-nen-bat-dau-tu-dau/137783.html Berman, S. J. (2012). Digital transformation: opportunities to create new business models. Strategy & Leadership. Biedron, R. (2019). Top 8 Digital Transformation Success Stories. Retrieved from https://www.purchasecontrol.com/blog/digital-transformation-success-stories/ Binder, T. (2020). Walgreens Boots Alliance's Digital Transformation Continues. Retrieved from https://pathtopurchaseiq.com/walgreens-boots-alliances-digital-transformation-continues Boulton, C. (2016a). ‘Digital laggards’ must harness data or get left behind. Retrieved from https://www.cio.com/article/3122806/digital-laggards-must-harness-data-or-get-left-behind.html Boulton, C. (2016b). Subway launches digital unit to revamp mobile app and stores. Retrieved from https://www.cio.com/article/3142901/subway-launches-digital-unit-to-revamp-mobile-app- and-stores.html Buvat, J., & KVG, S. (2014). Doing Business the Digital Way: How Capital One Fundamentally Disrupted the Financial Services Industry. Capgemini Consulting. Available at: https://www. capgemini. com. Care, D. o. H. a. S. (2019). NHSX: new joint organisation for digital, data and technology. Retrieved from https://www.gov.uk/government/news/nhsx-new-joint-organisation-for-digital- data-and-technology
99 Dương, T. (2018). Số hóa ngân hàng để thay đổi mô hình kinh doanh truyền thống. Retrieved from https://bnews.vn/so-hoa-ngan-hang-de-thay-doi-mo-hinh-kinh-doanh-truyen- thong/100069.html Flores, J. A. A. (2018). Decoding Citizenship in USCIS Naturalization Test Materials. Critical Multilingualism Studies, 6(1), 22–50-22–50. General, C. a. A. (2020). Digital transformation in the NHS. Retrieved from Goodman, J. G. (2020). Walgreens Boots Alliance Doubles Down on Digital Transformation and Health Care Services. Retrieved from https://risnews.com/walgreens- boots-alliance-doubles-down-digital-transformation-and-health-care-services Haverans, R. (2019). Top 12 Real-World Digital Transformation Success Stories. Retrieved from https://www.brainbridge.be/news/top-12-real-world-digital- transformation-success-stories Herbert, L. (2017). Digital Transformation: Build Your Organization's Future for the Innovation Age: Bloomsbury Publishing. Kane, G. C., Palmer, D., Phillips, A. N., Kiron, D., & Buckley, N. (2015). Strategy, not technology, drives digital transformation. MIT Sloan Management Review and Deloitte University Press, 14(1-25). NHS. (2019). NHS - Digital transformation. Retrieved from https://www.nwbh.nhs.uk/digital-transformation Novaes Neto, N., Madnick, S., de Paula, M. G., & Malara Borges, N. (2020). A Case Study of the Capital One Data Breach (Revised). Orr, D. A., & Sanchez, L. (2018). Alexa, did you get that? Determining the evidentiary value of data stored by the Amazon® Echo. Digital Investigation, 24, 72-78. Puno, R. (2019). Big Mac to Big Data: Why Mcdonald’s is betting its future on digital innovation. Sabisch, S. F. (2019). Implications of digital transformation related industry evolution on the strategy of Walmart, as an example of a US grocery retailer. Ustundag, A., & Cevikcan, E. (2017). Industry 4.0: managing the digital transformation: Springer. Vial, G. (2019). Understanding digital transformation: A review and a research agenda. The Journal of Strategic Information Systems, 28(2), 118-144. Vietnamnet. (2018). Chuyển đổi số: Quan trọng nhất là thay đổi tư duy, cách tiếp cận.
100 Vietnamnet. (2020). Bộ TT&TT đề xuất các giải pháp phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam. Retrieved from https://vietnamnet.vn/vn/thong-tin-truyen-thong/bo-tt- tt-de-xuat-cac-giai-phap-phat-trien-doanh-nghiep-cong-nghe-so-viet-nam-667609.html Weyers, B. (2012). Global Expansion of US Fast Food Restaurants: A Case Study of McDonald's in Italy.