Những vấn đề lý luận và thực tiễn trong xét xử sơ thẩm vụ án kinh tế: Phần 2

Chương 2<br /> PHÁP LUÂT TỐ TUNG VỂ XÉT xử sơ THẨM<br /> VỤ ÁN KM-i TẾ VẰ THỰC TỂN áp d ụ n g<br /> •<br /> <br /> •<br /> <br /> •<br /> <br /> I. PHÁP LUẬT VỀ THẨM QUYỀN XÉT xử sơ THẨM vụ<br /> <br /> ÁN KINH TẾ VÀ THỰC TlỄN ÁP DỤNG<br /> ■<br /> <br /> t<br /> <br /> Theo pháp luật tô" tụưg dân sự, phân định thẩm<br /> quyền giải quyết các vụ án kinh tê của TA được dựa vào<br /> cáo tiêu chí khác nhau bao gồm các loại sau: thẩm quyền<br /> thtìo vụ việc là xác định những loại tranh chấp kinh tế<br /> nào thuộc thẩm quyền giải quyết của TAND; thẩm quyền<br /> của TA các cấp là phân định những vụ án thuộc thẩm<br /> quyền của TA cấp tỉnh hay TA cấp huyện; thẩm quyền<br /> theo lãnh thố là phân định thẩm quyền xét xử các vụ án<br /> kinh tê giữa các TA cùng câp và thẩm quyền theo sự lựa<br /> chọn của nguyên đơn.<br /> 1. Thẩm quyên theo vụ việc<br /> <br /> Thẩm quyền giải quyết các vụ án kinh tế theo vụ việc<br /> 111<br /> <br /> Xéi xử sơ thẩm vụ án kinh t ế - những vân đề lý luận và thực tiền<br /> <br /> trên cơ sở quy định tại Điều 29 của BLTTDS bao gồm:<br /> - Các tranh chấp phát sinh trong hoạt động về KD-TM<br /> thuộc thẩm quyền giải quyết của TA không phụ thuộc vào<br /> tranh chấp này phải phát sinh từ hợp đồng kinh tế theo<br /> như trước đây. Quy định trong Bộ luật Dân sự đã khắc<br /> phục được tình trạng rất khó khăn khi phân biệt giữa hỢp<br /> đồng dân sự và hỢp đồng kinh tê để xác định thẩm quyền<br /> của TA,<br /> - Các hoạt động về kinh doanh, thương mại được pháp<br /> luật tô" tụng dân sự liệt kê khá đầy đủ (14 lĩnh vực) không<br /> chỉ có ý nghĩa xác định thẩm quyền của TA mà còn là cơ sỏ<br /> xác định thẩm quyền của TA các cấp.<br /> - Các bên tranh chấp phải có đăng ký kinh doanh và<br /> đều có mục đích lợi nhuận khi tham gia quan hệ thuộc lĩnh<br /> vực KD-TM, pháp luật không đòi hỏi các chủ thể tranh<br /> chấp phải có tư cách pháp nhân hay một bên có tư cách<br /> pháp nhân.<br /> - Các tranh chấp được xác định là vụ án kinh tê bao<br /> gồm cả các tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao<br /> công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau nếu các bên tham<br /> gia đều có mục đích lợi nhuận.<br /> - Các tranh chấp giữa công ty với các thành viên của<br /> công ty, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan<br /> đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hỢp nhất,<br /> chia tách, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty.<br /> 112<br /> <br /> Chương 2. Pháp luật tố tụng vé xét xử sơ thẩm vụ án kinh tế...<br /> <br /> Tuy được pháp luật quy định khá cụ thể nhưng thực<br /> tiễn áp dụng các quy định về thẩm quyền theo vụ việc còn<br /> nhiều vướng mắc cần có hướng dẫn chi tiết hơn để có cách<br /> hiểu và áp dụng thông nhất:<br /> Thứ nhất, pháp luật tố" tụng dân sự hiện hành liệt kê<br /> các tranh chấp về kinh doanh, vê thương mại rất cụ thể<br /> nên thuận tiện cho việc áp dụng. Tuy nhiên, các tranh chấp<br /> trong lĩnh vực này hết sức đa dạng và phong phú nên “các<br /> tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại" theo khoản 4<br /> Điều 29 BLTTDS phải có những tiêu chí chung nào (chủ<br /> thế, mục đích,...), cụ thê như: các tranh chấp phát sinh từ<br /> đấu thầu, đấu giá, tranh chấp về bồi thường thiệt hại phát<br /> sinh từ hỢp đồng trong lĩnh vực KD-TM đã chấm dứt thì có<br /> xác định là vụ án kinh tê hay không?<br /> Thứ hai, trước khi BLDS năm 2005 có hiệu lực pháp<br /> uật thì việc điều chỉnh về hỢp đồng kinh tê là do Pháp lệnh<br /> hợp đồng kinh tê và các văn bản hướng dẫn thi hành. Theo<br /> Pháp lệnh thì rất nhiều hỢp đồng được xác lập giữa một<br /> bên chủ thể không có đăng ký kinh doanh, không có mục<br /> đích lợi nhuận đưỢc xác định là hỢp đồng kinh tế (như: giữa<br /> Úy ban nhân dân tỉnh K ký hđp đồng vói Công ty có đăng<br /> ký kinh doanh đế xây dựng trụ sở, công trình). Khi có tranh<br /> chấp phát sinh từ hợp đồng lại không đủ cơ sở xác định là<br /> tranh chấp về KD-TM (vụ án kinh tê). Từ ngày 01/01/2006,<br /> Pháp lệnh hỢp đồng kinh tê hết hiệu lực thi hành thì các<br /> hợp đồng vê lĩnh vực KD-TM được điều chỉnh theo BLDS<br /> 113<br /> <br /> Xét xử sơ thẩm vụ án kinh tê - những vân đề lý luận vổ thực tiền<br /> <br /> năm 2005 nhưng có đặc thù riêng hay không vẴn chưa có<br /> hướng dẫn. Vì vậy, cần có những hướng dẫn cụ thể để<br /> íhông nhầm lẫn với khoản 3 Điều 25 BLTTDS quy định<br /> tranh chấp về hợp đồng dân sự.<br /> Thứ ba, việc xác định giữa vụ án kinh tế và việc (yêu<br /> cầu) kinh tế không phải lúc nào cũng xác định :hính xác.<br /> Việc xác định sai vụ án hay yêu cầu sẽ áp dụng thủ tục tô"<br /> tụng khác nhau làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp<br /> pháp của các đương sự. Trong thực tiễn xét xử, có những<br /> trường hỢp tranh chấp trong lĩnh vực kinh tế nhưng Toà án<br /> có thẩm quyền lại xác định là yêu cầu nên việc áp dụng<br /> pháp luật giải quyết không chính xác, bị Toà án cấp trên<br /> huỷ hoặc sửa.<br /> Ví dụ: Tại Quyết định giải quyết việc dân sự sơ thẩm<br /> số 1664/2008/KDTM-ST ngay 30-9-2008, Tòa án nhân dân<br /> thành phô" Hồ Chí Minh đã căn cứ vào khoảr. 2 Điều 55,<br /> Điều 313, Điều 314, Điều 315 và Điều 317 Bộ luật Tô" tụng<br /> dân sự, khoản 5 Điều 101, Điều 107 Luật Doanh nghiệp<br /> năm 2005; khoản 2 Điều 27 Điều lệ Công ty cổ phần 565:<br /> hủy bỏ Nghị quyết số 38/NQ-HĐQT-2008 ngày 19-5-2008<br /> của Đại hội đồng cổ đông Công ty cổ phần 565 về việc 'Hăng<br /> vốn điều lệ từ 15.000.000.000 đồng lên 25.000.000.000<br /> đồng” theo yêu cầu của:<br /> Người có đơn yêu cầu: ồng Nguyễn Nhựt Cac, địa chỉ: 184<br /> Âu Cơ, phường 2, quận Tân Bình, thành phô" Hồ Chí Minh.<br /> 114<br /> <br /> Chương 2. Pháp luật tố tụng về xét xử sơ thẩm vụ án kinh tế...<br /> <br /> Đại diện; ông Trần Hồng Phong theo hỢp đồng ủy<br /> quyền ngày 7/8/2008 lập tại phòng Công Chứng sô" 2<br /> Người có liên quan:<br /> <br /> 1. Công ty cổ phần 565<br /> Địa chỉ: 29/3 đường D2 Văn Thánh Bắc, phường 25,<br /> quận Bình Thạnh, thành phô" Hồ Chí Minh.<br /> Đại diện: ông Bùi Xuân Hải theo ủy quyền ngày 03-92008 của Giám đôc Công ty,<br /> 2. Ồng Lê Vũ Hoàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công<br /> ty cổ phần 565.<br /> Địa chỉ: 29/3 đưòng D2 Văn Thánh Bắc, phường 25,<br /> quận Bình Thạnh, thành phô" Hồ Chí Minh.<br /> Đại diện: ông Bùi Xuân Hải theo ủy quyền ngày 03-92008 của ông Lê Vũ Hoàng.<br /> 3. Ông Nguyễn Xuân Bài, Thư ký cuộc họp thường niên<br /> Đại hội đồng cổ đông Công ty cổ phần 565.<br /> Địa chỉ: 29/3 đường D2 Văn Thánh Bắc, phường 25,<br /> quận Bình Thạnh, thành phô" Hồ Chí Minh.<br /> 4. Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng công<br /> thương Việt Nam - chi nhành thành phô" Hồ Chí Minh.<br /> Địa chỉ: 63 Phạm Ngọc Thạch, phường 6, quận 3,<br /> thành phô Hồ Chí Minh.<br /> 115<br /> <br />