Phát triển nguồn nhân lực du lịch đáp ứng yêu cầu để Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch kết nối khu vực và quốc tế

Chia sẻ: Tô Nhiễm | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Phát triển nguồn nhân lực du lịch đáp ứng yêu cầu để Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch kết nối khu vực và quốc tế" bàn về việc đào tạo và phát triển nhân lực du lịch để triển khai nội dung đề ra đang là một thách thức lớn đối với tỉnh Quảng Ninh trong việc thúc đẩy liên kết quốc tế và khu vực góp phần phát triển kinh tế − xã hội nói chung và du lịch nói riêng. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phát triển nguồn nhân lực du lịch đáp ứng yêu cầu để Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch kết nối khu vực và quốc tế

PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH ... ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỂ QUẢNG NINH TRỞ THÀNH TRUNG TÂM DU LỊCH KẾT NỐI KHU VỰC VÀ QUỐC TẾ TS. Vũ Văn Viện1 Tóm tắt: Nghị quyết số 30-NQ/TW, ngày 23/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế − xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đã đưa ra mục tiêu phát triển tỉnh Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch kết nối với khu vực và thế giới, là trung tâm công nghiệp văn hóa với những khu nghỉ dưỡng cao cấp có hệ thống cơ sở vật chất đồng bộ, hiện đại, có sản phẩm du lịch đa dạng, đặc sắc, chất lượng cao, thương hiệu mạnh và sức hấp dẫn toàn cầu, có năng lực cạnh tranh cao, liên kết với các hãng hàng không, tàu biển, các tập đoàn du lịch hàng đầu quốc tế. Việc đào tạo và phát triển nhân lực du lịch để triển khai nội dung đề ra đang là một thách thức lớn đối với tỉnh Quảng Ninh trong việc thúc đẩy liên kết quốc tế và khu vực góp phần phát triển kinh tế − xã hội nói chung và du lịch nói riêng. Từ khóa: nhân lực du lịch; trung tâm du lịch; kết nối quốc tế, Quảng Ninh. DEVELOPING TOURISM HUMAN RESOURCES TO MEET THE REQUIREMENTS FOR QUANG NINH TO BECOME A TOURISM CENTER WITH REGIONAL AND INTERNATIONAL CONNECTION Abstract: Resolution No. 30-NQ/TW, dated November 23, 2022 of the Political Bureau on socio- economic development and ensuring national defense and security in the Red River Delta until 2030, with a vision to 2045, has set the goal of developing Quang Ninh province to become a tourism center connecting with the region and the world, a cultural industry center with high-class resorts with synchronous and modern facilities, with modern, diverse, unique, high-quality tourism products, strong branding and global appeal, highly competitive, affiliated with airlines, cruise lines, and international leading tourism groups. Training and developing tourism human resources to implement the proposed content is a big challenge for Quang Ninh province in promoting international and regional links to contribute to socio-economic development in general and tourism in particular. Keywords: Tourism human resources; tourist center; international connection, Quang Ninh. 1 Trưởng khoa Du lịch, Trường Đại học Hạ Long − Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch Quảng Ninh.
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH... 351 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Cho đến nay, chưa thấy tài liệu nào nghiên cứu về “Trung tâm du lịch kết nối với khu vực và thế giới”, chỉ có một vài tài liệu liên quan nói về “Trung tâm du lịch quốc tế” (International tourism hub). Trung tâm du lịch quốc tế được hiểu là địa điểm trung gian hoặc cầu nối giữa thị trường nguồn và điểm đến, đồng thời phục vụ cả khách du lịch trong nước và quốc tế. Trung tâm du lịch quốc tế cũng được hiểu là thuật ngữ dùng để mô tả một điểm đến thu hút một lượng lớn du khách từ các quốc gia và khu vực khác nhau; cung cấp nhiều điểm tham quan, dịch vụ, cơ sở vật chất và trải nghiệm phục vụ cho nhu cầu và sở thích đa dạng của khách du lịch. Một số tài liệu thì cho rằng Trung tâm du lịch quốc tế là một địa điểm hoặc khu vực đóng vai trò là đầu mối cho các hoạt động du lịch quốc tế. Đây là nơi thu hút một lượng đáng kể khách du lịch trong nước và quốc tế và cung cấp nhiều dịch vụ, tiện nghi, điểm tham quan đa dạng để phục vụ nhu cầu và sở thích của khách du lịch. Các trung tâm du lịch quốc tế thường được biết đến với giao thông tốt, cơ sở hạ tầng du lịch đa dạng và có chất lượng, môi trường trong sạch, đảm bảo an toàn và an ninh cho khách du lịch. Tổng hợp một số tài liệu cho thấy, ba chức năng chính của trung tâm du lịch quốc tế được xác định dựa trên chức năng của trung tâm giao thông và đặc điểm của Thành phố du lịch quốc tế: Đón và phân phối khách du lịch; Trung chuyển khách du lịch; Quản lý và dịch vụ tại điểm đến. Hiện có nhiều điểm đến trên thế giới đã trở thành các trung tâm du lịch quốc tế nổi tiếng như các Thành phố Dubai, Singapore, London, Paris, New York, Hồng Kông,… Những trung tâm này đóng một vai trò quan trọng trong ngành Du lịch toàn cầu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và trao đổi văn hóa, đồng thời mang lại những trải nghiệm đáng nhớ cho du khách từ khắp nơi trên thế giới.
352 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỦA TỈNH QUẢNG NINH Nằm ở phía Đông Bắc của Việt Nam với vị trí đắc địa về chính trị, kinh tế, quân sự và đối ngoại; nằm trong khu vực hợp tác “Hai hành lang, một vành đai” kinh tế Việt − Trung; hợp tác liên vùng vịnh Bắc Bộ mở rộng, cầu nối ASEAN − Trung Quốc, Hành lang kinh tế Nam Ninh − Singapore,... và được ví như “Hình ảnh đất nước Việt Nam thu nhỏ” bởi vị trí địa lý đặc biệt thuận lợi, cảnh quan đặc sắc, tài nguyên thiên nhiên phong phú và cũng là nơi hội tụ, giao thoa của nền văn minh Sông Hồng. Quảng Ninh có diện tích tự nhiên trên 6.100 km2 với dải bờ biển dài 250 km, trong đó có 40.000 ha bãi triều và trên 20.000 ha eo vịnh; là một trong 25 tỉnh, Thành phố có biên giới nhưng là tỉnh duy nhất có đường biên giới trên bộ và trên biển với Trung Quốc (đường biên giới trên bộ 118,8 km; đường phân định vịnh Bắc Bộ trên biển trên 191 km); 03 cửa khẩu tiếp giáp với Trung Quốc. Dân số khoảng 1,35 triệu người với 22 dân tộc; 13 đơn vị hành chính cấp huyện (4 thành phố, 2 thị xã, 7 huyện); 177 xã, phường, thị trấn; 1.543 thôn, bản, khu phố. Trong xu thế hội nhập quốc tế, Quảng Ninh có 03 Khu Kinh tế cửa khẩu: Móng Cái, Hoành Mô − Đồng Văn, Bắc Phong Sinh; Khu Kinh tế ven biển Quảng Yên, Khu Kinh tế V Đồn là động lực ân phát triển của tỉnh và đóng vai trò quan trọng đối với Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ. Quảng Ninh với nhiều cảnh quan đặc sắc, nổi trội, hội tụ đầy đủ các yếu tố tự nhiên: rừng, núi, nước non, biển đảo, sông hồ,...; là cơ hội lớn để phát triển các loại hình du lịch và hướng đến phát triển ngành công nghiệp văn hóa − giải trí cao cấp. Với hơn 600 danh lam, thắng cảnh, di tích lịch sử, đặc biệt có vịnh Hạ Long 2 lần được UNESCO công nhận Di sản thiên nhiên thế giới và năm 2011 được vinh danh là 1 trong 7 Kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới. Quần thể Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long là nguồn tài nguyên du lịch nổi bật, độc đáo vào bậc nhất cả nước và thế giới, với hơn 2.077 hòn đảo (chiếm 2/3 số đảo của cả nước). Đồng thời, đây là nơi duy nhất có vị vua sau khi thắng giặc ngoại xâm đã từ bỏ ngai vàng đi tu hóa Phật, xây dựng thiền phái Trúc Lâm Yên Tử mang bản sắc riêng
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH... 353 của Phật giáo Việt Nam. Với tiềm năng thế mạnh về vị trí địa và tài nguyên du lịch nổi trội du lịch, ngành Du lịch của tỉnh có điều kiện để phát triển nhanh, bền vững, từng bước khẳng định thương hiệu, vị thế đưa Quảng Ninh trở thành một trong những trung tâm du lịch đẳng cấp quốc tế của cả nước. Nhận diện được tiềm năng to lớn của Quảng Ninh trong phát triển du lịch, tỉnh đã luôn chú trọng trong công tác đầu tư, quy hoạch và xúc tiến các dự án nhằm hoàn thiện về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho du lịch, đặc biệt là du lịch trong thời đại mới, hiện đại hơn, đầy đủ hơn. Tỉnh đã dành nguồn lực thỏa đáng để tập trung triển khai cụ thể hóa 07 quy hoạch chiến lược của tỉnh, trong đó tổng kinh phí dành cho các quy hoạch quan trọng cấp tỉnh giai đoạn 2012−2018 là 900 tỷ đồng, các ngân hàng thương mại hỗ trợ trên 110 tỷ đồng. Qua đó nâng cao chất lượng quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết, nhất là tại các khu kinh tế, khu du lịch, đô thị, du lịch... hạn chế tình trạng thiếu đồng bộ, thống nhất gây lãng phí nguồn lực; đồng thời gắn kết chặt chẽ với công tác xúc tiến đầu tư. Tỉnh Quảng Ninh đã mạnh dạn và sáng tạo trong thiết lập các mô hình mới nhằm quyết liệt trong cải cách thủ tục hành chính, giảm các đầu mối và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, nhà đầu tư khi đến tìm hiểu cơ hội đầu tư, kinh doanh: (1) Thành lập Ban Hỗ trợ và Xúc tiến đầu tư (IPA) trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh và hoạt động dưới sự chỉ đạo điều hành trực tiếp của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thay đổi quy trình giải quyết các thủ tục đầu tư “từ trên xuống thay vì từ dưới lên”, rút ngắn thời gian cấp giấy chứng nhận đầu tư (từ 25 ngày xuống còn 07 ngày, có trường hợp chỉ trong 01 ngày). (2) Thành lập Trung tâm phục vụ Hành chính công cấp tỉnh trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh và 13 Trung tâm phục vụ hành chính công cấp huyện trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện, là cơ quan đầu mối tập trung thực hiện việc hướng dẫn; tiếp nhận, giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính cho cá nhân, tổ chức theo quy định. Liên tục đổi mới, sáng tạo và chuyên nghiệp trong tổ chức Hội nghị về xúc tiến đầu tư (XTĐT) quy mô lớn, thu hút được sự quan
354 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... tâm của cộng đồng doanh nghiệp, và các nhà đầu tư lớn: Hội nghị Xúc tiến đầu tư năm 2012, Hội nghị đổi mới hoạt động XTĐT, nâng cao năng lực cạnh tranh; Hội nghị công bố các quy hoạch chiến lược và XTĐT năm 2014, Hội nghị XTĐT ứng dụng khoa học công nghệ phát triển dược liệu 2015; Hội nghị tăng cường đầu tư của doanh nghiệp vào lĩnh vực nông nghiệp 2016; Hội nghị Xúc tiến đầu tư các doanh nghiệp Hàn Quốc năm 2020 với chủ đề “Quảng Ninh 2020 − Điểm đến đầu tư”. Thường xuyên cập nhật website về xúc tiến đầu tư của tỉnh với các ngôn ngữ tiếng Việt, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc được kết nối vào website các Văn phòng Đại sứ quán của Việt Nam tại nước ngoài, các văn phòng Đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam và các tổ chức xúc tiến đầu tư của nước ngoài tại Việt Nam. Không ngừng cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch, thông thoáng, thuận lợi Hằng năm, tỉnh đều xây dựng Kế hoạch hành động triển khai Nghị quyết số 19-2018/NQ-CP ngày 15/5/2018 (từ năm 2019 là Nghị quyết số 02/NQ-CP) của Chính phủ, trong đó: phân công nhiệm vụ của từng đồng chí Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh phụ trách từng lĩnh vực; gắn nhiệm vụ cụ thể cho từng sở ngành và địa phương, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong việc thực hiện cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao sức cạnh tranh của tỉnh. Tỉnh đã tập trung chỉ đạo quyết liệt các giải pháp về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thường xuyên tổ chức kiểm đếm, đánh giá kết quả triển khai tại các cuộc họp định kỳ. Thành lập Tổ công tác thực hiện Kế hoạch nâng cao Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), trong đó: Tổ trưởng Tổ công tác là đồng chí Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh triển khai đánh giá, phân tích từng chỉ số thành phần của PCI bằng việc tổ chức Hội nghị phân tích chuyên sâu sau lễ công bố PCI; làm rõ từng chỉ số thành phần tăng giảm, đánh giá nguyên nhân; giao rõ trách nhiệm tới từng cơ quan đơn vị chủ trì các chỉ số thành phần.
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH... 355 Công tác thu hút đầu tư theo hình thức đối tác công − tư (PPP) cũng được quan tâm và chú trọng Kiên trì thực hiện quan điểm phát triển “dựa vào nguồn lực bên trong là quyết định, chiến lược, cơ bản lâu dài và nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá”, từ đầu năm 2013, trong khi khung pháp lý về đầu tư theo hình thức đối tác công − tư chưa đầy đủ và đồng bộ, với mục tiêu đẩy mạnh huy động nguồn lực xã hội hóa để phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp, tỉnh Quảng Ninh đã mạnh dạn nghiên cứu một số mô hình đầu tư nhằm kết hợp và huy động nguồn lực từ khối tư nhân và thí điểm đầu tư theo phương châm “lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư”, với các hình thức: (1) Lãnh đạo công − quản trị tư: là hình thức Nhà nước định hướng, ban hành cơ chế chính sách; hướng dẫn, hỗ trợ và kiểm tra, giám sát,...; các nhiệm vụ đầu tư phát triển, quản lý, điều hành do tư nhân đảm nhiệm. (2) Đầu tư công − quản lý tư: Là hình thức các công trình, cơ sở vật chất do Nhà nước bỏ vốn đầu tư xây dựng, sau đó lựa chọn hoặc chỉ định giao lại cho tư nhân có đủ năng lực để quản lý khai thác kinh doanh theo mục đích sử dụng của công trình; chi phí vận hành, duy tu, bảo dưỡng,... do nhà đầu tư chi trả. (3) Đầu tư tư − sử dụng công: Là hình thức nhà đầu tư thuê đất, bỏ vốn đầu tư các công trình theo quy hoạch và yêu cầu sử dụng của Nhà nước. Sau khi hoàn thành, nhà nước có thể thuê lại một phần hoặc toàn bộ công trình để sử dụng hoặc phục vụ vào mục đích công ích. Tỉnh luôn quan tâm đến công tác quản lý nhà nước, thúc đẩy đầu tư phát triển du lịch Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về du lịch: Tỉnh Quảng Ninh đã tìm tòi, thực thi nhiều chủ trương, biện pháp, cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển đưa du lịch từng bước trở thành ngành kinh tế mũi nhọn theo đúng quy hoạch; không gian phát triển du lịch được mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm gắn với bảo vệ môi trường, giữ gìn cảnh quan, bảo tồn, phát huy giá trị của các di sản. Đề xuất và tái lập Sở Du lịch vào năm 2016, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về du lịch. Ngày 24/5/2013, BCH Đảng bộ tỉnh
356 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... đã ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TU về phát triển du lịch Quảng Ninh giai đoạn 2013 − 2020, định hướng đến năm 2030; ngày 05/02/2016 tiếp tục ban hành Nghị quyết số 02-NQ/TU về phát triển dịch vụ tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2016 − 2020, định hướng đến năm 2030. Tỉnh Quảng Ninh đã đặt ra mục tiêu xây dựng Quảng Ninh trở thành một trung tâm du lịch quốc tế, một trọng điểm du lịch hàng đầu quốc gia, có hệ thống cơ sở vật chất đồng bộ, hiện đại; sản phẩm du lịch đa dạng, đặc sắc, có chất lượng cao, thương hiệu mạnh, mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc trong tỉnh, có năng lực cạnh tranh với các nước trong khu vực và quốc tế; thực sự là ngành kinh tế mũi nhọn, là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế − xã hội nhanh, bền vững và bảo đảm quốc phòng − an ninh. Quy hoạch tổng thể phát triển Du lịch tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 do Tập đoàn Tư vấn BCG (Hoa Kỳ) tư vấn đã đề xuất những ý tưởng mang tính đột phá nhằm giải quyết những mâu thuẫn, thách thức lớn nhất mà tỉnh đang phải đối mặt; Tập trung vào giải quyết 7 vấn đề để thúc đẩy phát triển du lịch Quảng Ninh, định hướng phát triển tại 4 vùng du lịch, đồng thời đã đề ra 8 nhóm giải pháp thực hiện quy hoạch với 56 giải pháp, dự án thành phần. Tỉnh đã tăng cường ủy quyền cho UBND các địa phương thực hiện công tác quản lý hoạt động du lịch, môi trường kinh doanh du lịch, đồng thời gắn trách nhiệm của các địa phương, doanh nghiệp vào từng lĩnh vực cụ thể. Nhiều địa phương đã triển khai lập quy hoạch chi tiết các vùng, khu, điểm du lịch, đề án phát triển du lịch, như Hạ Long, Cô Tô, Móng Cái, V Đồn, Bình Liêu, Tiên Yên; tăng ân cường công tác quản lý Nhà nước về du lịch trên vịnh Hạ Long, công tác quản lý khách du lịch lữ hành qua cửa khẩu quốc tế Móng Cái, công tác quản lý cơ sở lưu trú và dịch vụ du lịch. Các ngành, địa phương chủ động nhiều giải pháp quản lý, đổi mới phương thức hoạt động; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm trong hoạt động du lịch; tập trung giải quyết những vấn đề cấp bách trong hoạt động kinh doanh lữ hành, chất lượng dịch vụ cơ sở lưu trú, hướng dẫn viên du lịch.
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH... 357 Chú trọng nâng cao chất lượng cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ phát triển du lịch Số lượng cơ sở lưu trú du lịch tại Quảng Ninh trong giai đoạn 2013 − 2023 có sự tăng trưởng trung bình xấp xỉ 10%/năm, số lượng buồng tăng trung bình 17%/năm. Trong đó, chất lượng các cơ sở lưu trú có sự cải thiện rõ rệt, cụ thể số lượng cơ sở lưu trú được xếp hạng tăng trung bình năm trong giai đoạn này là 100%/năm (năm 2023 Quảng Ninh có 1.677 cơ sở lưu trú với 36.418 phòng đã xếp hạng). Số cơ sở lưu trú đạt hạng 5 sao tăng trưởng mạnh trung bình trên 50%/ năm. Con số này cho thấy những nỗ lực rõ rệt của việc nâng cao chất lượng phục vụ tại các cơ sở lưu trú của tỉnh. Đây là yếu tố quan trọng để đón tiếp và phục vụ khách du lịch quốc tế cao cấp. Bên cạnh đó, số lượng các loại hình cơ sở lưu khác như homestay, các nhà nghỉ cũng tăng trưởng mạnh, góp phần đa dạng hóa các loại hình lưu trú và phục vụ được các đối tượng khách du lịch khác nhau. Cùng với việc phát triển cơ cở hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế − xã hội nói chung, với các hạ tầng thiết chế văn hóa đặc sắc, nổi trội được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước như: Cụm công trình Bảo tàng − Thư viện tỉnh, Cung quy hoạch hội chợ và triển lãm tỉnh, Cụm thông tin cổ động biên giới Sa Vỹ − Thành phố Móng Cái, Đường bao biển Trần Quốc Nghiễn, Bãi tắm Hạ Long,... đã là những điểm đến không thể thiếu trong hành trình du khách đến với Quảng Ninh. Mở rộng không gian phát triển du lịch. Không gian du lịch tiếp tục định hướng, mở rộng có trọng tâm, trọng điểm, phát triển theo 04 vùng: Hạ Long − Uông Bí, Đông Triều − V Đồn, Cô Tô và ân Móng Cái, gắn liền với 4 dòng sản phẩm chính gồm: du lịch biển đảo; du lịch văn hóa, tâm linh; du lịch cộng đồng sinh thái; du lịch biên giới. Đến nay có 12/13 địa phương được công nhận các tuyến, điểm du lịch, cụ thể có 33 tuyến và 91 điểm du lịch, 05 khu du lịch cấp tỉnh, 01 khu du lịch cấp quốc gia. Các địa phương đã chủ động phát triển các sản phẩm dựa theo lợi thế, điều kiện của từng khu vực, do đó đã phát huy được hiệu quả của từng sản phẩm du lịch.
358 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... Đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến du lịch và phát triển thị trường Công tác thông tin, truyền thông trên được đổi mới về hình thức và nội dung. Tỉnh thường xuyên hợp tác truyền thông với gần 40 cơ quan báo chí nhằm tập trung tuyên truyền quảng bá hình ảnh, sản phẩm du lịch và các ngành dịch vụ có lợi thế của tỉnh. Ngoài ra, nhiều cơ quan, đơn vị đã triển khai các trang website, trang mạng xã hội như: Twitter, Facebook,.... để phục vụ công tác tuyên truyền, quảng bá hình ảnh dịch vụ tỉnh Quảng Ninh đến đông đảo các tầng lớp nhân dân trong nước và du khách quốc tế. Một số phương thức tuyên truyền mới đã được áp dụng như: Tổ chức các đoàn Famtrip, presstrip cho các công ty lữ hành, cơ quan truyền thông, các chương trình Roadshow tại một số địa phương trọng điểm về du lịch; tổ chức xây dựng các ấn phẩm, cẩm nang về du lịch, quảng bá hình ảnh về Du lịch Quảng Ninh trên các phương tiện vận chuyển, nhà ga sân bay, các tạp chí đặt trên các chuyến bay trong và ngoài nước. Nâng cao chất lượng đào tạo, phát triển nhân lực du lịch và đẩy mạnh hợp tác phát triển Số lượng lao động trực tiếp ngành Du lịch của Quảng Ninh tăng ổn định trong giai đoạn 2011 − 2019, từ 25.000 người năm 2011 lên đến 60.000 người năm 2019, chiếm 7,3% lực lượng lao động du lịch cả nước, trung bình mỗi năm tăng 4.375 lao động và mức tăng trưởng kép hàng năm trong giai đoạn 2011 − 2019 đạt 11,6%/năm. Số lượng lao động gián tiếp ngành Du lịch của Quảng Ninh, chiếm khoảng 60% cơ cấu lao động. Đây cũng là thời điểm ngành Du lịch Quảng Ninh sử dụng nhiều lao động nhất, với tổng số 150.000 người. Năm 2023, ngành Du lịch Quảng Ninh đã tạo ra khoảng 50.000 lao động, trong đó chủ yếu tập trung ở lĩnh vực ăn uống (chiếm 26%); mua sắm du lịch chiếm 23%; vận tải chiếm 20%; phục vụ tham quan chiếm 8%; lưu trú % và các lĩnh vực khác chiếm 13%. Về chất lượng, chất lượng lao động trực tiếp ngành Du lịch Quảng Ninh đã có những chuyển biến tích cực, năm 2019 số lao động có trình độ đại học và trên đại học đạt gần 5.000. Tuy nhiên, so với tổng số lao động trực tiếp, số lượng lao động chất lượng cao và
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH... 359 được đào tạo đúng chuyên ngành mới chỉ chiếm tỷ lệ thấp (khoảng 22%); số lao động được đào tạo ở chuyên ngành khác và chưa qua đào tạo vẫn chiếm tỷ lệ cao (khoảng 46%); còn lại khoảng 32% số lao động chưa xác định được trình độ. Các ngành, địa phương thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng nghiệp vụ, cập nhật các kiến thức mới về du lịch, đảm bảo đáp ứng yêu cầu về nhân lực, đặc biệt nhân lực chất lượng cao trong tình hình mới1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ hướng dẫn viên (kiến thức, kỹ năng, trình độ ngoại ngữ) để nâng cao chất lượng phục vụ khách tham quan. Nhằm phát triển nguồn nhân lực tại chỗ, Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Nghị quyết số 187/2019/NQ-HĐND ngày 30/7/2019 chính sách thu hút và khuyến khích sinh viên học tập trong một số ngành đào tạo tại trường Đại học Hạ Long. Bên cạnh đó, Hội đồng nhân dân tỉnh đã thông qua Nghị quyết về chính sách thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại 3 cơ sở đào tạo lớn của tỉnh là Đại học Hạ Long, Cao đẳng Việt − Hàn, Cao đẳng Y tế Quảng Ninh, gắn với tăng quy mô và chất lượng dân số giai đoạn 2021−2025. Các nghị quyết trên là đòn bẩy để các cơ sở giáo dục đào tạo này thu hút, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn với tăng nhanh quy mô và nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỂ QUẢNG NINH TRỞ THÀNH TRUNG TÂM DU LỊCH KẾT NỐI KHU VỰC VÀ QUỐC TẾ Nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế khác biệt của tài nguyên du lịch gắn với phát triển công nghiệp dịch vụ, công nghiệp 1 Thành phố Hạ Long đã phối hợp tổ chức các lới bồi dưỡng cho 250 thuyết minh viên du lịch của các điểm du lịch trên địa bàn; 05 lớp tập huấn nghiệp vụ du lịch cho trên 1.200 người là lãnh đạo, công chức văn hóa − xã hội các phường và các chủ cơ sở lưu trú du lịch dưới 1 sao trên địa bàn; 5 lớp tập huấn tuyên truyền pháp luật về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng cho 1000 người; 05 lớp tập huấn thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” cho 2150 người là lãnh đạo, công chức văn hóa, khu trưởng, Trưởng ban mặt trận Ủy ban nhân dân các phường, 10 lớp bồi dưỡng kỹ năng ứng xử và văn hóa công sở cho 1500 cán bộ, công chức, viên chức học tập.
360 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... văn hóa, công nghiệp giải trí dựa trên nền tảng công nghiệp sáng tạo được tổ chức sản xuất ở trình độ cao để phát triển du lịch, dịch vụ nhanh, bền vững ngày càng giữ vai trò chủ đạo, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu GRDP của tỉnh. Xây dựng tỉnh Quảng Ninh trở thành một trong những trung tâm du lịch quốc tế phát triển theo chiều sâu có trọng tâm, trọng điểm; trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ giao thương quốc tế, điểm đến du lịch hàng đầu quốc gia, có hệ thống cơ sở vật chất đồng bộ, hiện đại; sản phẩm du lịch đa dạng, đặc sắc, có chất lượng cao, thương hiệu mạnh, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc trong tỉnh, có năng lực cạnh tranh với các nước trong khu vực và quốc tế; thực sự là ngành kinh tế mũi nhọn, là động lực thúc đẩy kinh tế − xã hội nhanh, bền vững và bảo đảm quốc phòng an ninh việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật ngành Du lịch tỉnh Quảng Ninh cần thực hiện một số giải pháp sau nhằm phát triển cho nguồn nhân lực du lịch, cụ thể: Một là, quản lý các doanh nghiệp lữ hành cũng như các cơ quan quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh cần nâng cao nhận thức về phát triển nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao. Đứng trước những cơ hội thị trường, du lịch Quảng Ninh có phát triển được hay không hoàn toàn phụ thuộc vào nhận thức, trình độ và quyết tâm của những người lãnh đạo doanh nghiệp và bộ máy quản lý. Tuy nhiên, dù nhận ra được những cơ hội kinh doanh trên thị trường, nhưng nếu nguồn nhân lực trong doanh nghiệp không đủ trình độ đáp ứng yêu cầu công việc, của thị trường thì ngành Du lịch của tỉnh cũng không thể thành công. Theo xu hướng phát triển nguồn nhân lực hiện nay ở nhiều nước trên thế giới nói chung hay khu vực ASEAN nói riêng, người lao động được xem là tài sản của doanh nghiệp lữ hành. Vì thế, đào tạo phát triển nguồn nhân lực được các doanh nghiệp coi là hoạt động đầu tư chứ không phải là gánh nặng chi phí. Hai là, tỉnh Quảng Ninh cần dự báo nhu cầu, quy hoạch phát triển nhân lực. Công tác dự báo và quy hoạch phát triển nhân lực trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh sẽ xác định rõ khoảng cách giữa hiện
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DU LỊCH... 361 tại và định hướng tương lai về nhu cầu nhân lực; chủ động thấy trước được khó khăn và tìm các biện pháp nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực. Đồng thời, quy hoạch nguồn nhân lực giúp cho các doanh nghiệp lữ hành cũng như ngành Du lịch của tỉnh nhận thấy rõ hơn những hạn chế và cơ hội của nguồn tài sản nhân lực hiện có. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong hoạch định các chiến lược kinh doanh dài hạn. Ba là, đa dạng các hình thức đào tạo và phát triển nhân lực. Doanh nghiệp lữ hành và các cơ sở giáo dục đào tạo về du lịch trên địa bàn tỉnh cần có nhiều hình thức đào tạo và phát triển nhân lực thích ứng với quy mô và điều kiện thực tế như: Đào tạo theo kiểu chỉ dẫn công việc (cầm tay chỉ việc), Đào tạo theo kiểu học nghề, Kèm cặp và chỉ bảo − Những phương pháp này thường dùng để giúp cho các cán bộ quản lý và các nhân viên giám sát có thể học được các kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc trước mắt và công việc cho tương lai thông qua kèm cặp, chỉ bảo của những người quản lý giỏi hơn. Hơn nữa, trong quá trình đào tạo cần ứng dụng các thành tựu của khoa học công nghệ nhằm cập nhật với khu vực và thế giới. Bốn là, xây dựng chính sách đãi ngộ nhân lực. Đãi ngộ nhân lực là việc xây dựng và thực thi các chính sách trả công lao động nhằm mục đích khuyến khích người lao động chủ động, tích cực và sáng tạo để hoàn thành các công việc được giao, đồng thời khuyến khích họ duy trì và kéo dài sự gắn bó với nơi làm việc. Đãi ngộ nhân lực bao gồm đãi ngộ về vật chất và đãi ngộ về tinh thần. Hiện nay, ngoài các yếu tố về tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp, phúc lợi, người lao động còn đặc biệt quan tâm đến các yếu tố về tinh thần như cơ hội thăng tiến, điều kiện làm việc, động viên bằng các danh hiệu, quan tâm đến đời sống tinh thần, biểu dương, khen ngợi, ghi công,… nhằm tạo sự hăng say làm việc, tạo động lực từ bên trong giúp nhân viên gắn bó hơn với doanh nghiệp. Năm là, xây dựng các tiêu chí đánh giá nhân lực định kì theo tháng, quý và năm kế hoạch. Tiêu chí này được áp dụng trong tất cả các doanh nghiệp lữ hành trên địa bàn của tỉnh. Chính vì vậy, để đánh giá nhân lực một cách hiệu quả, chính xác thì đòi hỏi phải
362 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... có những tiêu chí đánh giá cụ thể, rõ ràng và quy định cho từng nhóm lao động cụ thể. Căn cứ vào các tiêu chí, các doanh nghiệp sẽ tiến hành đánh giá nhân lực của mình để từ đó có những giải pháp trong việc bồi dưỡng, đào tạo lại, đào tạo mới, tuyển dụng bổ sung nguồn nhân lực cho doanh nghiệp. 4. KẾT LUẬN Nguồn lực con người là yếu tố quyết định mọi hoạt động. Tuy nhiên, một thực tế cho thấy rằng khi phân bổ nguồn lực cho chiến lược, chính sách phát triển thường bao giờ cũng ưu tiên cho xây dựng cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật và chi thường xuyên, còn nguồn lực cho đào tạo, phát triển nguồn nhân lực thường xếp vào hàng thứ yếu. Vì vậy, phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch của tỉnh cần phải xác định là nhiệm vụ quan trọng, phải được xây dựng kế hoạch và lộ trình triển khai, áp dụng một cách đồng bộ từ cấp quản lý nhà nước đến địa phương, nhằm hình thành, phát triển đội ngũ nhân lực đủ về số lượng đảm bảo về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu có chất lượng cao cho tỉnh nhà, cho ngành Du lịch Việt Nam, đáp ứng được nhu cầu khi hội nhập vào khu vực ASEAN nói riêng cũng như thị trường du lịch quốc tế nói chung và đặc biệt để du lịch tỉnh Quảng Ninh có thể trở thành trung tâm du lịch kết nối của khu vực và quốc tế. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nghị quyết số 07-NQ/TU về phát triển du lịch Quảng Ninh giai đoạn 2013 − 2020, định hướng đến năm 2030. 2. Nghị quyết số 02-NQ/TU ngày 05/02/2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển dịch vụ tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2016 − 2020, định hướng đến năm 2030. 3. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIV trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020 − 2025. 4. Sở Du lịch Quảng Ninh, Đề án Phát triển Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch kết nối với khu vực và thế giới đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.