zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Chính - Ngân Hàng

» Tài chính doanh nghiệp

Phòng ngừa rủi ro tỷ giá đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở Việt Nam

Chia sẻ: Vân Hi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hoạt động của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu chịu tác động rất lớn từ những biến động của tỷ giá hối đoái, nguy cơ rủi ro tỷ giá luôn tiềm ẩn. Vì vậy, việc nhận diện rủi ro tỷ giá và đưa ra các giải pháp nhằm quản lý rủi ro tỷ giá có vai trò rất quan trọng đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Bài viết này sẽ phân tích về cơ chế điều hành tỷ giá hối đoái ở Việt Nam, rủi ro tỷ giá đối với các doanh nghiệp và đề xuất một số giải pháp nhằm phòng ngừa rủi ro tỷ giá đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phòng ngừa rủi ro tỷ giá đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở Việt Nam

Kỷ yếu hội thảo Quốc gia “VAI TRÒ CỦA TÀI CHÍNH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU TRONG TÌNH HÌNH MỚI” PHÒNG NGỪA RỦI RO TỶ GIÁ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU Ở VIỆT NAM TS. Hoàng Thị Bích Hà Khoa Ngân hàng - Bảo hiểm, Học viện Tài chính Trần Nhật Quang - CQ60/11.02CLC, Học viện Tài chính TÓM TẮT: Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu ở Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, hoạt động của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu chịu tác động rất lớn từ những biến động của tỷ giá hối đoái, nguy cơ rủi ro tỷ giá luôn tiềm ẩn. Vì vậy, việc nhận diện rủi ro tỷ giá và đưa ra các giải pháp nhằm quản lý rủi ro tỷ giá có vai trò rất quan trọng đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Bài viết này sẽ phân tích về cơ chế điều hành tỷ giá hối đoái ở Việt Nam, rủi ro tỷ giá đối với các doanh nghiệp và đề xuất một số giải pháp nhằm phòng ngừa rủi ro tỷ giá đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở Việt Nam. Từ khóa: Rủi ro tỷ giá, xuất nhập khẩu, phòng ngừa rủi ro tỷ giá 1. MỞ ĐẦU Tỷ giá hối đoái là yếu tố quan trọng trong thương mại quốc tế, nó xác định giá trị đồng tiền của một quốc gia so với đồng tiền nước ngoài. Sự thay đổi tỷ giá có thể ảnh hưởng đáng kể đến sự cạnh tranh, lợi nhuận và hiệu suất tổng thể của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Sự giảm giá trị đồng nội tệ có thể làm tăng sự cạnh tranh về giá cả trên thị trường nước ngoài, tiềm năng dẫn đến tăng sản lượng và doanh thu xuất khẩu từ đó gia tăng thu nhập cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Giá cả cạnh tranh hơn có thể khuyến khích các doanh nghiệp khám phá thị trường chưa được khai thác từ đó đa dạng hóa cơ sở khách hàng. Tuy nhiên sự giảm giá trị đồng nội tệ đáng kể lại dẫn đến sự tăng giá của hàng hóa nhập khẩu từ đó ảnh hưởng đến chi phí hoạt động kinh doanh và lợi nhuận của doanh nghiệp nhập khẩu. Ở chiều ngược lại, sự tăng giá của đồng nội tệ có thể làm giảm chi phí nhập khẩu nguyên vật liệu, nâng cao năng lực cạnh tranh và lợi nhuận của các doanh nghiệp nhập khẩu. Nhưng khi đồng nội tệ tăng giá lại làm cho giá cả hàng hóa xuất khẩu trở nên đắt hơn từ đó giảm cạnh tranh đối với hàng hóa xuất khẩu. Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu luôn phải đối mặt với những rủi ro do biến động tỷ giá gây ra. Chính vì vậy, việc nghiên cứu về cơ chế tỷ giá, 394
Kỷ yếu hội thảo Quốc gia “VAI TRÒ CỦA TÀI CHÍNH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU TRONG TÌNH HÌNH MỚI” những tác động của rủi ro tỷ giá đối với doanh nghiệp xuất nhập và và tìm ra giải pháp để phòng ngừa rủi ro tỷ giá là rất cần thiết. 2. TỔNG QUAN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Ở Việt Nam, đã có một số công trình khoa học và bài báo nghiên cứu về rủi ro tỷ giá đối với các ngân hàng thương mại và đối với các doanh nghiệp nói chung. Tuy nhiên, bài nghiên cứu cụ thể về phân tích những tác động của rủi ro tỷ giá đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở Việt Nam từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm phòng ngừa rủi ro trong điều kiện tỷ giá đang có những diễn biến khó lường như hiện nay thì chưa có tác giả nào nghiên cứu. Vì vậy, chúng tôi đã lựa chọn chủ đề này làm nội dung nghiên cứu cho bài viết của mình. Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính chủ yếu như thu thập các dữ liệu đã được công bố, các công trình khoa học, các bài nghiên cứu có liên quan đến chủ đề… và kết hợp một số phương pháp nghiên cứu truyền thống như tổng hợp, thống kê, phân tích… 3. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1 Cơ chế điều hành tỷ giá hối đoái ở Việt Nam Cơ chế tỷ giá trung tâm đã được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) áp dụng từ ngày 03/01/2016, đây là một bước đột phá trong lịch sử điều hành tỷ giá hối đoái ở Việt Nam. Tỷ giá trung tâm được tính toán và công bố dựa trên tỷ giá bình quân gia quyền trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng chốt vào giờ đóng cửa phiên giao dịch ngày hôm trước và tỷ giá hối đoái trên thị trường quốc tế lúc 7h sáng của ngày công bố. Như vậy, tỷ giá trung tâm được hình thành dựa trên 3 trụ cột là: (i) Cơ sở tham chiếu diễn biến tỷ giá bình quân gia quyền trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng; (ii) Diễn biến tỷ giá trên thị trường quốc tế của một số đồng tiền của các nước có quan hệ thương mại, vay, trả nợ, đầu tư lớn với Việt Nam; (iii) Các cân đối kinh tế vĩ mô. Tám đồng tiền được đưa vào tham chiếu để tính tỷ giá trung tâm bao gồm: USD, EUR, CNY, Yên Nhật, Đô la Singapore, Won (Hàn Quốc), Đô la Đài Loan và Baht (Thái Lan). Trên cơ sở tỷ giá trung tâm công bố hàng ngày trên trang thông tin điện tử của NHNN, các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài sẽ dựa trên cơ sở tỷ giá này để quyết định tỷ giá giao dịch với khách hàng của mình trong biên độ +/-3%. Tuy nhiên từ đầu năm 2022 đến nay, Ngân hàng trung ương Mỹ (Fed) và nhiều Ngân hàng trung ương lớn trên thế giới đẩy mạnh lộ trình thắt chặt chính sách tiền tệ, tăng nhanh lãi suất điều hành. Bên cạnh đó xung đột Nga - Ukraine làm chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục gián đoạn, giá xăng dầu và hàng hóa tăng cao, lạm phát tại nhiều nền kinh tế vượt mức kiểm soát… gây biến động lớn trên thị trường quốc tế và trong nước. Trước chính sách thắt chặt tiền tệ của các nước để đối phó lạm phát leo thang, thị trường chứng kiến USD tăng giá chóng mặt lên mức cao nhất trong vòng 20 năm. Ngược lại, EUR và các ngoại tệ khác bị đẩy xuống đáy thấp nhất 20 năm trở lại đây. Ở trong nước có thời điểm VND giảm gần 9% so với USD, điều này cho thấy áp lực tỷ giá đối với các doanh nghiệp rất lớn. 395
Kỷ yếu hội thảo Quốc gia “VAI TRÒ CỦA TÀI CHÍNH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU TRONG TÌNH HÌNH MỚI” Trước tình hình đó, NHNN đã chủ động, linh hoạt áp dụng đồng bộ các công cụ, giải pháp, can thiệp để duy trì hoạt động ổn định, thông suốt của thị trường tiền tệ, ngoại hối, qua đó góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ thực hiện các mục tiêu đề ra tại Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 30/1/2022 của Chính phủ. Để chủ động thích ứng trước diễn biến khó lường của thị trường quốc tế và định hướng tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ, tăng lãi suất của Fed và các NHTW trên thế giới, ngày 17/10/2022, Thống đốc NHNN ban hành Quyết định số 1747/QĐ-NHNN quy định về tỷ giá giao ngay giữa đồng Việt Nam với các ngoại tệ của các tổ chức tín dụng được phép. Theo đó, biên độ tỷ giá giao ngay giữa đồng Việt Nam và USD được điều chỉnh từ ±3% lên ±5%. Theo đánh giá của các chuyên gia, quyết định này đã phần nào tạo ra không gian rộng lớn hơn để các chủ thể trong đó có các doanh nghiệp xuất nhập khẩu lựa chọn cách thức tỷ giá cân bằng trên cơ sở cung cầu thị trường. Diễn biến thị trường đã cho thấy, sau khi biên độ tỷ giá được lới ra, tỷ giá thị trường tiếp tục biến động thêm một số ngày rồi dần dần tìm được điểm cân bằng và ổn định trở lại. Tỷ giá trung tâm liên tục được điều chỉnh giảm từ mức đỉnh 23.700 đồng/USD vào ngày 24/10/2022 được hạ xuống 23.612 đồng/USD vào ngày 30/12/2022. Cùng với đó, giá USD tại các ngân hàng thương mại cũng được điều chỉnh giảm. Tính đến ngày cuối năm 2022, tỷ giá trung tâm chỉ tăng gần 2,4%, tỷ giá USD/VND trên thị trường (giá bán USD tại Vietcombank) chỉ còn 23.730 đồng/USD tăng 3,53% so với ngày đầu năm. Tiếp nối đà tăng giá năm 2022, từ đầu năm 2023 đến nay VND đã tăng giá khoảng 0,8% so với USD và được dự báo tỷ giá cơ bản ổn định trong năm 2023. Biểu đồ: Tỷ giá USD/VND bán ra tại Vietcombank từ 24/10/2022 đến 31/5/2023 25000 24800 24600 24400 24200 24000 23800 23600 23400 23200 23000 22800 Nguồn: Tổng hợp từ website vietcombank.com.vn 396
Kỷ yếu hội thảo Quốc gia “VAI TRÒ CỦA TÀI CHÍNH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU TRONG TÌNH HÌNH MỚI” Cơ chế điều hành tỷ giá trung tâm được cho là linh hoạt hơn, bám sát diễn biến cung cầu ngoại tệ, thể hiện sự nhất quán chính sách tỷ giá của Việt Nam là chính sách thả nổi có quản lý, phù hợp mục tiêu chính sách tiền tệ nói riêng và chính sách kinh tế vĩ mô nói chung, phù hợp với sự phát triển nền kinh tế thị trường Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế. 3.2 Biến động tỷ giá tác động tới các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam Khi tỷ giá biến động sẽ tác động đến cả doanh nghiệp xuất khẩu và doanh nghiệp nhập khẩu. Đối với doanh nghiệp nhập khẩu: Phần lớn các hợp đồng nhập khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam đều lựa chọn USD là đồng tiền thanh toán. Do vậy khi USD tăng giá so với VND, các doanh nghiệp nhập khẩu sẽ bị tăng chi phí đầu vào từ đó dẫn tới giảm lợi nhuận của doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu: USD tăng giá khiến doanh thu xuất khẩu khi quy đổi sang đồng Việt Nam tăng, giúp cho các doanh nghiệp xuất khẩu được hưởng lợi. Tuy nhiên, doanh nghiệp khi sản xuất phải nhập khẩu nhiều nguyên phụ liệu, giá USD tăng khiến doanh nghiệp bị bội chi về phí nhập khẩu, phí vận tải (logistics) và phải gánh khoản chênh lệch tỷ giá rất lớn nếu vay nợ bằng USD. Thực tế thời gian qua, USD liên tục tăng giá đã tác động bất lợi đến các doanh nghiệp thuộc các ngành nhập khẩu nguyên vật liệu để gia công xuất khẩu như dệt may, da dày, điện tử, thép, nhựa, gỗ… gây sức ép giảm kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy tính trên tổng thể, ngành dệt may được hưởng lợi từ việc tỷ giá tăng do Việt Nam xuất siêu hàng dệt may, nhưng đối với các doanh nghiệp phải nhập khẩu trang thiết bị, nguyên phụ liệu từ nước ngoài lại gặp nhiều bất lợi. Giá nguyên vật liệu nhập khẩu liên tục tăng khiến phần lãi từ chênh lệch tỷ giá gần như không đáng kể. Đối với các doanh nghiệp ngành chế biến thủy hải sản, mặc dù không phải nhập khẩu nguyên vật liệu đầu vào, tuy nhiên khi xuất khẩu sang các thị trường thanh toán bằng đồng nội địa không phải USD thì cũng gặp nhiều khó khăn do các đồng tiền khác bị mất giá quá nhiều so với USD. Vì vậy, các doanh nghiệp này phải chấp nhận thiệt hại tài chính do rủi ro tỷ giá gây ra. Mặc dù từ năm 2016 đến năm 2022, cán cân thương mại xuất nhập khẩu hàng hóa liên tục thặng dư, với mức xuất siêu năm sau cao hơn năm trước. Năm 2016, xuất siêu hàng hóa của nước ta đạt 1,6 tỷ USD; năm 2017 đạt 1,9 tỷ USD; năm 2018 tăng lên 6,46 tỷ USD; năm 2019 đạt 10,57 tỷ USD, năm 2020 đạt 19,94 tỷ USD, năm 2021 do ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 nên xuất siêu chỉ đạt 3,32 tỷ USD. Năm 2022 dù còn gặp nhiều khó khăn sau những ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19 và tình hình bất ổn trên thế giới, thành tích xuất siêu vẫn tiếp tục được giữ vững, đạt xuất siêu 11,2 tỷ USD. Đây là nỗ lực rất lớn của các doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực kinh doanh xuất nhập khẩu. 397
Kỷ yếu hội thảo Quốc gia “VAI TRÒ CỦA TÀI CHÍNH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU TRONG TÌNH HÌNH MỚI” Tuy nhiên, từ đầu năm 2023 đến nay nhiều doanh nghiệp xuất khẩu có phần chật vật khi lượng xuất khẩu giảm sút do khó khăn về thị trường, giá cả. Cùng với đó, tình hình thế giới có nhiều biến động bởi khủng hoảng, lạm phát và xung đột quân sự dẫn đến hoạt động nhập khẩu cũng gặp nhiều khó khăn. Việc điều hành hạ nhiệt tỷ giá được đánh giá là động thái tích cực kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp nhập khẩu khi giá nguyên phụ liệu giảm xuống, đặc biệt là những doanh nghiệp tập trung vào gia công xuất khẩu nên phải nhập khẩu gần như toàn bộ nguyên liệu, linh phụ kiện phục vụ cho sản xuất. Tuy nhiên, biến động tỷ giá giảm sẽ có ảnh hưởng đến các doanh nghiệp xuất khẩu đặc biệt đối với các ngành hàng chủ lực như dệt may, da giày và các mặt hàng nông, lâm, thủy sản. Tỷ giá USD giảm có thể ảnh hưởng đến các đơn hàng dài hạn đã ký từ trước, sản phẩm giảm tính cạnh tranh tại các thị trường xuất khẩu có thanh toán bằng USD. Nếu các doanh nghiệp tập trung hơn vào các thị trường không sử dụng đồng USD làm công cụ thanh toán thì vẫn có thể gián tiếp tận dụng được lợi thế khi giá nguyên phụ liệu nhập khẩu giảm, từ đó giảm giá thành sản phẩm, tăng tính cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại trên các thị trường xuất khẩu. Theo nhận định của chúng tôi, trong thời gian tới tỷ giá hối đoái ở Việt Nam vẫn còn chịu nhiều áp lực dù không quá lớn như thời gian qua. Biến động tỷ giá phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm cả yếu tố trong nước và tình hình kinh tế thế giới. Những tác động lên đồng USD rất đa dạng như lạm phát, thất nghiệp hay chính sách tiền tệ của FED. Gần đây nhất, với thông tin chỉ số lạm phát của Mỹ đã giảm xuống 3% tiến sát mục tiêu 2%, đây là thông tin có lợi cho nền kinh tế Mỹ góp phần thúc đẩy giá trị đồng USD trên thị trường quốc tế, nhưng qua đó gây sức ép lên tỷ giá USD/VND. Bên cạnh tình hình quốc tế, cung cầu ngoại tệ trong nước cũng là một biến số khó lường, trong trường hợp nhập khẩu nhiều thì nhu cầu ngoại tệ sẽ tăng dẫn tới tỷ giá tăng và ngược lại. Ngoài ra chênh lệch lãi suất giữa USD - VND cũng là một tác nhân tác động mạnh đến tỷ giá. Trong điều kiện lãi suất VND liên tục giảm thì chênh lệch lãi suất giữa USD và VND sẽ mở rộng, từ đó làm giảm giá trị VND, gây sức ép lên tỷ giá USD/VND. 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA RỦI RO TỶ GIÁ [Để giảm thiểu tác động tiêu cực của biến động tỷ giá và phòng ngừa rủi ro tỷ giá, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu tại Việt Nam có thể áp dụng một số giải pháp sau: Thứ nhất, các doanh nghiệp cần đa dạng hóa cơ sở khách hàng và chuỗi cung ứng qua nhiều quốc gia để giảm sự phụ thuộc vào một quốc gia hoặc một đồng tiền. Cụ thể, các doanh nghiệp có thể lựa chọn thị trường xuất, nhập khẩu, lựa chọn đồng tiền thanh toán có lợi, giảm việc chỉ sử dụng đồng USD là đồng tiền thanh toán duy nhất.] Thứ hai, doanh nghiệp xuất nhập khẩu có thể lựa chọn những ngân hàng có khả năng tài trợ thương mại tốt, sử dụng các công cụ phái sinh để phòng tránh rủi ro tỷ giá như hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ, hợp đồng hoán đổi ngoại tệ. Các doanh nghiệp cũng nên áp dụng các 398
Kỷ yếu hội thảo Quốc gia “VAI TRÒ CỦA TÀI CHÍNH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU TRONG TÌNH HÌNH MỚI” chiến lược phù hợp để giảm thiểu rủi ro do biến động tỷ giá và nâng cao khả năng chịu đựng trong nền kinh tế toàn cầu ngày càng kết nối.] Thứ ba, đối với các doanh nghiệp nhập khẩu nói riêng, việc tìm kiếm và tối đa hóa nguồn lực nội địa, giảm dần sự phụ thuộc vào nhập khẩu vừa giúp giảm chi phí, vừa tránh được rủi ro tỷ giá. Thứ tư, các doanh nghiệp cần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, quản lý tốt chi phí từ đó giúp doanh nghiệp có thể bù đắp những thiệt hại phát sinh do rủi ro tỷ giá. Thứ năm, về lâu dài các doanh nghiệp cần làm tốt công tác dự báo trong đó chủ động xây dựng phương án ứng phó phù hợp với biến độngt ỷ giá và nếu có thể, doanh nghiệp nên tham gia quỹ bảo hiểm tỷ giá để phòng ngừa rủi ro./. 5. KẾT LUẬN Nhận diện nguy cơ rủi ro tỷ giá, dự báo những tác động tiêu cực của biến động tỷ giá từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa rủi ro đối với các doanh nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng. Bản thân các doanh nghiệp xuất nhập cũng cần có chiến lược quản lý rủi ro tỷ giá nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những tổn thất do rủi ro tỷ giá gây ra, đây là việc làm cần thiết đối với mỗi doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở Việt Nam điều kiện tỷ giá có nhiều biến động như hiện nay. Tài liệu tham khảo: 1. https://mof.gov.vn/ 2. https://baodautu.vn/ 3. www.vietcombank.com.vn 4. https://cafef.vn 399

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.