quá trình hình thành và phương pháp điều trị bệnh đái tháo đường trong y học p5

Chia sẻ: Vanthi Bichtram | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

66
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Biến chứng mạch máu nhỏ Sang th ơng xảy ra ở những mạch máu có đ ờng kính nhỏ có tinh lan tỏa va đặc hiệu của tiểu đ ờng. ảnh h ởng chủ yếu lên 3 cơ quan: bệnh lý võng mạc, bệnh lý cầu thận va bệnh lý thần kinh. Cơ chế bệnh sinh của sang th ơng mạch máu nhỏ ch a rõ. Có sự tham gia của rối loạn huyết động học nh tăng hoạt tính của tiểu cầu, tăng tổng hợp thromboxan A2 la chất co mạch va kết dính tiểu cầu tạo điều kiện...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: quá trình hình thành và phương pháp điều trị bệnh đái tháo đường trong y học p5

341 Copyright@Ministry Of Health 4.1.2. BiÕn chøng m¹ch m¸u nhá Sang th ¬ng x¶y ra ë nh÷ng m¹ch m¸u cã ® êng kÝnh nhá cã tinh lan táa va ®Æc hiÖu cña tiÓu ® êng. ¶nh h ëng chñ yÕu lªn 3 c¬ quan: bÖnh lý vâng m¹c, bÖnh lý cÇu thËn va bÖnh lý thÇn kinh. C¬ chÕ bÖnh sinh cña sang th ¬ng m¹ch m¸u nhá ch a râ. Cã sù tham gia cña rèi lo¹n huyÕt ®éng häc nh t¨ng ho¹t tÝnh cña tiÓu cÇu, t¨ng tæng hîp thromboxan A2 la chÊt co m¹ch va kÕt dÝnh tiÓu cÇu t¹o ®iÒu kiÖn cho sù thanh lËp vi huyÕt khèi. Ngoai ra sù t¨ng tÝch tô sorbitol va fructose ë c¸c m«, sù gi¶m nång ®é myonositol còng lam cho sang sang
th ¬ng m¹ch m¸u trÇm träng h¬n. Cuèi cïng t×nh tr¹ng cao huyÕt ¸p còng lam nÆng thªm bÖnh lý vi m¹ch ë vâng m¹c va thËn. Sang th ¬ng ® îc m« t¶ cña m¹ch m¸u nhá la sù day lªn cña mang ®¸y mao m¹ch va líp d íi néi m¹c cña c¸c tiÓu ®éng m¹ch. NÆng h¬n n÷a la sù biÕn mÊt cña c¸c tÕ bao chu b× bao quanh va n©ng ®ì m¹ch m¸u. Tæn th ¬ng nay hay gÆp trong bÖnh lý vâng m¹c va thËn. C¸c sang th ¬ng m« häc ®Çu tiªn x¶y ra sím, nh ng c¸c biÓu hiÖn l©m sang chØ xuÊt hiÖn kho¶ng 10 ®Õn 15 n¨m sau khi bÖnh ®· khëi ph¸t. a. BÖnh lý vâng m¹c Thay ®æi c¬ b¶n: thay ®æi sím nhÊt ë vâng m¹c la c¸c mao qu¶n t¨ng tÝnh thÊm. Sau ®ã nh÷ng mao qu¶n bÞ nghÏn t¾c t¹o nªn c¸c m¹ch lùu d¹ng
tói hay h×nh thoi. Sang th ¬ng m¹ch m¸u kÌm theo sù t¨ng sinh tÕ bao néi m¹c mao qu¶n va sù biÕn mÊt cña c¸c tÕ bao chu b× (pericytes) bao quanh va n©ng ®ì m¹ch m¸u. Ngoai ra cßn cã hiÖn t îng xuÊt huyÕt va xuÊt tiÕt ë vâng m«. Sang th ¬ng t¨ng sinh: chñ yÕu do t©n t¹o m¹ch m¸u va hãa sÑo. C¬ chÕ kÝch thÝch sù t¨ng sinh m¹ch m¸u kh«ng râ, cã gi¶ thiÕt cho r»ng nguyªn nh©n ®Çu tiªn la t×nh tr¹ng thiÕu oxy do mao qu¶n bÞ t¾c nghÏn, 2 biÕn chøng trÇm träng cña sang th ¬ng t¨ng sinh la xuÊt huyÕt trong dÞch thÓ va bãc t¸ch vâng m« g©y ra mï cÊp tÝnh. Th êng sau 30 n¨m bÞ tiÓu ® êng h¬n 80% bÖnh nh©n sÏ cã bÖnh lý vâng m¹c, kho¶ng 7% sÏ bÞ mï.
Muèn ph¸t hiÖn sím c¸c sang th ¬ng ®Çu tiªn cña vâng m¹c ph¶i dïng ph ¬ng ph¸p chôp ®éng m¹ch vâng m¹c cã huúnh quang th× nh÷ng sang th ¬ng vi m¹ch lùu sÏ ph¸t hiÖn kÞp thêi ®iÒu trÞ sím phßng ngõa diÔn tiÕn cña bÖnh lý vâng m¹c. b. BÖnh lý thËn §©y th êng la mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y tö vong cña bÖnh tiÓu ® êng. Cã 4 lo¹i sang th ¬ng ® îc m« t¶ trªn kÝnh hiÓn vi: T×nh tr¹ng x¬ ho¸ vi cÇu thËn. T×nh tr¹ng x¬ cøng ®éng m¹ch tíi va ®éng m¹ch ®i khái vi cÇu thËn. 342 Copyright@Ministry Of Health Glycogen, mì va mucopolysaccharides ø ®äng quanh èng thËn. ë vi cÇu thËn, ng êi ta cã thÓ thÊy 2 lo¹i sang th ¬ng:
+ Nh÷ng ®¸m trßn chÊt hyalin, ph¶n øng PAS d ¬ng tÝnh xuÊt hiÖn gÇn bê ngoai vi cÇu thËn. + Mang c¬ b¶n cña c¸c mao qu¶n day lªn, phÇn trung m« còng t¨ng sinh. Tuy nhiªn kh«ng cã sù liªn quan mËt thiÕt gi÷a sang th ¬ng vi thÓ va triÖu chøng l©m sang. Cã thÓ khi lam sinh thiÕt thËn ®· cã sang th ¬ng nh ng trªn l©m sang chøc n¨ng thËn hoan toan b×nh th êng. MÆt kh¸c, nÕu trªn l©m sang cã biÕn chøng thËn, ng êi ta cã thÓ nghÜ la ®· cã thay ®æi vi thÓ. Héi chøng Kimmelstiel Wilson bao gåm phï, cao huyÕt ¸p, tiÓu ®¹m va suy thËn trªn bÖnh nh©n bÞ tiÓu ® êng. TiÓu ®¹m > 3g/24 giê la dÊu hiÖu xÊu.
§a sè c¸c bÖnh nh©n bÞ biÕn chøng thËn ®ång thêi cã thay ®æi ë ®¸y m¾t nh ng nhiÒu bÖnh nh©n cã thay ®æi ë ®¸y m¾t l¹i kh«ng cã triÖu chøng râ rang cña bÖnh thËn. Thêi gian b¸n hñy cña insulin kÐo dai trªn ng êi suy thËn, c¬ chÕ cña nã ch a ® îc biÕt râ. 4.1.3. BiÕn chøng thÇn kinh BiÕn chøng thÇn kinh ¶nh h ëng lªn mäi c¬ cÊu cña hÖ thÇn kinh cã lÏ chØ trõ n·o bé. BiÕn chøng g©y nhiÒu khã kh¨n cho bÖnh nh©n dï Ýt khi g©y tö vong. Tham gia vao c¬ chÕ sinh bÖnh do rèi lo¹n chuyÓn hãa dÉn tíi gi¶m myoinositol va t¨ng sorbitol, fructose trong d©y thÇn kinh. Ngoai ra cßn cã
thiÕu m¸u côc bé do tæn th ¬ng vi m¹ch dÉn ®Õn tho¸i biÕn myelin d©y thÇn kinh va gi¶m tiªu thô oxy. BiÕn chøng thÇn kinh hay gÆp ë bÖnh nh©n tiÓu ® êng la: Viªm ®a d©y thÇn kinh ngo¹i biªn: th êng bÞ ®èi xøng b¾t ®Çu tõ ®Çu xa cña chi d íi, tª nhøc, dÞ c¶m, t¨ng nhËy c¶m va ®au. §au th êng ®au ©m Ø, hoÆc ®au trong s©u, cã khi ®au nh ®iÖn giËt. Kh¸m th êng sím ph¸t hiÖn mÊt ph¶n x¹ g©n x ¬ng ®Æc hiÖu la mÊt ph¶n x¹ g©n gãt Achille, mÊt c¶m gi¸c rung vá x ¬ng. Viªm ®¬n d©y thÇn kinh còng cã thÓ x¶y ra nh ng hiÕm: triÖu chøng cæ tay rít, ban ch©n rít hoÆc liÖt d©y thÇn kinh III, IV, VI, bÖnh cã thÓ tù hÕt. BÖnh nh©n cßn cã thÓ bÞ ®au theo rÔ thÇn kinh.
BiÕn chøng thÇn kinh dinh d ìng (hay thùc vËt) cßn gäi biÕn chøng thÇn kinh tù chñ ¶nh h ëng lªn c¸c c¬ quan nh : 343 Copyright@Ministry Of Health + Tim m¹ch: t¨ng nhÞp tim ë tr¹ng th¸i nghØ ng¬i: 90 100 lÇn/phót, gi¶m huyÕt ¸p t thÕ (huyÕt ¸p t©m thu ë t thÕ ®øng gi¶m > 30 mmHg). + Tiªu hãa: mÊt hoÆc gi¶m tr ¬ng lùc cña thùc qu¶n, d¹ day, ruét, tói mËt. BÖnh nh©n nuèt khã, ®Çy bông sau khi ¨n; tiªu ch¶y th êng x¶y ra vÒ ®ªm, tõng ®ît kh«ng kÌm theo ®au bông, xen kÏ víi t¸o bãn. + HÖ niÖu sinh dôc: biÕn chøng thÇn kinh bang quang lam gi¶m co bãp va liÖt bang quang, bÊt lùc ë nam giíi.
+ BÊt th êng tiÕt må h«i: gi¶m tiÕt må h«i ë nöa phÇn th©n d íi va t¨ng tiÕt phÇn th©n trªn, tay va mÆt, nhÊt la khi ngñ tèi va sau khi ¨n c¸c chÊt gia vÞ. + Rèi lo¹n vËn m¹ch: phï ngo¹i biªn ë mu ban ch©n. + Teo c¬, gi¶m tr ¬ng lùc c¬ . 4.1.4. BiÕn chøng nhiÔm trïng C¬ ®Þa tiÓu ® êng rÊt dÔ bÞ nhiÔm trïng bëi v× kh¶ n¨ng thùc bao gi¶m do thiÕu insulin dÉn tíi gi¶m søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ. NhiÔm trïng môn nhät ngoai da th êng do Staphylococcus aureus g©y ra. NhiÔm nÊm Candida albicans ë bé phËn sinh dôc dôc hay kÏ mãng tay va ch©n. NhiÔm trïng tiÓu th êng do vi trïng Gram ©m E. coli g©y viªm bang
quang, viªm ®ai bÓ thËn cÊp hoÆc m¹n, viªm ho¹i tö gai thËn. Viªm phæi do vi trïng Gram ©m hay gÆp; ngoai ra cßn gÆp do vi trïng Gram d ¬ng, vi trïng lao. 4.1.5. LoÐt ch©n ë bÖnh tiÓu ® êng Th êng do phèi hîp biÕn chøng thÇn kinh, biÕn chøng m¹ch m¸u va biÕn chøng nhiÔm trïng. Vi trïng g©y nhiÔm trïng ch©n th êng Ýt khi mét lo¹i vi trïng ma th êng phèi hîp c¸c lo¹i vi trïng Gram d ¬ng, vi trïng Gram ©m va vi trïng kþ khÝ. 4.2. BiÕn chøng cÊp tÝnh cña bÖnh tiÓu ® êng 4.2.1. H«n mª do nhiÔm ceton acid a. Sinh bÖnh häc T×nh tr¹ng h«n mª nay la hËu qu¶ cña sù thiÕu insulin t ¬ng ®èi hay
tuyÖt ®èi kÌm theo sù gia t¨ng nhiÒu Ýt cña c¸c hormon chèng insulin nh glucagon, cortisol, catecholamin, hormon t¨ng tr ëng… ThiÕu insulin: t¨ng glucose huyÕt. 344 Copyright@Ministry Of Health Glucose kh«ng vao ® îc tÕ bao c¬ va tÕ bao mì. Sù s¶n xuÊt glucose néi sinh t¨ng lªn, gan t¨ng sù thñy ph©n glycogen va t¨ng sù t©n sinh ® êng ®Ó phãng thÝch glucose vao m¸u. Ngoai ra, gan t¨ng sù phãng thÝch glucose còng cßn do t¨ng glucagon, t¨ng cortisol trong m¸u va gia t¨ng c¸c chÊt cÇn cho sù t©n sinh ® êng ®Õn gan (nh acid amin, lactat, glycerol). T¨ng glucose huyÕt ® a ®Õn rèi lo¹n n íc va ®iÖn gi¶i. T¨ng glucose
huyÕt > t¨ng ¸p lùc thÈm thÊu ngo¹i bao > n íc tõ néi bao ra kho¶ng ngo¹i bao > lóc ®Çu t¨ng thÓ tÝch huyÕt t ¬ng > t¨ng l îng m¸u ®Õn vi cÇu thËn > t¨ng l îng glucose läc qua vi cÇu thËn > ®a niÖu thÈm thÊu. T×nh tr¹ng ®a niÖu thÈm thÊu nay tuy giíi h¹n phÇn nao sù t¨ng glucose huyÕt nh ng g©y kiÖt n íc, mÊt K +, mÊt Na +. T¨ng thÓ cetone huyÕt: + ThiÕu insulin, c¸c men ë gan h íng vÒ sù thanh lËp thÓ ceton. Mì bÞ thñy ph©n thanh acid bÐo nhiÒu h¬n. T¨ng glucagon sÏ kÝch thÝch men carnitin acyl transferase gióp cho acid bÐo ®i vao ty thÓ (mitochondrie) ®Ó ® îc oxyd hãa. + Ceton la n¨ng l îng cã thÓ ® îc sö dông bëi c¬ tim, c¬ v©n, thËn. ë