Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030

SỞ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH QUẢNG NGÃI<br /> CHI CỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG<br /> VIỆN SINH THÁI HỌC MIỀN NAM<br /> <br /> ĐỀ TÀI<br /> <br /> QUY HOẠCH BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH HỌC<br /> TỈNH QUẢNG NGÃI ĐẾN NĂM 2020 VÀ<br /> ĐỊNH HƯƠNG ĐÉ N NĂM 2030<br /> ́<br /> <br /> BÁO CÁO TỔNG HỢP<br /> <br /> QUẢNG NGÃI, THÁNG 09/2016<br /> <br /> SỞ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH QUÃNG NGÃI<br /> CHI CỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG<br /> VIỆN SINH THÁI HỌC MIỀN NAM<br /> <br /> ĐỀ TÀI<br /> <br /> QUY HOẠCH BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH HỌC<br /> TỈNH QUẢNG NGÃI ĐẾN NĂM 2020 VÀ<br /> ĐỊNH HƯƠNG ĐÉ N NĂM 2030<br /> ́<br /> <br /> BÁO CÁO TỔNG HỢP<br /> Cơ quan chủ trì<br /> CHI CỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG<br /> Chi cục trưởng<br /> <br /> Đơn vị tư vấn<br /> VIỆN SINH THÁI HỌC MIỀN NAM<br /> Viện trưởng<br /> <br /> TRẦN THỊ HẠ VŨ<br /> <br /> LƯU HỒNG TRƯỜNG<br /> <br /> QUẢNG NGÃI, THÁNG 09/2016<br /> <br /> Quảng Ngãi, tháng 09/ 2016<br /> <br /> BÁO CÁO TỔNG HỢP<br /> <br /> Báo cáo tổng hợp kết quả thực hiện Đề t{i “Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học<br /> tỉnh Quảng Ng~i đến năm 2020 và định hương đé n nam 2030” do TS. Vũ Ngọc<br /> ́<br /> Long chủ trì.<br /> <br /> Trích dẫn: Vũ Ngọc Long & nnk. 2016. Báo cáo tổng hợp Đề t{i “Quy hoạch bảo<br /> tồn đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ng~i đến năm 2020 và định hương đé n nam<br /> ́<br /> 2030”. Viện Sinh thái học Miền Nam.<br /> <br /> Ảnh bìa: Vượn má vàng - Nomascus gabriellae<br /> <br /> Lời nói đầu<br /> Kế hoạch h{nh động đa dạng sinh học<br /> của Việt Nam, một chính s|ch nền tảng đầu<br /> tiên có liên quan đến việc bảo vệ v{ ph|t<br /> triển rừng đ~ được x}y dựng rất sớm từ cuối<br /> năm 1995. Khi đó, c|c chương trình khai<br /> hoang l{m kinh tế vừa kịp ổn định cuộc sống<br /> trên những vùng đất mới thì cũng l{ lúc<br /> phong tr{o di cư tự do từ phía Bắc tr{n<br /> xuống T}y Nguyên ồ ạt như nước lũ. Những<br /> Rùa Trung bộ<br /> (Mauremys annamensis)<br /> <br /> c|nh rừng gi{ nguyên sinh bạt ng{n của<br /> Trường Sơn lại oằn mình g|nh chịu sức ép<br /> <br /> về d}n số v{ xóa đói giảm nghèo. Đến nay, sau hơn 20 năm của bản Kế hoạch<br /> h{nh động ĐDSH đầu tiên, Việt Nam đ~ đạt được một số th{nh quả quan trọng.<br /> Luật ĐDSH đ~ ra đời ng{y 13/11/2008 l{ khung luật đầu tiên của Việt Nam quy<br /> định về bảo tồn ĐDSH v{ ph|t triển bền vững; quy định về quyền v{ nghĩa vụ của<br /> tổ chức, hộ gia đình, c| nh}n tham gia bảo vệ v{ ph|t triển rừng với c|ch tiếp cận<br /> mới kết hợp giữa bảo tồn v{ ph|t triển.<br /> Việt Nam đ~ quy hoạch và thành lập được 164 khu bảo tồn thiên nhiên và<br /> rừng đặc dụng, trong đó có 31 vườn quốc gia, 58 khu dự trữ thiên nhiên, 11 khu<br /> bảo tồn loài và sinh cảnh, 45 khu bảo vệ cảnh quan và 20 khu rừng thực nghiệm<br /> nghiên cứu khoa học với tổng diện tích gần 2,2 triệu ha. Dự kiến đến năm 2020 hệ<br /> thống bảo tồn này sẽ mở rộng đến 2,4 triệu ha với 176 khu BTTN.<br /> Thế nhưng, ph|t triển kinh tế v{ những sự ho|n đổi về môi trường cũng đ~<br /> phải trả gi| đắt. Trong những năm gần đ}y, chúng ta đ~ sửng sốt v{ đ{nh chấp<br /> nhận sự thật l{ Rừng không còn l{ ngôi nh{ bình yên cho tất cả c|c lo{i. Danh s|ch<br /> c|c lo{i động, thực vật bị đe dọa to{n cầu ở Việt Nam ng{y c{ng d{i hơn. Môi<br /> trường sống nếu bị ph| hủy còn có cơ hội phục hồi, nhưng một khi c|c lo{i động,<br /> thực vật biến mất khỏi tự nhiên, nguồn gen sẽ không được lưu giữ, đó l{ sự ra đi<br /> vĩnh viễn.<br /> i<br /> <br /> Tại Quảng Ngãi, loài Rùa Trung Bộ hay còn gọi là Rùa của người Nam<br /> (Mauremys annamensis) l{ lo{i rùa đặc hữu, chỉ phân bố ở những vùng đất ướt<br /> ven các con suối nhỏ chạy quanh vùng gò đồi của một số tỉnh Miền Trung Việt<br /> Nam. Mới đ}y, cũng chỉ 5-7 năm thôi, lo{i rùa n{y còn tự do kiếm ăn nhởn nhơ<br /> ngoài ruộng lúa huyện Bình Sơn Quảng Ngãi “bò lúc nhúc nhưng người d}n c|c x~<br /> Bình Khương, Bình Minh (Bình Sơn) chẳng bận t}m” . Mà nay, quần thể loài rùa<br /> Trung Bộ trong tự nhiên đ~ gần như biến mất bởi nạn săn bắt quá mức. Nay giá 1<br /> con Rùa Trung bộ ngoài thị trường lên đến cả 100 triệu đồng. Người người đổ xô<br /> về Hố Đ|, Đập Đức An, đi săn lùng Rùa Trung bộ ở xã Bình Khương, Bình Minh để<br /> cầu mong gặp may được hết nghèo. Đó cũng chính là nguyên nhân đ~ xô đẩy loài<br /> Rùa Trung bộ Bình Sơn đang đi đến bờ vực sự tuyệt chủng.<br /> Chính phủ Việt Nam, cũng như Quảng Ng~i có một hệ thống văn bản ph|p<br /> luật nghiêm khắc v{ ho{n chỉnh để bảo vệ môi trường tự nhiên. Nhưng, khi tổ<br /> chức thực hiện thì phải nói thật l{ vẫn còn mang tính hình thức, kém hiệu quả.<br /> Quảng Ng~i còn hơn 109,640.00 ha rừng tự nhiên (chiếm hơn 35 % diện<br /> tích rừng) trong tỉnh. Nhưng có thể chúng ta sẽ vĩnh viễn không bao giờ nhìn thấy<br /> lo{i Rùa Trung bộ nổi tiếng trên chính đất Bình Sơn, quê hương của chúng.<br /> Việt Nam hiện nay đang trải qua cuộc cải c|ch kinh tế lần thứ hai sau công<br /> cuộc đổi mới từ giữa những năm 80 của thế kỷ trước. Trước tình trạng suy giảm<br /> đa dạng sinh học, chiến lược quốc gia về bảo tồn ĐDSH đến năm 2020, tầm nhìn<br /> đến năm 2030 đ~ x|c định c|c mục tiêu, nhiệm vụ cho công t|c bảo tồn v{ sử<br /> dụng bền vững ĐDSH phù hợp với thời kỳ mới. Đ~ đến lúc, cần phải thay đổi th|i<br /> độ, h{nh vi ứng xử đối với t{i nguyên ĐDSH v{ tăng cường sự tham gia của cộng<br /> đồng. Quảng Ng~i cũng chính l{ nơi đang phải hứng chịu những t|c động xấu nhất<br /> của Biến đổi khí hậu. Kế hoạch bảo tồn Đa dạng sinh học v{ t{i nguyên tự nhiên<br /> chính l{ chìa khóa để cho việc sử dụng bền vững v{ chia sẻ công bằng lợi ích từ<br /> c|c hệ sinh th|i góp phần ph|t triển Quảng Ng~i theo định hướng nền kinh tế<br /> xanh, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu v{ suy tho|i môi trường.<br /> Tp. Hồ Chí Minh, ng{y 19 th|ng 9 năm 2016<br /> Thay mặt những người thực hiện<br /> TS. Vũ Ngọc Long<br /> ii<br /> <br />