Sáng kiến kinh nghiệm: Giải pháp bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt

Chia sẻ: Nguyễn Thị Thu Trinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

420
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm giải pháp bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt. Tiếng Việt là một môn học quan trọng đối với bậc Tiểu học. Qua môn học này giúp học sinh biết đọc thông viết thạo, biết sử dụng từ ngữ một cách chuẩn xác và có kĩ năng giao tiếp trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Giải pháp bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt

Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp bồi dưỡng HSG môn Tiếng Việt
A- ĐẶT VẤN ĐỀ : Tiếng Việt là một môn học quan trọng đối với bậc Tiểu học. Qua môn học này giúp học sinh biết đọc thông viết thạo, biết sử dụng từ ngữ một cách chuẩn xác và có kĩ năng giao tiếp trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Những kiến thức của môn học Tiếng Việt là tiền đề, là cơ sở cho học sinh tiếp cận với các môn học khác. Việc dạy và học Tiếng Việt trong nhà trường luôn được chú trọng ngay từ lớp đầu cấp. Đặc biệt là công tác phát hiện và bồi dưỡng những mầm non năng khiếu Tiếng Việt đã và đang được các nhà trường rất quan tâm. Trong thời đại hiện nay - thời đại của sự bùng nổ công nghệ thông tin, đất nước ta đang trên đà hội nhập và phát triển thì việc dạy và học môn học này càng trở nên cần thiết. Học tốt môn Tiếng Việt sẽ bồi dưỡng cho các em học sinh tình yêu quê hương đất nước, có ý thức giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt và bản sắc văn hoá dân tộc. Song trong thực tế trong các nhà trường một bộ phận phụ huynh có tư tưởng xem nhẹ môn Tiếng Việt, chỉ thích con em mình theo học các lớp năng khiếu Toán, ngoại ngữ khiến cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt tại các trường Tiểu học gặp không ít khó khăn. Xuất phát từ thực tế trong nhà trường, với cương vị của người quản lý chỉ đạo chuyên môn, tôi nhận thấy để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt đạt kết quả cao cần có sự phối kết hợp đồng bộ giữa cán bộ quản lí chuyên môn với đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy và sự vào cuộc của phụ huynh học sinh. Bằng kinh ngiệm của mình, tôi xin được nêu ra một số giải pháp trong việc chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học . B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ : I . Xây dựng kế hoạch chỉ đạo : Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường được xây dựng trên nhiệm vụ chỉ đạo của các cấp các ngành, đồng thời cần chú ý đến đặc điểm riêng của nhà trường, của địa phương, chú trọng chỉ đạo xây dựng trọng điểm mũi nhọn “Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ”. Riêng hoạt động này được xây dựng chi tiết, tỉ mỉ, bàn bạc thống nhất với hội đồng nhà trường, hội phụ huynh học sinh và địa phương .... để đi đến thống nhất thực hiện. II . Tổ chức thực hiện : 1, Phát hiện học sinh giỏi Tiếng Việt : Công tác phát hiện và lựa chọn học sinh giỏi Tiếng Việt là một việc làm hết sức quan trọng. Việc lựa chọn không phải chỉ chú ý đến lực học của môn học mà còn phải quan tâm đến sở thích, sự say mê của các em đối với Tiếng Việt. Trong quá trình dạy học giáo viên phải chú ý đến các đối tượng học sinh. Định hướng cho các em biết được vai trò cần thiết của môn học,
đồng thời khơi gợi cho các em có hứng thú học tập môn Tiếng Việt. Việc phát hiện và lựa chọn học sinh giỏi cần được tiến hành thông qua các việc làm sau : - Tổ chức khảo sát chất lượng môn học ngay từ đầu năm học. - Tổ chức chấm, chữa bài kiểm tra một cách tỉ mỉ, chuẩn xác theo hình thức chuyên sâu . - Tổ chức đổi chéo bài kiểm tra giữa các lớp trong khối, các khối trong tổ để rà soát lại các bài làm của học sinh , đưa ra những ý kiến đề xuất , kiến nghị - Ban giám hiệu kiểm tra, đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm kì kiểm tra, đưa ra các giải pháp phù hợp với tình hình học sinh . - Phân loại đối tượng học sinh : giỏi, khá, trung bình, yếu. - Lập danh sách theo dõi từng lớp, từng khối .( Có bảng điểm theo dõi tình hình học tập qua các lần kiểm tra) Song song với việc nắm bắt lực học của học sinh qua bài kiểm tra nhà trường thưòng xuyên tổ chức các sân chơi để các em bộc lộ năng khiếu Tiếng Việt của mình như : Đuổi hình bắt chữ, Câu lạc bộ Tiếng Việt, Hội thi nhà văn nhỏ tuổi, Tài hoa nhỏ, thi viết thư UPU... Qua những việc làm trên nhà trường đã phát hiện và lựa chọn được một cách chính xác, toàn diện các em có năng khiếu Tiếng Việt. Từ đó quan tâm tạo điều kiện bồi dưỡng cho các em có cơ hội được thể hiện và phát triển năng khiếu của mình qua các kì kiểm tra, kiểm định học sinh giỏi hằng năm do phòng giáo dục tổ chức. 2.Phân công, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên phụ trách môn Tiếng Việt Căn cứ vào thực tế của đội ngũ, nhà trường tạo điều kiện cho 100% giáo viên dạy môn Tiếng Việt đều được tham gia công tác phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi, trong đó giáo viên giỏi, tổ khối trưởng làm nòng cốt. Đối với mỗi giáo viên khi được nhận nhiệm vụ cần nắm bắt được một cách cụ thể công việc của mình đồng thời tự đặt ra mục tiêu phấn đấu. Để đạt được kết quả như mong đợi mỗi giáo viên cần phải tự bồi dưỡng và tham gia vào quá trình bồi dưỡng của nhà trường thông qua các hình thức sau : - Tự bồi dưỡng nâng cao trình độ tay nghề : Trước hết giáo viên cần phải xác định rõ việc tự học, tự rèn là yếu tố nội lực quyết định sự thành công. Giáo viên cần nắm vững chương trình sách giáo khoa, chuẩn kiển thức kĩ năng môn học làm cơ sở cho việc phát triển nâng cao kiến thức bồi dưỡng học sinh giỏi . Giáo viên có sự đầu tư, nghiên cứu chương trình sách giáo khoa ngay từ trong hè để nắm bắt một cách chuẩn xác các phân môn, các chủ đề, chủ điểm, mối quan hệ giữa các bài học, các phân môn. Bên cạnh việc nắm vững kiến thức cơ bản, giáo viên còn phải nghiên cứu thêm các tài liệu tham khảo trong sách báo, trên mạng Internet một cách có lựa chọn sau
đó ghi vào sổ tư liệu những kiến thức cần thiết. Khi đã nắm được kiến thức cơ bản một cách vững vàng giáo viên sẽ cảm thấy tự tin trong mỗi bài học, bài giảng của mình và tích cực tham gia vào việc sinh hoạt trong tổ chuyên môn. - Bồi dưỡng trong sinh hoạt tổ chuyên môn : Các buổi sinh hoạt tổ khối chuyên môn được tổ chức đều đặn vào các chiều thứ năm hàng tuần. Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn tổ trưởng cần thông báo cho giáo viên chuẩn bị trước nội dung thảo luận. Chú ý giải quyết những vấn đề trọng tâm về kiến thức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt giáo viên cùng nhau trao đổi, chia sẻ những khó khăn và tìm ra những phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh. Qua buổi họp, tổ trưởng tổ chuyên môn cùng với giáo viên đưa ra nhận định về việc giảng dạy trong tuần đồng thời cùng nhau thảo luận bàn bạc xác định kiến thức trọng tâm của của từng bài ghi chép vào số chuyên môn để từ đó đưa ra phương pháp giảng dạy cho phù hợp với nội dung bài cũng như đối tượng học sinh của từng lớp. Trên cở sở những kiến thức được trang bị từ tổ khối chuyên môn giáo viên sẽ tự đăng kí các tiết dạy chuyên đề môn Tiếng Việt. - Tổ chức các chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi Tiếng Việt: Các chuyên đề này đều do giáo viên tự đăng kí dạy thực nghiệm cho tổ chuyên môn hoặc cả trường tới dự giờ rút kinh nghiệm. Tiến trình tiết dạy không nhất thiết phải theo một trình tự nhất định mà hầu hết đi sâu vào cách thức hướng dẫn học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức, phát triển kiến thức nâng cao. Đồng thời chú ý rèn luyện kĩ năng phân tích tìm hiểu đề và trình bày bài một cách dễ hiểu, khoa học nhất. Ví dụ : Chuyên đề về luyện nói và viết theo chủ đề( khối lớp 1 ) ; Chuyên đề về rèn kĩ năng làm bài tập thực hành Tiếng Việt( khối lớp2); Chuyên đề về các biện pháp tu từ ( khối lớp 3); Chuyên đề về luyện tập năng lực cảm thụ văn học (khối lớp 4); Chuyên đề về tập làm văn thuyết trình tranh luận (khối lớp 5) …Sau mỗi chuyên đề ban chuyên môn đều tổ chức rút kinh nghiệm thống nhất các giải pháp chung và yêu cầu giáo viên vận dụng các giải pháp đó vào từng tiết học cho phù hợp với thực tế lớp dạy. Bên cạnh việc tổ chức các chuyên đề nhà trường còn tổ chức nhiều hình thức hội thảo Tiếng Việt để giáo viên có điều kiện tự bộc lộ khả năng của mình cũng như tham khảo ý kiến của bạn bè đồng nghiệp. - Tổ chức hội thảo Tiếng Việt : Với mục đích cho giáo viên trao đổi những vấn đề thiết thực của môn Tiếng Việt trong các bài học, bài dạy của mình nhà trường thường tổ chức hội thảo Tiếng Việt mỗi kì một lần. Trong hội thảo vấn đề cần thiết nhất là giáo viên giữa các khối lớp trao đổi với nhau về chương trình môn học : những kiến thức nào đã học, kiến thức nào chưa học, kiến thức nào có liên quan có thể gối nối tiếp từ khối lớp dưới lên khối lớp trên. Ví dụ từ các bài học vần về âm, vần, thanh của lớp 1 là cơ sở
để học sinh có thể học tốt bài cấu tạo tiếng của phân môn luyện từ và câu lớp 4. Từ những bài về từ chỉ sự vật, đặc điểm, hoạt động ở lớp 2 có thể gối nối tiếp lên các bài về từ loại (danh từ, động từ, tính từ) ở lớp 4, lớp 5. Những bài văn kể về người về cảnh của lớp 2, lớp 3 là bước đệm vững chắc cho dạng văn tả người, tả cảnh của khối lớp 5…Ngoài những vấn đề về kiến thức giáo viên có thể trao đổi với nhau về tài liệu tham khảo. Trong thời gian gần đây có rất nhiều tài liệu tham khảo của các nhà xuất bản khác nhau nội dung trong sách chồng chéo, trùng hợp. Qua hội thảo giáo viên sẽ biết cách lựa chọn tham khảo những tài liệu phù hợp tránh được tình trạng tham lam ôm đồm quá nhiều tài liệu sẽ dẫn đến tản mạn kiến thức. Từ những hình thức bồi dưỡng trên, giáo viên nắm bắt được một cách vững vàng các kiến thức cơ bản, biết cách mở rộng phát triển nâng cao kiến thức phù hợp, vừa sức với thực tế học sinh lớp dạy. Vận dụng linh hoạt các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học cho từng bài học. Chủ động, tự tin trong từng bài dạy, lớp dạy bộ môn Tiếng Việt cơ bản cũng như bồi dưỡng học sinh năng khiếu. 3, Tổ chức học : * Thời gian học : việc bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt cần được làm thường xuyên, liên tục không nhất thiết phải tổ chức riêng lớp, riêng buổi. Trên cơ sở thực tế của trường có thể dạy lồng ghép vào trong từng bài học, tiết học của bộ môn. Mỗi giờ học có thể phát triển một lượng kiến thức nâng cao một cách phù hợp, nhẹ nhàng, tự nhiên cho đối tượng học sinh khá, giỏi qua nhiều hình thức khác nhau, như tổ chức trò chơi học tập, học vui vui học... Ngoài ra có thể tổ chức bồi dưỡng nâng cao cho học sinh mỗi tuần một buổi vào chiều thứ 5 hoặc thứ 7 với thời lượng phù hợp vừa sức với học sinh tránh gò ép, nhồi nhét dẫn đến tình trạng học sinh mất hứng thú với môn học. Bên cạnh việc sử dụng quỹ thời gian hợp lý giáo viên cần phải bồi dưỡng cho học sinh theo một nội dung chương trình thống nhất của chuyên môn. * Nội dung chương trình : - Dựa trên định hướng của ban chuyên môn mỗi giáo viên chủ động biên soạn nội dung chương trình bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt. Ban giám hiệu cần chú trọng khâu phê duyệt chương trình bồi dưỡng của từng giáo viên, kiểm soát việc cập nhật, bổ sung tư liệu bồi dưỡng, yêu cầu cao việc đầu tư biên soạn tài liệu, giáo trình bồi dưỡng học sinh giỏi. - Kiến thức nâng cao phải dựa trên nền tảng nắm vững kiến thức cơ bảnvà bồi dưỡng chương trình nâng cao cho học sinh. Ví dụ : khi học các bài học về âm trong phần học vần của lớp một, giáo viên chủ động mở rộng luôn về kiến thức nguyên âm - nguyên âm đôi, nguyên âm đơn, nguyên âm ngắn...; trong mỗi bài tập đọc từ lớp 2 đến lớp 5 giáo viên có thể khai thác
triệt để các yếu tố có liên quan đên các phân môn khác : yếu tố về từ vựng ,ngữ nghĩa của luyện từ và câu, các hình ảnh đẹp, câu văn hay làm ngữ liệu cho môn tập làm văn. - Ngoài chương trình sách giáo khoa và tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng môn Tiếng Việt, giáo viên có thể tham khảo thêm một số loại sách sau : Sách Tiếng Việt nâng cao - nhà xuất bản giáo dục, Luyện tập cảm thụ - tác giả Trần Mạnh Hưởng, Bồi dưỡng văn tiểu học- tác giả Nguyễn Quốc Siêu, Tìm vẻ đẹp bài văn ở tiểu học - tác giả Nguyễn Trọng Hoàn...Đặc biệt người bạn đồng hành không thể thiếu của giáo viên và học sinh năng khiếu Tiếng Việt là tập san Văn học và tuổi trẻ của nhà xuất bản giáo dục Việt Nam với các chuyên mục giải đáp thắc mắc khi học môn Tiếng Việt của cô giáo Ong Nâu và các thành viên, chuyên mục để có điểm mười, Siêu thị chữ nghĩa ...Qua việc tham khảo các tài liệu trên sẽ giúp cho giáo viên và học sinh làm giàu thêm vốn hiểu biết của mình đồng thời rèn cho các em một thói quen đọc sách, một thói quen cần thiết của học sinh giỏi môn Tiếng Việt. Trên cơ sở của nội dung chương trình đã biên soạn cùng các tài liệu tham khảo phù hợp, giáo viên sẽ chủ động phân chia lượng kiến thức theo từng thời gian, thời điểm thích hợp. 4, Thi đua khen thưởng : Công tác thi đua khen thưởng là động lực thúc đẩy phong trào bồi dưỡng học sinh giỏi trong nhà trường. Trong điều kiện thực tế ở các nhà trường tiểu học kinh phí cho hoạt động chuyên môn – hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi còn hạn chế dẫn đến công tác thi đua khen thưởng cho giáo viên và học sinh gặp nhiều khó khăn. Song quan trọng hơn cả là cách thức khen thưởng cần phải được tổ chức một cách trang trọng đảm bảo sự trân trọng những thành tích mà giáo viên và học sinh đã nỗ lực đạt được . - Đối với học sinh : sau mỗi bài kiểm tra, kì kiểm tra những học sinh đạt điểm khá giỏi sẽ được giáo viên tuyên dương ngay trước tập thể lớp. Sau đó nhà trường sẽ khen thưởng các em trong các buổi sinh hoạt tập thể toàn trường. Đội thiếu niên ghi tên, viết bài tuyên truyền và phát thanh khen ngợi trong các buổi phát tin tuyên truyền măng non. Cuối mỗi học kì, cuối năm trong các đợt tổng kết nhà trường đã tham mưu hội phụ huynh học sinh – những người có tâm huyết với phong trào giáo dục thành lập Quỹ học bổng “ước mơ xanh” trao học bổng và phần thưởng có giá trị cho các em học sinh có thành tích cao trong học tập trước sự chứng kiến của học sinh và phụ huynh. Bên cạnh đó nhà trường cùng hội khuyến học xã hằng năm thường tổ chức cho các em đi tham quan các danh lam thắng cảnh, những di tích lịch sử văn hoá như : Lăng Bác Hồ, Văn miếu Quốc Tử Giám, đền Nguyễn Bỉnh Khiêm, Vịnh Hạ Long, Tuần Châu... Qua những lần tham
quan đó các em được mở mang tầm hiểu biết đồng thời có thêm những kiến thức thực tế về các phong cảnh mà các em được tận mắt ngắm nhìn. - Đối với giáo viên : Mỗi giáo viên trong nhà trường đều xác định rõ ràng phần thưởng cao quý nhất của mình là sự tin yêu của các em học sinh, uy tín, sự tôn trọng, thán phục của phụ huynh và bạn bè đồng nghiệp. Hằng kì, hằng năm nhà trường luôn theo dõi thành tích mà giáo viên đạt được để tuyên dương trong các cuộc họp hội đồng, họp phụ huynh học sinh và tuyên truyền trên đài truyền thanh xã. Nhà trường tham mưu với hội khuyến học xã tổ chức lễ phát thưởng và tuyên dương thành tích cho cán bộ giáo viên trong các dịp khai giảng, tổng kết, ngày nhà giáo Việt Nam. Với những phần thưởng tuy nhỏ bé không có nhiều về giá trị vật chất nhưng là nguồn động viên tinh thần lớn đối với giáo viên làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. III/ Kết quả đạt được : 1, Kết quả kiểm định học sinh giỏi cấp Huyện môn Tiếng Việt Trong năm học 2010 – 2011 thực hiện kế hoạch chỉ đạo của Phòng Giáo dục Quỳnh Phụ trường đã có 80 em học sinh lớp 3,4,5 tham dự kiểm định học sinh giỏi văn hoá cấp Huyện , bài làm môn Tiếng Việt của các em được đánh giá cao, kết quả cụ thể như sau : Khối III IV V Số dự KT 30 25 25 SL đạt 26 22 23 2, Kết quả kiểm tra môn Tiếng Việt học kì I năm học 2010 – 2011 : Cùng với chất lượng học sinh giỏi qua kiểm định, chất lượng học sinh khá giỏi của môn Tiếng Việt qua các kì kiểm tra định kì cũng được nâng lên rõ rệt. Trong học kì I vừa qua Môn Tiếng Việt toàn trường đạt 96 % , học sinh đạt khá giỏi đạt được như sau: Khối I II III IV V Giỏi 35% 32% 24% 27% 45 % Khá 40 % 41 % 50 % 49 % 43 % C. KẾT LUẬN Bằng những việc làm cụ thể, thiết thực trên, trong năm qua công tác phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ở trường tôi đã gặt hái được nhiều thành công góp phần không nhỏ vào phong trào giáo dục của xã nhà và là địa chỉ tin cậy của phòng giáo dục, xứng đáng với niềm tin của phụ huynh học sinh và nhân dân trong xã . 1. Bài học kinh nghiệm: Để phong trào bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học đạt hiệu quả cao đòi hỏi người quản lý phải:
- Tự học, tự rèn nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Thường xuyên cập nhật thông tin, sách báo, lựa chọn tài liệu, trau dồi vốn hiểu biết. Nắm vững kiến thức và tổng hợp bao quát được toàn bộ chương trình Tiếng Việt Tiểu học. - Nắm bắt cụ thể tình hình thực tế của đơn vị mình lập kế hoạch cụ thể, khoa học, rõ ràng , chi tiết. - Phân công phân nhiệm đúng người đúng việc . - Tạo điều kiện đầy đủ về thời gian, tài liệu, cơ sở vật chất cho giáo viên và học sinh. - Theo dõi thường xuyên và đánh giá công bằng, khách quan, vô tư. - Huy động các nguồn lực , tham mưu với các tổ chức trong và ngoài nhà trường để động viên khen thưởng kịp thời giáo viên và học sinh. 2. Một số ý kiến đề xuất : - Đối với các nhà trường : cần quan tâm về cơ sở vật chất : mua đầy đủ sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, trang bị đầy đủ máy tính nối mạng Internet để giáo viên tham khảo, cập nhật thông tin. Tổ chức nhiều sân chơi tìm hiểu về các kiến thức của môn Tiếng Việt cho học sinh tham gia. Động viên khen thưởng kịp thời cho giáo viên và học sinh có thành tích cao trong học tập. - Đối với phòng giáo dục : nên tổ chức nhiều chuyên đề về bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt và các buổi sinh hoạt chuyên môn để giải đáp, thốngnhất các vấn đề khó của môn Tiếng Việt cho giáo viên. Tổ chức các sân chơi Tiếng Việt, phát động nhiều cuộc thi về văn học tuổi thơ cho học sinh tham gia. Trên đây là những giải pháp của tôi trong công tác quản lý và chỉ đạo nhằm nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học, rất mong được bạn bè đồng nghiệp đóng góp, bổ sung ý kiến./. Xin trân trọng cảm ơn !