Sáng kiến kinh nghiệm: Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình Câu lạc bộ Giá trị sống

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm "Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình Câu lạc bộ Giá trị sống" nhằm giúp học sinh có kiến thức cơ bản về giá trị sống cốt lõi của nhân loại và của dân tộc Việt Nam, biết nhận diện những hành vi lệch chuẩn, biết phê phán, loại bỏ, tránh xa những thói hư, tật xấu; có suy nghĩ, hành động tích cực, các em nhận thức rõ giá trị của bản thân sống có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, xã hội...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình Câu lạc bộ Giá trị sống

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi : Hội đồng sáng kiến Sở Giáo dục và Đào tạo Ninh Bình Chúng tôi gồm: Tỉ lệ % Trình đóng Ngày, tháng, Nơi công Chức độ góp vào TT Họ và tên năm sinh tác danh chuyên việc tạo môn ra sáng kiến Phòng Giáo dục Cử và Đào Chuyên nhân 1 Lê Thị Hồng Vân 24/6/1972 30% tạo TP viên sư Ninh phạm Bình Trường Cử THCS Hiệu nhân 2 Hoàng Thị Thanh Hoa 25/9/1975 20% Ninh trưởng sư Nhất phạm Trường Cử Phó THCS nhân 3 Đàm Thị Kim Oanh 05/02/1968 hiệu 15% Ninh sư trưởng Nhất phạm Trường Tổ Cử THCS trưởng nhân 4 Nguyễn Thị Thu Hà 28/12/1975 15% Ninh tổ sư Nhất KHXH phạm Trường Cử THCS Giáo nhân 5 Trịnh Anh Tuấn 28/3/1982 20% Ninh viên sư Nhất phạm Là nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống" I. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN Phương pháp Giáo dục học sinh cá biệt ở trường THCS. II. THỜI GIAN ÁP DỤNG Năm học 2020-2021; bắt đầu từ tháng 9/2020 đến tháng 04/2021. 1
III. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN Nhóm tác giả: - Lê Thị Hồng Vân; - Hoàng Thị Thanh Hoa; - Đàm Thị Kim Oanh; - Nguyễn Thị Thu Hà; - Trịnh Anh Tuấn. IV. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN Giáo dục trí dục và giáo dục đức dục là hai nhiệm vụ đồng thời cũng là mục tiêu quan trọng của ngành giáo dục. Trong đó, giáo dục đạo đức cho học sinh trong các nhà trường luôn được coi trọng, từ xa xưa tục ngữ đã có câu “Tiên học lễ, hậu học văn”; Đại thi hào dân tộc Nguyễn Du cũng từng khẳng định vai trò của giáo dục đạo đức trong Truyện Kiều“chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”; Bác Hồ- vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc một lần nữa khẳng định giá trị của đạo đức trong mỗi con người“Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”... Ngày nay, công tác giáo dục đạo đức vẫn luôn được coi trọng và là nhiệm vụ hàng đầu của ngành giáo dục được thể hiện sâu sắc trong Nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục và các văn bản quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Luật giáo dục 2005 khẳng định “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân”...( Điều 23- Luật giáo dục Việt Nam). Đối với học sinh THCS giáo dục đạo đức có vai trò rất quan trọng, là bước ngoặt, quyết định hình thành nhân cách cho học sinh. Độ tuổi học sinh THCS là thời kì quá độ từ tuổi ấu thơ sang tuổi trưởng thành với phát triển mạnh mẽ của cơ thể cả về chiều cao, cân nặng, đặc biệt sự thay đổi về sinh lí nên các em thường tỏ ra mệt mỏi, chán nản; đặc điểm tâm lý của các em cũng có nhiều biến đổi, các em thích trở thành người lớn, xuất hiện “cái tôi” cá nhân; một số em lại e thẹn, xấu hổ, ngại tiếp xúc với mọi người vì sự phát triển nhanh chóng về cơ thể của mình, nhiều em lại dễ bị kích động, nổi nóng, xuất hiện nhiều hành vi vô cớ, mất bình tĩnh, dễ vi phạm khuyết điểm...Do vậy, trong thời kì này, nếu sự phát triển của các em được gia đình, nhà trường, thầy cô quan tâm, định hướng đúng thì trong tương lai các em sẽ trở thành những công dân tốt, ngược lại nếu định hướng sai, bị tác động bởi nhiều yếu tố tiêu cực sẽ đưa các em đến nguy cơ sự phát triển lệch lạc về nhận thức, thái độ, hành vi và nhân cách của các em sau này. 2
Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước chất lượng cuộc sống ngày càng được nâng cao, song mặt trái của cơ chế thị trường cùng với sự bùng nổ mạnh mẽ của Internet, điện thoại thông minh làm cho con người ít giao tiếp,cách xa nhau hơn; nhiều luồng văn hóa độc hại dễ dàng xâm nhập làm xói mòn những giá trị đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc. Hiện nay một số bộ phận thanh thiếu niên có dấu hiệu sa sút nghiêm trọng về đạo đức, nhu cầu cá nhân phát triển lệch lạc, thiếu tôn trọng người khác, thiếu ý thức trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin trong cuộc sống và ý chí phấn đấu vươn lên trong học tập; không tự chủ, dễ bị kích động, lôi cuốn vào các tệ nạn xã hội. Trên thực tế, trong những năm qua ở các nhà trường nói chung và các trường THCS nói riêng đã tập trung nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong đó có việc tổ chức, thành lập các câu lạc bộ để học sinh tham gia như: câu lạc bộ Toán học, Tiếng Anh, Mĩ thuật, Âm nhạc, Thể dục thể thao... đối tượng tham gia các câu lạc bộ này phần lớn là những học sinh khá giỏi, học sinh có năng khiếu còn đối tượng học sinh cá biệt, học sinh chậm tiến hầu như chưa có các mô hình hoạt động nào phù hợp tạo sân chơi dành cho các em. Xuất phát từ thực trạng trên, nhằm tạo điều kiện cho các em học sinh cá biệt, chậm tiến được rèn luyện đạo đức, nhận thức giá trị bản thân, phát huy năng lực của mình, tạo hứng thú, niềm tin, ý chí phấn đấu vươn lên trong học tập và rèn luyện đạo đức trở thành người công dân tốt, có ích cho đất nước, đồng thời giúp cho các nhà trường có phương pháp, biện pháp giáo dục đối tượng học sinh này đạt hiệu quả cao chúng tôi đã xây dựng và thực hiện Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống" Ở đây, chúng tôi muốn phân biệt khái niệm "học sinh cá biệt" để thống nhất về cách hiểu, cũng như xác định đối tượng để nghiên cứu. Theo Từ điển Tiếng việt, "cá biệt" hiểu theo nghĩa thông thường có nghĩa là riêng lẻ, ít có, không phổ biến, không điển hình. Như vậy, khi ta gọi "học sinh cá biệt" không chỉ để nói về những học sinh có những khuyết điểm về học tập, về rèn luyện nhân cách, đạo đức và lối sống mà còn bao hàm để chỉ những học sinh có những thành tích cao nổi bật, những học sinh có sáng kiến trong lớp hoặc những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, trong phạm vi của sáng kiến này chúng tôi chỉ tập trung nghiên cứu và đưa ra giải pháp nhằm giáo dục đối tượng học sinh cá biệt là những em chưa ngoan, chậm tiến, học yếu và những học sinh có có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. 1. Giải pháp cũ thường làm 3
1.1. Mô tả giải pháp cũ Các giải pháp để giáo dục học sinh cá biệt mà các nhà trường thường áp dụng hiện nay bao gồm: - Giáo dục học sinh cá biệt thông qua vai trò của giáo viên chủ nhiệm: Trong mỗi lớp học giáo viên chủ nhiệm có vai trò chủ đạo, là linh hồn của lớp học. Thay mặt nhà trường, giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp tổ chức các hoạt động giáo dục, theo dõi, giám sát hành vi, thái độ của từng học sinh trong lớp mình, đồng thời là người đưa ra quyết định chính trong việc đánh giá, xếp loại hạnh kiểm của mỗi học sinh. Do vậy, giáo viên chủ nhiệm lớp sẽ là người nắm bắt rõ nhất từng đối tượng học sinh trong lớp của mình nhất là đối tượng học sinh cá biệt và là người chịu trách nhiệm chính, quyết định đến thành bại trong giáo dục đối tượng này. - Giáo dục học sinh cá biệt thông qua vai trò của Đội TNTPHCM: Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh đóng vai trò nòng cốt trong việc tổ chức các hoạt động, các phong trào thiếu nhi trong nhà trường, đồng thời cũng đóng góp vai trò không hề nhỏ trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh. Ngay từ đầu năm học, các liên đội xây dựng nội quy nề nếp học sinh, căn cứ vào nội quy để theo dõi, giám sát, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho các đội viên. Thông qua đội ngũ sao đỏ, ban chỉ huy Liên đội và chi đội hàng ngày kiểm tra, theo dõi, đôn đốc mà liên đội nắm bắt được từng đối tượng học sinh, nhất là các em học sinh cá biệt. Liên Đội thực hiện nhiều biện pháp giáo dục như uốn nắn, nhắc nhở, thuyết phục, giảng giải, nêu gương, phê bình, khiển trách, kỉ luật...nhằm giúp cho các em tiến bộ. - Giáo dục học sinh cá biệt qua việc phối hợp giữa gia đình- nhà trường- xã hội: Đối với những em học sinh cá biệt vi phạm khuyết điểm nhiều lần, áp dụng nhiều biện pháp giáo dục nhưng chuyển biến chậm hoặc không thay đổi về nhận thức, hành vi, nhiều lần tái phạm nhà trường thường áp dụng biện pháp phối hợp với phụ huynh cùng vào cuộc giáo dục nhằm giúp đỡ các em tiến bộ. Bên cạnh đó, nhà trường còn phối hợp với các đoàn thể địa phương như Đoàn thanh niên xã, phường, Hội phụ nữ thôn, phố; công an... cùng vào cuộc để giáo dục những đối tượng học sinh hư, vi phạm khuyết điểm nhiều lần hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật. 1.2. Ưu điểm của giải pháp cũ: Các giải pháp cũ thường đạt hiệu quả giáo dục đối với các em vi phạm khuyết điểm một vài lần đầu hoặc không thường xuyên mắc khuyết điểm. Thông qua các giải pháp của giáo viên chủ nhiệm, của Tổng phụ trách sự vào cuộc của phụ huynh học sinh đã phần nào giúp cho học sinh nhận ra các 4
hành vi sai lệch của bản thân để điều chỉnh, thay đổi cho phù hợp với chuẩn mực đạo đức. 1.3. Nhược điểm của giải pháp cũ: Các giải pháp trên thường mang tính một chiều áp đặt, bắt buộc học sinh phải thực hiện, phải tham gia mà đôi khi chưa quan tâm đến tâm tư, nguyện vọng của các em do vậy kết quả giáo dục đạt được chưa cao, chưa bền vững; cũng có những học sinh vì sợ phê bình, kỷ luật, ảnh hưởng đến gia đình mà thay đổi hành vi, thực hiện theo nội quy, quy định của nhà trường mà chưa hiểu hết ý nghĩa, giá trị sống, giá trị đạo đức. Do việc sử dụng một phương pháp giáo dục nên hiệu quả đạt được không cao nhiều em không nghe lời, càng giáo dục thì càng trở nên lì lợm, khó bảo hơn, một số em tập hợp thành nhóm bao che cho nhau, chống đối ngầm các hoạt động chung của trường, của lớp. Công tác phối hợp với phụ huynh học sinh đôi khi gặp khó khăn vì có phụ huynh mẫu mực, hiểu con mình sẵn sàng phối hợp cùng bàn bạc thực hiện các biện pháp giáo dục do nhà trường đưa ra nhằm mong muốn học sinh tiến bộ, nhưng có nhiều phụ huynh lại nuông chiều, bênh vực con mình không hợp tác đổ hết lỗi cho thầy cô, nhà trường. Công tác phối hợp với các đoàn thể xã hội cũng cần phải có thời gian xây dựng kế hoạch trước khi thực hiện; có tổ chức nhiệt tình, trách nhiệm trong phối hợp nhưng có những tổ chức lại thờ ơ coi việc giáo dục học sinh là trách nhiệm của mỗi nhà trường. 2. Giải pháp mới cải tiến 2.1. Mô tả giải pháp mới Để giúp cho việc giáo dục học sinh cá biệt, học sinh chậm tiến đạt hiệu quả cao, bên cạnh những giải pháp cũ đã thực hiện chúng tôi đã xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống" Mục tiêu của giải pháp này nhằm giúp các em có kiến thức cơ bản về giá trị sống cốt lõi của nhân loại và của dân tộc Việt Nam, biết nhận diện những hành vi lệch chuẩn, biết phê phán, loại bỏ, tránh xa những thói hư, tật xấu; có suy nghĩ, hành động tích cực, các em nhận thức rõ giá trị của bản thân sống có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, xã hội. Đồng thời, tạo ra sân chơi lành mạnh mà ở đó các em được lắng nghe, cảm thông, chia sẻ, yêu thương, được hỗ trợ, giúp đỡ khi gặp khó khăn; có điều kiện phát huy năng lực của bản thân, có niềm tin, khát vọng phấn đấu để trở thành người công dân tốt, có ích cho xã hội. Để thực hiện giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống" chúng tôi thực hiện qua các bước sau: 5
* Bước 1. Khảo sát, tìm hiểu, đối tượng: Khác với các câu lạc bộ khác, “câu lạc bộ Giá trị sống” mà chúng tôi thực hiện coi bước khảo sát, tìm hiểu đối tượng là việc làm rất quan trọng quyết định đến nội dung, phương pháp, hình thức hoạt động và hiệu quả hoạt động của câu lạc bộ. Việc nắm bắt đặc điểm tâm sinh lí, hoàn cảnh đối tượng học sinh càng chi tiết, càng cụ thể, chính xác thì việc thiết kế nội dung hoạt động càng sát với nhu cầu thực tiễn của đối tượng; việc khảo sát nhằm xây dựng nội dung, phương pháp, hình thức hoạt động sát với đối tượng, đảm bảo mục tiêu của câu lạc bộ nhằm rèn luyện đạo đức và phát huy năng lực của học sinh. Để việc khảo sát, tìm hiểu đối tượng đạt hiệu quả chúng tôi đã tiến hành khảo sát, tìm hiểu thông qua các biện pháp sau: Tìm hiểu đối tượng qua nghiên cứu hồ sơ: như học bạ, sổ điểm của các năm học trước để biết được hoàn cảnh gia đình, môi trường sống, đặc điểm bản thân, năng khiếu, sở trường, sở thích, học lực, hạnh kiểm của các em trong các năm học trước; tìm hiểu qua điều tra, nhận xét của các giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, trao đổi với gia đình, đánh giá, nhận xét của bạn bè, qua tổ chức đoàn, đội hoặc nơi các em sinh sống. Tìm hiểu qua các mối quan hệ xã hội của học sinh, xem các em thường chơi với ai? với những bạn nào? những người bạn đó tốt hay xấu? Các mối quan hệ đó ở trong lớp, trong trường hay bên ngoài xã hội?... Quan sát quá trình hoạt động, giao tiếp, hành vi ứng xử giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh với học sinh. Qua đó, giáo viên có những hiểu biết về tâm lý, năng khiếu, sở trường, tính cách, thói quen của học sinh, để từ đó có những biện pháp giáo dục phù hợp và hiệu quả. * Bước 2. Phân loại đối tượng: Căn cứ kết quả điều tra, khảo sát đối tượng tổ chức tiến hành phân loại đối tượng thành 03 nhóm: - Nhóm 1: Gồm các học sinh chậm tiến về học tập, thường xuyên vi phạm nội quy của nhà trường, của lớp về học tập như: thường xuyên đi học muộn, bỏ học; không chú ý, gây rối trong giờ học; lười học bài, không chép bài...kết quả học tập thấp. - Nhóm 2: Gồm những học sinh chậm tiến về rèn luyện đạo đức, thường xuyên vi phạm những chuẩn mực đạo đức như: vô lễ với thầy cô, cha mẹ, người lớn tuổi; hay nói tục, chửi thề; hay gây gổ, đánh nhau; ham chơi, lôi kéo bạn bè vào những thói hư tật xấu... - Nhóm 3: Gồm những học sinh có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn thường mặc cảm, tự ti, ngại tiếp xúc với thầy cô, bạn bè, đôi lúc hoang mang, sợ hãi hoặc có suy nghĩ, hành động tiêu cực. 6
* Bước 3. Xây dựng kế hoạch, nội dung, hình thức hoạt động chung: Qua tìm hiểu đối tượng chúng tôi thấy các em đều có điểm chung, đó là hầu hết các em đều nhận thức mờ nhạt, không đầy đủ hoặc sai lệch về giá trị sống, dẫn đến hành vi lệch chuẩn. Một số em chưa có kĩ năng tham gia các hoạt động, ngại giao tiếp, không nhận thức năng lực bản thân, không dám bày tỏ quan điểm cá nhân. Do vậy chúng tôi thấy việc cung cấp cho học sinh kiến thức về giá trị sống của nhân loại, của dân tộc và giáo dục cho học sinh nhận thức rõ giá trị của bản thân là rất quan trọng. Nhằm giúp cho học sinh cá biệt tháo gỡ những khó khăn mà các em đang gặp phải, tạo hứng thú cho các em tham gia câu lạc bộ, chúng tôi đã thực hiện đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức hoạt động nhằm phát huy năng lực của học sinh. Trong năm học vừa qua Câu lạc bộ đã tổ chức được nhiều hoạt động, thu hút học sinh cá biệt, học sinh châm tiến ngày càng tích cực tham gia như: - Tổ chức tọa đàm, nói chuyện chuyên đề giúp các em hiểu biết và có kiến thức về các giá trị sống cốt lõi của nhân loại (Hòa bình; Tôn trọng; Hợp tác; Trách nhiệm; Trung thực; Khiêm tốn; Giản dị; Khoan dung; Đoàn kết; Yêu thương; Tự do; Hạnh phúc) và các giá trị sống của dân tộc Việt Nam (Tinh thần yêu nước; Yêu thương con người; tinh thần đoàn kết; tinh thần lao động cần cù, tiết kiệm) qua đó giúp các em thay đổi thói quen xấu, hành vi lệch lạc có nhận thức và hành động đúng đắn theo chuẩn mực đạo đức. - Thực hiện các chuyên đề đạo đức, pháp luật như: “Giáo dục pháp luật; an toàn giao thông; phòng chống tệ nạn xã hội; phòng chống bạo lực học đường...thông qua các chuyên đề này giúp các em có kiến thức, kĩ năng cơ bản về Luật giao thông đường bộ, thực hiện nghiêm túc các quy định khi tham gia giao thông; bản thân chủ động phòng, chống tệ nạn xã hội HIV- AIDS; phòng chống bạo lực học đường. - Tổ chức các hoạt động trải nghiệm thông qua các tình huống đóng vai trong các chủ đề: “Một ngày làm cha mẹ”; “Một ngày làm thầy cô”; “ Một ngày trở thành học sinh ưu tú”; “Hôm nay em là lớp trưởng”;...thông qua các hoạt động này, các em được đặt mình vị trí của cha me, thầy cô để giải quyết những khuyết điểm của các em hay mắc phải. Qua đó, giúp các em hiểu, đồng cảm với những khó khăn của cha mẹ, thầy cô, bạn bè trước những khuyết điểm do bản thân các em gây ra, có nhận thức đúng đắn để thay đổi hành vi, thói quen theo chuẩn mực đạo đức. - Tổ chức các cuộc thi: nấu ăn, thi văn nghệ, thi thể dục thể thao, thi vẽ tranh. Phối kết hợp cùng Trung tâm thanh thiếu nhi tỉnh Ninh Bình tổ chức các hoạt động trải nghiệm, dã ngoại. Tổ chức các hoạt động nhân đạo, tình nguyện, cộng đồng như thắp hương tưởng nhớ các Anh hùng liệt sĩ; thăm hỏi, 7
tri ân gia đình có công với cách mạng nhân ngày 27/7 và ngày 22/12... Thông qua các hoạt động chuyên đề, trải nghiệm đã góp phần bồi dưỡng tình yêu quê hương, yêu Tổ quốc; lòng tự hào, tự tôn dân tộc đồng thời giúp cho các em mạnh dạn hơn, tự tin hơn trong giao tiếp, đồng thời đánh thức ước mơ, khát vọng của các em, tạo động lực, ý chí phấn đấu vươn lên trong học tập, rèn luyện nhằm trở thành người công dân tốt, có ích cho đất nước. * Bước 4. Xây dựng kế hoạch, nội dung, hình thức hoạt động cá biệt: Bên cạnh chương trình hoạt chung của câu lạc bộ, chúng tôi còn quan tâm, chú trọng đến tính đặc thù riêng của từng nhóm đối tượng nhằm có giải pháp giáo dục hữu hiệu nhất. - Đối với nhóm 1(học sinh chậm tiến về học tập): Chúng tôi tiến hành phân loại theo môn học như nhóm cần hỗ trợ về môn Toán; nhóm cần hỗ trợ về môn Ngữ văn; nhóm cần hỗ trợ về tiếng Anh. Sau khi phân loại theo nhóm, chúng tôi phối hợp với giáo viên bộ môn xây dựng nội dung, kế hoạch, thời gian thực hiện chi tiết, cụ thể từng tuần, từng tháng. Các em thuộc nhóm đối tượng này thường có lực học yếu, nên cần lựa chọn những nội dung cơ bản, kiến thức cốt lõi, tập trung hướng dẫn phương pháp, cách làm đơn giản nhất để các em dễ hiểu, dễ nhớ, cần có sự lặp đi lặp lại nhiều lần ở một dạng đề bài, câu hỏi nhằm hình thành kĩ năng cho các em, đồng thời sử dụng các phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp như phương pháp giảng giải, phương pháp sơ đồ tư duy (ở mức độ đơn giản nhằm giúp học sinh ghi nhớ kiến thức), phương pháp trò chơi... Do đối tượng có nhiều hạn chế về nhận thức, khả năng tiến bộ rất chậm nên đòi hỏi giáo viên phụ trách cần kiên trì, nhẫn nại, thường xuyên động viên, khuyến khích các em, khen ngợi kịp thời khi thấy các em tiến bộ. - Đối với nhóm 2 - 3 (học sinh cá biệt về đạo đức; học sinh có hoàn cảnh đặc biệt): Thông qua khảo sát, tìm hiểu đối tượng, chúng tôi thấy nhiều em học sinh cá biệt về đạo đức có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn (bố mẹ ly hôn, mồ côi bố hoặc mồ côi mẹ; bố mẹ đi làm ăn xa ở nhà với ông bà...) do vậy các em thiếu tình yêu thương, quan tâm, chăm sóc, thiếu thốn tình cảm của cha mẹ, thường có suy nghĩ bi quan, chán nản, tiêu cực. Đối với các em học sinh này chúng tôi thực hiện các giải pháp sau: + Xây dựng tình thương yêu giữa thầy cô và học sinh: Yêu thương con người là phẩm chất cao quý của dân tộc Việt Nam, đồng thời cũng là phẩm chất không thể thiếu của mỗi thầy cô giáo. Đối với học sinh nói chung và học sinh cá biệt nói riêng thì biện pháp này rất quan trọng, có thể làm thay đổi hành vi, thái độ của các em. 8
Yêu thương học sinh biểu hiện ở sự ân cần, cởi mở, thường xuyên quan tâm, gần gũi, chia sẻ, giúp đỡ, đồng hành với các em, coi các em như con, em mình tạo cho các em cảm thấy yên tâm, niềm tin gửi gắm tâm sự như những người thân trong gia đình. Nhờ đó mà chúng tôi nắm bắt được mọi thông tin cũng như tâm lý của các em một cách chính xác nhất, đưa ra những biện pháp giúp đỡ khi các em gặp khó khăn, bế tắc trong cuộc sống; sẻ chia khi các em gặp chuyện buồn; thường xuyên khích lệ, động viên để các em cố gắng, phấn đấu vươn lên trong cuộc sống; cố gắng phấn đấu học tập, rèn luyện tốt để trở thành con ngoan, trò giỏi. + Xây dựng cho các em có thói quen, nề nếp tốt trong học tập, rèn luyện. Trong quá trình hoạt động của Câu lạc bộ: Ban Chủ nhiệm CLB chỉ giữ vai trò cố vấn và trao quyền điều hành CLB cho học sinh, Các em được lựa chọn những hoạt động phù hợp với khả năng và sở thích của mình. Qua đó, học sinh được rèn luyện về công tác lập kế hoạch, tổ chức, kết hợp lý thuyết và thực tiễn, giúp các em tích lũy kinh nghiệm sống và kỹ năng sống. Ban chủ nhiệm thường xuyên động viên, khen ngợi trước những hành vi, những việc làm tốt cho dù đó là việc nhỏ nhất, luôn khích lệ, hỗ trợ, giúp đỡ, sẻ chia khi các em gặp khó khăn. Thông qua các hoạt động giúp học sinh thay đổi từ nhận thức, đến thái độ để điều chỉnh hành vi, hành động đúng. 2.2. Ưu điểm khi thực hiện giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống" - Thực hiện giải pháp trên đã khắc phục những nhược điểm, tồn tại của các phương pháp, biện pháp giáo dục truyền thống, tạo ra môi trường học tập thân thiện, tích cực mà ở đó học sinh được yêu thương, tôn trọng, hiểu, cảm thông; các em dễ dàng bày tỏ những tình cảm, tâm tư, nguyện vọng của bản thân mình. Qua đó, giáo viên hiểu được nguyên nhân, con đường dẫn đến thái độ, hành vi, hành động trái với chuẩn mực đạo đức, lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp, kịp thời uốn nắn những sai lệch trong nhận thức, hành vi, hướng tới những lời nói, cử chỉ, hành động chuẩn mực. - Mô hình câu lạc bộ giá trị sống thực sự là sân chơi bổ ích cho học sinh cá biệt, học sinh chậm tiến. Trong mô hình này học sinh là chủ thể, tạo yêu thích, say mê, ham học hỏi, tin vào khả năng của mình tạo niềm tin vào cuộc sống, ý chí phấn đấu nhằm đạt được mục tiêu trong học tập và rèn luyện. - Mô hình câu lạc bộ giá trị sống đã khơi dậy, phát huy năng lực tiềm ẩn trong mỗi cá nhân, phù hợp với mục tiêu, nhiệm vụ của ngành Giáo dục dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. - Mô hình câu lạc bộ giá trị sống giúp giáo viên có cách nhìn nhận đúng đắn, sâu sắc về đối tượng cần được giáo dục, thường xuyên phải thay đổi hoặc phối hợp các phương pháp, biện pháp giáo dục phù hợp với từng thời điểm, 9
từng đối tượng học sinh nhằm đạt hiệu quả, qua đó giúp cho thầy cô giáo nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân mình. 2.3. Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp mới Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống"đã khắc phục được những nhược điểm của giải pháp cũ, giúp học sinh nhận thức đúng giá trị cuộc sống; có niềm tin vào bản thân mình, hình thành động cơ, mục đích học tập đúng đắn, tu dưỡng, rèn luyện phấn đấu trở thành người công dân tốt, có ích trong tương lai. Đây là một mô hình giáo dục học sinh cá biệt hoàn toàn mới mà trước đây chưa từng được quan tâm chú trọng. Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống"phù hợp với mục tiêu, nhiệm vụ của ngành Giáo dục và Đào tạo về đổi mới phương pháp, hình thức dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh. V. ĐIỀU KIỆN VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG CỦA SÁNG KIẾN - Để áp dụng giải pháp này trước hết đòi hỏi các thầy cô giáo cần: tâm huyết với nghề, yêu thương học sinh, biết lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của các em, thường xuyên tìm hiểu đối tượng học sinh, hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm sinh lí, khả năng của từng em để đưa ra biện pháp giáo dục phù hợp. Các thầy cô cần phải có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, biết vận dụng linh hoạt các phương pháp giáo dục, với hình thức hoạt động đa dạng, phong phú trong việc tổ chức các hoạt động cho các em. Sáng kiến có thể nhân rộng và đạt hiệu quả cao trong tất cả các trường THCS trong thành phố, trong tỉnh và trên phạm vi toàn quốc. VI. ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH THU ĐƯỢC DO ÁP DỤNG SÁNG KIẾN Với giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống" đã góp phần xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, thân thiện, tích cực trong nhà trường. Tạo điều kiện cho học sinh chưa ngoan, chậm tiến có cơ hội phát huy năng lực, phẩm chất sẵn có của mình, các em có niềm tin, ý chí phấn đấu vươn lên trong học tập, rèn luyện tự hoàn thiện bản thân mình. Biết phân biệt, nhận diện, phòng tránh những hình vi sai trái đồng thời có nhận thức và hành động theo chuẩn mực xã hội. Thông qua câu lạc bộ các em ngoan hơn, lễ phép hơn, biết yêu thương, đoàn kết, tôn trọng người khác hình thành ý thức, nhân cách của người công dân tốt có ích cho xã hội. Sáng kiến góp phần quan trọng nâng cao chất lượng đội ngũ. Thông qua câu lạc bộ giá trị sống mà năng lực chuyên môn nghiệp vụ, nhất là năng lực giáo dục học sinh cá biệt được nâng cao rõ rệt. Sáng kiến góp phần quan trọng nâng cao vị thế, uy tín của nhà trường 10
trở thành địa chỉ dạy học tin cậy của địa phương. Thông qua kết quả thực hiện mô hình “câu lạc bộ Giá trị sống” mà chất lượng giáo dục đức dục, trí dục được nâng lên rõ rệt; các bậc phụ huynh yên tâm, tin tưởng nhiều hơn ở thầy cô, nhà trường. Để có cơ sở khách quan đánh giá chính xác hiệu quả của sáng kiến tôi đã tiến hành khảo sát kết quả học tập, rèn luyện của học sinh. Kết quả đạt được như sau: Bảng thống kê so sánh kết quả khi chưa áp dụng sáng kiến và khi áp dụng sáng kiến (Thời điểm tháng 9/2020 khi chưa áp dụng sáng kiến và thời điểm tháng 4/2021 khi áp dụng sáng kiến): BẢNG SO SÁNH KẾT QUẢ GIÁO DỤC CỦA HỌC SINH CÁ BIỆT NĂM HỌC 2020-2021 Kết quả học tập Năng lực Phẩm chất Số lượng, Có Cần Cần Thời điểm HT tỉ lệ (%) HT ND Tốt Đạt cố Tốt Đạt cố đánh giá tốt CHT gắng gắng Số 32 0 10 22 0 15 17 10 22 0 Tháng 9 lượng (Đối chứng) Tỉ lệ 100 0 31,3 68,7 0 46,9 53,1 31,3 68,7 0 (%) Số Tháng 32 8 18 6 8 18 6 28 3 0 lượng (Thực nghiệm) Tỉ lệ 100 25,0 56,3 18,7 25 56,3 18,7 87,5 12,5 0 (%) Qua bảng số liệu trên cho thấy kết quả học sinh cá biệt tham gia câu lạc bộ giá trị sống đã thay đổi rõ rệt: - Về kết quả học tập: + Hoàn thành tốt tăng 25%; + Hoàn thành tăng 31,2%; + Có nội dung chưa hoàn thành giảm 50%. - Về năng lực: + Năng lực tốt tăng 25%; + Năng lực đạt tăng 9,4%; + Cần cố gắng giảm 34,4%. - Về phẩm chất: + Phẩm chất tốt tăng 56,2%; + Phẩm chất đạt giảm 56,2%. Từ kết quả trên bước đầu cho phép chúng tôi kết luận: Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống" là 11
một phương pháp giáo dục hoàn toàn mới và đạt hiệu quả cao góp phần quan trọng định hướng và hình thành nhân cách tốt đẹp cho học sinh. VII. DANH SÁCH NHỮNG THÀNH VIÊN THAM GIA TRIỂN KHAI, ÁP DỤNG SÁNG KIẾN LẦN ĐẦU Trình độ Số Năm Nơi công Chức Nội dung công Họ và tên chuyên TT sinh tác danh việc hỗ trợ môn Nghiên cứu tài Phòng Chuyên liệu, tham mưu tổ 1 Lê Thị Hồng Vân 1972 GDĐTTPN Cử nhân viên chức các hoạt inh Bình động giáo dục. Chỉ đạo xây dựng Trường kế hoạch tổ chức Hiệu 2 Hoàng Thị Thanh Hoa 1975 THCS Cử nhân CLB. trưởng Ninh Nhất Phụ trách nhóm Ngữ văn Trường Triển khai kế Phó hiệu 3 Đàm Thị Kim Oanh 1968 THCS Cử nhân hoạch; đánh giá trưởng Ninh Nhất kết quả giáo dục. Trường Phụ trách nhóm 4 Nguyễn Thị Thu Hà 1975 THCS Tổ trưởng Cử nhân Tiếng Anh. Ninh Nhất Tham mưu, xây Trường dựng kế hoạch 5 Trịnh Anh Tuấn 1982 THCS Giáo viên Cử nhân hoạt động. Ninh Nhất Đánh giá kết quả giáo dục Trường Phụ trách nhóm 6 Lê Thị Lý 1983 THCS Giáo viên Cử nhân Âm Nhạc. Ninh Nhất Trường Triển khai các 7 Cù Thị Xuyến 1991 THCS Giáo viên Cử nhân hoạt động. Ninh Nhất Trường Phụ trách nhóm 8 Lê Thành Lực 1985 THCS Giáo viên Cử nhân TDTT. Ninh Nhất Trường Phụ trách nhóm 9 Mai Thị Hồng 1975 THCS Giáo viên Cử nhân Mĩ thuật. Ninh Nhất 10 Nguyễn Thị Mận 1995 Trường Giáo viên Cử nhânPhụ trách nhóm 12
THCS Toán. Ninh Nhất Trên đây là sáng kiến của chúng tôi về Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống". Do hạn chế về thời gian và nhận thức, phạm vi áp dụng, sáng kiến không tránh khỏi những tồn tại rất mong được sự chia sẻ, trao đổi, góp ý của các đồng chí, đồng nghiệp để sáng kiến trên được áp dụng phổ biến và đem lại kết quả cao nhất trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung theo đơn đề nghị. TP. Ninh Bình, ngày 20 tháng 4 năm 2021 ĐỒNG TÁC GIẢ Lê Thị Hồng Vân Hoàng Thị Thanh Hoa Đàm Thị Kim Oanh Nguyễn Thị Thu Hà Trịnh Anh Tuấn PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ NINH BÌNH XÁC NHẬN Sáng kiến trên đã được áp dụng và mang lại hiệu quả thiết thực tại trường trung học cơ sở Ninh Nhất từ tháng 9/2020 đến tháng 4/2021. 13
PHỤ LỤC HÌNH ẢNH MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG CỦA CÂU LẠC BỘ GIÁ TRỊ SỐNG 14
Một buổi sinh hoạt của CLB giá trị sống Tiết mục tham gia Giao lưu “Là con gái thật tuyệt” của các em trong CLB giá trị sống 15
Tiết mục văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11 của các em học sinh trong CLB giá trị sống Các em học sinh trong CLB giá trị sống viếng nghĩa trang Liệt sĩ xã Ninh Nhất nhân ngày Thành lập QĐNDVN 22/12 16
Các em học sinh trong CLB tham gia vẽ tranh chủ đề “Tiến bước lên Đoàn” 17
Các em học sinh trong CLB cùng với học sinh trong toàn trường tham gia chủ đề “Tiến bước lên Đoàn” Trên đây là một số ví dụ điển hình về kết quả thực hiện Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống" ở trường THCS Ninh Nhất./. 18