Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Kinh nghiệm chuẩn bị tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Kinh nghiệm chuẩn bị tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết" nhằm tìm ra giải pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 5 -6 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Kinh nghiệm chuẩn bị tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết

1. Mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài Để thích ứng với việc học tập và những điều kiện mới tại trường Tiểu học, trẻ mẫu giáo cần chuẩn bị sẵn sàng về mọi phương diện: Thể lực, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm - kỹ năng xã hội, thẩm mỹ và khả năng thích ứng với việc học tập. Trong đó ngôn ngữ đóng vai trò vô cùng quan trọng. Thông tư 23/2010TTBGĐT ngày 22 tháng 7 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề cập đến các nội dung phát triển kỹ năng ngôn ngữ cho trẻ độ tuổi mẫu giáo khả năng học “đọc” học “viết” chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp 1 như sau: “Trẻ thể hiện hứng thú với việc “đọc”, trẻ thể hiện một số hành vi ban đầu của việc “đọc”, thể hiện một số hiểu biết ban đầu về việc “viết” [1]. Như vậy việc hình thành kỹ năng học “đọc” học “viết” cho trẻ mẫu giáo là một vấn đề rất cần thiết trong chương trình giáo dục mầm non hiện nay. Để phát triển khả năng “đọc”, “viết”, trước hết người giáo viên phải phát triển khả năng nghe, nói của trẻ. Không gì phát triển nhanh chóng tích cực bằng việc thường xuyên cho trẻ nghe, cho trẻ nói. Vì vậy, giáo viên thường xuyên trò chuyện và khuyến khích trẻ nói qua các hoạt động trong ngày. Thực hiện lời dạy của Bác Hồ: "Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người", Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm đến công tác giáo dục nói chung và giáo dục Mầm non nói riêng. Trong những năm qua, nhiều chính sách đầu tư cho giáo dục, cả về cơ sở vật chất, trang thiết bị đến chế độ cho nhà giáo, chế độ của trẻ cũng từng bước được quan tâm, đưa giáo dục thật sự trở thành quốc sách hàng đầu. Mục tiêu của giáo dục mầm non là phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẫm mĩ, hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bì cho trẻ em 5-6 tuổi sãn sàng vào lớp 1. Chuẩn bị cho trẻ em mẫu giáo phát triển ngôn ngữ, đặc biệt là việc làm quen với học đọc, học viết giúp trẻ sẵn sàng vào học lớp 1 là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục mầm non.[2- trang 3]. Hiện nay chúng ta dạy trẻ làm quen với học đọc, học viết theo hướng tích hợp nhiều nội dung phù hợp với từng chủ đề cụ thể, đồng thời tích cực hóa hoạt động cũng như xác định sự nhận thức của trẻ ngày càng cao hơn. Hơn nữa, bất kỳ một lớp học nào trẻ đều có nhận thức khác nhau, có những trẻ tiếp thu nhanh, có những trẻ phải qua rất nhiều lần ôn luyện mới có thể nắm bắt được kiến thức cô giáo cung cấp. Vậy thì phải làm sao? Làm như thế nào để tất cả trẻ ở trường mầm non đều có thể nhận dạng và phát âm chuẩn, chính xác 29 chữ cái, đồng thời tập tô đồ các nét chữ thành thạo? Xuất phát từ tầm quan trọng đó, vấn đề tôi quan tâm đầu tiên là hoạt động cho trẻ làm quen với việc "học đọc, học viết". Bởi, trong trường Mầm non đây là một trong những hoạt động đóng vai trò quan trọng then chốt, trong việc chuẩn bị hàng trang kiến thức cho trẻ vào học lớp một.
2 Thực tế hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin 4.0, trẻ thường được tiếp cận sớm với các thiết bị điện tử hiện đại, trẻ bị cuốn hút vào các trò chơi, game, các bộ phim hoạt hình, các trò giải trí nên không hứng thú với việc học tập trên lớp. Bên cạnh đó một số phụ huynh chưa có cái nhìn đúng đắn về việc cho trẻ làm quen với “Học đọc, học viết” nhiều phụ huynh sai lầm cho rằng chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là dạy trước cho trẻ biết đọc thông, viết thạo các chữ cái giống như anh chị tiểu học vì vậy đã ép trẻ học kiến thức lớp 1 khi còn là học sinh mầm non, từ đó làm ảnh hưởng đến tâm lý và kết quả học tập của trẻ sau này. Từ thực tế trên tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Kinh nghiệm chuẩn bị tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 5 -6 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết” 1.2. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu đề tài là: Tìm ra giải pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 5 -6 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết. - Tìm ra giải pháp giúp bản thân và đồng nghiệp có kiến thức, kỷ năng trong hoạt động tổ chức cho trẻ làm quen với học đọc, đọc viết. - Giúp phụ huynh có giải pháp đúng đắn trong việc cho trẻ làm quen với học đọc, học viết tại nhà 1.3. Đối tượng nghiên cứu “Kinh nghiệm chuẩn bị tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 5 -6 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết” 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Sử dụng các phép toán thống kê và xử lý số liệu trên trẻ trước khi áp dụng đề tài và sau khi áp dụng đề tài nghiên cứu. 2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lý luận Như chúng ta đã biết mục tiêu giúp trẻ làm quen với học đọc, học viết cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong chương trình giáo dục mầm non trong là: “Làm quen với cách sử dụng bút; làm quen với một số ký hiệu thông thường trong cuộc sống; làm quen với chữ viết, với việc đọc sách” [ 3- trang 47]. Theo phương pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái của Montessori: “Việc học đọc, viết của trẻ mầm non được diễn ra một cách vô thức. Bằng cách cầm nắm các món đồ chơi, trẻ học được cách cầm nắm một cây bút như thế nào. Không chỉ vậy, trẻ học được cách viết từ việc vẽ nghuệch ngoạc, tô, đồ trên giấy. Ngoài ra, bằng cách nghe những âm đầu của các từ, trẻ sẽ học được cách âm thanh kết hợp để tạo thành một từ. Tại Montessori bọn trẻ học cách đọc và viết một cách
3 rất tự nhiên. Chúng học trong quỹ thời gian riêng của chúng và không có bất kỳ sự ép buộc nào cả”. [4]. Tuy nhiên khi bước vào lớp 1 “học” là hoạt động chủ đạo, việc học là bắt buộc, được tổ chức chặt chẽ, có mục đích, có kế hoạch và có ý nghĩa xã hội. Mỗi học sinh phải cố gắng, tự giác và có tinh thần học tập mới có thể đạt được kết quả tốt. Vào lớp 1 là một bước ngoặt khá lớn trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ, đang từ cuộc sống khá thoải mái về mặt thời gian cũng như tinh thần, trẻ phải chuyển qua một môi trường mới đòi hỏi trẻ “làm việc” một cách thực sự, phải tập trung chú ý trong cả một tiết học dài đó là một việc không hề đơn giản với trẻ. Chính vì thế việc chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1 là quá trình lâu dài, quá trình này bắt đầu xuất hiện từ những tháng ngày tuổi nhà trẻ cho đến khi đủ điều kiện vào lớp 1 và chỉ có ở trường mầm non mới thực hiện được điều này. Trong quá trình giúp trẻ làm quen với các hoạt động học tập, thể lực, lao động, mối quan hệ xã hội ở trường, giáo viên mầm non, đặc biệt giáo viên mẫu giáo 5-6 tuổi giữ vai trò chủ đạo, là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển mọi hoạt động có mục đích học tập, giúp trẻ phát triển thể lực, nhận thức, ngôn ngữ, tư duy, thẩm mỹ, kỹ năng, giao tiếp, từng bước giúp trẻ nhận thức và hòa nhập dần với cách sinh hoạt và phương pháp dạy học của giáo viên lớp 1 nhằm giúp trẻ không bị bỡ ngỡ, lo lắng, sợ sệt và trẻ sẽ tiếp thu kiến thức ở trường Tiểu học một cách tốt nhất. Có thể nói rằng, mục đích hoạt động làm quen với việc học đọc, học viết ở trường mầm non đối với trẻ 5 - 6 tuổi là giúp trẻ hình thành những khái niệm đầu tiên về chữ viết tiếng Việt, tạo cơ sở vững chắc cho trẻ tiếp cận với những kiến thức mới về ngôn ngữ ở các lớp học cao hơn, đặc biệt là khi trẻ vào lớp một. Để thực hiện được điều đó giáo viên và gia đình cùng phối hợp để tổ chức tốt hoạt động cho trẻ làm quen với học đọc, học viết một cách đúng đắn, từ đó:“Giúp trẻ bước đầu hình thành khả năng đọc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, từ đầu sách đến cuối cuốn sách, chọn sách để đọc và xem. Nhận dạng chữ cái trong bảng chữ cái Tiếng Việt và tô đồ các nét chữ, sao chép một số kí hiệu, chữ cái của tên mình”.[2] Thực tế cho thấy ở những năm học trước, đã cho trẻ làm quen với chữ cái cũng như chữ viết tuy nhiên vẫn có những quan điểm sai lệch về phương pháp hướng dẫn, cũng như mục tiêu cần đạt. Đa phần đều cho rằng cuối độ tuổi mẫu giáo trẻ phải biết đọc thông viết thạo 29 chữ cái giống như anh chị tiểu học, nên ôm đồm, gò ép bắt trẻ phải học nhiều từ đó tạo cho trẻ tâm lí sợ hải khi tham gia vào hoạt động làm quen với học đọc, học viết. Bên cạnh đó một số phụ huynh chưa nắm vững phương pháp dạy trẻ cách tô đồ chữ cái, khiến trẻ bị sai lệch tư thế khi thực hiện những kỷ năng cơ bản của việc tô, đồ như: Cầm bút, tư thế ngồi, điểm đặt bút, cách gọi tên các nét, ... 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Trong quá trình đưa hoạt động làm quen với chữ cái vào giảng dạy, bản thân tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau: 2.2.1.Thuận lợi
4 Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, tạo điều kiện cho giáo viên tiếp cận với xu hướng đổi mới trong giáo dục mầm non, đặc biệt là thực hiện chuyên đề “Hướng dẫn tổ chức chuẩn bị cho trẻ em mẫu giáo trong các cơ sở giáo dục mầm non sẵn sàng học đọc, học viết theo hướng liên thông với chương trình lớp 1 Tiểu học” Đồ dùng trang thiết bị được trang, cấp cơ bản đáp ứng nhu cầu thiết yếu trong quá trình dạy và học các Bản thân và giáo viên cùng lớp có trình độ chuyên môn trên chuẩn, luôn yêu nghề, mến trẻ, ham học hỏi cũng như có nhiều cố gắng trong quá trình tự học, tự rèn luyện. Sử dụng vi tính thành thạo, linh hoạt trong việc khai thác và ứng dụng công nghệ thông tin. - 100% trẻ cùng độ tuổi có đặc điểm tâm sinh lí tương đồng, nên thuận lợi cho việc hướng dẫn trẻ hoạt động dạy trẻ làm quen với việc học đọc, học viết. Đa số phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của việc dạy trẻ làm quen với việc học đọc, học viết tại trường mầm non nên luôn nhiệt tình ủng hộ khi giáo viên vận động sưu tầm đồ dùng, học liệu để phục vụ cho hoạt động giáo dục của cô và trẻ. 2.2.2. Khó khăn - Mặc dù được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường trong việc nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, cập nhật kiến thức qua các chuyên đề mới, tuy nhiên chuyên đề: “Hướng dẫn tổ chức chuẩn bị cho trẻ em mẫu giáo trong các cơ sở giáo dục mầm non sẵn sàng học đọc, học viết theo hướng liên thông với chương trình lớp 1 Tiểu học” là một chuyên đề mới của năm học, nên chưa có nhiều nguồn tài liệu để bản thân cũng như đồng nghiệp tham khảo, đồng thời phương pháp tổ chức các hoạt động của giáo viên chưa đa dạng phong phú. - Một số trẻ phát âm chưa chính xác, nên trẻ chưa hứng thú, chưa tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục cũng như hoạt động cho làm quen với học đọc, học viết từ đó hiệu quả của hoạt động chưa cao. Nhận thức của một số ít phụ huynh về việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ sẵn sàng vào lớp 1 thông qua việc làm quen với học đọc, viết cho trẻ ở bậc học Mầm non chưa đúng đắn do đó chưa phối hợp cùng cô giáo để giáo dục cho trẻ tại gia đình theo chương trình giáo dục Mầm non. Do dịch bệnh covid -19 nên tỷ lệ chuyên cần hàng ngày của trẻ cũng bị ảnh hưởng. 2.2.3. Kết quả thực trạng Vào đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng trẻ ở lớp với các nội dung như sau: Bảng khảo sát trẻ trước khi áp dụng các giải pháp của Sáng kiến. Kết quả khảo sát Tổng Đạt Chưa đạt TT Nội dung khảo sát số trẻ Số Tỷ lệ số Tỷ lệ trẻ % trẻ % 1 Khả năng nhận dạng chữ cái 35 25 71.4 10 28.6
5 trong bảng chữ cái tiếng việt. Trẻ biết cách phát âm đúng 29 2 35 24 68.6 11 31.4 chữ cái. Khả năng tô, đồ các nét chữ, sao 3 35 23 65.7 12 34.3 chép một số ký hiệu chữ cái. Khả năng làm quen với cách đọc 4 và viết tiếng việt (hướng đọc, 35 22 62.8 13 37.2 viết các nét chữ) Trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia 5 hoạt động làm quen với việc 35 23 65.7 12 34.3 học đọc, học viết Xuất phát từ những thực tế trên tôi đã đề ra một số biện pháp thực hiện đề tài sáng kiến như sau. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề - Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với học đọc, học viết liên thông với lớp 1 - Xây dựng môi trường học đọc, học viết theo quan điểm lấy trẻ lấy trẻ làm trung tâm. - Chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết ở trường mầm non - Hướng dẫn trẻ làm quen với sách, cách sử dụng sách và tài liệu in - Tuyên truyền, hướng dẫn phụ huynh chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết tại gia đình. Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với học đọc, học viết liên thông với lớp 1 Để xây dựng được kế hoạch tổ chức hoạt động làm quen với học đọc, học viết theo chương trình giáo dục mầm non liên thông với lớp 1 tôi đã làm như sau: - Căn cứ vào kế hoạch giáo dục năm của nhà trường - Căn cứ vào chương trình giáo dục mầm non theo thông tư 28/2016/TT BGDĐT, ngày 30/12/2016 sửa đổi bổ sung chương trình giáo dục mầm non. - Căn cứ vào văn bản hợp nhất số 01/VBHN-BGDĐT, ngày 13 tháng 04 năm 2021 về việc ban hành Chương trình giáo dục Mầm non của Bộ giáo dục đào tạo - Căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 5-6 tuổi lớp mình. - Căn cứ vào tình hình cụ thể của lớp, của trường và tình hình thực tế của địa phương để xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với học đọc, học viết phù hợp với từng chủ đề. Ví dụ: Kế hoạch chủ đề “Trường Mầm non” [3] Mục tiêu giáo dục ND giáo dục thực hiện * Làm quen với việc đọc-viết - Thực hiện được các yêu cầu trong hoạt - Cho trẻ chơi các trò chơi chữ cái
6 động tập thể . (68) tập thể, ví dụ: Các bạn có tên bắt - Đọc biểu cảm bài thơ, đồng dao, ca đầu bằng chữ cái T đứng bên phải, dao về chủ đề trường MN (75.1) chữ cái đứng bên trái - Trẻ biết kể có thay đổi một vài tình tiết -“Đọc” truyện qua các tranh vẽ. như thay tên nhân vật, thay đổi kết thúc, Giữ gìn, bảo vệ sách. thêm bớt sự kiện... trong nội dung truyện - Làm quen với cách đọc và viết về chủ đề trường MN.(76.1). tiếng Việt: + Hướng đọc, viết: Từ trái sang phải, từ dòng trên xuống dòng dưới, đọc ngắt nghỉ sau các dấu. + Phân biệt phần mở đầu, kết thúc của sách. - Nhận dạng các chữ cái: o, ô, ơ (84.1) - Nhận dạng, làm quen các chữ cái o,ô,ơ trong bảng chữ cái tiếng Việt và phát âm các chữ cái đó. - Làm quen chữ viết o,ô, ở (85.1) - Tập tô, tập đồ các nét chữ o,ô,ơ - Sao chép một số kí hiệu, chữ cái, tên của mình. +Hướng viết của các nét chữ; Giải pháp 2: Xây dựng môi trường học đọc, học viết theo quan điểm lấy trẻ lấy trẻ làm trung tâm. Xây dựng môi trường giáo dục “ lấy trẻ là trung tâm” là tạo môi trường công bằng, đảm bảo gần gũi, thân thiện, an toàn về mặt thể chất và tinh thần đối với trẻ; trẻ thường xuyên được giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ và trẻ với những người xung quanh, kích thích tính chủ động, tích cực và sáng tạo của trẻ em, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phát triển toàn diện trẻ em trong các trường mầm non [5] Vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã tạo môi trường tổ chức hoạt động học đọc, học viết cho trẻ bên trong và bên ngoài lớp học như sau: * Xây dựng môi trường vật chất an toàn, thân thiện theo hướng lấy trẻ làm trung tâm. Môi trường bên trong lớp học Môi trường giáo dục phát triển ngôn ngữ toàn diện theo hướng lấy trẻ làm trung tâm là môi trường mở ra những cơ hội để trẻ phát triển các kỷ năng nghe, nói và làm quen với đọc, viết. Môi trường lớp học cần đáp ứng các điều kiện cơ bản và bố trí theo những nguyên tắc đã được quy định. Các góc được bố trí khoa học, thuận tiện, gọn gàng, đảm bảo các yêu cầu sư phạm, thẫm mĩ và thận thiện, phù hợp với trẻ [2- trang 6] Thực hiện theo chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” tôi đã chú trọng tạo môi trường mở cho trẻ hoạt động như: Trang trí đẹp mắt phù hợp với từng chủ đề, đảm bảo an toàn cho trẻ, dễ dàng tháo ra lắp vào, để trẻ được làm quen với việc học đọc, học viết chữ cái ở mọi góc trong và ngoài lớp, tôi tạo môi trường chữ cái phong phú, hấp dẫn trẻ đáp ứng các điều kiện cơ bản và bố trí hợp lí theo những nguyên tắc đã được quy định.
7 Chính từ đó mà ở mỗi chủ đề tôi thường quan tâm nhiều hơn tới việc trang trí lớp tạo môi trường gần gũi, thân thiện với trẻ nhằm giúp trẻ nhớ lâu, nhớ chính xác các chữ cái, bằng cách: Dùng tranh ảnh trang trí có màu sắc đẹp, hình ảnh rõ ràng, có nội dung giáo dục, dưới mỗi bức tranh đều có chữ cái kèm theo. Hay trên bảng tên của các góc tôi sử dụng những kiểu chữ cái khác nhau trong bảng chữ cái tiếng việt để viết, hoặc tôi sử dụng chữ cái in thường, viết thường... để ký hiệu tên của các loại đồ dùng, trên ghế ngồi của trẻ tôi ký hiệu bằng các chữ cái đầu tiên của tên trẻ vừa giúp trẻ nhớ chữ cái vừa giúp trẻ biết được tên mình bắt đầu bằng chữ cái gì.... Việc trang trí tạo môi trường lớp không chỉ làm đẹp cho phòng học mà còn tạo cho trẻ có điều kiện quan sát, nhận xét tranh ảnh, được làm quen với chữ cái ở trong tranh. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay giờ rãnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang trí lớp học theo chủ đề. Ví dụ: Khi trang trí góc học tập tôi thường trang trí các chủ chủ đề có những hình ảnh, trò chơi linh hoạt phù hợp với mục tiêu của chủ đề đó như: Chủ đề động vật tôi làm trò chơi: Ong tìm chữ để có thể gợi ý để trẻ gắn vào chữ o, n, m... theo như chữ cái có trong từ, nhằm ôn luyện những chữ cái mà trẻ đã được học hoặc gợi ý hướng dẫn những chữ trẻ sắp được làm quen. Hay chủ đề Giao thông tôi trang trí các toa tàu và tranh ảnh cho trẻ tìm và gắn chữ cái đã học, sắp học... Bên cạnh đó tôi chú trọng tạo các góc theo hướng mới hấp dẫn trẻ, đặc biệt góc học tập. Thường thay đổi tên gọi hình ảnh và các góc cho phù hợp với từng chủ điểm, tạo sự mới mẻ khoảng không gian hấp dẫn mỗi khi trẻ đến lớp: Ở góc học tập luôn thay đổi, học xong chữ cái nào, viết lại 4 kiểu chữ (viết thường, viết hoa, in thường, in hoa) treo ở góc học tập để trẻ thường xuyên được củng cố lại. Hình ảnh: Góc học tập trang trí thay đổi linh hoạt theo chủ đề * Môi trường bên ngoài lớp học Thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2021 -2025 của phòng giáo dục đòa tạo huyện Như Thanh nhà trường đã thực hiện xây môi trường giáo dục xanh- sạch- an toàn- lành mạnh, đặc biệt đi sâu vào xây dựng môi trường đáp ứng cho việc thực chuyên đề
8 “Chuẩn bị cho Mẫu giáo sẵn sàng với việc học đọc, học viết theo hướng liên thông với chương trình tiểu học”. Trong quá trình thực hiện bản thân đã tham mưu với tổ chuyên môn nhà trường một số hình thức trang trí ở các khu vực hoạt động vui chơi ngoài trời như: Tạo trò chơi với chữ cái dưới các hình ảnh trang trí bên ngoài (đồng hồ chữ cái; vòng quay chữ cái...), hay khu vực chơi với cát nước tôi tham mưu trang trí những bông hoa chữ cái để trẻ có thể vừa chơi với vừa chơi chữ cái... Hình ảnh khu vui chơi cát nước và đồng hồ chữ cái Hay ở góc thư viện tôi mạnh dạn tham mưu với tổ chuyên môn kêu gọi giáo viên thu thập thêm sách thơ, truyện phong phú đa dạng các đầu sách để thu hút được trẻ tham gia. Đối với trẻ mẫu giáo, việc tiếp xúc với sách sẽ giúp trẻ phát triển tốt khả năng “nghe” “nói”. Bên cạnh nguồn tài liệu, sách của nhà trường mua sắm, giáo viên còn thực hiện tốt công tác vận động quyên góp từ cán bộ, giáo viên, cha mẹ trẻ, tham gia đóng góp để tạo thành một thư viện phong phú với nhiều loại sách. Hệ thống giá, kệ được sắp đặt tạo ra một không gian riêng cho trẻ hoạt động. Các sách, truyện tranh, thơ ca, câu đố… phù hợp với trẻ được sắp xếp và thay đổi linh hoạt tạo hứng thú cho trẻ. Tại đây trẻ có thể học đọc, học viết thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo; ghép hình, ghép chữ....
9 Hình ảnh thư viện của bé Ngoài ra ở cầu thang bên cạnh lớp tôi nhà trường có trang trí các cây chữ cái, các trò chơi chữ cái trên các mảng tường linh hoạt theo từng chủ đề Hình ảnh khu vực cầu thang lên lớp. Ngoài ra, ở các cây xanh trong sân trường cũng đã trang trí, treo thêm các chữ cái để trẻ có thể nhận dạng chữ cái ở mọi lúc mọi nơi. Như vậy việc tạo môi trường học tập theo hướng mở đã tạo điều kiện cho trẻ của lớp tôi nói riêng cũng như các lớp mẫu giáo nói chung có nhiều cơ hội để hoạt động làm quen với việc học đọc, học viết và các hoạt động khác một cách có hiệu quả nhất. * Tạo dựng môi trường trường xã hội giao lưu ngôn ngữ đọc viết tích cực [2-trang 11] Bên cạnh việc xây dựng và khai thác môi trường vật chất, tôi chú ý tạo dựng môi trường xã hội giao lưu ngôn ngữ tích cực trong và ngoài lớp để trẻ được tắm mình trong bầu không khí ngôn ngữ, văn hóa giúp trẻ sử dụng ngôn ngữ chuẩn
10 mực rõ ràng, mạch lạc để trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ tiếng Việt, từ đó trẻ mong muốn được học đọc, học viết. Giải pháp 3: Chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết ở trường mầm non * Thông qua hoạt động cho trẻ làm quen với học“đọc” ở trường mầm non [2] Ngôn ngữ đọc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển nhân cách của trẻ mầm non nói riêng, của con người và xã hội nói chung. Lứa tuổi mầm non là thời kỳ phát triển ngôn ngữ và giao tiếp. Đây là giai đoạn có nhiều thuận lợi nhất cho sự lĩnh hội ngôn ngữ và kỹ năng đọc viết ban đầu của trẻ. Trường mầm non, người lớn xung quanh, cha mẹ trẻ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng môi trường ngôn ngữ phong phú tương tác và giao tiếp cũng như các cơ hội cho sự phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ mẫu giáo. Vì vậy khi cho trẻ làm quen với việc học đọc, yêu cầu trẻ phải nhận biết và phát âm đúng chữ cái đó. Đối với những trẻ nhận biết nhanh chữ cái qua vài lần nhận biết, phát âm thì trẻ có thể nhớ mặt chữ cũng như phát âm chữ cái đó. Còn những trẻ tiếp thu chậm thì sao? Tất nhiên là phải mất nhiều thời gian cho đối tượng này. Hoạt động chung chỉ kéo dài trong một thời gian nhất định nên không thể chỉ dạy cho những trẻ nhận thức chậm mà quên đi những trẻ khác, đồng thời cũng không thể dạy đại trà cho cả lớp. Bởi vậy mà trong giờ hoạt động học có "Làm quen với chữ cái" tôi thường sắp xếp những trẻ học khá ngồi bên cạnh những cháu kém hơn. Có nhiều người cho rằng khi ngồi gần nhau như thế cháu kém sẽ càng kém hơn vì chỉ nhìn theo bạn và làm theo bạn. Tôi không phủ nhận điều đó, tuy nhiên đối với trẻ mầm non tư duy trực quan hành động là chủ đạo nên việc việc sắp xếp chỗ ngồi như vậy giúp trẻ có thể bắt trước bạn làm từ đó trẻ có thể cảm nhận được điều mình làm và cảm thấy tự tin hơn ở những lần sau. Hình ảnh: Trẻ ngồi học hoạt động LQCC Để phát triển khả năng “đọc” cho trẻ trước hết người giáo viên phải phát triển khả năng nghe, nói của trẻ. Không gì phát triển nhanh chóng tích cực bằng
11 việc thường xuyên cho trẻ nghe, cho trẻ nói. Vì vậy, bản thân đã dành thời gian để hướng dẫn cách tổ chức cho trẻ học đọc như: Tôi đọc cùng trẻ, cho trẻ nhận dạng được các chữ, hướng chữ, quy tắc đọc tiếng Việt: từ trái sang phải, từ trên xuống dưới Hình ảnh: Cô hướng dẫn trẻ nhận dạng chữ cái, cách phát âm và cách đọc Hay tôi thường dành thời gian để trẻ đọc sách với cá nhân, nhóm nhỏ, vừa đọc vừa chỉ tay để trẻ phân biệt các từ, mối liên hệ giữa từ ngữ và tiếng nói, ý nghĩa của từ; hướng dẫn trẻ đọc: từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, đọc hết trang thì giở tiếp trang khác.[2] Hình ảnh: Cho trẻ đọc sách theo nhóm nhỏ Bên cạnh đó, ở những giờ hoạt động khác tôi còn gợi ý cho các trẻ trong lớp tự giúp đỡ nhau nhận biết và phát âm chính xác các chữ cái, những trẻ tiếp thu bài nhanh hướng dẫn trẻ tiếp thu bài chậm bằng cách: Chia từng nhóm một, để rồi một trẻ giơ thẻ chữ, trẻ còn lại phát âm; trẻ nói đặc điểm của chữ, trẻ khác chọn,
12 giơ chữ cái lên và phát âm; trường hợp trẻ kém không biết cách nhận biết và phát âm chữ cái thì trẻ khá giơ thẻ chữ lên và phát âm cho trẻ phát âm theo. Ví dụ: Tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “ Ong tìm chữ” Một trẻ lên chơi nếu đoán đúng thì cầm thẻ chữ cái lên phát âm và cho cả lớp phát âm theo. Hình ảnh: Trẻ chơi trò chơi “ Ong tìm chữ” Với lớp tôi đa số trẻ bị ảnh hưởng bởi tiếng địa phương, bản thân tôi cũng bị ảnh hưởng về từ ngữ địa phương bên cạnh đó do bố mẹ, ông bà học từ thời trước, cách phát âm chưa chuẩn theo yêu cầu hiện nay nên trẻ bắt chước theo. Từ những khó khăn trên muốn trẻ phát âm chính xác thì trước tiên bản thân tôi phải là người phát âm chuẩn xác, khi tiếp xúc với mọi người và đặc biệt đối với trẻ tôi luôn chú ý đến cách nói và cách phát âm của mình. Có một số trẻ hay phát âm chữ cái lẫn nhau như: chữ s thành chữ x, chữ tr thành chữ ch; trẻ hay nói “dấu ngã thành dấu hỏi” và “dấu hỏi thành dấu ngã” khi làm mẫu cho trẻ tôi phát âm rõ ràng, mạch lạc và tôi nêu rõ cách phát âm của chữ cái đó cho trẻ hiểu. Ví dụ 1: Dạy cho trẻ phát âm: s,x - Chữ s khi phát âm phải cong lưỡi, đầu lưỡi uốn vào trong và đưa sát vào lợi trên ( chữ s có 1 nét cong hở phía trên bên phải và 1 nét cong hở phía dưới bên trái) - Chữ x khi phát âm lưỡi đẩy thẳng, miệng há rộng. Tôi cho trẻ phát âm nhiều lần với nhiều cách phát âm khác nhau, tôi cho trẻ phát âm cả lớp, tổ sau đó cho cá nhân trẻ phát âm. Với những trẻ có khó khăn hay có tâm lý ngập ngừng, nhút nhát, các cô giáo phải cần khích lệ, hỗ trợ động viên trẻ nói. Cô giáo cần tạo ra các tình huống giao tiếp một cách thường xuyên giữa trẻ với trẻ, giữa cô với trẻ và giữa trẻ với mọi người xung quanh. Thông qua phương pháp này, tôi nhận thấy trẻ trong lớp phát triển đồng đều hơn, không những các trẻ nhận biết, phát âm các chữ cái chính xác, vốn từ của trẻ cũng được cải thiện phong phú hơn, phát âm của cháu rõ hơn rất nhiều so
13 với trước. Đặc biệt là các chữ cái cháu được làm quen cháu nhớ rất tốt, nhận biết chính xác và phát âm các chữ cái đó rõ ràng mạch lạc, ít nói ngọng, nói lắp hơn. Vì thế khi tổ chức hoạt động làm quen chữ cái trẻ sẵn sàng tham gia vào các hoạt động một cách tích cực, tự tin hơn. *Thông qua hoạt động cho trẻ làm quen học “viết” ở trường mầm non [2] Hoạt động làm quen chữ viết có ý nghĩa rất quan trọng trong giáo dục nhằm phát triển toàn diện cho trẻ về mọi mặt, như: Đức - trí - thể - mĩ. Đặc biệt hoạt động làm quen chữ viết giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Mục đích của việc cho trẻ làm quen với chữ viết không chỉ nhằm giúp trẻ nhận biết được các mặt chữ cái để phát âm chính xác khi nói mà còn tạo cho trẻ hứng thú học tiếng mẹ đẻ, nó làm tiền đề cho trẻ thích ứng với việc tập đọc, tập viết ở lớp 1. Thông qua việc làm quen với chữ viết, vốn từ của trẻ được nâng cao, khi làm quen với chữ, trẻ không chỉ làm quen với các chữ ở dạng tồn tại tự nhiên của chữ viết, mà các chữ đó được gắn vào các từ, thông qua các đối tượng cụ thể, các từ đó có các âm là các chữ cái đã học, nhằm rèn luyện cách phát âm cho trẻ. Cho trẻ làm quen với chữ viết còn giúp cho trẻ hiểu được mối quan hệ giữa ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là “Đọc và viết” sau này ở trường phổ thông. Thông qua việc tìm kiếm các chữ cái khác nhau ở các vị trí khác nhau của từ giúp trẻ phát triển óc quan sát, ghi nhớ, chú ý có chủ định. Làm quen chữ viết là một trong những hoạt động học của trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi có vai trò hết sức quan trọng trong việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Trong quá trình dạy trẻ hoạt động làm quen với chữ viết phải dạy trẻ biết: Ngồi đúng tư thế, biết cầm bút chì, bút lông, phấn…. Biết được hướng viết tiếng Việt, hướng viết của nét chữ, mối quan hệ giữa tiếng nói và viết; cách cầm và sử dụng công cụ viết, cho trẻ vẽ trên sàn, sân, bảng bằng phấn, vẽ trên cát, vẽ bằng que, tô màu tranh, vẽ tự do trên giấy, trang trí đường diềm bằng bút sáp, bút dạ…để rèn luyện vận động của các cơ nhỏ, sự khéo léo của ngón tay, sự phối hợp tay mắt, giúp trẻ làm quen với cách sử dụng giấy, bút, biết cách cầm bút đúng và giữ giấy khi tô, vẽ, “viết”. Tổ chức các hoạt động làm quen với học “viết” cho trẻ mầm non, chính là làm quen với các nét chữ cơ bản như nét thẳng, nét ngang, nét xiên trái, nét xiên phải, nét cong hở trái, hở phải… cách đưa tay để tạo thành nét chữ; sử dụng bút để tô vẽ, tập tô, đồ các nát cơ bản trên giấy, tô chữ cái in rỗng, sử dụng phấn để viết, tô các nét trên bảng, trên sàn nhà, sân chơi.[2] Ví dụ: Để tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ viết: m, l, n - Đầu tiên tôi cho trẻ tập tô đồ các nét cơ bản như: Nét móc xuôi và nét khuyết trên ở mọi lúc mọi nơi. Sau đó tôi tổ chức hoạt động học để trẻ được tập tô, tập đồ chữ cái m, l, n. Chính vì vậy khi tổ chức hoạt động học trẻ không gặp khó khăn trong việc tô, đồ nên trẻ hoạt động một cách tích cực hứng thú hơn.
14 Cho trẻ làm quen chữ viết còn kích thích, phát triển tư duy, thể hiện ở chỗ trẻ xác định được tính chất đặc điểm của chữ đó bằng cách tìm kiếm các từ, tiếng thông qua các đồ vật. Trẻ tìm đúng các âm theo các chữ cái mà trẻ đã nhận ra, như vậy trẻ nhận ra chữ đó thông qua việc phát âm chứ không phải chỉ thông qua mặt chữ. Ngoài ra trong quá trình cho trẻ làm quen với chữ không chỉ thông qua hoạt động Làm quen chữ viết mà cô lồng ghép tích hợp vào các hoạt động như: Thơ, truyện, đồng dao, ca dao... và đặc biệt là các trò chơi với chữ cái giúp trẻ phát triển các giác quan, kỹ năng nói cho trẻ. Ví dụ: Trong trò chơi xếp chữ cái bằng hột hạt, trẻ kém có thể nhìn bạn và xếp theo bạn, mặc dù đã nhìn theo bạn để xếp nhưng lại tự tay trẻ xếp và phát âm, làm như vậy tự khắc trẻ nhận biết được mặt chữ cái và cách phát âm của chữ cái đó dễ dàng hơn.. Hay: Trong trò chơi xếp chữ cái theo theo yêu cầu ( Xếp chữ cái o, ô). Tôi sử dụng nguyên vật liệu sẵn có của địa phương như hạt na để trẻ ghép các nét thành chữ cái o, ô. Sau đó cho trẻ tự kiểm tra lẫn nhau, bạn khác có thể nhận thấy bạn mình xếp sai và giúp bạn sửa lại, đồng thời trẻ kém hơn khi cùng được kiểm tra với bạn sẽ tự nhận thấy sai sót của mình và sửa một cách thoải mái. Làm như vậy sẽ giúp trẻ nhớ được mặt chữ vừa nhanh vừa nhớ được lâu dài hơn, đồng thời tạo nên tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong giờ học. Giờ học sẽ trở nên nhẹ nhàng, các cháu đều có cảm giác hứng thú, tránh được sự mặc cảm, thiếu tự tin trẻ không phải sợ học chữ cái. Nói cách khác là không làm mất đi sự cân bằng giữa những trẻ tiếp thu nhanh và những trẻ tiếp thu chậm trong cùng một lớp học. Hình ảnh: Tổ chức cho trẻ chơi trò chơi xếp chữ cái từ hột hạt Làm quen chữ viết giúp trẻ nói được nhiều hơn, đủ câu, đủ nghĩa, điều đó tác động đến quá trình tư duy của trẻ, qua đó phát triển ở trẻ khả năng nhận biết và phát âm chính xác các chữ cái một cách tốt nhất. Cho trẻ làm quen chữ viết còn giúp trẻ hình thành và rèn luyện một số kỹ năng như cầm bút, cầm sách, mở từng trang sách, tư thế ngồi khi tô biết tô đúng các nét chấm mờ để tạo thành chữ cái.... Nhờ vậy, trẻ được hình thành một số kỹ năng cần thiết cho việc học Tiếng Việt ở lớp Một.
15 Giải pháp 4: Hướng dẫn trẻ làm quen với sách, cách sử dụng sách và tài liệu in.[2- trang 17] Ở cuối độ tuổi Mầm non mặc dù mới làm quen với các hoạt động tiền đọc, viết nhưng trẻ có thể hiểu về quá trình đọc sách, ý nghĩa của chữ viết. Vì vậy để tạo tâm thế tốt cho trẻ sẵn sàng bước vào lớp 1 tôi đã tổ chức các hoạt động giúp trẻ làm quen với sách, tạo mối quan tâm, hứng thú với sách như: - Hướng dẫn trẻ làm quen với sách, hiểu về sách, cách lựa chọn sách, giúp trẻ hứng thú với sách: Trong hoạt động hằng ngày tôi thường cùng trẻ tìm hiểu về sách như: Tôi giúp trẻ làm quen với cách sử dụng sách, học cách lật giở trang sách, giúp trẻ hiểu cấu trúc của sách (bìa sách, các trang sách, gáy sách), cách đọc từ trái qua phải, từ trên xuống dưới, chỉ cho trẻ biết đâu là đầu, đâu là kết thúc quyển sách. Khi tìm hiểu tôi vừa thao tác với sách ( cầm, giở) vừa đọc chỉ cho trẻ nghe/xem. - Hướng dẫn trẻ cách sử dụng, xem tranh, sách tranh, truyện tranh: Hằng ngày tôi thường dành thời gian để hướng dẫn trẻ tự xem, chọn sách tranh, truyện tranh bằng cách dùng những tình huống mới lạ, hấp dẫn hay những câu hỏi gợi mở để tạo hứng thú cho trẻ xem tranh, sách tranh, truyện tranh theo khả năng. - Hướng dẫn trẻ tìm kiếm các thông tin cần biết trong sách: Để khuyến khích trẻ tìm kiến thức từ sách cũng như hình thành thói quen tìm kiếm thông tin trong sách khi bước vào lớp 1 tiểu học thì tôi thường chuẩn bị nhiều loại sách khác nhau trang bị cho các góc đọc của trẻ, để khi trẻ hỏi về một vấn đề nào đó, sau khi giải thích cho trẻ hiểu tôi sẽ khuyến khích cho trẻ tìm kiến thức đó từ một quyển sách cụ thể có trong lớp. Bằng việc trẻ tự mình tìm kiếm các thông tin trong sách sẽ khơi gọi ở trẻ tính tò mò nội dung trong sách từ đó trẻ sẽ có dứng thú với việc tìm kiếm các thông tin từ sách. Hình ảnh: Cô hướng dẫn trẻ tìm kiếm thông tin trong sách. Giải pháp 5: Tuyên truyền, hướng dẫn phụ huynh chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết tại gia đình. Gia đình - Nhà trường - Xã hội có vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình chăm sóc giáo dục trẻ Mầm non nói chung và việc chuẩn bị
16 tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với làm quen học đọc, học viết nói riêng. Chính vì vậy việc đồng hành cùng phụ huynh chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với làm quen học đọc, học viết tại gia đình có vai trò rất quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay. Xác định được vai trò trách nhiệm của cha mẹ trong công tác giáo dục trẻ nói chung và hoạt động làm quen học đọc, học viết nói riêng ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch phù hợp với thực tế địa phương để giáo viên và gia đình cùng phối hợp thực hiện. * Với thời gian dịch covid-19 chưa diễn biến phức tạp Khi phụ huynh học sinh còn đến trường động đủ, thông qua các buổi qua họp và trò chuyện, trao đổi trực tiếp ở giờ đón, trả trẻ, tôi trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ để về nhà phụ huynh kết hợp dạy thêm, cho trẻ ôn luyện. Đồng thời tôi lên kế hoạch, thông báo chương trình dạy trẻ (ghi rõ nội dung dạy vào bảng treo ngoài cửa lớp) để phụ huynh theo dõi, ôn luyện thêm cho con ở nhà. Ví dụ: Trong các cuộc họp phụ huynh tôi có thể giới thiệu về tầm quan trọng trong việc làm quen với chữ cái và phát âm chuẩn các chữ cái, phụ huynh rất đồng tình ủng hộ. Để phụ huynh có nhận thức và hiểu sâu sắc về công việc của giáo viên hàng ngày ở lớp tôi đã mời cha mẹ trẻ dự giờ một hoạt động làm quen với chữ cái của các con trên lớp, hoặc trao trực tiếp với phụ huynh ngay trong giờ đón, trả trẻ khi học những chữ cái mới. Từ đó phụ huynh thấy được những khó khăn của các cô khi tổ chức một hoạt động cho trẻ như thế nào, để phụ huynh hỗ trợ cho trẻ thêm tại gia đình. * Với những thời gian có dịch Covid-19 gây ảnh hưởng đến việc trẻ tới trường, tới lớp. Tôi chủ động thiết kế, xây dựng các video hướng dẫn phụ huynh nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục con tại nhà phù hợp với nội dung chương trình giáo dục mầm non, khi được chuyên môn nhà trường phê duyệt, tôi gửi để phụ huynh tham khảo và dạy trẻ tại gia đình.[6] Ví dụ: Trong tháng 3 khi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp tại địa phương, có thời gian số trẻ đến trường ít cũng có thời gian không có trẻ đến trường. Tôi đã chủ động xậy dựng video hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ làm quen với nhóm chữ cái h, k.
17 Tương tác giữa GV và phụ huynh trong HĐ dạy trẻ LQCV: h, k tại nhà - Sau khi quay video hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ tại nhà, với hình thức tương tác qua nhóm lớp chung, gọi điện trực tiếp để hướng dẫn phụ huynh đánh giá kết quả hoạt động của trẻ, đồng thời gửi lại cho giáo viên, vì vậy tôi đã nắm bắt kịp họa động sau. - Bên cạnh đó tôi giới thiệu các loại sách vở cần thiết phục vụ cho hoạt động trẻ làm quen với chữ cái, chữ viết từ đó phụ huynh có thể lựa chọn sách phù hợp với trẻ với trẻ khi dạy ở nhà. - Cuối độ tuổi để giúp trẻ có một tâm thế tốt khi vào lớp 1 tôi quay video trò truyện về một số hoạt động của các anh chị lớp 1cũng như hoạt động của trường tiểu học, đồng thời hướng dẫn phụ huynh cùng trẻ xem và lựa chọn một số loại sách lớp 1 phù hợp với bản thân. Thông qua các hình thức này tôi thấy công tác phối hợp với các bậc cha mẹ trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ có tác dụng rất lớn. Lớp tôi đã tạo được sự đồng nhất giữa gia đình và giáo viên, phụ huynh và nhà trường về việc chăm sóc giáo dục trẻ, tạo được sự thống nhất về phương pháp, cách thức tổ chức giáo dục trẻ về hoạt động làm quen với học đọc, học viết nói riêng và các hoạt động học khác nói chung; tránh được những mâu thuẫn về cách giáo dục trẻ giữa gia đình và nhà trường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành thói quen và các phẩm chất nhân cách tốt ở trẻ, từ đó tạo cho trẻ một tâm thế thoải mái, tự tin khi bước vào lớp 1. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục với bản thân và với trẻ 2.4.1. Đối với trẻ Trẻ mạnh dạn, tự tin và đoàn kết với nhau khi tham gia hoạt động, rất hứng thú khi tham gia hoạt động "làm quen với học đọc, học viết " và đạt kết quả cao. Tỉ lệ trẻ trong lớp phát triển đồng đều hơn, hầu hết trẻ nhận biết, phát âm, tô đồ chính xác các chữ cái đã được làm quen. Ngoài ra trẻ còn có nhiều sáng tạo khi tham gia các hoạt động làm quen với đọc, viết. Khả năng quan sát, phân tích, so sánh, hoạt động độc lập, hoạt động sáng tạo tiến bộ rõ rệt. Trẻ có nhiều kinh nghiệm kỹ năng tốt hơn trong hoạt động.
18 Bảng khảo sát trẻ sau khi áp dụng các biện pháp của Sáng kiến kinh nghiệm Kết quả khảo sát Tổng Đạt Chưa đạt TT Nội dung khảo sát số trẻ Số Tỷ lệ số Tỷ lệ trẻ % trẻ % Khả năng nhận dạng chữ cái 1 35 35 100 0 0 trong bảng chữ cái tiếng việt. Trẻ biết cách phát âm đúng 29 2 35 33 94 2 6 chữ cái. Khả năng tô, đồ các nét chữ, sao 3 35 35 100 0 0 chép một số ký hiệu chữ cái. Khả năng làm quen với cách đọc 4 và viết tiếng việt (hướng đọc, 35 33 94 2 6 viết các nét chữ) Trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia 5 hoạt động làm quen với việc 35 34 97 1 3 học đọc, học viết 2.4.2. Đối với bản thân Có thể nói quá trình nghiên cứu sáng kiến cũng là quá trình bản thân đã vận dụng giữa lý thuyết và thực hành một cách linh hoạt, sáng tạo vào việc chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết. Bản thân đã có nhiều kinh nghiệm thiết kế tạo đồ dùng, đồ chơi và hình thức tổ chức cho trẻ các hoạt động giáo dục để chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết ngày càng phong phú hơn, đa dạng và hấp dẫn. 2.4.3. Đối với động nghiệp và nhà trường - Đồng nghiệp có thêm những phương pháp, biện pháp tổ chức hoạt động cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp tôi chủ nhiệm làm quen với học đọc, học viết một cách phù hợp, sáng tạo. Nhà trường đã tạo được niềm tin từ các bậc phụ huynh, phụ huynh đã quan tâm nhiều hơn đến các phong trào của lớp, đặc biệt là phong trào "Ủng hộ các nguyên vật liệu phế thải” để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động. Bản thân tôi linh hoạt, sáng tạo hơn, không còn lúng túng khi cho trẻ "làm quen với học đọc, học viết". Đồng thời, tình cảm giữa cô và trẻ ngày càng gần gũi, khăng khít hơn. 3. Kết luận, kiến nghị 3.1. Kết luận Những sáng kiến chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết chính là dạy trẻ một số kỹ năng cần thiết như: Cách phát âm chữ cái, tư thế ngồi, cầm bút, cách cầm sách,
19 cách tô, đồ từng chữ, cái trong bảng chữ cái tiếng Việt. Từ đó tạo cơ hội để trẻ sớm hình thành những năng lực hoạt động về ngôn ngữ, phát triển trí tuệ và kỹ năng làm quen với chữ cái, chữ viết. Qua đó giáo dục tình cảm và phát triển tư duy, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ góp phần vào việc hình thành nhân cách toàn diện. Chuẩn bị hành trang "Tiếng Việt" vững chắc để trẻ bước vào lớp một. Bản thân có nhận thức đúng đắn hơn về nhiệm vụ chuyên môn của mình luôn trau dồi đạo đức nghề nghiệp, nhiệt tình phấn đấu công tác. Có những phương pháp, biện pháp tổ chức hoạt động cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp tôi chủ nhiệm làm quen với học đọc, học viết một cách phù hợp, sáng tạo, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tại đơn vị. 3.2. Kiến nghị 3.2.1. Đối với nhà trường Nhà trường cần bổ sung thêm những đầu sách tuyên truyền với các bậc phụ huynh về chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5 tuổ sẵn sàng vào lớp 1 thông qua các cách dạy trẻ học tốt các hoạt động làm quen với học đọc, học viết. Tạo điều kiện hơn nữa cho giáo viên tham gia các lớp học bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Đồng thời, cần tổ chức cho giáo viên đi tham quan các đơn vị bạn nhằm học hỏi kinh nghiệm, để vận dụng vào quá trình tổ chức dạy trẻ một cách có hiệu quả. 3.2.2. Đối với phòng giáo dục và đào tạo Phòng giáo dục thường xuyên mở các lớp chuyên đề bồi dưỡng, giúp giáo viên tổ chức có hiệu quả hoạt động cho trẻ làm quen với học đọc, học viết. Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân trong quá trình tổ chức cho trẻ 5-6 tuổi hoạt động làm quen với học đọc, học viết nhằm chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ sẵn sàng vào lớp 1. Rất mong được sự quan tâm đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp và cấp trên. Xin chân thành cảm ơn! Phú Nhuận, ngày tháng 04 năm 2022 XÁC NHẬN CỦA Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ nghiệm của mình viết, không sao chép nội dung của người khác Người viết sáng kiến Nguyễn Thị Hiền Trương Thị Yến
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Thông tư 23/2010TTBGĐT ngày 22 tháng 7 năm 2010 của Bộ trưởng bộ Giáo dục và Đào tạo 2.Hướng dẫn tổ chức chuẩn bị cho trẻ em mẫu giáo trong các cơ sở giáo dục mầm non sẵn sàng học đọc, học viết theo hướng liên thông với chương trình lớp 1 tiểu học (Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam – sản xuất 15/10/2021). 3.Chương trình Chăm sóc Giáo dục Mẫu giáo lứa tuổi 5-6 do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành theo thông tư 28/BGD&ĐT ngày 28/12/2016 và văn bản hợp nhất số 01/VBHN-BGDĐT, ngày 13 tháng 04 năm 2021. 4. Phương pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái theo Montessori - Báo điện tử. 5. Kế hoạch thực hiện Chuyên đề “xây dựng trường môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2021 -2025 của phòng giáo dục đòa tạo huyện Như Thanh 6. Chuyên đề: Hướng dẫn phụ huynh nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ mầm non tại nhà.