Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi trong trường Mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi trong trường Mầm non" nhằm giúp thế hệ trẻ xứng đáng là những con người thừa kế sự nghiệp giáo dục của đất nước cũng là điều kiện giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách con người, nhằm đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi trong trường Mầm non

MỤC LỤC Stt Nội dung Trang Phần I: MỞ ĐẦU 1 1 Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm 1 2 Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến 2 3 Đóng góp của sáng kiến kinh nghiệm 3 Phần II: NỘI DUNG Chương I: Cơ sở khoa học của sáng kiến 4 1 Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm 4 2 Cơ sở thực tiễn của sáng kiến kinh nghiệm 4 Chương II: Khái quát thực trạng vấn đề mà sáng kiến kinh 6 nghiệm đề cập đến Chương III: Những biện pháp mang tính khả thi 9 1 Biện pháp 1: Chuẩn bị các phương tiện cũng như đồ dùng trực 9 quan liên quan đến “ Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 5-6 tuổi” 2 Biện pháp 2: Phối hợp vận động tuyên truyền các phương tiện 10 thông tin đại chúng. 3 Biện pháp 3: Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua các hoạt 11 động chế độ sinh hoạt của trẻ trường Mầm non. Chương IV: Kiểm chứng các giải pháp. 21 Phần III. KẾT LUẬN 23 1 Những vấn đề quan trọng của sáng kiến kinh nghiệm 23 2 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm nếu được triển khai áp dụng 24 3 Kiến nghị với các cấp quản lý 25 Phần IV: PHỤ LỤC 26 1 Tài liệu tham khảo 26 2 Phiếu đánh giá sáng kiến kinh nghiệm PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm. Môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người đối với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước của dân tộc cũng như của nhân loại, chính vì vậy môi trường trở thành vấn đề cấp bách trong thời đại chúng ta quản lý, bảo vệ và cải thiện môi trường cũng như tạo điều kiện cho môi trường phát 1
triển nhằm phục vụ sự tồn tại bền vững của xã hội loài người và là nội dung quan trọng trong hoạt động của quốc gia. Mục đích của “ Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi” là nhằm vận dụng những kiến thức kỹ năng và giữ gìn bảo tồn sử dụng môi trường đảm bảo bền vững cho cả thế hệ hiện tại và tương lai. Nó cũng bao hàm cả việc học tập cách sử dụng những công nghệ mới để tăng sản lượng và tránh những thảm họa môi trường, xóa đói giảm nghèo, tận dụng các cơ hội và đưa ra những quyết định khôn khéo trong sử dụng tài nguyên. Hơn nữa “ Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi” còn bao hàm cả đạt được những kỹ năng, có động lực cam kết hành động. Dù với tư cách cá nhân hay tập thể để giải quyết những vấn đề môi trường hiện tại và phòng ngừa những vấn đề mới nảy sinh. “Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi” nói riêng là. Giúp trẻ có những hiểu biết ban đầu về môi trường sống của con người. Trẻ có kiến thức đơn giản về cách chăm sóc sức khỏe cho bản thân. Trẻ có những kiến thức ban đầu về mối quan hệ và con người với môi trường sống để trẻ biết giao tiếp, yêu thương những người gần gũi xung quanh mình, biết chăm sóc cây cối, con vật, quanh nơi mình ở. Trẻ có thói quen kỹ năng sống gọn gàng, ngăn nắp vệ sinh cá nhân vệ sinh môi trường sạch sẽ. Tích cựa tham gia các hoạt động gìn giữ bảo vệ môi trường, trường lớp học, gia đình. Trẻ có thái độ tình cảm. Yêu thích và gần gũi với thiên nhiên. Tự hào có ý thức giữ gìn bảo vệ những phong cảnh địa danh nổi tiếng của quê hương. Là một người giáo viên đứng lớp giảng dạỵ tôi muốn tìm tòi, học hỏi để góp phần nâng cao trình độ nghiệp vụ cho bản thân và góp phần vào phong trào giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ. Chính vì vậy mà bản thân tôi đã lựa chọn một đề tài nằm trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ Mầm non nói chung và chăm sóc trẻ 3 - 4 tuổi nói riêng để nghiên cứu nó, giúp cho mình hiểu thêm về đối tượng nghiên cứu để từ đó có phương pháp giáo dục đạt hiệu quả cao. Mục đích giúp thế hệ trẻ xứng đáng là những con người thừa kế sự nghiệp giáo dục 2
của đất nước cũng là điều kiện giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách con người, nhằm đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Tóm lại “ Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi” là rất quan trọng vì nó là nền tảng cho sự phát triển nhân cách, thái độ, thiện cảm, tôn trọng biết bảo vệ môi trường xung quanh của xã hội. Chính vì vậy là một giáo viên Mầm non bản thân tôi nhận thấy việc “ Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi” là rất cần thiết nên tôi quyết định chọn đề tài “ Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi trong trường Mầm non” làm đề tài nghiên cứu. 2.Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến kinh nghiệm. * Sáng kiến kinh nghiệm với các giải pháp được trình bày có gì khác so với các giải pháp trước đây. 3
Qua những biện pháp mới này tôi thấy trẻ tiếp thu nhanh hơn và hiểu nhanh hơn về việc giáo dục bảo vệ môi trường. Trẻ được khám phá trải nghiệm thực tế và trực tiếp. Chính vì vậy, mà chúng ta phải tạo dựng môi trường sống phù hợp với sự phát triển của trẻ thơ. Bảo vệ môi trường cũng góp phần đáp ứng những yêu cầu: An toàn, sạch sẽ, lành mạnh và phong phú. * Sáng kiến được áp dụng lần đầu thực tiễn tại trường Mầm non Nhân Thắng vào tháng 9/2018 đến nay. - Ưu điểm nổi bật của sáng kiến là trẻ đã hiểu tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và chung tay bảo vệ môi trường tại gia đình, trường học và cả những nơi công cộng. .. 3. Đóng góp của sáng kiến kinh nghiệm để nâng cao chất lượng quản lý dạy và học…Của ngành giáo dục nói chung và của đơn vị nói riêng. Qua đề tài nghiên cứu “ Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3 - 4 tuổi” nói riêng và giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ Mầm non nói chung đã góp phần không nhỏ trong phong trào bảo vệ vì môi trường “ Xanh, sạch, đẹp” Nghiên cứu và thực hiện đề tài này giúp trẻ có ý thức cao hơn trong việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ. Trong các năm học nên tổ chức cho trẻ các cuộc thi như: Chung tay bảo vệ môi trường, Tất cả vì tương lai con em chúng ta, Vì trái đất xanh….để trẻ có những hành vi tốt trong việc bảo vệ môi trường PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1.Cơ sở ký luận của sáng kiến kinh nghiệm Học sinh dưới mái trường Mầm non là nền tảng đặt cơ sở ban đầu, là nền móng đầu tiên cho việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa. Trên cơ sở cung cấp những kiến thức tưởng chừng như sơ đẳng nhưng là cầu nối tri thức của lứa tuổi mầm non đến khi trưởng thành. 4
Giáo dục bảo vệ môi trường có ý nghĩa là tạo cho trẻ những nề nếp thói quen vệ sinh ngăn nắp, gọn ngàng sạch sẽ với môi trường sống gần gũi phù hợp với khả năng của trẻ. Nhà trường là nơi đào tạo những con người phát triển toàn diện về các mặt Đức - Trí - Thể - Mỹ. Để góp phần nuôi dưỡng trí thông minh đồng thời giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường đòi hỏi người giáo viên các lớp phải đi sâu tìm hiểu sinh lý điều kiện nhà trường hoàn cảnh gia đình, xã hội tác động đến giáo dục, thông qua mọi nội dung hoạt động hàng ngày của trẻ ở trường Mầm non. 2. Cơ sở thực tiễn. Môi trường đang bị hủy hoại nghiêm trọng gây lên mất cân bằng sinh thái cạn kiệt, nguồn tài nguyên, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mỗi năm theo thống kê trên thế giới có 22 vạn người chết vì các loại bệnh tất do nguồn gốc nước bị ô nhiễm và mất vệ sinh gây ra (Số liệu lấy trong đề tài nhiên cứu khoa học cấp bộ mã số B2002-49-08,Vụ giáo viên chủ trì). Một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng trên là do sự thiếu hiểu biết ý thức của con người. Vì vậy hiểu biết về môi trường và giáo dục trở thành một vấn đề cấp bách có tính chiến lược toàn cầu. Ngày nay giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các trường học và được quan tâm ngay từ đầu tiên: Giáo dục Mầm non. Qua thực tế trong nhiều năm tôi thấy trẻ thờ ơ tới các lĩnh vực phát triển trong trường mầm non trẻ không ý thức được bảo vệ môi trường xung quanh là quan trọng dẫn đến trong lớp bữa bãi khi chơi xong đồ chơi thì để lung tung, vỏ sữa khi uống xong không biết để đúng nơi quy định gọn gàng sạch sẽ. Đối với cây cối xung quanh thì bẻ cành vứt lá rác thải không để đúng nơi quy định dẫn đến ô nhiễm môi trường trong và ngoài lớp học mặc dù đã được các cô hàng ngày dọn dẹp sạch sẽ và nhắc nhở xong chỉ được buổi sáng thì học sinh lại không nề nếp bản thân tôi thấy băn khoăn lo lắng với chương trình giáo dục Mầm non hiện 5
nay làm thế nào để có biện pháp dạy, dỗ các cháu biết bảo vệ và tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường cho phù hợp. Vì trong chương trình giáo dục mầm non nội dung giáo dục bảo vệ môi trường không cấu thành một hoạt động riêng mà được thực hiện theo hướng tích hợp vào các nội dung hoạt động chăm sóc giáo dục hàng ngày. CHƯƠNG II KHÁI QUÁT THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ MÀ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ CẬP ĐẾN 1. Vài nét về trường mầm non Nhân Thắng Khu chính của trường Mầm non Nhân Thắng nằm ở thôn Cầu Đào. Trường được thành lập tháng 9 năm 1992. Khi đó trường có 2 cụm lẻ và 1 cụm trung tâm. 6
Với các lớp mẫu giáo và nhà trẻ đầy đủ cơ sở vật chất trường được công nhận là trường chuẩn quốc gia vào năm 2009. Từ khi được thành lập đến nay nhiều năm liền trường được danh hiệu là trường tiên tiến xuất sắc cấp tỉnh. Trường rộng rãi thoáng mát, lại là nơi trung tâm lên rất thuận tiện cho việc phụ huynh đưa đón trẻ với đầy đủ các phòng học, phòng âm nhạc và sân chơi ngoài trời rộng rãi cho trẻ học và vui chơi. Có cây xanh trong sân trường tạo khoảng không gian vui chơi mát mẻ cho trẻ hoạt động thể dục. Đồ dùng dạy học phong phú đầy đủ. Năm học 2018-2019 nhà trường có 23 nhóm lớp, với số học sinh là 626 trẻ. Trong đó có 3 lớp mẫu giáo 3-4 tuổi tổng số = 193 cháu sinh năm 2015. - Trường có tổng số 62 cán bộ, giáo viên- nhân viên -Trong đó: +Đảng viên: 22 đồng chí +Trình độ chuyên môn: Đại học: 40 đồng chí Cao đẳng: 7 đồng chí Trung cấp: 7 đồng chí Sơ cấp: 8 đồng chí Mặc dù trường không tập trung ở một điểm nhưng trường vẫn luôn giữ được kỷ cương tốt và trường đã nhiều năm đạt trường tiên tiến, được công nhận là trường chuẩn đầu tiên của Tỉnh Bắc Ninh. 2. Đặc điểm tình hình của lớp Tổng số học sinh của lớp tôi phụ trách là 28 cháu Trong đó: Nam = 17 cháu ; Nữ = 11 cháu * Thuận lợi: - Trường Mầm non Nhân Thắng là trường có đầy đủ cơ sở vật chất và trang thiết bị đảm bảo phục vụ cho học tập và sinh hoạt. - Trường được sự quan tâm, giúp đỡ tận tình của cán bộ chuyên môn phòng Giáo dục, đào tạo huyện, các cấp lãnh đạo địa phương và Ban giám hiệu nhà trường. - Các bậc phụ huynh quan tâm đến sự phát triển của giáo dục Mầm non 7
* Khó khăn: - Trẻ ở vùng nông thôn nên còn nhút nhát - Một số phụ huynh học sinh chưa nhận thức đầy đủ về vai trò giáo dục mầm non và chưa quan tâm đúng mức đến việc chăm sóc giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non. - Do đặc điểm sinh lý của trẻ 3-4 tuổi khác nhau dẫn đến nhận thức không đồng đều. *Bảo vệ môi trường Bảo vệ môi trường là những hoạt động giữ cho môi trường trong sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái, ngăn chặn khắc phục các hậu quả sấu do con người và thiên nhiên gây ra do môi trường khai thác và sử dụng không hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Bảo vệ môi trường là nhiệm vụ của tất cả mọi người .Như vậy mục tiêu của bảo vệ môi trường là vận dụng những kến thức, kỹ năng về môi trường vào việc chăm sóc và bảo vệ môi trường. *Giáo dục bảo vệ môi trường Là quá trình thông qua các hoạt động giáo dục nhằm giáo dục cho trẻ đến các vấn đề của môi trường, có sự hiểu biết về môi trường có thái độ và hành vi tốt trong việc bảo vệ môi trường. Một số kiến thức đơn giản về môi trường sống gần gũi xung quanh trẻ. Một số thành phần cơ bản của môi trường sống xung quanh trẻ ( động vật, thực vật, đất, nước, ánh sáng) . *Sự ô nhiễm môi trường Muốn bảo vệ môi trường Mầm non xanh, sạch đẹp thì mỗi con người trong trường Mầm non có ý thức tham gia các hoạt động giữ gìn vệ sinh chung: Vệ sinh sắp xếp đồ dùng, đồ chơi trong lớp và ngoài trời, gọn gàng ngăn nắp đi vệ sinh vứt rác đúng nơi qui định, quét dọn thu gom và sử lý tốt rác thải, trồng cây và chăm sóc cây... 8
Qua tình hình thực tế nêu trên để đi nghiên cứu đề tài đạt kết quả tốt, tôi tiến hành khảo sát chất lượng học sinh với những nội dung câu hỏi đàm thoại sau. Xong kết quả thu được đầu năm rất thấp Tổng Xếp loại TT Nội dung Tốt số trẻ Khá TB Yếu Khi ăn quà, bánh xong con có được vứt 1 28 30% 40% 30% rác bừa bãi không? Vì sao? Khi nhì thấy rác bẩn ở sân trường, 2 28 20% 50% 30% trong lớp học con phải làm gì? Khi rửa tay xong con phải làm thế nào 3 28 10% 40% 50% để tiết kiệm nước? Trước tình hình thực tế trên tôi thực sự băn khoăn lo lắng làm thế nào đây mà học sinh 3-4 tuổi lớp tôi phụ trách vẫn còn 11% là học sinh 37% là học sinh chưa có ý thức cao về vấn đề bảo vệ môi trường. Từ những trăn trở trên tôi đã tìm ra một số biện pháp khắc phục nhằm đưa giáo dục bảo vệ môi trường trỏ thành vấn đề quan trọng được nhiều người quan tâm hơn. Do vậy tôi đã mạnh dạn đưa ra một số giải pháp về vấn đề bảo vệ môi trường như sau: CHƯƠNG III NHỮNG BIỆN PHÁP ĐÃ ĐƯỢC ÁP DỤNG LẦN ĐẦU TẠI TRƯỜNG MẦM NON NHÂN THẮNG Từ những tình hình và số liệu trên cho thấy giáo dục bảo vệ môi truongf cho trẻ trong trường Mầm non là rất thấp. Vì vậy mà tôi đã mạnh dạn tìm cách trang bị câc kiến thức về giáo dục bảo vệ môi trường cơ bản nhất cho trẻ lớp tôi thông qua đề tài “ Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi trong trường Mầm non” 9
Sau khi đã chọn đề tài tôi tổng hợp lại từng tiêu chí, cháu nào chưa đạt được thì lập ra 1 danh sách riêng và có kế hoạch rèn trẻ thông qua câc hoạt động học, vui chơi, các hình thức tuyên truyền…để từ đó đưa ra những biện pháp phù hợp. 1.Biện pháp 1: Chuẩn bị các phương tiện cũng như đồ dùng trực quan liên quan đến “ Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 3-4 tuổi”. Tôi gặp ban giám hiệu nhà trường để trao đổi tình hình thực tế và thực trạng nêu trên cùng ban giám hiệu tham mưu tốt tới các cấp lãnh đạo địa phương, tạo điều kiện để mua một số trang thiết bị cần thiết như máy tính, ứng dụng công nghệ thông tin để mua các băng đĩa cài đặt một số chương trình có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. Để thuận lợi cho việc chăm sóc giáo dục trẻ trong trường Mầm non với nội dung bảo vệ môi trường đạt hiệu quả cao, nhà trường cần đảm bảo các điều kiện sau. Không gian cần rộng rãi, thoáng mát. Xây dựng môi trương thiên nhiên phong phú phù hợp Trồng nhiều loại cây khác nhau, cây bóng mát, cây rau, cây hoa, cây cỏ... Có khu nuôi một số con vật gần gũi để trẻ chăm sóc quan sát các con vật. Tiết kiệm trong tiêu dùng Làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu có sẵn, rẻ tiền. Có kho chứa, thùng hộp để bảo quản đồ dùng đồ chơi sau khi sử dụng xong. Có bể chứa nước, có van khóa, mở sau khi sử dụng, có kiến thức về sử dụng tiết kiệm điện nước. Vệ sinh trường lớp ngăn nắp gọn gàng sạch sẽ Đặt thùng rác ở nhiều nơi để trẻ và mọi người vứt rác thuận tiện. Thùng rác phải có nắp đậy, rác được đổ hàng ngày, thường xuyên khơi thông cống rãnh. Xây dựng nếp sống lành mạnh cho trẻ ở nơi cộng đồng, có nước sạch đầy đủ có nhà vệ sinh cho bé trai, bé gái. Tổ chức cho trẻ cùng tham gia thu gom rác ở sân trường. 10
Trong lớp phái có góc thiên nhiên để trẻ gieo trồng cây và làm thí nghiệm và chăm sóc cho cây. Có đầy đủ đồ dùng cá nhân phục vụ chăm sóc cá nhân cho trẻ có chậu thau ca cốc, giá phơi khăn mặt ,bình nước uống... Có lịch vệ sinh phòng nhóm lớp hàng ngày hàng tuần. Để thực hiện tốt đưa nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào trường Mầm non, là người giáo viên Mầm non nói chung và bản thân tôi nói riêng cần hiểu kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường trong trường Mầm non. Ở trường Mầm non nội dung giáo dục bảo vệ môi trường không cấu tạo thành một hoạt động riêng là được tích hợp vào nội dung giáo dục nuôi dưỡng và chăm sóc giáo dục trẻ. Nội dung nuôi dưỡng và chăm sóc sức khỏe cũng chính là nội dung bảo vệ môi trường 2.Biện pháp 2: Phối hợp vận động tuyên truyền các phương tiện thông tin đại chúng. Giáo dục bảo vệ môi trường cần được phối hợp với gia đình và cộng đồng. Nắm được nguyên nhân trên tôi đã tham mưu với nhà trường phối kết hợp với chính quyền tổ chức các buổi tuyên truyền trên thông tin đại chúng. Dùng bản tin dành cho phụ huynh. Đồng thời tôi tổ chức buổi họp phụ huynh trao đổi trực tiếp tới bố mẹ các cháu nói rõ về tình hình học của các cháu và đặc biệt trao đổi với cha mẹ các cháu biết được muốn trẻ trở thành con ngoan trò giỏi một con người toàn diện biết bảo vệ cuộc sống của mình thì phải có gia đình, nhà trường thì chưa đủ mà còn phải có sự chung tay góp sức của toàn xã hội. Thiếu sự quan tâm của gia đình thì những bài học của cô giáo ở trên lớp cũng không có kết quả cao đối với trẻ, chính vì vậy nhà trường, gia đình và xã hội phải phối hợp chặt chẽ để có biện pháp tốt nhất trong việc giáo dục kiến thức cho trẻ bảo vệ môi trường đạt hiệu quả cao. 11
Sau khi nghe tôi trình bày truyền đạt tình hình học tập của các cháu và ý nghĩa tầm quan trọng của việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ Mầm non phụ huynh hứa sẽ quan tâm nhắc nhở trẻ để các chúa có ý thức bảo vệ môi trường chung và các bậc phụ huynh tham gia cùng trẻ lao động làm sạch trường lớp trong những buổi cuối tuần. 3. Biện pháp 3: Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động chế độ sinh hoạt của trẻ tại trường Mầm non. Các hoạt động giáo dục trẻ diễn ra trong một ngày tại trường Mầm non được bắt đầu từ lúc đón trẻ cho đến lúc trả trẻ về với bố mẹ trong các hoạt động đó bản thân tôi luôn có ý thức tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường một cách tự nhiên tuy nhiên cũng không nên tập chung nhiều nội dung giáo dục bảo vệ môi trường quá mà quên mất những mục tiêu chính của từng hoạt động giáo dục. Căn cứ vào điều kiện nội dung của từng hoạt động cụ thể mà giáo viên lựa chọn nội dung giáo dục bảo vệ môi trường phù hợp để tích hợp. Việc tích hợp xảy ra thường xuyên và được lặp đi lặp lại trong hoạt động hàng ngày của trẻ, tôi đã áp dụng các phương pháp tích hợp (quan sát trò chuyện, nêu tình huống cho trẻ giải quyết hoặc bằng hoạt động thực tiễn lôi cuốn trẻ tham gia...) để đưa các kiến thức, kỹ năng bảo vệ môi trường đến trẻ một cách tự nhiên. Các hoạt động giáo dục diễn ra trong một ngày với nhiều hình thức khác nhau tùy theo nội dung giáo dục điều kiện của trường, của lớp, tùy theo thời tiết mà giáo viên tổ chức giáo dục với những hình thức khác nhau. Ngoài việc tuyên truyền với các bậc phụ huynh hiểu rõ tầm quan trọng của việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ, tôi tiến hành dạy bảo các cháu bằng nhiều hình thức khác nhau, qua các hoạt động giáo dục trẻ diễn ra trong một ngày tại trường Mầm non. Ví dụ: Chủ đề phương tiện giao thông. Đón trẻ chơi tự do, giáo viên đến sớm mở cửa thông thoáng phòng, nhóm, chú ý những ngày gió lạnh không để gió lùa vào lớp. 12
Giáo viên quan sát và nhắc trẻ cất đồ dùng cá nhân và nơi quy định một cách ngay ngắn, gọn gàng. Bỏ rác vào đúng nơi quy định vì buổi sáng trẻ thường hay mang quà đến ăn. *Trò chuyện buổi sáng Cô và trẻ trò chuyện nhiều phương tiện giao thông cần động cơ để hoạt động, do vậy khi ô tô, xe đạp, xe máy chạy trên đường thường xảy ra khí thải, khói, làm cho không khí bị ô nhiễm. Con người cần làm gì để không phải hít thở khói xe xả ra? “Đi đường phải đeo khẩu trang” Dạo chơi: Dạo chơi quan sát các phương tiện giao thông chạy trên đường qua hàng rào nhà trường và các phương tiện giao thông ở sân trường để phát hiện ra khói xả từ các ô tô, xe máy. Đàm thoại với trẻ về chất thải của các phương tiện. Khi ô tô, xe máy chạy trên đường, cái gì gây ô nhiễm môi trường? “Khí thải, khói xe chạy làm bụi bay lên, tiếng còi của các phương tiện giao thông”. Quan sát và nhận xét sân trường hôm nay sạch hay bẩn? Vì sao? Mỗi bạn cần làm gì để sân trường sạch. Vệ sinh trước khi vào lớp, trước khi trẻ rửa tay giáo viên hỏi trẻ làm thế nào để trẻ tiết kiệm nước (Vặn vòi nước vừa phải, rửa xong vặn chặt vòi lại, rửa gon gàng không làm nước bắn ra ngoài). *Khám phá môi trường xung quanh. Tổ chức cho trẻ quan sát làm thí nghiệm, thực nghiệm đơn giản như cây cần gì để lớn lên (nước, không khí, ánh sáng) hiểu sự cần thiết của nước, không khí, ánh sáng đối với con vật, thực vật. Thí nghiệm lọc nước bẩn hoặc làm cho nước bị ô nhiễm do bụi, khói mùi hôi thối, một số cách chăm sóc vật nuôi cây trồng, các phương án giải quyết một số tình huống giả định. Ví dụ: Cháu sẽ làm gì khi thấy nước chảy chàn ra ngoài? Điều gì sẽ xảy ra nếu như đổ xăng dầu xuống đất. Ví dụ: Bài cây xanh và môi trường sống. Tôi cho trẻ thấy được môi trường có nhiều loại cây khác nhau và mỗi loại cây đều có đặc điểm riêng và tác dụng riêng, cây cung cấp cho con người những hoa thơm quả ngọt, những bóng mát và đặc biệt cung cấp ô xy tạo cho môi trường xanh, sạch, đẹp, qua bài này cần giáo dục trẻ phải biết chăm sóc bảo vệ 13
môi trường sau đó cho trẻ thực hành cuối tiết học như ra vườn nhặt cỏ tưới cây và qua đó trẻ nhớ lâu và thực tế hơn. Hoặc có thể tích hợp những chủ điểm mà trường đang thực hiện. Ví dụ: Chủ điểm trường Mầm non Giáo dục trẻ biết bảo vệ môi trường của trường Mầm non. Giáo dục trẻ biết tiết kiệm và bảo vệ cây cối trong trường. Chủ đề thế giới động vật, thực vật - Giáo dục trẻ hiểu được điều kiện sống của động vật - Động vật với môi trường - Con người với vật nuôi - Giáo dục trẻ biết chăm sóc và bảo vệ các con vật nuôi. Hay lồng ghép các nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi trong các hoạt động khác nhau. Ví dụ: Chủ đề nghề nghiệp. Trẻ biết một số nghề bảo vệ môi trường - Nghề trồng rừng, kiểm lâm, chăm sóc vườn thú, chăm sóc công viên, công nhân vệ sinh đường phố, bác sỹ thú y, lái xe rửa đường phố. - Liên hệ với 1 số nghề gần gũi góp phần bảo vệ môi trường, ví dụ nghề: cấp dưỡng trong trường, nghề giáo viên. - Liên hệ trực tiếp với bản thân: Trẻ có thể làm gì để bảo vệ môi trường và giúp đỡ các bác công nhân đỡ vất vả. Ví dụ: Trẻ và mọi người không vứt rác, không phóng uế bừa bãi để người công nhân quét dọn đường đỡ vất vả hơn. Ví dụ: Chủ đề tết và mùa xuân. Môi trường trong dịp tết dễ bị ô nhiễm (đặc biệt những nơi vui chơi giải trí) do nhiều người đi lại thăm hỏi, tham quan, rác thải nhiều hơn, xe cộ và số lượt người đi lại trên đường nhiều hơn, giao thông dễ bị tắc nghẽn, số loại thực phẩm cũng đa dạng, nhiều chủng loại. 14
Mùa xuân là mùa của lễ hội, các đình, chùa đông người, môi trường dễ bị ô nhiễm. Hơn nữa, người dân thường có tập tục không tốt cho môi trường, ngày xuân đi hái lộc (bẻ cành, cây non) Vì vậy phải có biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ: Ngày tết cần phải tiết kiệm: Không bỏ phí bánh, kẹo, hoa quả và các thức ăn khác. Không vứt rác bừa bãi, không tiểu tiện tùy tiện, không khạc nhổ, không nói to nơi công cộng. Không hái lộc xuân bằng việc ngắt lá bẻ cành. Trồng cây nhân dịp đầu xuân. Ví dụ: Như khi quan sát môi trường xung quanh. Hoạt động lao động Hoạt động góc. Lao động *Quan sát môi trường xung quanh. Quan sát môi trường lớp học, san trường khu vực quanh trường, trẻ tự nhận xét về môi trường về vệ sinh môi trường cây trồng, nguồn nước hay quan sát các hoạt động của người lớn, trồng và chăm sóc cây, chăm sóc các con vật nuôi làm đẹp môi trường xung quanh qua buổi quan sát. Cô cho trẻ tìm ra những biện pháp khắc phục và cô nhắc nhở giáo dục trẻ phải biêt bảo vệ môi trường và biết vứt rác vào đúng nơi quy định, biết bảo vệ trường lớp luôn sạch sẽ, cuối buổi cô cho trẻ chơi trò chơi đi chốn, cô chuẩn bị 3 loại vật liệu, 1 lá cây, 2 tờ giấy, 3 là ni nông. Chia trẻ làm 3 nhóm cho chúng đi chốn bằng cách chôn xuống đất sau 15 ngày đào lên và cho trẻ nhận xét. - Lá cây màu xanh biến thành màu nâu có lỗ thủng. - Giấy bị mềm nát ra. - Ni nông không có gì thay đổi. Qua đó tôi giáo dục trẻ thấy được lá cây và giấy vụn nếu chôn xuống đất thì cây có thể sống được còn ni nông không sống được mà môi trường sẽ bị hủy 15
hoại và vậy cần bảo vệ môi trường bằng cách không vứt rác bừa bãi mà nên vứt đúng nơi quy định. Nội dung giáo dục bảo vệ môi trường thông qua chăm sóc vệ sinh cho trẻ. Vệ sinh trẻ, vệ sinh cô và những người phục vụ trong trường. Vệ sinh phòng, nhóm, đồ dùng đồ chơi. Tham gia vệ sinh phòng, lớp dọn đồ chơi, dọn dẹp chỗ học, chỗ chơi, lau bụi bẩn, rửa đồ chơi, dội nước sau khi đi vệ sinh, vứt rác đúng nơi quy định, không hò hét nói to, không nhổ nước bọt những nơi đông người, biết bảo vệ cây cối các con vật quanh nơi mình ở. Trẻ biết cùng cô tạo ra môi trường học tập phù hợp. Thực hiện đúng lịch vệ sinh. Trẻ biết phân loại rác. Trẻ biết bỏ mỗi loại rác vào một thùng rác khác nhau, thức ăn thừa để vào một thùng, các sản phẩm phế thải có khả năng sử dụng lại để vào một thùng rác, lá cây... cho vào một thùng. Biết tiết kiệm đồ dùng đồ chơi, tiết kiệm điện, nước sinh hoạt ở lớp, ở nhà (tắt điện, hoặc nhắc người lớn khi không ở nhà, dùng chậu hoặc cốc lấy nước không để vòi nước chảy liên tục khi đánh răng rửa mặt) biết cùng cô làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu phế thải, biết giữ gìn quần áo, tay chân sạch sẽ. Trẻ tham gia quét dọn sân trường. Trẻ tham gia với gia đình làm vệ sinh đường phố, ngõ xóm vào ngày cuối tuần. *Hoạt động lao động. Nội dung bảo vệ môi trường được thực hiện thông qua các hoạt động lao động và được triển khai tích hợp vào các chủ đề, bao gồm các chủ đề sau: Lao động tự phục vụ: Trẻ tự phục vụ tốt nhất là việc làm có lợi cho môi trường, trẻ đi đại tiện, tiểu tiện đúng chỗ và đi xong biết dội nước, các đồ dung vệ sinh được dùng và để ngăn lắp là một hành vi tốt, lớp gọn gàng, trẻ biết ăn hết xuất và khi ăn không rơi vãi là một hành vi tiết kiệm bảo vệ môi trường... Điều này giúp trẻ tự khẳng định mình nhận thức được khả năng của mình, góp 16
phần tham gia vào lao động thực sự của người lớn và các bạn cùng tuổi nhằm bảo vệ môi trường gia đình và trường mầm non sạch, đẹp. Lao động vệ sinh môi trường như lau chùi đồ chơi, xếp dọn đồ dùng ngăn lắp, nhặt rác, thu gom lá ở sân vườn... đều là việc tốt đáng khích lệ vì góp phần làm cho môi trường sạch đẹp. Trẻ tham gia trực tiếp vệ sinh lớp học, quét dọn vệ sinh, lau đồ dùng đồ chơi, bàn ghế bằng khăn ẩm, xếp đồ dùng đúng nơi quy định, nhắc nhở trẻ thu dọn những đồ dùng phế thải như lọ dầu rửa bát, lọ dầu gội đầu, vỏ hộp kem...Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên liệu tự nhiên và vật liệu đã qua sử dụng, giúp trẻ có ý thức tiết kiệm và giáo dục có ý thức lao động tính sáng tạo của trẻ. *Hoạt động góc Hoạt động góc mang tính tích hợp cao trong giáo dục trẻ. Hoạt động góc được tổ chức đáp ứng nhu cầu của trẻ, đồng thời tích hợp nội dung giáo dục, trong đó có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. Thông qua các trò chơi phân vai trẻ đóng vai và thể hiện các công việc của người làm công tác bảo vệ môi trường như: Trồng cây, chăm sóc cây, thu gom rác, sử lý các chất thải trong các trò chơi “ Bé tập làm nội chợ” chú ý dạy trẻ tiết kiệm nước, điện và các nguyên liệu. Thu gom đồ dùng gọn gàng sau khi làm, thông qua các trò chơi học tập, trẻ tìm hiểu các hiện tượng trong môi trường, trẻ học cách so sánh, phân loại các hành vi tốt, hành vi xấu trong môi trường, phân biệt môi trường bẩn, môi trường sạch và tìm ra nguyên nhân của chúng. Trẻ giải các câu đố kể lại các câu chuyện về bảo vệ môi trường. Thông qua các trò chơi đóng kịch trẻ thể hiện các nội dung câu chuyện bảo vệ môi trường thể hiện các hành vi có lợi và có hại cho môi trường. Nhắc nhở trẻ chơi và giao tiếp với nhau nhưng không ồn ào, không vứt không vứt đồ chơi bừa bãi.... Quan sát và nhắc trẻ chơi xong biết cất đồ chơi đúng nơi qui định. Ví dụ: Góc sách. 17
Chú ý dạy trẻ cách cầm sách, không làm rách sách, khi xem sách không được làm bẩn không lấy bút gạch sách, tẩy xóa sách, mở sách nhẹ nhàng từng trang một. Trẻ xem sách tranh, tranh truyện và phân biệt những hành vi làm ô nhiễm môi trường và những hành vi bảo vệ môi trường. Cho trẻ chơi với góc thiên nhiên chơi với đất với cát. + Cho trẻ chơi với nước: Cô chuẩn bị 2 xô nước sạch cho trẻ quan sát. Sau đó 1 xô nước sạch để trẻ quan sát và 1 xô cho trẻ thả đất, cát, sỏi, rác bẩn vào xô nước rồi dùng que khoắng đều lên và cho trẻ nhận xét so sánh 2 xô nước. Hỏi trẻ: Xô nước nào sạch, xô nước nào bẩn? Tại sao con biết?..... Và qua trò chơi cô giáo dục cho trẻ thấy được muốn có nguồn nước sạch cho con người thì chúng ta cần phải bảo vệ, không vứt rác thải xuống ao, hồ sông ngòi và ngoài ra nguốn nước bẩn có thể làm cho những động vật sống dưới nước như: Tôm, cá, cua... sẽ bị chết. * Hoạt động tạo hình Cho trẻ vẽ những ấn tượng của trẻ về môi trường như tô màu, cát dán, vẽ, hay xé dán... những qua trình phát triển của cây cối, con vật, về môi trường sống của chúng. Trẻ cắt dán ô tô bằng những hình chữ nhật, hình vuông, hình tròn....từ những mảnh giấy bão cũ đã bỏ khi cho trẻ phết hồ dán giáo dục trẻ phết hồ ít , không qua nhiều. Sau khi cắt dán ô tô xong nhắc trẻ cất đồ dùng và nguyên vật liệu gọn gàng đúng nơi qui định. Ví dụ: Xé dán vườn cây: Trẻ xé dán vườn cây theo ý tưởng tượng của trẻ qua đó cô gợi ý để trẻ xé dán những chi tiết như: em bé chăm sóc cây, qua đây giáo dục trẻ biết chăm sóc và bảo vệ cây trồng không được bứt lá bẻ cành.... *Hoạt động ngôn ngữ. Làm quen với văn học, kể chuyện sáng tạo, làm quen với cách đọc, viết, trẻ được nghe nhiều câu truyện về thiên nhiên tươi đẹp, những việc làm có lợi, 18
có hại tới môi trường. Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, tác hại của môi trường ô nhiễm đến sức khỏe con người. Cô kể chuyện đọc thơ,dạy hát cho trẻ qua đó cho trẻ thấy được mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên và các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, tác hại của môi trường tới sức khỏe của con người. Ví dụ: Khi dạy trẻ hát bài “ Em yêu cây xanh ” Qua bài hát giáo dục trẻ biết chăm sóc cây vì cây cối giúp cho môi trường: Xanh, sạch, đẹp. *Hoạt động lễ hội. Thông qua việc tổ chức lễ hội hình thành ở trẻ các kỹ năng, thái độ, hành vi tích cực về các địa danh và môi trường. Trẻ tự hào về các điệu múa, bài hát, chuyện cổ tích, ăn món ăn truyền thống của từng vùng ở từng ngày lễ. Giáo dục trẻ biết chung sống với người khác chấp nhận sự khác nhau ở mỗi người, chia sẻ, giúp đỡ, sống có qui tắc, thục hiện theo yêu cầu tổ chức của xã hội, biết bảo vệ giữ gìn môi trường và các địa danh nơi diễn ra lễ hội. Giáo dục trẻ biết yêu quí, bảo vệ và duy trì các nghề truyền thống của dịa phương. Biết các danh nhân và giữ gìn những kỷ niệm về những người nổi tiếng như: Nhà văn, nhà thơ, nhà bác học, nhạc sĩ.... Trẻ biết phong tục lối sống của một số dân tộc, có sự ảnh hưởng của văn hóa đối với môi trường thiên nhiên và cuộc sống con người. Nội dung giáo dục bảo vệ môi trường trong trường Mầm non được tích hợp trong các hoạt động giáo dục dưới hình thức theo định hướng của giáo viên theo ý thức của trẻ trong thời gian dạo chơi ngoài trời, hoặc tham quan. *Giờ ăn cơm. Nhắc nhở trẻ giữ gìn vệ sinh trong quá trình ăn, ăn hết xuất, thức ăn thừa đưa vào đĩa, có khăn ướt đẻ lau tay khi ăn xong. Ăn xong biết xếp bát, thìa vào đúng nơi qui định một cách gọn gàng. Ăn xong trẻ biết xúc miệng bằng nước muối loãng, lau miệng, nhắc nhở trẻ biết tiết kiệm điện nước, biết khóa vòi nước khi không sử dụng. *Hoạt động chiều 19
Cô và trẻ trang trí tranh theo chủ đề bằng các vật liệu phế thải, phân công nhiệm vụ rõ ràng và cụ thể cho nhóm trưởng, từng trẻ và yêu cầu trẻ cố gắng hoàn thành công việc được giao, biết trách nhiệm của mình và phối hợp với bạn trong khi thực hiện công việc. Giáo viên giải thích cho trẻ biết, cô và trẻ biết sử dụng vật liệu phế thải để trang trí lớp là việc làm rất tốt có ý nghĩa bảo vệ môi trường, vì biết tiết liệm nguyên liệu cũng là một việc làm để bảo vệ môi trường. Yêu cầu trẻ thu gọn gàng các dụng cụ và nguyên vật liệu sau khi làm xong. Hướng dẫn trẻ lau chùi bụi nếu thấy đồ dùng, đồ chơi bẩn. Giải thích để trẻ hiểu biết quý trọng thành quả lao động của cô và trẻ. *Nêu gương trả trẻ. Giáo viên và trẻ phát hiện và khen ngợi những hành vi tốt của trẻ đã thực hiện có ý nghĩa về việc bảo vệ môi trường. Chú ý phát hiện nhắc nhở trẻ sửa sai những hành vi chưa có lọi cho môi trường ( Ví dụ: Để đồ dùng, đồ chơi chưa gọn, rửa tay còn vẩy nước ra ngoài máng....). Để trẻ có những kiễn thức kỹ năng bảo vệ môi trường phù hợp với khả năng của trẻ, điều quan trọng là giáo viên phải luôn gương mẫu để trẻ làm theo, luôn có ý thức hướng dẫn và nhắc nhở trẻ kiên trì thực hiện những công việc hàng ngày có ý nghĩa bảo vệ môi trường. Trên cơ sở đó giáo dục trẻ biết yêu quý gần gũi với môi trường và đánh giá những hành vi tốt, xấu của con người trong việc chăm sóc bảo vệ môi trường. *Qua các giờ ra chơi Tôi sử dụng những tình huống thực tế “ Giáo dục chăm sóc và bảo vệ môi trường” 20