Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3- 4 tuổi

Chia sẻ: Mucnang999 Mucnang999 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ thì bất kì nơi đâu, bất kì lúc nào và ở lĩnh vực nào chúng ta cũng có thể áp dụng được nhưng bản thân tôi là một giáo viên mầm non đang dạy lớp 3-4 tuổi. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết dưới đây để nắm một số biện pháp giáo dục cho trẻ!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3- 4 tuổi

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập Tự do Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO TRẺ 34 TUỔI Quảng Bình, ngày 20 tháng 12 năm 2016
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập Tự do Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO TRẺ 34 TUỔI
I. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài: Như chúng ta đã biết trong thời đại hiện nay tiếp thu nhiều nền văn hoá khác nhau nên đâu đó vẫn còn nhiều câu chuyện thương tâm về đạo đức lễ giáo của con người, việc mà tôi và các bạn đã nghe và thấy trên thông tin đại chúng, trong cuộc sống hằng ngày. Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của trẻ tại trường. Vì thế, ngày nay trên thế giới rất nhiều trường mâm non áp d ̀ ụng phương pháp học trung tính là phương pháp học tập thông qua các giao tiếp tích cực với những người khac. ́ Ở Viêt nam, t ̣ ừ năm hoc 20082009, Bô Giao duc Đao tao đa phat đông phong ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̃ ́ ̣ trao “ Xây d ̀ ựng trương hoc thân thiên hoc sinh tich c ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ực”, vơi yêu câu tăng c ́ ̀ ường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Trong ̣ năm nôi dung th ực hiên co nôi dung rèn luy ̣ ́ ̣ ện kỹ năng sống cho học sinh. ̀ ́ ́ ậc cha me tre em luôn quan tâm đên viêc làm sao đ Vê phia cac b ̣ ̉ ́ ̣ ể kích thích tính tích cực học tập của trẻ, ai cũng muốn con mình được học đọc và học viết
ngay trong những năm tháng học ở mẫu giáo, đăc bi ̣ ệt la các b ̀ ậc cha mẹ có con chuẩn bị vào lớp một. ́ ơi giao viên m Đôi v ́ ́ ầm non thường tập trung lo lắng cho nhưng tre co nh ̃ ̉ ́ ưng̃ ̀ ̉ ̣ vân đê vê hanh vi va kha năng tâp trung trong nh ́ ̀ ̀ ̀ ững năm tháng đầu tiên trẻ đến trường. Đơn giản là vì những trẻ này thường không có khả năng chờ đến lượt, không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho trẻ không thể tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy! Vì vậy, giáo viên phải tốn rất nhiều thời gian vào đầu năm học để giúp trẻ có được những kỹ năng sống cơ bản ở trường mầm non. Nghi thức văn hóa trong ăn uống là một nét văn hóa mà trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhưng ít được quan tâm chú ý tới và ít người biết được rằng: Văn hóa trong ăn uống là một trong những tiêu chí đánh giá nhân cánh của con người. Vi thê, tre cân đ ̀ ́ ̉ ̀ ược ren luyên k ̀ ̣ ỹ năng thực hiện các nghi thưc văn ́ hoa ăn uông. ́ ́ Bỡi vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là nhiệm vụ trọng tâm làm cơ sở cho trẻ phát triển toàn diện đủ năng lực đức, tài trở thành những con người mới trong công cuộc xây dựng đất nước giàu mạnh. Qua thực tế áp dụng dạy trẻ, thực tế hiện nay trong trường mầm non, chúng tôi thấy rằng sự quan tâm đúng mức tới giáo dục kỷ năng sống cho trẻ mẫu giáo thực sự chưa đầy đủ lắm. Chính vì vậy tôi mạnh dạn xin được chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỷ năng sống cho trẻ 3 4tuổi” để nghiên cứu. 1.2 Điểm mới của đề tài, Phạm vi áp dụng đề tài: Xuất phát từ vai trò quan trọng của “Giáo dục kỹ năng sống” đối với trẻ, tôi thấy việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một việc làm vô cùng quan trọng và có ý nghĩa. Nhưng làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ một cách có hiệu quả? Đặc biệt là lứa tuổi 34 là lứa tuổi đầu tiên của nhóm mẫu giáo , Điều này quả không dễ dàng đối với tất cả các giáo viên mầm non.
Với đề tài này tôi biết đã thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của rất nhiều bạn đồng nghiệp trong ngành. Điểm mới của đề tài này: Giáo dục “Kỹ năng sống” cho trẻ là giáo dục cách sống tích cực trong xã hội hiện đại . Giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội nhằm giúp trẻ có thể chuyển kiến thức , thái độ , cảm nhận thành những khả năng thực thụ , giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình trong các tình huống khác nhau trong cuộc sống .. Phạm vi áp dụng đề tài: Việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ thì bất kì nơi đâu, bất kì lúc nào và ở lĩnh vực nào chúng ta cũng có thể áp dụng được nhưng bản thân tôi là một giáo viên mầm non đang dạy lớp 34 tuổi nên tôi muốn tập trung khai thác thế mạnh của trẻ trong phạm vi trường mầm non. Vì thế phạm vi đề tài của tôi áp dụng cho trẻ 34 tuổi ở trường mầm non. II. PHẦN NỘI DUNG 2.1. Thực trạng của công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở trường Mầm non Trong qua trinh rèn k ́ ̀ ỹ năng sống cho trẻ nhằm thực hiên t ̣ ốt hình thức dạy học “ Lấy trẻ làm trung tâm”, tôi đa găp nh ̃ ̣ ưng thuân l ̃ ̣ ợi va kho khăn sau: ̀ ́ Thuận lợi : Năm học 20162017 nhà trường đã chỉ đạo 100% nhóm lớp thực hiện hình thức dạy học lấy trẻ làm trung tâm. Vơi nh ́ ưng biên phap cu thê đ ̃ ̣ ́ ̣ ̉ ể rèn kỹ năng sống cho học sinh môt cach chung nhât cho cac bâc hoc, đây chinh la nh ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ưng đinh ̃ ̣ hương giup giao viên th ́ ́ ́ ực hiên nh ̣ ư: Rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm; rèn
luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phòng, chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác: rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội. Trương hoc n ̀ ̣ ơi tôi công tac la ngôi tr ́ ̀ ương đ ̀ ược xây mới khang trang sạch sẽ ̣ ợi trong viêc th nên thuân l ̣ ực hiên nôi dung xây d ̣ ̣ ựng môi trương giao duc sach đep, ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ an toan cho tre. ̀ Phân chia nhóm lớp theo độ tuổi rỏ ràng theo từng khu vực nên giáo viên dễ tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của từng nhóm lớp mình phụ trách. Khó khăn: ́ ơi giao viên m * Đôi v ́ ́ ầm non Một số giao viên ch ́ ưa hiêu nhiêu vê n ̉ ̀ ̀ ội dung phai day tre l ̉ ̣ ̉ ưa tuôi mâm non ́ ̉ ̀ nhưng ky năng sông c ̃ ̃ ́ ơ ban nao, ch ̉ ̀ ưa biêt vân dung t ́ ̣ ̣ ừ những kê hoach đinh h ́ ̣ ̣ ướng chung để rèn luyện kỹ năng sống cho tre mâm non. ̉ ̀ Trẻ ở khu vực nông thôn nên đa số kỹ năng giao tiếp và quan hệ với bạn, người lớn và khả năng ứng xữ rất hạn chế. Trẻ rất rụt rè, kỹ năng vệ sinh và phục vụ bản thân hầu như chưa có.Đa số phụ huynh còn mang nặng tư tưởng “ Trời sinh voi thì trời sinh cỏ” , chưa quan tâm đến quá trình phát triển của bé ở độ tuổi này cần phải biết và được trang bị những gì?... Cơ sở vật chất của trường có nhưng chưa phong phú để đáp ứng tốt cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ. Từ nhưng thuân l ̃ ̣ ợi va kho khăn trong qua trinh th ̀ ́ ́ ̀ ực hiên, tôi đa suy nghi, ̣ ̃ ̃ nghiên cưu tai liêu đê tao điêu kiên thuân l ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ̀ ̣ ̣ ợi giup cha me day tre mâm non cac ky ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̃ năng sông qua đ ́ ề tài: “Kinh nghiệm dạy trẻ mâm non k ̀ ỹ năng sống ” * Kết quả khảo sát thực tế đầu năm học : Khi chưa thực hiện đề tài kết quả như sau: Số trẻ TT Khả năng Đạt KS
1 + Mạnh dạn tự tinh 6/35 17% 2 +Kỹ năng hợp tác 6/35 17% 3 +Phát âm rõ lời 8/35 23% 4 +Kỹ năng tự lập, tự phục vụ 6/35 17 % 5 +Lễ phép 5/35 14% 6 +Kỹ năng vệ sinh 13/35 37% 7 +Kỹ năng thích khám phá học hỏi 10/35 25% 8 +Kỹ năng tự kiểm soát bản thân 12/30 34% Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt được trên trẻ về các mức độ yếu còn ở mức rất cao, số trẻ kỹ năng tự phục vụ và hợp tác còn thấp. Vì vậy tôi đã suy nghĩ trăn trở làm thế nào để có biện pháp hữu hiệu nhất trong việc thực hiện nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo lớn 34 tuổi có kỹ năng sống đạt hiệu quả cao. 2.2. Các giải pháp 2.2.1: Xac đinh nhiêm vu c ́ ̣ ̣ ̣ ơ ban trong viêc day tre ky năng sông ̉ ̣ ̣ ̉ ̃ ́ Giáo viên có thể làm được gì đê day ky năng sông cho tre? ̉ ̣ ̃ ́ ̉ Giáo viên cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực của trẻ, giao viên c ́ ần phải biêt khai thac phat huy năng ́ ́ ́ ̣ ở môi tre. Vì m khiêu, tiêm năng sang tao ́ ̀ ́ ̃ ̉ ỗi đứa trẻ là một nhân vật đặc biệt, phải giáo dục trẻ như thế nào để trẻ cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc sống. Giáo viên cần thường xuyên tổ chức các họat động giáo dục chăm sóc giáo dục trẻ môt cách thich h ̣ ́ ợp tuân theo một số quan điểm: Giúp trẻ phát triển đồng đều các lĩnh vực: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm xã hội và thẩm mỹ. Phát huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ hứng thú, chủ động khám phá tim tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc giải quyết các tinh huống khác nhau. Giáo viên cần giúp trẻ có được những mối liên kết mật thiết với những bạn khác trong lớp, trẻ biết chia sẻ chăm sóc, trẻ cần phải học về cách hành xử, biêt́
lắng nghe trình bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm trẻ khác nhau, giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới. Điều này liên quan tới việc đứa trẻ có cảm thấy thoải mái, tự tin hay không đối với mọi người xung quanh, cũng như việc mọi người xung quanh chấp nhận đứa trẻ đó như thế nào? Cần chuẩn bị cho trẻ sự tự tin, thoải mái trong mọi trường hợp nhất là trong việc ăn uống để chúng ta không phải xấu hổ vì những hành vi không đẹp của trẻ. Thường xuyên liên hệ với phụ huynh để kịp thời nắm tình hình cua tr ̉ ẻ, trao đổi với phụ huynh những nội dung và biện pháp chăm sóc và giáo dục trẻ tại nhà, bàn bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải. 2.2.2: Cu thê hoa nôi dung c ̣ ̉ ́ ̣ ủa những kỹ năng cơ bản ma giao viên cân day tre: ̀ ́ ̀ ̣ ̉ + Ky năng s ̃ ống tự tin : Một trong những kỹ năng đầu tiên cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi nơi. ́ ợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát giúp trẻ học + Ky năng sông h ̃ cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không nhỏ đối với trẻ lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc với các bạn. ̣ ̉ + Ky năng thích tò mò, ham hoc hoi, kh ̃ ả năng thấu hiểu: Đây la m ̀ ột trong những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này là sự khát khao được học, sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi tính tò mò tự nhiên của trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu chuyện hoặc các hoạt động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khêu gợi trí não nhiều hơn là những thứ có thể đoán trước được. + Ky năng giao ti ̃ ếp: cần day tre bi ̣ ̉ ết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá quan trọng đối với trẻ. Nó có vị trí chính yêu khi so v ́ ới tất cả các kỹ năng khác như đọc, viết, làm toán
và nghiên cứu khoa học. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay chính kiến nào đó, trẻ sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ sẵn sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẳn sàng học mọi thứ. ̀ ở trường mần non giao viên cân d +Ngoai ra, ́ ̀ ạy trẻ nghi thức văn hóa trong ăn uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biêt cách s ́ ử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, chén, thìa … hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất. không làm ảnh hưởng đến người xung quanh. 2.2.3 Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động vui chơi: Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt động của trẻ ở trường. Thông qua giờ chơi, trẻ được đóng các vai khác nhau trong xã hội, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy trong cuộc sống. Tất cả những kiến thức và kinh nghiệm cuộc sống mà trẻ có sẽ được trẻ thể hiện qua họat động vui chơi. Chính vì vậy, tôi rất chú trọng đến việc tạo các tình huống khi trẻ đóng vai để trẻ tìm cách giải quyết, cũng như quan sát những điều trẻ thể hiện được những kiến thức mà trẻ đã có. 1. Ví dụ : Ở góc “Gia đình”, khi tôi đóng giả một người lạ đến gõ cửa khi trẻ ở nhà một mình, thì trẻ biết nhắc nhau “Đừng mở cửa , phải đợi bố mẹ về đã”.Hoặc tôi cho trẻ ở nhóm gia đình cùng đi siêu thị và đưa ra tình huống : “Con bị lạc bố mẹ ở siêu thị” thì trẻ biết ra nhờ cô bán hàng gọi điện thoại cho bố mẹ, cháu đóng vai người bán hàng cũng nhắc trẻ: Cháu chờ ở đây với cô đợi bố mẹ đón.
Tôi đóng một vai làm người đi đường và rủ bé : Đi cùng cô để cô dắt về với mẹ. Các trẻ trong nhóm đã nhắc nhau: “Đừng đi, nếu không sẽ bị bắt cóc đấy”. Hoặc với trò chơi “Đi ô tô” tôi cũng chú ý xem cách thể hiện của trẻ để có những gợi mở kịp thời như : Các bác đã thắt dây an toàn chưa, đừng thò đầu, thò tay ra ngoài khi xe đang chạy nhé. Với nhóm “ Nấu ăn” , tôi cũng lưu ý đến những thao tác mà trẻ mà trẻ thể hiện vai của mình : Ví dụ : bắc nồi lên bêp ga đặt đã đúng giữa bếp chưa nếu không sẽ dễ đổ và xảy ra tai nạn, nấu xong phải nhớ tắt bếp, bắc nồi phải dùng cái lót tay để không bị bỏng. Với cách dạy trẻ bằng nhiều hình thức khác nhau, lúc thông qua nội dung các bài thơ, bài hát, câu chuyện để lồng vào giáo dục trẻ kỹ năng sống giúp trẻ ghi nhớ một cách thoải mái, nhớ lâu và không gò bó áp đặt trẻ. Đặc biệt với hình thức đặt ra các tình huống cho trẻ được toạ đàm, nói lên cách sử lý của mình sau đó cô sẽ giúp trẻ tổng hợp lại và tìm ra phương pháp tối ưu nhất. Chính hình thức này giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ. Với cách thảo luận , mỗi cá nhân đưa ra cách giải quyết cho phù hợp giúp trẻ biết vận dụng vốn hiểu biết , kiến thức của mình đã có để giải quyết vấn đề. Đó cũng chính là một kỹ năng sống rất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống hiện tại cũng như sau này. 2.2.4: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động học: Bởi vì lứa tuổi mầm non “Trẻ học thông qua chơi” do đó các nội dung cần truyền thụ cho trẻ cần phải được lựa chọn lòng ghép tích hợp từ nhiều môn học khac nhau để trẻ tiếp cận thông tin một cách dễ dàng. Đối với trẻ mầm non, rèn kỹ
năng sống cho trẻ là dạy cho trẻ kỹ năng ứng xử hợp lý các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc sinh hoạt theo nhóm , rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ bảo vệ sức khoẻ,kỹ năng phòng chống tai nạn , rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hoá …. Một trong những kỹ năng xây dựng trường học an toàn, lớp học an toàn đó là kỹ năng phòng chống tai nạn, biết tự bảo vệ mình vô cùng cần thiết . Ngay từ nhỏ, trẻ cần được giáo dục kỹ năng ứng biến khi gặp các tình huống khó khăn. Đó chính là những kỹ năng mà trẻ cần được trang bị để đề phòng bất trắc xảy ra. Với trẻ mẫu giáo bé, trẻ còn nhỏ tuổi , kinh nghiệm sống chưa có nên kỹ năng phòng chống tai nạn ở trẻ còn hạn chế . Trẻ chưa nhận thức được mối nguy hiểm xảy ra xung quanh trẻ và cách nhận biết, phòng tránh và xử lý cho phù hợp. Chính vì vậy, với nội dung này, ngay từ đầu năm học cùng với giáo viên trong lớp, tôi đã suy nghĩ, nghiên cứu đưa ra những nguy cơ cụ thể có thể xảy ra mất an toàn với trẻ và đưa vào dạy trẻ ở mọi thời điểm trong ngày. Những nội dung đó được gắn vào các chủ điểm trong năm một cách phù hợp. Khi đã đưa ra được những nội dung phù hợp với trẻ thì việc lựa chọn phương pháp, biện pháp để chuyển tải đến trẻ đạt hiệu quả tối ưu nhất cũng rất quan trọng. Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mầm non là tư duy trực quan hình tượng, những kiến thức giáo dục cho trẻ phải cụ thể, gần gũi dễ hiểu đối với trẻ. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn những phương pháp sau để dạy trẻ: Để dạy trẻ biết mạnh dạn tự tin, gần gũi cô giáo bạn bè Ở chủ đề: Trường Mầm non tôi đưa kế hoạch giáo dục thông qua bài thơ: Bé không khóc nữa của nhà thơ Vũ Thị Minh Tâm . Chủ đề “ Thế giới động vật” để giáo dục trẻ biết
thương yêu quan tâm giúp đở bạn bè và mọi người xung quanh thông qua câu chuyện “ Bác voi tốt bụng” Dạy cho trẻ Kỹ năng tự phục vụ ở chủ đề Trường Mầm non thông qua bài thơ “ Giờ ăn”. Chủ đề thế giới thực vật thông qua câu chuyện: Bàn chải răng: *Xuất phát từ đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là rất thích nghe kể chuyện. Nội dung các câu chuyện thường để lại ấn tượng cho trẻ khó phai mờ. Chính vì vậy tôi đã sáng tác một số câu chuyện lồng vào đó các tình huống để giáo dục trẻ. Giúp trẻ tiếp nhận một cách hứng thú, tự nguyện. Ở chủ đề “ Nước và mùa hè”. Với đặc thù trẻ đang sống ở thành phố, vì vậy ngoài việc giáo dục trẻ tránh xa ao, hồ, hố nước nguy hiểm mà môi trường sống của trẻ ít gặp. Thì nhà vệ sinh cũng nhiều tình huống có thể gây nguy hiểm cho trẻ. Chính vì vậy, tôi đưa ra những tình huống để dạy trẻ cách sử dụng an toàn trong phòng tắm bằng cách đưa vào câu chuyện để trẻ rút ra bài học kinh nghiệm cho mình bằng cách sưu tầm một số mẫu chuyện nhỏ xung quanh cuộc sống của chúng ta để giáo dục trẻ như: CHUYỆN : TRONG PHÒNG TẮM . Hôm nay, trời rất nóng. Vừa về đến nhà Bông đã giục mẹ : “ Mẹ ơi, con nóng quá, cho con đi tắm”. Mẹ nhắc: “ Con ngồi một tí cho ráo mồ hôi đã rồi hãy vào tắm nếu không sẽ dễ bị cảm đấy ” Bông ngồi ở quạt cho đỡ mồ hôi rồi vào tắm . Mẹ lấy ghế cho Bông ngồi rồi nhẹ nhàng xả nước gội đầu cho Bông. Gội đầu xong mẹ bảo:
“ Con ngồi đây kì cọ cho sạch đi nhé, mẹ ra cắm nồi cơm rồi mẹ vào tắm cho, con cẩn thận sàn nhà trơn lắm đấy”. Mẹ ra rồi, Bông thích thú đùa nghịch với dòng nước mát. nên vặn nước rồi đùa nghịch với dòng nước. Hứng trí bé còn đứng lên nhảy nhót vừa té nước vừa cười khanh khách. Bỗng “ Oạch” Bông bị trượt chân ngã đầu đập xuống nề đau điếng.Bông khóc ầm lên gọi mẹ. Mẹ vội vàng chạy vào đỡ Bông dậy, xem xét xem Bông có sao không. May mà chỉ hơi sưng. Mẹ nói : “ Mẹ đã nhắc con phải cẩn thận rồi mà, sàn nhà tắm khi có nước vào sẽ rất trơn, nếu không cẩn thận sẽ bị ngã rất nguy hiểm. lần sau khi tắm con phải cẩn thận , đứng tại chỗ hoặc ngồi xuống ghế con nhớ chưa nào?. Vâng ạ. Từ đấy, mỗi khi đi tắm Nhật luôn lấy ghế ngồi , không bao giờ đùa nghịch trong nhà tắm nữa. Qua câu chuyện tôi giúp trẻ rút ra bài học : Sàn nhà tắm rất trơn, tuyệt đối không chạy nhảy, leo trèo sẽ dễ bị ngã . Đó cũng là tình huống bất trắc xảy ra không chỉ với trẻ mà đôi khi còn xảy ra với cả người lớn về sự thiếu cẩn trọng cả mình .. 2.2.5 : Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi. Từ việc phối hợp với phụ huynh, tôi có thêm thông tin về các kỹ năng sống của trẻ ở nhà . Từ đó tôi có kế hoạch cụ thể và lựa chọn phương pháp giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ phù hợp bằng cách giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi. Để việc làm có hiệu quả, trước tiên tôi thực hiện nghiêm túc chế độ giờ giấc trong sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Đây là một trong những nhân tố giáo dục có tác dụng thúc đẩy mạnh mẽ phẩm chất cá nhân, khả năng tuân thủ yêu cầu của người lớn và khả năng định hướng về thời gian cho trẻ. Tôi đã căn cứ vào nội dung cụ thể của từng hoạt động để lựa chọn nội dung lồng ghép cho phù hợp. Thông qua giờ đón trẻ, tôi lồng ghép giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ ( Biết lễ phép chào cô, chào bố mẹ, hỏi han bạn….Hoặc tôi lồng ghép kỹ năng tự phục vụ bản thân và chấp hành quy định của lớp. Ví dụ : Tôi dạy trẻ biết cất cặp vào giá, biết xếp dép lên giá, đi vệ sinh đúng nơi quy định…..) Thông qua hoạt động có chủ định, đây là một trong những hoạt động để tôi tích hợp có hiệu quả nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Tôi căn cứ vào nội dung của từng tiết học để tích hợp một cách hài hoà, không ôm đồm. Ví dụ : Qua tiết học KPKH: Trò chuyện một số bộ phận trên cơ thể, tôi dạy trẻ kỹ năng sau: Kỹ năng chăm sóc bản thân: Trẻ có một số kỹ năng và có ý thức giữ gìn, bảo vệ các bộ phận trên cơ thể. Kỹ năng giao tiếp tự tin: Khi trả lời phải đứng thẳng, mắt nhìn thẳng vào cô, nói to, rõ ràng….Kỹ năng tuân thủ quy tắc giờ học như muốn nói phải giơ tay, chờ đến lượt cô mời mới được nói, không nói leo, tập chung chú ý nghe cô…Chính vì thế trẻ lớp tôi học rất ngoan, trong giờ học biết chú ý lắng nghe, tuân thủ theo sự hướng dẫn của cô và đặc biệt rất tự tin khi trả lời câu hỏi cô đưa ra. Thông qua hoạt động ngoài trời tôi đã lồng ghép dạy trẻ nhiều kỹ năng khác nhau.
Ví dụ : Qua việc trò chuyện quan sát Cầu trượt. Trẻ nhận biết được một số nguyên nhân gây ngã, gây tai nạn và biết cách phòng tránh nguy cơ gây ngã. Các kỹ năng tôi dạy trẻ đó là: Kỹ năng giao tiếp: Trẻ biết lắng nghe cô, bạn, nêu ý kiến, chia sẻ thông tin. Kỹ năng xử lý tình huống: Khi ngồi trên cầu trượt bé cần làm gì?( Vịn hai tay vào 2 thành của cầu trượt, rồi đẩy người cho trượt xuống. Nếu bạn nào trượt nhanh bị ngã thì thì bạn chơi cùng nhanh chóng đở bạn dậy hoặc chạy đến gọi cô …) Kỹ năng ra quyết định: Làm gì hay không làm gì để phòng tránh ngã? ( Không trượt quá nhanh, không xô đẩy bạn khi ngồi trên Cầu trượt, vịn chắc thanh cầu trượt…) Thông qua giờ hoạt động góc, chúng ta biết rằng: “Trẻ học bằng chơi, chơi mà học”. Vì thế qua việc tham ra chơi ở các góc thì các kỹ năng sống đựơc trẻ tiếp thu một cách dễ dàng nhất. Ví dụ : Qua góc chơi phân vai mẹ con, trẻ học được các kỹ năng như: Kỹ năng giao tiếp ( giao tiếp giữa mẹ với con, trẻ biết nói nựng con, dặn dò con), kỹ năng chăm sóc ( biết lấy nước cho con uống, xúc bột cho con ăn), kỹ năng hợp tác ( trẻ học được cách chơi trong nhóm như biết trò chuyện chia sẻ với bạn bên cạnh…. Sau khi chơi xong trẻ biết cất đồ chơi đúng nơi quy định. Không chỉ ở góc phân vai trẻ mới học được các kỹ năng sống mà ở tất cả các góc chơi khác thì các kỹ năng của trẻ đều có thể được cũng cố và phát huy. Ví dụ: Ở góc xây dựng, trẻ có kỹ năng hợp tác, làm việc theo nhóm. Trẻ ở lớp tôi đã biết tự phân vai chơi cho nhau và chơi rất đoàn kết, không tranh giành đồ chơi của nhau và đã biết cùng nhau tạo nên công trình đẹp. Qua việc tổ chức bữa ăn cho trẻ, tôi tập cho trẻ làm một số công việc tự phục vụ qua đó hình thành ở trẻ một số kỹ năng sử dụng đồ dùng ăn, uống đúng cách và hành vi văn hoá văn minh như:
Cách dùng ca, cốc, bát, thìa. Cách rót nước, chia thức ăn. Chuẩn bị bàn ghế cho bữa ăn ( tự kê bàn ghế, gấp khăn lau, tự chia đĩa, chia bát…) Trẻ được tập luyện một số thói quen hành vi văn minh trong ăn uống ( Trẻ biết mời cô, mời bạn, biết vệ sinh cá nhân trước và sau khi ăn, biết giữ vệ sinh chung và hành vi văn hoá như không nói chuyện khi ăn, ho hoặc ngáp phải quay ra ngoài đồng thời lấy tay che miệng, biết nhặt cơm rơi bỏ vào đĩa và lau tay…) Khi tổ chức giấc ngủ cho trẻ, tôi dạy trẻ biết tự mình lấy cất gối đúng nơi quy định, biết lau chùi chân trước khi lên sạp, đi nhẹ, nói khẽ, không làm ồn khi bạn đang ngủ. Ngoài ra tôi còn lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vào các hoạt động khác trong ngày như ăn phụ chiều, hoạt động chiều, vệ sinh, trả trẻ....Bằng việc tạo tình huống có vấn đề để trẻ suy nghĩ và giải quyết qua đó trẻ được cũng cố các kỹ năng của mình. Tóm lại, cần giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi, đảm bảo tính liên tục để mỗi kỹ năng, phẩm chất mới được hình thành sẽ trở thành thói quen, thành thuộc tính vững chắc trong nhân cách trẻ. Tuy nhiên không nên lạm dụng tích hợp quá nhiều sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả của hoạt động chính cũng như sẽ gây tâm lý nặng nề cho trẻ khi tham ra vào các hoạt động đó. Sau mỗi hoạt động, tôi nhận xét đánh giá các kỹ năng đạt được trên trẻ bởi đây cũng là một trong những biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ rất hiệu quả. Nội dung giáo dục “ Lấy trẻ làm trung tâm” trong đó có các chỉ số và tiêu chí : Nhà trường cần tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của học sinh. Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh.
̀ ơi dân gian; sáng tác bai hat, điêu mua thê loai dân ca cho tr Lam đô ch ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ẻ ở lứa tuổi mầm non. Tăng cường tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động văn nghệ, vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của trẻ mầm non. Đưa ca dao hò khoan Lệ Thuỷ vào chương trình giáo dục trẻ. Duy trì biện pháp tăng cường cho trẻ chơi các trò chơi dân gian trong giờ hoạt động ngoài trời, trẻ được xem các câu chuyện cổ tích, hỏi đáp về nội dung các câu chuyện. Tổ chức các hoạt động văn nghệ, vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của trẻ mầm non. Huy động và tạo điều kiện để có sự tham gia hoạt động đa dạng và phong phú của cha me tre em, các t ̣ ̉ ổ chức, lực lượng xa hôi, cá nhân ̃ ̣ trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống, giao duc long yêu n ́ ̣ ̀ ước cho tre.̉ Tổ chức cho trẻ mâu giao đ ̃ ́ ến thăm nhà bạn trong chủ đề gia đình theo từng tổ, từng nhóm trẻ. Hoạt động trên nhằm phối hợp với các bậc cha mẹ để có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm xúc và xã hội bằng cách tạo ra các mối liên kết bạn bè tại gia đình. Các hoạt động tự chọn được duy trì mỗi tháng co s ́ ự tham gia trực tiếp cuả ̣ ể cùng nặn, cùng vẽ giúp con mình hoàn thành sản phẩm, phối hợp với cha me đ giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý. Giáo viên chủ động thay đổi nội dung, hình thức tổ chức và luân phiên thay đổi thành phần tham dự để tất cả các bậc cha mẹ đều co s ́ ự tham gia trực tiếp cua cha me đ ̉ ̣ ể cùng chơi với trẻ qua đó rèn luyện kỹ năng hợp tác với đồng đội để chiến thắng, kỹ năng giao tiếp và kỹ năng sống tự tin, khả năng nhận thức của trẻ cũng được phát triển. Tổ chức hoat đông nghê thuât cho tre, tô ch ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ưc hoat đông phat triên t ́ ̣ ̣ ́ ̉ ư duy qua ́ ự tham gia trực tiếp cua cha me đ co s ̉ ̣ ể cùng chơi với trẻ qua đó rèn luyện tính kiên nhẫn, kỹ năng hợp tác với cha mẹ, ông bà để chiến thắng yêu cầu thử thách của
luật chơi, phát triển kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sống tự tin, phát triển tình cảm, nhận thức ở trẻ. Tổ chức văn nghệ gồm nhiều thể loại, đa dạng nội dung, hình thức biểu diễn nhằm huy động sự tham gia của cha me tre em, các t ̣ ̉ ổ chức, lực lượng xa hôi, ̃ ̣ cá nhân trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống, giao duc long yêu n ́ ̣ ̀ ươc cho tre ́ ̉ và qua đó tuyên truyền về hiệu quả giáo dục mầm non Đồng thời hàng tuần vào sáng thứ hai tổ chức cho toàn trường tập thể dục buổi sáng qua những nhạc, qua đó giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động và giao duc tr ́ ̣ ẻ long yêu quê h ̀ ương, đât n ́ ước. 2.2. 6: Phối hợp tuyên truyên cac bâc cha me cach day tre k ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ỹ năng sông cho tr ́ ẻ. Bên cạnh việc dạy trẻ ở trường, tôi cũng chú trọng đến việc trao đổi với phụ huynh để cùng phối hợp dạy kỹ năng sống cho trẻ. Tuyên truyền cho phụ huynh hiểu không nên làm hộ con, phải dậy trẻ tính tự lập từ bé. Trẻ càng được hướng dẫn sớm về cách tự vệ , nhận biết những mối nguy hiểm từ xung quanh và cách xử lý thì sẽ vững vàng vượt qua những thử thách trong mọi tình huống. Điều đó được chứng minh rõ ràng từ thức tế. Chính vì vậy, cách bảo vệ trẻ tốt nhất chính là dạy trẻ biết cách tự bảo vệ bản thân. Việc dạy trẻ những kỹ năng đó phải là một quá trình . Nhiều phụ huynh cho rằng con mình còn quá bé để hiểu được những điều đó cũng như nghĩ rằng trẻ mẫu giáo vẫn được sống trong sự bao bọc , bảo vệ tuyệt đối của bố mẹ. Những trên thực tế , không phải lúc nào cha mẹ cũng ở bên con khi có tình huống xấu. Thời gian gần đây, có nhiều trẻ em bị lạm dụng, xâm hầim thủ phậm lại chính là người thân quen như bạn bố mẹ, hàng xóm quen biết.. Chính vì vậy, người lớn phải khéo léo, tế nhị kể cho con nghe những tình huống xấu có thể gây hại cho bé và giúp con biết cần xử lý như thế nào . Cô giáo phối hợp cùng phụ
huynh khéo léo dạy trẻ cách giữ gìn và bảo vệ các cơ quan , bộ phận trên cơ thể . Giúp trẻ chủ động , cảnh giác với tình huống khi có người quan tâm thái quá đến cơ thể của trẻ. Dạy trẻ một số cách phản kháng và bảo vệ bản thân. Trong cuộc sống hàng ngày, nên dạy trẻ cách xử lý những tình huống bất trắc mà trẻ có thể gặp phải dưới hình thức trò chuyện, tạo tình huống, gợi mở giúp trẻ tìm ra cách giải quyết. Không áp đặt , cấm đoán trẻ . Thay vì “ Con không được làm thế này, thế kia “ thì ta nên đưa ra các tình huống cụ thể thông qua thực tế giúp trẻ hiểu tại sao không được làm như thế, nếu xảy ra thì sẽ phải làm như thế nào ? Chính từ những suy nghĩ tìm cách xử lý ở các tình huống cụ thể đó giúp trẻ dần có kỹ năng suy đoán, biết áp dụng những kiến thức kinh nghiệm mình đã có để tìm cách giải quyết . Từ đó trẻ có thể vận dụng với những tình huống khác trong thực tế hàng ngày mà trẻ gặp . Dần hình thành cho trẻ những kinh nghiệm, những kỹ năng biết bảo vệ mình trong cuộc sống sau này. Tuyên truyền để các bậc phụ huynh hiểu rằng : Giáo dục kỹ năng sống là giúp trẻ nâng cao năng lực để tự lựa chọn giữa những giải pháp khác nhau. Quyết định phải xuất phát từ trẻ . Nội dung giáo dục phải xuất phát từ chính nhu cầu và kinh nghiệm của trẻ . Trẻ cần có điều kiện để cọ sát các ý kiến khác nhau, trao đổi kinh nghiệm, tập tành, thực hành và áp dụng. Bên cạnh đó, yêu cầu phụ huynh phối hợp cùng cô giáo trong việc thống nhất phương pháp giáo dục trẻ: Tin tưởng vào trẻ và năng lực của trẻ. Tôn trọng ý kiến của trẻ , không áp đặt ý kiến của mình .
Không nói dài và nói nhiều , không đưa lời giải đáp có sẵn mà hãy đưa câu hỏi để trẻ tự tìm tòi. Không vội vàng phê phán đúng sai mà kiên trì giúp trẻ biết tranh luận và có thể đưa ra kết luận của mình. Có thể thấy, trẻ thường dễ dàng kết bạn khi chơi theo đôi bạn trong môi trường của riêng chúng hơn là chơi trong một nhóm bạn tại trường. Một số trẻ có khó khăn trong việc kết bạn hoặc chia sẻ với bạn theo nhóm lớn, lại có thể hình thành mối liên kết thân thiết với bạn mới trong môi trường gia đình của trẻ. Cha mẹ có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm xúc và xã hội bằng cách tạo ra các mối liên kết bạn bè tại gia đình. Cha mẹ hãy hỏi trẻ muốn mời ai về nhà chơi? Mối quan hệ này được trẻ duy trì khi đến trường, khi có được mối liên kết với một trẻ nào đó trong lớp, các mối quan hệ khác sẽ hình thành tiếp theo một cách dễ dàng hơn. ̀ ̉ Tuyên truyên đê cha m ẹ tre không nên b ̉ ực bội khi trẻ về đến nhà hoặc cho rằng trẻ chỉ biết chơi suốt ngày. Cha mẹ cần có niềm tin với sự hướng dẫn của giáo viên và năng khiếu tò mò bẩm sinh của trẻ, trẻ có thể lĩnh hội kinh nghiệm nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng, đọc, làm toán, thử nghiệm một số kỹ năng khoa học khi chơi với nhau. Cha mẹ trẻ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trường. Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà trường và dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời. Cần giáo dục để trẻ cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của cuộc sống. Nếu cha mẹ muốn giáo dục trẻ biết tự giữ kỷ luật, trước hết cần đánh