Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tích cực tham gia hoạt động khám phá trải nghiệm trong trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài sáng kiến “Một số biện pháp giúp trẻ 4- 5 tuổi tích cực tham gia hoạt động khám phá trải nghiệm trong trường mầm non” giúp trẻ có kỹ năng chơi, trẻ thỏa mãn nguyện vọng là sống và được làm việc như người lớn, trẻ biết đoàn kết giúp đỡ nhau hoàn thành yêu cầu của cô giáo và còn mang lại một số ý nghĩa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tích cực tham gia hoạt động khám phá trải nghiệm trong trường mầm non

UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẦM NON LÝ THƯỜNG KIỆT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tích cực tham gia hoạt động khám phá trải nghiệm trong trường mầm non Lĩnh vực/ Môn: Giáo dục - Đào tạo Cấp học: Mầm non Họ và tên tác giả: Phạm Hồng Ngân Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non Lý Thường Kiệt Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội ĐT: 0917389933 Email: phamhongngan010190@gmail.com Hoàn Kiếm, tháng 4 năm 2024 1
MỤC LỤC PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ Trang 1. Lý do chọn đề tài 1 2 . Cơ sở khoa học 1-2 3 . Mục đích nghiên cứu 3 4 . Đối tượng nghiên cứu 3 5. Phạm vi nghiên cứu 4 PHẦN II : NỘI DUNG 1. Thực trạng vấn đề 5 1.1. Thuận lợi 5 1.2. Khó khăn 5-6 2. Các giải pháp thực hiện 6-20 PHẦN III :KẾT LUẬN 1. Kết quả đạt được 20 2. Bài học kinh nghiệm 21-23 3. Kiến nghị , đề xuất 23 HÌNH ẢNH MINH HỌA 2
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Giáo viên phải làm gì để phá vỡ sự thụ động của người học, phá vỡ kiểu dạy truyền thống: Cô giáo nói, trẻ lĩnh hội và làm theo yêu cầu của cô. Vì vậy trẻ mầm non cần được tiếp cận với những phương pháp dạy học mới. Đó chính là tổ chức các hoạt động giáo dục theo hướng trải nghiệm phù hợp với bối cảnh của địa phương, trường, lớp. Hoạt động theo hướng trải nghiệm giúp trẻ nhận thức, khám phá đối tượng bằng việc tương tác với đối tượng thông qua các thao tác vật chất bên ngoài (nhìn, sờ, nếm, ngửi,...) và các quá trình tâm lý bên trong (chú ý, ghi nhớ, tư duy, tưởng tượng). Thông qua đó, sẽ tạo cơ hội cho trẻ được phát triển toàn diện, không chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ. Nó không chỉ quan tâm tới trẻ “học được cái gì?” mà còn chú trọng “học như thế nào?” và cho trẻ những trải nghiệm học tập tích cực. Nhận thức tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo lớp công dân tí hon đáp ứng với yêu cầu và xu thế hội nhập của toàn ngành giáo dục hiện nay. Thực hiện chủ trương đổi mới phương pháp giảng dạy trong toàn ngành giáo dục nói chung và bậc học mầm non nói riêng tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tích cực tham gia hoạt động khám phá trải nghiệm trong trường mầm non” để nghiên cứu và áp dụng nhằm giúp trẻ học tập, vui chơi đạt được kết quả tốt. 2. Cơ sở khoa học 2.1. Cơ sở lý luận Hoạt động giáo dục trải nghiệm là một cách học thông qua thực hành với quan niệm việc học là quá trình tạo ra tri thức mới trên cơ sở trải nghiệm thực tế. Hoạt động giáo dục trải nghiệm giúp trẻ tăng khả năng khám phá, mang đến cho trẻ những bài học thực tiễn bổ ích và lý thú, tạo cho trẻ có niềm say mê tìm hiểu, thích khám phá môi trường xung quanh. 1
Trong rất nhiều quan điểm, triết lý khác nhau về giáo dục trải nghiệm, không thể không nhắc đến quan điểm giáo dục Montessori. Montessori khẳng định: “Trẻ tự đào luyện mình trong mối quan hệ với môi trường”. Có nghĩa là những gì mà trẻ có được phải “thông qua hoàn cảnh sống bên ngoài”, thông qua hoạt động tương tác trực tiếp của trẻ với môi trường. Chúng ta “không nên coi trọng trí óc hơn là đôi tay, mà phải kết hợp cả hoạt động của trí óc với đôi tay tạo thành một hoạt động sáng tạo song hành”. Đôi tay là công cụ của trí tuệ và nhận định “đôi tay phối hợp với bộ não để tạo nên trí thông minh của trẻ”. Như vậy, “tổ chức các hoạt động theo hướng trải nghiệm” đã nhấn mạnh việc học được thực hiện thông qua các tương tác với môi trường bằng sự kết hợp của nhận thức cảm tính và lý tính (sự phối hợp của đôi tay và trí óc) và cho rằng đó là một phần không thể thiếu để trẻ phát triển và hoàn thiện. Vai trò của trẻ trong quá trình trải nghiệm không chỉ là người tham gia mà chính là chủ thể thực hiện các tương tác với đối tượng, thông qua quá trình tương tác này mà kiến tạo những kiến thức mới trở thành kinh nghiệm của bản thân trẻ. 2.2 Cơ sở thực tiễn Trên thực tế, tại các trường mầm non nói chung và trường mầm non Lý Thường Kiệt của tôi nói riêng thì hoạt động trải nghiệm đã được các nhà trường quan tâm. Song một số nội dung khi cho trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm, hoạt động tập thể còn có những khó khăn hạn chế đó là: Việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động trải nghiệm còn chưa nhiều do kinh phí còn hạn hẹp. Nội dung hoạt động trải nghiệm, hoạt động tập thể chưa gắn với thực tiễn. Trẻ chưa được khám phá, trải nghiệm, chưa đáp ứng được nhu cầu sở thích của trẻ, kỹ năng sáng tạo, tính tích cực chủ động, mạnh dạn tự tin của trẻ trong các hoạt động trải nghiệm cũng như trong hoạt động tập thể. Vì vậy, với một mong muốn là thu hút được sự hứng thú tham gia của trẻ trong các hoạt động giáo dục theo hướng trải nghiệm, đem lại cho trẻ một kỹ năng tham gia hoạt động một cách chủ động, tự giác, phát huy khả năng sáng tạo độc lập 2
của các cá nhân cũng như phát huy sức mạnh của tập thể. Giúp trẻ có những “cảm giác mới” về môi trường, thích khám phá, tìm tòi về thế giới xung quanh. Tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm một cách tự nhiên, hứng thú, phát huy khả năng sáng tạo của trẻ, trẻ “diễn” đúng vai chơi của mình. Xây dựng cho trẻ một môi trường hoạt động mở, phong phú về học liệu, đảm bảo yếu tố “thân thiện”, “tích cực”, “an toàn” nên tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài này. 3. Mục đích nghiên cứu Thông qua đề tài sáng kiến: “Một số biện pháp giúp trẻ 4- 5 tuổi tích cực tham gia hoạt động khám phá trải nghiệm trong trường mầm non” giúp trẻ có kỹ năng chơi, trẻ thỏa mãn nguyện vọng là sống và được làm việc như người lớn, trẻ biết đoàn kết giúp đỡ nhau hoàn thành yêu cầu của cô giáo và còn mang lại một số ý nghĩa như sau: Thứ nhất: Trẻ 4 - 5 tuổi tích cực tham gia hoạt động trải nghiệm trong trường mầm non giúp kinh nghiệm sống của trẻ được tích lũy thông qua hoạt động thực tiễn với các sự vật, hiện tượng và con người, trẻ trải nghiệm, tìm tòi, khám phá môi trường xung quanh dưới nhiều hình thức khác nhau. Thứ hai: Qua hoạt động trải nghiệm giúp trẻ phát triển trí tuệ đặc biệt là tư duy và trí tưởng tượng của trẻ. Trong khi chơi ngôn ngữ của trẻ được phát triển. Trẻ phải biết diễn đạt mạch lạc nguyện vọng, ý kiến của mình, phải hiểu được lời chỉ dẫn hay bàn bạc của bạn cùng chơi thì trẻ mới có thể tham gia vào trò chơi được. Thứ ba: Hoạt động trải nghiệm giúp cho việc học trở nên thú vị hơn với trẻ, giúp giáo viên chủ động sáng tạo khi thực hiện các hoạt động trên lớp. 4. Đối tượng nghiên cứu: “Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tích cực tham gia hoạt động khám phá trải nghiệm trong trường mầm non”. 5. Phạm vi nghiên cứu: Trẻ lớp Mẫu giáo nhỡ B1 - Trường Mầm non Lý Thường Kiệt. 3
PHẦN II. NỘI DUNG 1. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ 1.1. Thuận lợi Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh trong các hoạt động giáo dục trải nghiệm của trường, lớp. Cơ sở vật chất khang trang, phòng học được xây dựng hợp lý có công trình vệ sinh khép kín, đồ dùng đồ chơi an toàn, phù hợp với điều kiện thực tế, đáp ứng nhu cầu chơi của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ hoạt động tích cực “học bằng chơi, chơi mà học”. Giáo viên đứng lớp đạt trình độ trên chuẩn, có giáo viên có kinh nghiệm lâu nă,m, có trình độ chuyên môn vững vàng, có năng lực, phẩm chất đạo đức tốt, có tinh thần đoàn kết, có ý thức tổ chức kỷ luật, yêu nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao. Các bậc phụ huynh trong lớp nhiệt tình ủng hộ về tinh thần cũng như cơ sở vật chất, gần gũi chia sẻ các kinh nghiệm và thống nhất phương pháp cùng dạy trẻ theo khoa học Trẻ trong lớp đều khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, khả năng tiếp thu bài tương đối tốt. Học sinh có nề nếp trong học tập và vui chơi. Trường nằm ở trên phố , gần các khu vực như Phố sách, bảo tàng Công an, bảo tàng phụ nữ... thuận tiện cho việc cho trẻ tham gia trải nghiệm. 1.2. Khó khăn * Về phía giáo viên Giáo viên còn gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục theo hướng trải nghiệm. Việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ còn hạn chế. Việc sắp xếp đồ dùng, đồ chơi nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động còn thiếu khoa học, mang tính chắp vá. 4
* Về phía phụ huynh Nhận thức của mô ̣t số phụ huynh về các hoạt động trải nghiệm, hoạt động tập thể chưa sâu sắc, chưa đươ ̣c chú tro ̣ng. Đại bộ phận phụ huynh luôn nóng vội trong việc nuôi dạy con, đồng thời cũng lại nuông chiều, thường đáp ứng yêu cầu của trẻ, hay làm hộ trẻ khiến trẻ không có kỹ năng tự phục vụ từ đó dẫn đến trẻ ỷ lại chưa có tinh thần tự giác. * Về phía trẻ Tính tích cực chủ động, mạnh dạn tự tin, khả năng sáng tạo của trẻ chưa cao. Nội dung hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm, hoạt động tập thể chưa đa dạng phong phú còn gò bó nên trẻ chưa phát huy được vai trò chủ thể của mình trong các hoạt động. Ở nhà trẻ được xem tivi, điện thoại nhiều, ít tích cực tham gia vào các hoạt động. Một số gia đình không cho trẻ đi lớp nhà trẻ và 3 – 4 tuổi mà đến 4 - 5 tuổi mới đưa trẻ đến trường. Do vậy dẫn đến tình trạng trẻ thiếu tự tin, rụt rè, nhút nhát và vốn kinh nghiệm chưa phong phú. 2. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN Qua hoạt động trải nghiệm giúp trẻ phát triển trí tuệ đặc biệt là tư duy và trí tưởng tượng của trẻ. Trong khi chơi ngôn ngữ của trẻ được phát triển. Trẻ phải biết diễn đạt mạch lạc nguyện vọng, ý kiến của mình, phải hiểu được lời chỉ dẫn hay bàn bạc của bạn cùng chơi thì trẻ mới có thể tham gia vào trò chơi được. Hoạt động trải nghiệm giúp cho việc học trở nên thú vị hơn với trẻ, giúp giáo viên chủ động sáng tạo khi thực hiện các hoạt động trên lớp. Trẻ 4 - 5 tuổi tích cực tham gia hoạt động trải nghiệm trong trường mầm non giúp kinh nghiệm sống của trẻ được tích lũy thông qua hoạt động thực tiễn với các sự vật, hiện tượng và con người, trẻ trải nghiệm, tìm tòi, khám phá môi trường xung quanh dưới nhiều hình thức khác nhau. 2.1. KHẢO SÁT BAN ĐẦU 5
Từ những thực trạng của đề tài cùng với cơ sở lý luận và thực tiễn trên tôi bắt đầu khảo sát trên trẻ của lớp 4 tuổi lớp tôi đang dạy. Với tổng số trẻ là 27 trẻ và có kết quả như sau: Bảng thống kê khảo sát trước khi thực hiện các biện pháp. Hoạt động trải Hoạt động tập thể STT Nội dung khảo sát nghiệm ở lớp Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ % Khả năng nhận thức của 1 trẻ trong các hoạt động 20/27 74% 21/27 77,8% của trường, lớp 2 Trẻ mạnh dạn, tự tin 19/27 70,4% 20/27 74,1% Tính tích cực chủ động, 3 hứng thú tham gia các 18/27 67% 18/27 67% hoạt động 4 Khả năng tư duy sáng tạo 17/27 63% 18/27 67% 2.2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP 2.2.1.Biện pháp 1: Học tập, bồi dưỡng nâng cao nhận thức và phương pháp về tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ. Trước yêu cầu ngày càng cao của xã hội và sự phát triển nhanh chóng của khoa học - kĩ thuật, đòi hỏi mỗi giáo viên cũng như tất cả mọi người phải không ngừng học tập để có trình độ đáp ứng nhu cầu của cuộc sống. Vì thế, Lê-nin đã từng nhắc nhở: Học, học nữa, học mãi. Câu nói đó đã trở thành chân lý cho mọi thời đại. Việc bồi dưỡng về nhận thức và chuyên môn của bản thân là một việc làm vô cùng cần thiết giúp tôi có nhận thức đúng đắn, trang bị những hiểu biết, các kiến thức về chuyên môn giúp tôi chủ động, tự tin trong quá trình tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. 6
Nhận thức về ý nghĩa của việc tự học tự bồi dưỡng, nên bản thân tôi luôn tham gia đầy đủ các buổi bồi dưỡng chuyên môn do Phòng GD&ĐT tổ chức, các buổi sinh hoạt chuyên môn tại nhà trường. Lắng nghe và ghi chép một cách nghiêm túc, mạnh dạn trao đổi với đồng nghiệp, với cán bộ quản lý nhà trường những vấn đề còn chưa rõ, chưa hiểu, những vấn đề mà tôi quan tâm về đổi mới phương pháp giảng dạy. 2.2.2.Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch giáo dục về tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ Xây dựng kế hoạch là một biện pháp quan trọng trong quá trình thực hiện những việc cần làm của người giáo viên. Việc lập kế hoạch giáo dục giúp cho giáo viên thực hiện mục tiêu giáo dục đầy đủ, có hệ thống, giúp giáo viên dự kiến trước mục đích, nội dung, thời gian để tổ chức các hoạt động một cách hiệu quả. Do đó, ngay từ đầu năm học, tôi đã xây dựng kế hoạch thực hiện tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ để xác định các nội dung phù hợp nhất đối với trẻ trong nhóm lớp mình, hình dung được rõ ràng công việc sắp phải làm, hoàn toàn chủ động công việc trong nhóm lớp và đồng thời đưa các hoạt động vào nề nếp. Qua đó, tôi có điều kiện quan tâm đến trẻ hơn, biết những mặt mạnh, mặt yếu, mặt tiến bộ của trẻ để có những tác động phù hợp. Dựa vào kế hoạch chủ đề đã xây dựng, tôi lựa chọn hoạt động trải nghiệm phù hợp có liên quan đến các hiện tượng, sự kiện tự nhiên, xã hội, con người… phù hợp với đặc điểm của hoạt động học, gần gũi với thực tiễn và ưu tiên các hoạt động có liên quan đến các sự kiện xã hội diễn ra vào thời điểm cụ thể ở trường, hay các hoạt động lễ hội đặc biệt. Nhiệm vụ Người Tháng Biện pháp chính trọng tâm TH - Tham gia công tác - Trò chuyện với trẻ về ngày hội Giáo chuẩn bị, thực hiện toàn dân đưa trẻ đến trường. viên 09 các nhiệm vụ được - Phối hợp với giáo viên cùng lớp, đứng lớp Ban giám hiệu phân các bậc phụ huynh tăng cường 7
công trong công tác công tác chuẩn bị cơ sở vật chất, tổ chức ngày hội trang phục, tâm thế cho trẻ tham toàn dân đưa trẻ đến gia ngày hội toàn dân đưa trẻ đến trường. trường. - Tham gia tổ chức + Tập luyện văn nghệ khai giảng Vui Tết Trung thu + Trang trí sân khấu. 2024 - Chuẩn bị tập văn nghệ trung thu. - Hoạt động trải nghiệm rèn kỹ năng sống: rèn kĩ năng lên xuống cầu thang.. - Chuẩn bị trong - Chuẩn bị cho trẻ tham gia các Giáo công tác tổ chức các hoạt động chào mừng ngày phụ nữ viên 10 hoạt động chào Việt Nam 20/10. đứng lớp mừng ngày phụ nữ - Sưu tầm tranh ảnh, tài liệu Việt Nam 20/10. - Cho trẻ hoạt động trải nghiệm: Làm thiệp tặng bà, mẹ, các bạn gái. Pha nước chanh, nước cam... - Hoạt động tham - Chuẩn bị cho trẻ tham gia hoạt quan dã ngoại tại động trải nghiệm tại Trang trại trang trại Ohana Ohana- Đông Anh – Hà Nội. - Tham gia Hội - Tổ chức cho trẻ tham gia hoạt giảng chào mừng động Steam: Khám phá Baking 11 20/11 soda Giáo - Tham gia công tác - Trò chuyện với trẻ về ý nghĩa viên chuẩn bị, thực hiện ngày nhà giáo Việt Nam 20/11. đứng lớp các nhiệm vụ được - Chuẩn bị cơ sở vật chất, trang phân công trong phục, các tiết mục văn nghệ, tâm công tác tổ chức thế cho trẻ tham gia các hoạt động chào mừng ngày chào mừng ngày nhà giáo Việt nhà giáo Việt Nam Nam 20/11. 8
20/11. - Cho trẻ hoạt động trải nghiệm: Làm thiệp tặng cô .. - Chuẩn bị cho hoạt - Chuẩn bị cho hoạt động tham động tham quan Phố quan Phố sách cho trẻ. sách - Tham gia công tác chuẩn bị, thực hiện: + Hoạt động chào - Trò chuyện với trẻ về ngày thành mừng ngày thành lập quân đội nhân dân Việt Nam lập quân đội nhân 22/12. dân Việt Nam - Cho trẻ hoạt động trải nghiệm: 22/12. Tập làm chú bộ đội, chơi các trò chơi trả lời câu hỏi về chú bộ đội Giáo - Chuẩn bị trang phục, các tiết 12 viên mục văn nghệ biểu diễn chào đứng lớp mừng 22/112 hoạt động chào mừng ngày thành lập quân đội nhân dân Việt Nam 22/12. - Tổ chức cho trẻ tham quan Triển làm tranh chào mừng Ngày Quân đội Nhân dân Việt Nam 22/12. + Hoạt động Chào - Hoạt động trải nghiệm: Trang trí đón năm mới 2024 cây thông Noel... - Tham gia công tác chuẩn bị: + Tham gia trang trí - Cho trẻ hoạt động trải nghiệm: Giáo 1 lớp chuẩn bị đón tết, Trang trí lớp, làm lì xì Tết viên làm lì xì Tết. đứng lớp +Tham gia biểu - Chuẩn bị trang phục cho trẻ tham diễn văn nghệ chào gia biểu diễn văn nghệ chào mừng 9
mừng Tết Nguyên Tết Nguyên Đán Giáp Thìn. Đán Giáp Thìn. -Chuẩn bị nguyên vật liệu cho trẻ + Hoạt động: “Bé tham gia trải nghiệm “ Bé tập gói tập gói bánh chưng” bánh chưng” - Tham quan phố - Cho trẻ tham gia hoạt động trải sách đầu xuân nghiệm: Tham quan Phố sách đầu xuân: chơi các trò chơi dân gian, xem ông đồ viết chữ, mua sách... - Tham gia công tác - Cho trẻ hoạt động trải nghiệm: chuẩn bị: “Mùa Bé gieo hạt mầm. Bé trồng cây xuân là Tết trồng mùa xuân. Bé với các trò chơi dân cây” gian (sử dụng các nguyên liệu có Giáo sẵn : mo cau, tàu lá chuối, lá sắn, 2 viên hạt gấc...) đứng lớp - Tham gia “Liên - Tổ chức cho trẻ biểu diên văn hoan trò chơi dân nghệ bài hát dân gian”Sắc Xuân”. gian” cấp trường - Chơi các trò chơi dân gian như kéo co, kéo mo cau,nhảy sạp, đi cà kheo… - Tham gia công tác chuẩn bị: - Chương trình chào - Trò chuyện với trẻ về ngày quốc Giáo mừng ngày quốc tế tế phụ nữ 8/3. 3 viên phụ nữ 8/3. - Chuẩn bị cơ sở vật chất, trang đứng lớp phục, tâm thế cho trẻ tham gia các hoạt động chào mừng ngày quốc tế phụ nữ 8/3. 10
- Cho trẻ hoạt động trải nghiệm: Làm quà tặng cô giáo, tặng bà, mẹ, các bạn gái ở lớp từ các nguyên vật liệu tự nhiên, đồ dùng tự tạo. - Hưởng ứng Tuần - Tổ chức cho trẻ trải nghiệm “ lễ Áo dài Việt Nam Trình diễn thời trang Áo dài” để hưởng ứng Tuần lễ Áo dài Việt Nam. -Tổ chức cho trẻ - Chuẩn bị cho trẻ tham quan trải thamn quan tại trang nghiệm tại trang trại Smile Ville- trại Smile Ville Đông Anh – Hà Nội. - Tham gia công tác chuẩn bị, thực hiện: + Cho trẻ tham gia - Chuẩn bị trang phục, tâm thế cho Giáo 4 biểu diễn hội trẻ tham gia biểu diễn. viên thi”Đặt lời mới cho đứng lớp ca khúc tham gia ngày hội sách”. - Tham gia công tác - Chuẩn bị cơ sở vật chất, trang chuẩn bị, tham gia phục, tâm thế cho trẻ tham gia các ngày hội: Mừng ngày hội. Giáo 5 sinh nhật Bác 19/5 - Rèn luyện văn nghệ cho trẻ tham viên và ngày tết thiếu nhi gia văn nghệ mừng vui tết thiếu đứng lớp 1/6. nhi và bế giảng năm học 2023- 2024. 2.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ được trải nghiệm Để giúp cho việc tạo môi trường hoạt động cho trẻ trải nghiệm được thuận lợi và có hiệu quả, tôi đã áp dụng những biện pháp sau: 11
* Tạo môi trường trong lớp học: Trong tổ chức các hoạt động theo hướng trải nghiệm cho trẻ và vận dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì môi trường học tập có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc học và tiếp thu kiến thức của trẻ. Trẻ vốn rất hiếu kỳ, chúng tò mò mong muốn được khám phá tất cả mọi vật xung quanh. Những hình ảnh, những ấn tượng mà trẻ thu nhận được trong những năm tháng tuổi thơ sẽ khắc sâu trong trí nhớ suốt cả cuộc đời, điều đó ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển sau này của trẻ. Chính vì vậy tôi luôn tâm niệm: Sẽ trang bị cho trẻ một thế giới tự nhiên, một môi trường học tập tốt nhất ngay tại lớp và trường của trẻ. Bố trí không gian, các khu vực góc hoạt động chính của lớp hợp lý, thẩm mỹ, thân thiện. Đồ dùng đồ chơi trong lớp gần gũi, quen thuộc với cuộc sống hàng ngày, thể hiện được nét văn hóa riêng của cộng đồng và địa phương đồng thời đảm bảo không gian để trẻ hoạt động theo nhóm nhỏ hoặc cá nhân. Các khu vực, các góc được bố trí thuận tiện, hợp lý, linh hoạt, dễ thay đổi, đáp ứng được nhu cầu, hứng thú vui chơi của trẻ: Khi bố trí sắp xếp góc hoạt động cho trẻ tôi luôn xem xét và trả lời các câu hỏi (Góc này có phù hợp với nội dung giáo dục tháng hay chủ đề đang triển khai không? Có đủ góc cho trẻ hoạt động chưa? Trẻ hoạt động có thuận tiện không?) Các góc được bố trí đẹp hấp dẫn, kích thích trẻ tự lựa chọn tham gia tùy theo sở thích và khả năng, đồ dùng cũng được tôi bố trí sắp xếp ở khu vực thuận tiện, hấp dẫn gợi mở, trẻ được tiếp cận đồ chơi dễ dàng, trẻ có thể tích cực chủ động sáng tạo; Các khu vực hoạt động có sự sắp xếp, trang trí màu sắc hài hòa, phù hợp có bảng ký hiệu, chỉ dẫn để trẻ dễ dàng nhận ra. Đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị, nguyên vật liệu được lựa chọn và sử dụng đa dạng, linh hoạt, kích thích sự phát triển của trẻ: Tôi chuẩn bị đủ số lượng đồ dùng đồ chơi, thiết bị theo quy định. Mọi đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị, nguyên vật liệu phải tuyệt đối an toàn có kết cấu phù hợp với thể chất và tâm lý trẻ. Đồ dùng đồ chơi có tính mở, kích thích hứng thú của trẻ, tôi thường xuyên thay đổi và bổ sung đồ dùng, đồ chơi mới phù hợp với mục tiêu chủ đề và ý thích của trẻ tạo cho trẻ sự mới mẻ, hấp dẫn kích thích trẻ khám phá, tìm tòi. Thường xuyên theo dõi quan sát 12
cách trẻ sử dụng đồ dùng đồ chơi, nguyên vật liệu để có kế hoạch và biện pháp giáo dục tiếp theo giúp trẻ phát triển toàn diện. Trước hết, tôi xây dựng các góc hoạt động khác nhau trong lớp nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ được nhiều hơn, hình thức hoạt động phong phú, đa dạng hơn giúp trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới, hoạt động với đồ vật và rèn luyện kỹ năng. - Trong lớp, tôi đã bố trí các góc như sau: + Góc yên tĩnh xa góc hoạt động ồn ào. Ví dụ: Góc xây dựng và góc phân vai ở gần nhau và xa góc sách. Góc xây dựng tránh lối đi lại. Góc tạo hình gần nguồn nước, góc thiên nhiên ở ngoài hiên… + Các góc có khoảng rộng, cách nhau hợp lý để bảo đảm an toàn và vận động của trẻ. + Tạo ranh giới giữa các góc hoạt động: Ví dụ: Sử dụng giá dựng đồ chơi quay lại tạo thành ranh giới cho góc chơi. Ranh giới ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản việc quan sát của giáo viên. + Thay đổi vị trí các góc sau mỗi chủ đề để tạo cảm giác mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ. + Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với nội dung từng chủ đề đang thực hiện, tên góc rõ ràng để tích hợp lồng ghép chữ cái. Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình” góc sách có thể đặt “Thư viện của gia đình bé” nhưng khi sang chủ đề “Thế giới động vật” góc sách có thể đặt “Thư viện của những con vật đáng yêu”,... Với việc tạo môi trường cho trẻ trong lớp học như vậy, trẻ thấy hứng thú hơn khi tham gia các hoạt động, từ đó kết quả học tập của trẻ tiến bộ lên rõ rệt. * Tạo môi trường ngoài lớp học Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện cho trẻ. Những yêu cầu về môi trường ngoài lớp học được tôi rất quan tâm và thực hiện có hiệu quả. Ngay từ 13
đầu năm học tôi đã xây dựng khu vực ngoài hành lang phía trước là góc thiên nhiên để dành cho các hoạt động chăm sóc cây cối: Nhặt cỏ, bắt sâu, tưới nước... 2.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức hoạt động giáo dục theo hướng trải nghiệm * Tổ chức giờ hoạt động học Để tổ chức được các hoạt động trải nghiệm trên tiết học thì phương pháp tổ chức phải chú ý đến các hoạt động của trẻ hơn là chú ý đến việc làm của giáo viên vì đây chính là nơi trẻ được trải nghiệm, các hành vi ứng xử, thái độ hợp tác cùng nhóm chơi được thể hiện rõ nhất. Đồng thời khi tổ chức các hoạt động học giáo viên chủ yếu là đưa ra các yếu tố chơi, các tình huống để trẻ cảm thấy như là chơi chứ không phải học. Tôi thường lựa chọn những đề tài và lựa chọn các hoạt động phù hợp để kích thích sự chú ý, hứng thú của trẻ vào mỗi hoạt động trải nghiệm. Trong tiết học, tôi để trẻ tự thể hiện ý muốn, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ đối với sự vật, trẻ muốn được lựa chọn, cô luôn là người hướng dẫn, động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. + Cái trẻ muốn làm (nội dung sáng tạo) + Làm thế nào để đạt được (quá trình sáng tạo) + Cái hoàn thành sẽ như thế nào (kết quả sáng tạo, sản phẩm sáng tạo) Tôi lựa chọn các hoạt động trải nghiệm gần gũi với trẻ, trẻ được tham gia các hoạt động phù hợp với các mục tiêu giáo dục đề ra: chơi với cát, nước, trồng và chăm sóc vườn hoa, vườn rau, tham gia làm thiệp tặng bà tặng mẹ, làm thiệp tặng cô giáo, làm bánh chưng,... phát huy khả năng sáng tạo, tính chủ động của mình. Trẻ được thể hiện cảm xúc cá nhân qua các hình thức khác nhau, động viên kích thích trẻ sáng tạo, tự tin trong khi thể hiện. VD :Chủ đề: “Tết mùa xuân” cho trẻ thực hành trải nghiệm làm bánh chưng, , trang trí bưu thiếp ngày Tết... trẻ hiểu thêm về phong tục cổ truyền của dân tộc, thể hiện tình cảm yêu quê hương đất nước. * Hoạt động: Khám phá khoa học 14
Đối với những tiết dạy, ngoài việc cung cấp kiến thức cho trẻ theo cách sử dụng các băng, đĩa tư liệu, tìm hình ảnh, phim trên mạng để tạo thành giáo án điện tử dạy cho trẻ như: Lồng ghép âm thanh, hình ảnh sống động để tạo hứng thú; xây dựng các trò chơi ôn luyện; chơi các trò chơi trong chương trình Kidsmart: Phân loại, sắp xếp theo quy tắc, tạo chuỗi logic… thì tôi còn tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ như: Sự kỳ diệu của nước, tìm hiểu các vật nổi vật chìm trong nước, quy trình lớn lên của cây (bé gieo hạt)… để trẻ tự mình trải nghiệm, khám phá hiện tượng xảy ra và nói lên kết quả trong quá trình làm thí nghiệm. Ví dụ: Tổ chức hoạt động “Làm thí nghiệm vói baking soda” giáo viên cho trẻ tự tay pha nước , khuấy baking soda... Trẻ dùng nước lọc khuấy cùng baking soda sau đó cho đổ dấm ăn từ từ vào hỗn hợp trên và phát hiện hiện tượng xảy ra. * Hoạt động: Làm quen với toán - Lập số, tạo nhóm số lượng tương ứng với chữ số, so sánh các nhóm đồ dùng… Khi giáo viên tạo các nhóm số lượng trên máy, thì có nhiều hình ảnh phong phú đa dạng có thể kết hợp âm thanh cho trẻ nghe, tư duy và đếm. - Trẻ suy nghĩ và tự tạo các hình hình học - Thực hành trò chơi ứng dụng: Sắp xếp các nhóm số lượng, thêm bớt, cộng trừ, tách - gộp... * Hoạt động: Tạo hình. Trong các hoạt động trải nghiệm, tôi thường tổ chức hoạt động tạo hình theo các hình thức sao cho trẻ được hoạt động trải nghiệm theo nhóm và cá nhân nhiều hơn các hoạt động mang tính đại trà. Trẻ tự tay làm thiệp tặng cô nhân ngày 20/11, ngày Tết nguyên đán; gấp hoa tặng bà tặng mẹ nhân ngày 8/3; dùng những ngón tay xinh của mình để in hình lá cây tạo ra vườn hoa nhiều màu sắc. Qua những hoạt động mang tính trải nghiệm như vậy trẻ của lớp tôi rất tự tin và tiếp thu bài một cách tốt hơn và đầy hiệu quả. 15
Tôi đã tổ chức thành công hoạt động trải nghiệm “ Làm tranh thủy ấn” cho trẻ được sự đánh giá cao của Ban giám hiệu, trẻ đã được trải nghiệm với nước, nhỏ màu, phải thực hiện khéo léo quá trình đổ nước vào khay để nước không sánh ra ngoài, trẻ biết nhỏ màu xen kẽ sao cho khi in tranh sẽ được đẹp, trẻ biết được khéo léo đặt tranh lên mặt nước để in được tranh . Qua tiết học trẻ rất hứng thú và tự khám phá ra được mỗi bạn đều tạo ra các bức tranh khác nhau không bạn nào giống bạn nào và đó là bức tranh duy nhất sẽ không tạo ra được tranh tiếp theo như thế. * Thông qua hoạt động vui chơi Căn cứ vào các nội dung trên tôi đã xây dựng nhiều hoạt động thực hiện thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động tự giác của trẻ vì đây là một hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non “trẻ học bằng chơi, chơi mà học”. Từ những hoạt động vui chơi này hình thành cho trẻ kỹ năng hoạt động nhóm, tính tự lập, biết tự thoả thuận với nhau về cách chơi và nội dung chơi cũng như vai chơi… Quá trình trẻ hoạt động theo nhóm đó là quá trình trẻ có nhiều cơ hội, nhiều điều kiện nhất để phát triển ngôn ngữ giao tiếp, ứng xử, lĩnh hội và trao đổi cho nhau những kỹ năng xã hội. Đây cũng chính là một “xã hội” dưới con mắt trẻ thơ. Ví dụ: Khi chơi góc phân vai trẻ được đóng vào vai bố, mẹ, con, cô giáo, bác sĩ, bán hàng,… thì trẻ phải tự hoá thân vào các nhân vật, tự suy nghĩ và tưởng tượng ra nội dung của các câu giao tiếp làm sao có ý nghĩa và phải biết cách diễn đạt ý kiến của mình cho các bạn trong nhóm chơi hiểu để phối hợp cùng các bạn diễn thành công các vai chơi. Thông qua các hoạt động trẻ được thể hiện mình là một thành viên của xã hội qua đó trẻ phát triển ngôn ngữ cá nhân hay nói cách khác trẻ biết được mình là ai, mình đang thể hiện vai của ai đó trong xã hội. Vì thế trẻ phải cố gắng thực hiện các lời nói, cử chỉ, điệu bộ, hành vi sao cho thật giống nhất, ở đây không chỉ là giao tiếp mà còn có cả thái độ, hành vi, cử chỉ của trẻ cũng được củng cố và trở thành thói quen. * Trong giờ ăn: 16
Trong giờ ăn, tôi luôn cho trẻ thực hành kỹ năng chia bát, chia thìa cho bạn. Giá o du ̣c trẻ phải ăn hế t suấ t, biế t quý tro ̣ng ha ̣t ga ̣o, không lãng phí dù chỉ 1 ha ̣t cơm, không làm rơi vãi cơm xuố ng đấ t hoă ̣c trên bà n nhằm mục đích hình thành cho trẻ thói quen ăn uống có văn hóa. Dạy trẻ thực hành trải nghiệm: - Rửa tay sạch sẽ trước khi ăn. - Hướng dẫn sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống đúng cách. - Ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, không nó i chuyê ̣n khi ăn và ăn hết suất. - Biết mời cô và cá c ba ̣n trước khi ăn. - Biết tự cất dọn đồ dùng, để đúng chỗ bát, chén, thìa… hoặc biết giúp cô chuẩ n bi bàn, khăn lau giờ ăn. ̣ - Kỹ năng ngồi ngay ngắn, không làm ảnh hưởng đến người xung quanh. *Trong giờ hoa ̣t đô ̣ng nêu gương Trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục, tôi luôn đề cao việc biểu dương, khen ngợi những hành vi tốt, những việc làm tốt của trẻ và khuyến khích trẻ khác làm theo. Tôi giáo dục trẻ lú c nà o cũ ng phả i trung thực trong lờ i nó i và viê ̣c là m. Trong hoạt động này, tôi cho trẻ tự suy nghĩ, tự nhâ ̣n xé t hôm nay minh có ngoan hay không? Đã làm được những việc tốt gì trong ngày hay lý do ̀ vì sao con chưa ngoan? Ngoà i ra, tôi còn tâ ̣n du ̣ng và o thờ i điể m nà y cho trẻ đóng kich mô ̣t số câu ̣ chuyê ̣n, múa hát các bài hát có nội dung đến chủ đề đang thực hiện. * Thông qua các hoạt động lễ hội, hội thi Trẻ được tham gia “ Liên hoan trò chơi dân gian” , được tham gia biểu diễn các bài múa dân gian, chơi các trò chơi như nhảy sạp, nhảy bao bố, kéo mo càu, đi cà kheo…. Qua đó trẻ càng hiểu sâu sắc hơn về những nét đẹp văn hoá của dân tộc, những truyền thống tốt đẹp và phong tục của quê hương mình hơn. Với những hoạt động hội thi và biểu diễn những tiết mục văn nghệ trong năm học của trường, tôi đã cho trẻ tham gia một cách tích cực. Hội thi hay biểu diễn văn nghệ này đã giúp trẻ tự tin, mạnh dạn và đặc biệt là thể hiện những năng khiếu của 17
trẻ, phát hiện khả năng của trẻ kịp thời một cách tự nhiên để bồi dưỡng, tạo cơ hội để trẻ được thành công. Nó còn có tác dụng to lớn trong việc giáo dục đạo đức, tình yêu quê hương đất nước, lòng biết ơn và yêu mến những người đã quan tâm chăm sóc trẻ qua việc thể hiện các tiết mục văn nghệ. Trẻ tham gia biểu diễn chào mừng 20/10, 20/11,chào đón năm mới, chào mưng Quốc tế Phụ nữ 8/3…. trẻ được tham gia trình diễn thời trang “ Hưởng ứng tuần lễ Áo dài 2024”. Sau mỗi lần trẻ tham gia các hoạt động tập thể, cả trẻ và cô đều cảm thấy phấn khởi, hứng thú tham gia vào các hoạt động. Hơn thế nữa tôi còn huy động được sự ủng hộ nhiệt tình từ phía phụ huynh . 2.2.5. Biện pháp 5: Phối kết hợp với phụ huynh trong việc giáo dục tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ. Như chúng ta đã biết, để tổ chức tốt các hoạt động trải nghiệm cho trẻ tại nhóm lớp mình thì việc phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường cũng là một biện pháp vô cùng quan trọng. Để thực hiện được điều này, ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm học, tôi đã tuyên truyền cho phụ huynh hiểu rõ hơn và cùng kết hợp với nhà trường, với nhóm lớp trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ, hướng dẫn phụ huynh cách tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ ngay tại gia đình như: Trẻ tự gấp quần áo, cho trẻ tham gia trồng rau cùng ông bà bố mẹ, không giúp đỡ trẻ đánh răng mà cho trẻ tự thực hành các kỹ năng đánh răng, rửa mặt sau khi ngủ dậy, trẻ giúp mẹ nhặt rau hoặc làm một số món ăn đơn giản cho gia đình. Với việc tuyên truyền và tổ chứ c cá c hoa ̣t đô ̣ng trải nghiệm này tới các các bậc phụ huynh đã giúp phụ huynh của lớp tôi nhận thức được hoạt động trải nghiệm là một việc làm hế t sứ c thiế t thực và ý nghĩa. Việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ đã nhận được phản ứng tích cực từ phụ huynh cũng như trẻ và xã hô ̣i. Hầu hết trẻ đều rất hào hứng và phấn khởi khi kể chuyện cùng ông bà, bố mẹ những điều trẻ được trải nghiệm khi ở lớp. Phụ huynh cũng nhận thức được tầm quan trọng của việc cho con hòa nhập, trải nhiệm thực tế, không còn bao bọc trẻ thái quá. 18