Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp dạy trẻ 5-6 tuổi làm một số đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non "Một số biện pháp dạy trẻ 5-6 tuổi làm một số đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương" với mục tiêu giúp trẻ phát triển hết khả năng của mình qua quan sát thực tế cho thấy trẻ có năng khiếu thì ít. Vì vậy việc tổ chức hoạt động làm đồ chơi sáng tạo để trẻ tạo ra sản phẩm làm sao sinh động, màu sắc hài hòa, cân đối là vấn đề bản thân tôi luôn quan tâm mỗi khi tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp dạy trẻ 5-6 tuổi làm một số đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương

PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ Đề tài: Một số biện pháp dạy trẻ 5-6 tuổi làm một số đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương. 1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết, đồ chơi là một nhu cầu thiết yếu, không thể thiếu được trong cuộc sống. Nó cần cho trẻ như thức ăn, nước uống.Trong thời đại ngày nay, thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa, kinh tế phát triển, đồ chơi cho trẻ cũng rất phong phú, hiện đại.Trong số đó, có những loại đồ chơi bổ ích, nhưng cũng không ít đồ chơi còn mang tính bạo lực, phi giáo dục, độc hại ối với trẻ em. Tôi còn nhớ, tuổi ấu thơ, ai trong chúng ta cũng một lần trải qua cái thời chơi đồ hàng bằng lá cây, bằng dây cuốn của các loại dây leo. Lấy đất nặn để nặn thành nồi, chảo, bát ..., lấy rơm hặc dây len cuốn lại thành hình búp bê...Bất luận trong hoàn cảnh nào đồ cơi ra đời sẽ phát triển trí tuệ cho trẻ, đồ chơi phong phú đa dạng bao nhiêu thì kích thích được tính tò mò ham hiểu biết cùng khám phá của trẻ bấy nhiêu.Đặc biệt trẻ lứa tuổi mầm non luôn có nhu cầu với đồ chơi mới.Trẻ thích được tự tay tạo ra những món đồ chơi cho mình. Để thỏa mãn được nhu cầu đó của trẻ đòi hỏi giáo viên mầm non phải luôn sáng tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi phù hợp với nội dung bài dạy, phù hợp với tình huống giáo dục trong các hoạt động. Thực tế trong cuộc sống hang ngày của chúng ta, thường có rất nhiều sản phẩm bị loại bỏ sau khi sử dụng, chẳng hạn như vỏ chai dầu gội, sữa tắm, lon bia, vỏ hộp sữa, bìa lịch cũ,... đó là nguồn vật liệu rất phong phú và đa dạng để chúng ta tận dụng nó tạo ra nhiều sản phẩm, tạo ra nguồn đồ chơi cho trẻ. Những nguồn vật liệu sẳn có ở địa phương nơi trẻ sinh sống giúp trẻ tạo ra đồ chơi mang tính đặc trưng của vùng miền, vừa giúp trẻ giữ gìn nét đẹp của quê hương trẻ, từ đó góp phần hình thành phát triểntrí tuệ và tình cảm cho trẻ.Xuất phát từ tầm quan trọng của đồ chơi đối với trẻ mầm non bản thân tôi là tổ trưởng phụ trách chuyên môn, tôi đã dựa vào kinh nghiệm của những người đi trước, dựa vào tài liệu hướng dẫn cách làm 1 số đồ chơi ... tôi xin đưa ra “Một số biện pháp dạy trẻ 5-6 tuổi làm một số đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật liệu sẵn có ở đia phương” 2. Mục đích nghiên cứu Hoạt động “Tạo hình” đóng một vai trò quan trọng trong chương trình giáo dục trẻ ở trường mầm non. Tuy nhiên, trong thực tế dạy bộ môn tạo hình ở trường mầm non khi tổ chức dạy vẽ tôi mới chỉ dạy chúng phương pháp, truyền đạt đủ kiến thức chưa vận dụng
2 hết thủ thuật, những sáng tạo trong quá trình tổ chức hoạt động để gây sự chú ý tò mò của trẻ, giúp trẻ phát triển hết khả năng của mình qua quan sát thực tế cho thấy trẻ có năng khiếu thì ít. Vì vậy việc tổ chức hoạt động làm dồ chơi sáng tạo để trẻ tạo ra sản phẩm làm sao sinh động, màu sắc hài hòa, cân đối là vấn đề bản thân tôi luôn quan tâm mỗi khi tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ. Hiểu được tầm quan trọng đó, tôi luôn tìm tòi những biện pháp, phương pháp tốt nhất để giúp trẻ yêu thích nghệ thuật và hứng thú thamgia vào các hoạt động trong lĩnh vực này. 3. Đối tượng nghiên cứu Một số biện pháp dạy trẻ 5-6 tuổi làm một số đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương. 4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm Trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi lớp A1 trong Trường mầm non Phú Cường. Số trẻ : 28 trẻ. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu thực tiễn. Phương pháp quan sát. Phương pháp dùng lời nói. Phương pháp thực hành. Phương pháp phân tích tổng hợp 6. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu Đề tài được thực hiện tại trường mầm non Phú Cường huyện Ba Vì - Hà Nội. Từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 3 năm 2023. PHẦN THỨ HAI NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
3 1. Cơ sở lý luận của vấn đề 1.1. Cơ sở lý luận Ở lứa tuổi mẫu giáo, hoạt động vui chơi chiếm một vị trí hết sức quan trọng góp phần giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách con người. Vui chơi giúp trẻ học tập, lĩnh hội những kinh nghiệm xã hội để trẻ vận dụng trong cuộc sống sau này. Tuy nhiên, với bản tính luôn thích tìm hiểu, khám phá thế giới, nếu chỉ chơi mà không có đồ chơi hoặc chỉ quan sát với những đồ chơi cũ thì chắc chắn có lúc trẻ sẽ nhàm chán, buồn tẻ. Có thể nói,“ Đồ chơi là những dạng đồ vật không thể thiếu vắng trong các cuộc vui chơi của bất cứ đứa trẻ nào”. Trong đồ chơi thể hiện tình cảm điển hình của đồ vật chính là hình dáng tổng quát của đồ chơi giúp trẻ có thể tái tạo và thể hiện những hành động tương ứng với đồ vật ấy. Đối với trẻ đồ chơi là người bạn đồng hành không thể thiếu trong một trò chơi, là một trong nhiều phương tiện để trẻ thực hiện các trò chơi, bởi chính trò chơi đã giúp trẻ tự tạo ra hoàn cảnh chơi, hình thức chơi, không gian chơi theo đúng ý tưởng của mình. Như vậy, đồ chơi có ý nghĩa hết sức to lớn và lớn lao, là phương tiện tổ chức để chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non. 1.2. Cơ sở thực tiễn Trong thực tế, qua nhiều năm làm công tác chuyên môn, hàng ngày đi dự giờ, thăm lớp được tiếp xúc với trẻ, được xem trẻ chơi, tôi nhận thấy được rằng trẻ nhỏ rất thích được chơi với những đồ chơi mới lạ đặc biệt là những đồ chơi mà do tự tay trẻ làm ra. Trong khi đó, những đồ chơi hiện có trong lớp lại mang tính phổ biến, hạn chế về số lượng và ít được thay đổi. Vì vậy trẻ sẽ không phát huy được tính tích cực sáng tạo trong các hoạt động. Bên cạnh đó, trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của mỗi gia đình, thường có rất nhiều sản phẩm bị loại bỏ sau khi sử dụng, chẵng hạn như vỏ chai dầu gội, sữa tắm, lon bia, vỏ hộp sữa, bìa lịch cũ, đĩa CD bị trầy cũ… đó là nguồn vật liệu rất phong phú và đa dạng, có thể tận dụng làm những việc hữu ích. Nếu chúng ta có ý thức thu gom, chọn lọc từ nguồn phế thải đó và có ý tưởng làm các đồ dùng, đồ chơi thì có thể biến những chiếc hộp, bìa to nhỏ thanh ô tô, tàu hỏa, nhà cửa, bàn ghế… Từ những lon bia chúng ta có thể tạo thành chú sâu nhỏ học toán, học chữ đưa vào các giờ dạy, các góc chơi của trẻ ở trường mầm non. Làm như vậy chúng ta sẽ tiết kiệm được tiền mua sắm vật liệu, tạo ra nhiều đồ chơi
4 mang tính sáng tạo phong phú cho lớp học của mình. Những đồ chơi này vừa dễ làm, dễ sử dụng trong các giờ học và các hoạt động. Qua đó hình thành ý thức tuyền truyền với mọi người xung quanh, từ trẻ đến phụ huynh học sinh về việc bảo vệ môi trường. Và như vậy, chúng ta đã giảm thiểu được lượng rác thải, giảm chi phí cho việc xử lý rác thải trong vệ sinh môi trường. Trong thực tế trường mầm non các lớp học đã được trang bị nhiều đồ dùng đồ chơi, song để phục vụ quá trình hoạt động của trẻ trong lớp theo kế hoạch của giáo viên đề ra thì vẫn còn chưa đáp ứng được. Từ những khó khăn trên tôi nghĩ rằng: Chỉ còn cách khắc phục là hướng dẫn trẻ làm đồ dùng đồ chơi. Vậy làm thế nào để giáo viên có thể hướng dẫn cho trẻ tự làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ? Thu hút được sự quan tâm của phụ huynh đến việc học của trẻ. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu 2.1. Thuận lợi Được sự quan tâm của Phòng Giáo dục đào tạo huyện cùng với sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà Trường đã thường xuyên quan tâm bồi dưỡng và nâng cao nghiệp vụ cho giáo viên. Nhìn chung trẻ đi học chuyên cần cùng độ tuổi, đều khỏe mạnh nhanh nhẹn, tích cực tham gia vào các họat động. Bản thân là một giáo viên tôinắm vững chuyên môn, luôn yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, làm một số đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các họat động. Nhà trường tạo điều kiện cho giáo viên đi học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn. Vào dịp hè được đi chuyên đề của Phòng Giáo dục tổ chức. Giáo viên có kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm. 2.2. Khó khăn Trường của chúng tôi là một trường nằm cách xa Trung tâm thành phố. Đời sống của nhân dân chủ yếu làm nông nghiệp nền kinh tế nghèo nàn dẫn đến việc quan tâm, chăm sóc giáo dục trẻ còn nhiều hạn chế, đặc biệt là các cháu ở lứa tuổi mầm non. Chưa có đủ nguyên vật liệu để làm đồ dùng theo ý tưởng. Giáo viên ít có thời gian để nghiên cứu làm thêm những đồ dùng mới lạ.
5 Đồ dùng tự tạo trong quá trình sử dụng còn dễ bị hư hỏng do các cháu chơi chưa biết cách gìn giữ cẩn thận. Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, đồ dùng chưa phong phú về chủng loại. Phụ huynh chưa quan tâm đến việc đóng góp nguyên vật liệu để phục vụ cho việc giảng dạy của giáo viên cũng như việc học tập của con em mình. 2.3. Khảo sát thực trạng Trước khi vào thực hiện đề tài tôi đã khảo sát khả năng của trẻ khi tham gia hoạt động làm đồ dùng đồ chơi cùng giáo viên. Trẻ Trẻ hứng thú tham gia hoạt động làm đồ chơi; Trẻ có kỹ năng làm đồ chơi sáng tạo; Trẻ có ý thức giữ gìn sản phẩm. Kết quả thu được rất là thấp chỉ đạt từ 35,7% - 46,4%. ( Minh chứng 1: bảng khảo sát thực tế trên trẻ đầu năm học trước khi thực hiện đề tài). Nhìn vào kết quả mà tôi khảo sát được tôi nhận thấy kết quả giáo dục và sự chưa hứng thú cho trẻ khi giáo viên tổ chức hoạt động làm đồ dùng đồ chơi, sáng tạo tại trường mầm non chưa cao. Bản thân tôi mạnh dạn đưa ra các biện pháp sau để giúp trẻ tăng sự hứng khi tham gia hoạt động làm đồ dùng đồ chơi cùng cô giáo và các bạn, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. 3. Các biện pháp thực hiện 3.1. Tự học, nâng cao trình độ chuyên môn về công tác làm đồ dùng đồ chơi. 3.2. Phối kết hợp với phụ huynh, học sinh và giáo viên trong lớp để thu gom nguyên phế liệu. 3.3. Tăng cường làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu sẵn có. 3.4. Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi trên tiết học. 3.5. Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi ngoài tiết học. 4. Biện pháp thực hiện ( Biện pháp thực hiện từng phần) 4.1. Tự học, nâng cao trình độ chuyên môn về công tác làm đồ dùng đồ chơi Phải nói rằng việc tự học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn ngiệp vụ cho bản thân là điều đặt lên hàng đầu. Muốn thực hiện được điều đó tôi phải tự tìm tòi sách báo và các phương tiện thông tin đại chúng để trau dồi bản thân.
6 Luôn nắm vững tâm sinh lý của trẻ để có phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ, không để trẻ nhàm chán im lặng, phải giúp trẻ hoạt động tích cực vào các hoạt động, gây hứng thú và sự chú ý cho trẻ. Ngoài ra, khi được Ban giám hiệu cho đi dự giờ các đồng nghiệp tôi thấy đây là một cơ hội rất tốt để trau dồi, học hỏi kinh nghiệm làm đồ dùng sáng tạo từ các bạn đồng nghiệp. Bởi vì, trong quá trình dự giờ mọi người sẽ đưa ra những nhận xét về ưu diểm và tồn tại mà giáo viên còn mắc phải, từ đó sẽ đúc rút được kinh nghiệm và tìm ra được cách làm đồ dùng sáng tạo hơn cho cho bản thân. (Minh chứng 2: Hình ảnh: Đi dự giờ đồng nghiệp để học hỏi kinh nghiệm). Để có nhiều đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các tiết học thì bản thân tôi phải tham gia đầy đủ các buổi tập huấn do phòng, nhà trường tổ chức. Bản thân luôn tích cực tìm tòi sách báo, thông tin trên mạng để lựa chọn các mẫu và cách làm, sưu tầm các nguyên vật liệu ở địa phương và sự sáng tạo để làm và hướng dẫn trẻ làm các đồ dùng đồ chơi đơn giản, phù hợp với bài dạy. Ngoài ra bản thân tôi phải xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng tháng, từng chủ đề phù hợp với đặc điểm, tình hình của lớp mình. Kết luận: Với việc không ngừng học hỏi để nâng cao về năng lực của bản thân nhất là kiến thức về làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên liệu sẵn có ở địa phương, tôi cảm thấy bản thân đã áp dụng một số cách làm đồ dùng đồ chơi rất sáng tạo và đẹp mắt. Hiểu được vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của việc cho trẻ làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên liệu phế thải đã qua sử dụng vào giờ học như hiện nay, tôi đã vận dụng những kinh nghiệm của mình vào cho trẻ làn đồ dùng tôi thấy trong quá trình tham gia trẻ hứng thú tham gia hơn, đưa ra nhiều ý kiến thảo luận cùng các bạn hơn. Từ đó giúp tôi tự tin hơn khi tổ chức các hoạt động làm đò dùng đồ chơi cho trẻ. 4.2. Phối kết hợp với phụ huynh, học sinh và giáo viên trong lớp để thu gom nguyên phế liệu Muốn có hiệu quả cao trong việc sưu tầm nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi bản thân tôi luôn tìm tòi thu gom các nguyên phế liệu đã loại bỏ đa dạng về màu sắc và chủng loại. Đối với các giáo viên trong lớp phải có sự phối hợp chặt chẽ với nhau để thu gom các nghuyên phế liệu, trao đổi về cách làm và những đồ vật đó sử dụng trong các hoạt động nào.
7 Phụ huynh là cầu nối giữa gia đình và nhà trường, để thực hiện mục tiêu giáo dục thì không chỉ giáo viên mà đòi hỏi cả phụ huynh cùng tham gia trong quá trình trẻ tham gia học. Thực hiện tốt sự phối kết hợp đó ngay từ đầu năm tôi đã họp phụ huynh tuyên truyền về tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ mầm non. Đặc biệt là công tác “làm đồ dùng đồ chơi” bởi vì trẻ mẫu giáo “ học mà chơi, chơi mà học” nên phụ huynh đã nhận thức được đồ chơi quan trọng với trẻ như thế nào trong khi học cũng như trong khi chơi. Với ý nghĩa to lớn của đồ dùng đồ chơi nên tôi đã phát động phụ huynh và học sinh sưu tầm, tìm kiếm các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để cô và trẻ cùng làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động. (Minh chứng 3: Hình ảnh: Phụ huynh ủng hộ các nguyên vật liệu sẵn có cho lớp). Kết luận: Việc làm tốt công tác phối hợp giữa gia đình và giáo viên còn để thống nhất nội dung, phương pháp giáo dục trẻ. Nhấn mạnh vai trò nêu gương của người lớn trong gia đình, giúp trẻ luôn được sống trong môi trường giáo dục ở mọi lúc mọi nơi. Giúp giáo viên và trẻ có nhiều nguyên vật liệu hơn để có thể tạo ra nhiều đồ dùng đồ chơi sáng tạo hơn. 4.3. Tăng cường làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu sẵn có Trẻ mầm non là lứa tuổi rất hiếu động, thích khám phá, tìm tòi và được tự mình làm ra đồ chơi mà mình thích. Vì vậy một trong những phương pháp giáo dục mang lại hiệu quả cao nhất đối với trẻ khi tổ chức hoạt động cho trẻ làm đồ dùng đồ chơi là phương pháp thực hành và trải nghiệm. Thông qua các thao tác làm đồ dùng trẻ dễ dàng lĩnh hội nắm bắt và khắc sâu được đặc điểm cấu tạo bên ngoài, màu sắc của đồ dùng mà mình vừa tạo ra. Trước khi đi cho trẻ tham ra hoạt động trải nghiệm làm đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu sẵn có, bản thân tôi là giáo viên tổ chức hoạt động cho trẻ thì trước hết tôi cần phải xác định để trẻ làm được đồ dùng thì đồ dùng đồ chơi đó phải đáp ứng được các tiêu chí sau đây: - Đơn giản, dễ làm, rèn luyện được các kỹ năng và phù hợp với khả năng của trẻ. - Nguyên vật liệu trẻ có thể tự tìm hoặc tìm cùng bố mẹ, cô giáo.
8 - Các bước làm đồ chơi rõ ràng, dễ hiểu. - Trẻ cùng nhau trưng bày hay nghĩ ra cách sử dụng đồ chơi đó. - Sắp xếp thời gian để trẻ có thể làm đồ chơi ở những hoạt động nào cho phù hợp. * Về nguyên vật liệu Trước hết cần phải định hướng một số nguyên vật liệu cần thiết sẵn có ở địa phương: Vỏ ốc, lá cây… tiếp theo phải phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để biết những nguyên vật liệu nào mà trẻ có thể sưu tầm được: Các loại vỏ hộp, giấy cứng, bình nước suối, hạt nút…. Trên cơ sở đó, giáo viên sẽ giao nhiệm vụ và hướng dẫn cho trẻ cách sưu tầm, thu nhặt, và bảo quản các các nguyên vật liệu. Tùy vào từng nhiệm vụ và điều kiện cụ thể của trẻ mà qui định thời gian thực hiện ngắn hay dài. Có những nguyên vật liệu trẻ có thể thu lượm được ngay trong trường: Vỏ hộp sữa, lá cây, vỏ chai nước suối… Giáo viên hướng dẫn trẻ thu lượm, làm vệ sinh, phơi khô ráo… Muốn có nguồn nguyên vật liệu đa dạng và dồi dào cô phải kết hợp cùng với phụ huynh để tích luỹ những đồ phế thải trong gia đình thì mới có được. Bên cạnh đó giáo viên cũng tìm hiểu và gợi hỏi ở những cơ quan làm việc của phụ huynh có những nguyên vật liệu phế thải nào giáo viên có thể tận dụng cho trẻ làm đồ dùng được như: Lõi ống chỉ công nghiệp, các loại hộp to nhỏ…. Trong năm học có thể chia ra làm nhiều đợt huy động phụ huynh mang nguyên vật liệu vào, cũng có khi Phụ huynh có nguyên vật liệu mang vào cho giáo viên ngay. Những nguyện vọng này giáo viên cần phải trao đổi và thống nhất với phụ huynh ngay từ đầu năm học. Sau đó đến từng chủ đề cần gì thêm giáo viên thông tin trên bảng thông báo cho phụ huynh biết. Khi có nguyên vật liệu giáo viên cùng trẻ phân loại và để vào các thùng, ghi (kí hiệu) rõ loại phế liệu. * Chọn loại đồ chơi để làm Giáo viên không nên đặt ra trước loại sản phẩm bắt trẻ làm theo mà chỉ nên gợi ý cho trẻ tự chọn mẫu đồ chơi, đồ dùng mà mình thích. Sau đó giáo viên mới hướng dẫn cụ thể phương pháp thực hiện với từng loại đồ chơi sao cho phù hợp với từng cháu hay với tập thể.
9 Ví dụ: Có rất nhiều vỏ hộp thuốc giáo viên đưa ra và hỏi ý tưởng của trẻ có thể làm được đồ chơi gì? (trẻ nói làm: Làm ô tô, người máy) Cô đưa những hộp thuốc nhỏ bằng nhau và hỏi: Thế những hộp thuốc này chúng ta sẽ làm gì? Giáo viên có thể gợi ý cho trẻ làm domino. Làm đomino chúng ta phải cần thêm cái gì?(tranh ảnh tuỳ từng chủ đề ,trẻ chọn tranh ảnh để gắn lên cho phù hợp) Lưu ý: Khi gợi mở cho trẻ giáo viên cần lưu ý đến khả năng của trẻ và nhu cầu đồ dùng đồ chơi trong lớp đang cần. Hay giáo viên cần rèn kỹ năng gì cho trẻ thông qua việc làm đồ dùng đồ chơi nào đó Ví dụ: Rèn kỹ năng cắt và trang trí qua việc làm các ô cửa của ngôi nhà lớn. Hay kỹ năng xâu hạt và sắp xếp theo quy tắc qua việc xâu các hạt nút lớn nhỏ, nhiều màu sắc thành vòng đeo tay… * Về phương pháp hướng dẫn Khi hướng dẫn giáo viên phải biết cách gợi ý cho trẻ làm đồ dùng đồ chơi sao cho đảm bảo phù hợp với sự phát triển của từng độ tuổi tức là cho trẻ họat động từ đơn giản, dễ đến khó dần trên nền những kiến thức đã biết, phù hợp với tình hình lớp, địa phương. Phát huy được sự sáng tạo, linh hoạt giúp trẻ hứng thú tham gia các hoạt động. Trong từng khâu khi làm đồ chơi phải có các bước làm cụ thể rõ ràng để trẻ có thể làm được. Ví dụ: + Khâu chuẩn bị cần những nguyên vật liệu gì, đồ dùng gì? + Khâu thực hiện gồm những bước như thế nào? Tuy nhiên trong một số đồ chơi không bắt buộc phải trẻ tự làm hết tất cả các khâu, trong một số bước cần phải có sự hỗ trợ của cô giáo hay phụ huynh. *Cách làm một số đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu sẵn có * Đồ dùng làm từ vỏ hộp sữa chua, váng sữa Ví dụ : khi làm các con vật từ hộp sữa chua như con lợn, con gà, … * Minh họa con lợn làm từ vỏ hộp sữa chua, váng sữa.
10 - Chuẩn bị vật liệu: xốp màu, vỏ hộp sữa chua, băng dính 2 mặt, kéo, bút chì, thìa sữa chua. - Thực hiện: + Bước 1: gắn 2 miệng hộp sữa chua lại với nhau + Bước 2: dùng giấy xốp các màu vẽ tai, mắt, mũi, đuôi cho lợn. + Bước 3: dùng băng dính 2 mặt gắn mắt, mũi, đuôi tai cho lợn. + Bước 4: cắt ngắn cán thìa sữa chua, dùng băng dính 2 mặt gắn cán thìa sữa chua vào thân con lợn để làm chân lợn. Như vậy ta đã hoàn thành xong con lợn. - Cách sử dụng: con vật này có thể sử dụng trong tiết văn học để kể câu chuyện “ ba chú lợn nhỏ”, trong tiết khám phá, tiết toán và các hoạt động góc, ngoài trời,… (Minh chứng 4:Hình ảnh làm con lợn làm từ vỏ hộp sữa chua, váng sữa.) *Đồ dùng làm từ vỏ ngao Ví dụ: Các con vật làm từ vỏ ngao * Minh họa các con vật làm từ vỏ ngao. - Chuẩn bị vật liệu: xốp màu, vỏ ngao, băng dính 2 mặt, kéo. - Thực hiện: + Bước 1: dùng kéo cắt xốp màu thành chân, tay, mắt miệng của các con vật. + Bước 2: dùng băng dính gắn các bộ phận vào vỏ ngao thành các con vật. - Cách sử dụng: các con vật này có thể sử dụng trong tiết văn học, khám phá và các hoạt động góc, ngoài trời,… (Minh chứng 5:Hình ảnh con rùa làm từ vỏ ngao) * Đồ dùng làm từ lõi giấy vệ sinh Từ lõi giấy vệ sinh kết hợp với một số nguyên vật liệu khác như: xốp màu, băng dính hai mặt, bút chì, bông cũ, kéo tôi dạy trẻ làm những chú thỏ thật đáng yêu trong chủ đề “ Thế giới động vật” - Chuẩn bị vật liệu: lõi giấy vệ sinh, băng dính 2 mặt, màu nước, bút chì, xốp các màu.
11 - Thực hiện: + Bước 1: dùng màu nước sơn màu lõi giấy vệ sinh và phơi khô. + Bước 2: dùng bút chì vẽ các chi tiết mắt, mũi, tay, chân lên giấy xốp các màu. + Bước 3: dùng băng dính gắn các chi tiết mắt mũi vào lõi giấy vệ sinh. Cách sử dụng: các con vật này có thể sử dụng trong tiết tạo hình, khám phá và các hoạt động góc, ngoài trời,… (Minh chứng 6:Hình ảnh con thỏ làm từ lõi giấy vệ sinh). - Ngoài ra với những chiếc lõi giấy vệ sinh chúng ta có thể làm thành những lọ hoa xinh xắn, những ngôi nhà, những ông già nôen ngộ nghĩnh và những chiếc đồng hồ đáng yêu,... * Làm đồ dùng từ thìa sữa chua. Ví dụ 1:Làm các con vật từ thìa sữa chua. - Chuẩn bị vật liệu: thìa sữa chua, băng dính 2 mặt, bút chì, xốp các màu. - Thực hiện: + Bước 1: dùng bút chì vẽ các chi tiết cánh, mắt lên giấy xốp các màu + Bước 2: dùng băng dính gắn các chi tiết vào thìa sữa chua. - Cách sử dụng: các con vật này có thể sử dụng trong tiết tạo hình, tiết toán, khám phá và các hoạt động góc, ngoài trời,… (Minh chứng 7:Hình ảnh làm con bướm từ thìa sữa chua). Ví dụ 2: Làm hoa từ thìa sữa chua - Chuẩn bị vật liệu: thìa sữa chua, que tre, lọ cắm hoa, cục xốp. - Thực hiện: + Bước 1: Sơn màu cho các thìa sữ chua và dùng kéo cắt ngắn cán thìa sữ chua. + Bước 2: dùng cục xốp làm nhị hoa cắm các thìa sữa chua vào xunh quanh cục xỗp tạo thành cánh hoa. + Bước 3: dùng que tre cắm vào cục xốp để Làm cành hoa. Sau đó cắm bông hoa vào lọ.
12 + Ngoài việc cắm que để tạo thành lọ hoa, thì chúng ta cũng có thể dùng keo sữa, và sử dụng một số hột hạt như đỗ, vừng….. để làm thành một lọ hoa bằng thìa sữa chua thật xinh xắn. - Cách sử dụng: các lọ hoa này có thể sử dụng trong tiết tạo hình, tiết toán, khám phá và các hoạt động góc, ngoài trời,… (Minh chứng 8:Hình ảnh lọ hoa làm từ thìa sữa chua). * Làm đồ dùng từ vỏ chai nhựa - Làm hoa từ vỏ chai nhựa. - Chuẩn bị vật liệu: chai nhựa, lọ cắm hoa, que tre, băng dính xốp. - Thực hiện: + Bước 1: Dùng kéo cắt từ đầu chai nhựa xuống thân 1 đoạn. Sau đó dùng màu sơn cho các vỏ chai nhựa đã cắt. + Bước 2: Dùng kéo cắt dọc chai nhựa thành các cánh hoa. Dùng tay bẻ các cánh hoa ra. + Bước 3: Dùng băng dính xốp gắn váo nắp của bông hoa từ vỏ chai đã cắt và gắn que tre vào băng dính xốp làm cành hoa. Cắm bông hoia vào lọ hoa. - Cách sử dụng: các lọ hoa này có thể sử dụng trong tiết tạo hình, tiết toán, khám phá và các hoạt động góc, ngoài trời,… (Minh chứng 9:Hình ảnh lọ hoa làm từ vỏ chai nhựa). * Làm tranh từ sỏi đá. - Chuẩn bị vật liệu: sỏi đá, bìa cattong, màu nước, keo sữa. - Thực hiện: + Bước 1: Dùng kéo cắt bìa cattong để tạo kích thước cho bức tranh theo ý muốn, sau đó dùng màu nước tô màu nền cho phù hợp với nội dung tranh. + Bước 2: Sỏi, đá rửa sạch phơi khô, dùng màu nước vẽ vào các viên đá các con vật theo ý tưởng của mình ( Con bò, con lợn…). Với chủ điểm gia đình thì chúng ta có thể chọn những viên đá phù hợp để vẽ màu nước tạo thành các thành viên trong gia đình của mình.
13 + Bước 3: Dùng keo sữa dán các viên sỏi mà chúng ta vừa vẽ xong vào trong khung tranh mà chúng ta vừa chuẩn bị xong. Như vậy là chúng ta sẽ có một bức tranh làm từ sỏi rất là sinh động. - Cách sử dụng: các bức tranh này có thể sử dụng trong hoạt động tạo hình, , khám phá và các hoạt động góc, ngoài trời,…và dùng để trang trí môi trường trong lớp học. (Minh chứng 10:Hình ảnh đồ dùng làm từ nguyên liệu sỏi,đá). * Làm tranh từ vỏ lạc. - Chuẩn bị vật liệu: vỏ lạc, bìa cattong, màu nước, keo sữa. - Thực hiện: + Bước 1: Dùng kéo cắt bìa cattong để tạo kích thước cho bức tranh theo ý muốn, sau đó dùng màu nước tô màu nền cho phù hợp với nội dung tranh. + Bước 2: Vỏ lạc dùng màu nước quét lên vỏ lạc để tạo thành nhiều màu sắc sặc sỡ khác nhau. Sau đó chúng ta xếp vỏ lạc vào khung tranh đã chuẩn bị trước để tạo thành bức tranh theo ý tưởng của mình. + Bước 3: Dùng keo sữa dính các vỏ lạc lại theo vị trí mà chúng ta vừa xếp thử. Như vậy là chúng ta sẽ có một bức tranh làm từ sỏi rất là sinh động. - Cách sử dụng: các bức tranh này có thể sử dụng trong hoạt động tạo hình, , khám phá và các hoạt động góc, ngoài trời,…và dùng để trang trí môi trường trong lớp học. (Minh chứng 11:Hình ảnh đồ dùng làm từ vỏ lạc). *Thời gian thực hiện. Tuỳ từng loại đồ chơi giáo viên có thể sắp xếp vào các hoạt động: Học, hay hoạt động góc, hoạt động chiều hay mọi lúc mọi nơi cho phù hợp. Ví dụ: Làm con bướm, con thỏ thì giáo viên có thể đưa vào hoạt động học để hướng dẫn từng bước cho trẻ thực hiện. Trong hoạt động góc thì giáo viên có thể cho trẻ làm ô tô,… để phát huy tính sáng tạo, độc lập tự chủ của trẻ. Đối với những đồ chơi có kỹ năng đơn giản thì có thể thực hiện ở mọi lúc, mọi nơi hay hoạt động chiều.
14 Kết luận: Từ tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi từ các nguyên vật liệu khác nhau giúp cho tôi cảm thấy tự tin hơn khi tổ chức các hoạt động làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ. Còn đối với trẻ tôi thấy trẻ hứng thú hơn, và cũng sáng tạo hơn để tạo ra những nguyên vật liệu sẵn có. 4.4. Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi trên tiết học Để giúp trẻ mầm non phát huy được tính tích cực sáng tạo nên đan xen giữa các nội dung hoạt động giáo dục trong một hệ thống tỏc động sư phạm thống nhất hài hoà. Bởi hoạt động tạo hình được xem như là môi trường lý tưởng tạo điều kiện thuận lợi cho sự lồng ghép nhiều hoạt động. Với hoạt động làm đồ dùng đồ chơi trên tiết học là hình thức học đóng vai trò chủ chốt, ở đó trẻ có thể tìm hiểu cuộc sống xùng quanh, trẻ tiếp thu các tri thức, kỹ năng kỹ xảo theo một chương trình có tính hệ thống. Trên tiết học, giáo viên có vai trò là người hướng dẫn, củng cố kỹ năng cũ và cung cấp cho trẻ những kỹ năng tạo hình mới. Đồ chơi của cô làm và sự dẫn dắt bằng tình huống có vấn đề sẽ kích thích trẻ hứng thú tham gia vào quá trình hoạt động.Tuy nhiên trong quá trình trẻ thực hiện tôi luôn quan sát giúp đỡ trẻ yếu, kịp thời khích lệ động viên trẻ khá. (Minh chứng 12: Trẻ làm đồ dùng, đồ chơi trên tiết học). Kết luận: Với hoạt động này tôi tổ chức như một tiết học bình thường, tôi và trẻ được học thông qua việc chơi. Với hoạt động này trẻ tỏ ra rất hăng say, thích thú với đồ chơi mà chính tay mình làm ra mặc dù có lúc trẻ gặp khó khăn. 4.5. Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi ngoài tiết học Có thể nói đây là một hoạt động mang tính tự do mà trẻ có thể tham gia một cách tự nguyện, tự giác. Các hoạt động này có thể diễn ra ở những thời điểm khác nhau trong ngày một cách hợp lý như dạo chơi, sinh hoạt chiều. Tổ chức các cuộc thi có thể là “ Bé khéo tay” để cho trẻ có cơ hội được làm đồ chơi dự thi. Với hoạt động chiều và trong các cuộc thi, tôi thường chuẩn bị cho trẻ những nguyên vật liệu đơn giản và phổ biến. Yêu cầu về kiến thức và kỹ năng của trẻ hầu hết là nhằm rèn luyện, củng cố những kỹ năng đã học, khuyến khích trẻ vận dụng những kỹ năng cũ để sáng tạo ra những sản phẩm mới có thể là trẻ tự tưởng tượng hoặc cô có thể gợi ý.
15 Ví dụ: Trong giờ dạo chơi ngoài sân trường tôi cho trẻ nhặt những chiếc lá rụng và hướng dẫn trẻ từ những chiếc lá đó có thể làm được rất nhiều đồ chơi như các con có thể cuộn dọc lá rồi dùng dây buộc lại sau đó lấy một chiếc dây khác buộc phần cuống lại làm con trâu... hay tôi cũng thể chuẩn bị lá cho trẻ như dùng là chuối để các con cuộn lại để làm những chiếc kèn thổi rất hay hoặc tết thành những chú mèo thật là dễ thương. Làm như vậy trẻ vừa được tham gia vào hoạt động dạo chơi, lao động lại vừa góp phần làm sạch sân trường và đặc biệt trẻ làm được một đồ chơi do chính tay mình làm ra, trẻ sẽ rất hứng thú và tham gia một cách rất tích cực. (Minh chứng 13: Trẻ làm đồ dùng, đồ chơi ngoài tiết học). Kết luận: Như vậy, việc dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi không chỉ có thể tổ chức trên tiết học mà còn có thể tổ chức ngoài tiết học. Hoạt động dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi luôn được trẻ ủng hộ và tham gia khá nhiệt tình. Hơn nữa, trong những giờ sinh hoạt chiều, tôi thường tổ chức cho trẻ tự làm một đồ chơi cho riêng mình từ những nguyên vật liệu đã qua sử dụng, tuy đó chỉ là những đồ chơi rất đơn giản nhưng đây là một việc làm hết sức ý nghĩa đối với trẻ, hơn thế nữa tôi tổ chức một cuộc thi làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ và chắc chắn không khí của tiết học sẽ trở nên tưng bừng và náo nhiệt hơn. Sản phẩm của trẻ làm ra vừa để ngắm vừa là một món quà độc đáo của trẻ nhỏ dành cho người thân bằng chính sức lao động và khả năng cùa mình, lại vừa thoả mãn chính nhu cầu chơi của trẻ. Từ những hoạt động như vậy sẽ giúp trẻ phát huy hết khả năng sáng tạo của mình, dần dần giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhất. 5.Kết quả đạt được Như vậy, qua một năm đi sâu và thực hiện nghiên cứu đề tài và tiến hành một số biện pháp dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi, tôi đã tìm ra những biện pháp tích cực phù hợp để nâng cao hiệu quả giảng dạy của cô và chất lượng học tập của trẻ ở hoạt động làm đồ dùng đồ chơi, kết quả thu được như sau: * Về phía giáo viên Bản thân được trau dồi kiến thức kỹ năng và nghệ thuật dạy trẻ. Cũng như có nhiều đồ dùng, đồ chơi sáng tạo để đưa vào công tác giáo dục trẻ tại trường, giúp cho hoạt động của trẻ đạt kết quả cao hơn. Được phụ huynh tín nhiệm.
16 Bản thân đã có sự sáng tạo trong hoạt động dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi. * Về phía trẻ Trẻ rất hứng thú với hoạt động này, không những vậy trẻ rất sáng tạo trong cách trang trí cho đồ dùng đồ chơi của mình. Với cách làm đồ dùng đồ chơi hết sức đơn giản, trẻ có thể trang trí bằng nhiều hình thức khác nhau, bạn thì thích trang trí bằng giấy màu cho chiếc kèn của mình thêm xinh xắn, bạn thì lại thích sử dụng màu nước như những họa sĩ chuyên nghiệp, bạn thì lại rất tâm đắc với cái tài cắt dán bằng giấy màu.... Nhìn chung trẻ trở nên sáng tạo hơn, linh hoạt hơn trong hoạt động tạo hình, thông qua việc dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi trẻ khám phá ra nhiều điều mới lạ trong cách cắt dán trang trí....Mỗi khi làm xong một đồ chơi, trẻ rất phấn khởi và vui sướng. * Về phía phụ huynh Nhờ đưa các hoạt động làm đồ dùng, đồ chơi vào các hoạt động học của trẻ tôi thấy việc học tập đạt kết quả cao mà công tác tuyên truyền đến các phụ huynh cũng dễ dàng hơn. Phụ huynh thích thú và rất bất ngờ khi thấy con mình được tiếp cận với các bài học mới rất thích thú, từ đó phụ huynh có thể yên tâm và cùng các con sáng tạo ra những đồ dùng, đồ chơi từ các nguyện vật liệu sẵn có trong gia đình của mình. Từ đó giúp cho lòng tin của phụ huynh đối với nhà trường và giáo viên ngày càng tốt hơn. (Minh chứng 14: Bảng kết quả đánh giá trên trẻ cuối năm sau khi thực hiện đề tài). 5. Bài học kinh nghiệm Qua quá trình thực hiện đề tài bản thân tôi đã rút ra được những kinh nghiệm như sau: Giáo viên phải nắm vững phương pháp của từng hoạt động để đưa đồ dùng vào giờ dạy vào các hoạt động một cách hợp lý. Tích cựctham khảo tài liệu trong và ngoài chương trình, học hỏi đồng nghiệp để nâng cao trình độ, hình thức và phương pháp giảng dạy phù hợp.
17 Bản thân giáo viên phải chịu khó, kiên trì, có khả năng tạo hình tốt để tạo ra sản phẩm đẹp, phù hợp với độ tuổi trẻ. Cần có sự kết hợp với phụ huynh một cách khéo léo, lôi cuốn phụ huynh để phụ huynh cùng đóng góp các vật liệu đã qua sử dụng. PHẦN THỨ BA KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Qua một thời gian tự nghiên cứu và áp dụng các phương pháp nêu trên, tôi cũng đã gặt hái được những thành công bước đầu. Căn cứ trên kết quả đạt được, tôi rút ra những kết luận như sau: Việc hướng dẫn cho trẻ tự làm đồ chơi, đồ dùng là rất bổ ích và được các cháu hưởng ứng rất tốt. Trong quá trình thực hiện, các cháu đã thể hiện đựơc tính độc
18 lập, sáng tạo rất cao. Giáo dục cho trẻ tính tiết kiệm, yêu quí sức lao động, ý thức bảo vệ môi trường và bước đầu làm quen với phương pháp làm công việc. Qua các biện pháp trên trẻ trở nên sinh động,thoải mái, trẻ học hứng thú và tích cực hơn. Cô và trẻ gần gũi nhau hơn, trẻ mạnh dạn, linh hoạt và nhanh nhẹn hơn. Qua một năm thử nghiệm làm đồ chơi tôi đã rút ra rằng: Tận dụng những đồ vật phế thải ở xung quanh và luôn tạo điều kiện cho trẻ được học, được chơi một cách hứng thú, thỏa mãn ở trẻ nhu cầu được hoạt động tìm tòi, khám phá. Có như vậy thì kỹ năng, tư duy của trẻ mới được phát triển tốt. Ngoài ra giáo viên cần tham khảo các tài liệu hướng dẫn để có nguồn tư liệu mới lạ, hấp dẫn để dạy cho trẻ. “Một số biện pháp dạy trẻ 5-6 tuổi làm một số đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật liệu sẳn có ở đia phương”đảm bảo thực hiện theo mục tiêu giáo dục, mang tính thẩm mỹ, phải giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, kích thích cho trẻ tính độc lập, sáng tạo, tiết kiệm tiền của đồng thời phải phù hợp với từng lứa tuổi và đảm bảo được sự an toàn cho trẻ nhằm đạt hiệu quả cao trong công tác chăm sóc – giáo dục trẻ. 2. Khuyến nghị Qua một năm thực hiện đề tài tôi xin có một số khuyến nghị như sau: * Đối với giáo viên Bản thân giáo viên cần phải tích cực tìm tòi học hỏi, nhận thức sâu sắc những nội dung giáo dục và mạnh dạn ứng dụng các ứng dụng, phần mềm vào giảng dạy để bài dạy thêm sinh động hơn. Cần hiểu rõ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ từ đó biết nhu cầu, hứng thú, khả năng của trẻ, lấy trẻ làm trung tâm và thiết kế các bài dạy, trò chơi, phiếu bài tập phù hợp với trẻ. * Đối với Ban giám hiệu nhà trường Tạo điều kiện cho tôi được học hỏi kinh nghiệm của giáo viên trong trường cũng như đi học hỏi kinh nghiêm từ trường bạn. Tích cực tham mưu với các cấp, các ngành làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục, hỗ trợ kinh phí mua sắm trang thiết bị dạy học - đồ dùng đồ chơi để phục vụ tốt cho việc giảng dạy và chăm sóc nuôi dưỡng trẻ. * Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo
19 Tiếp tục tăng cường tổ chức các lớp bồi dưỡng giáo viên vào dịp hè, đầu năm. Thường xuyên mở những đợt kiến tập dự giờ có chất lượng cao hơn nữa để tạo điều kiện cho giáo viên học tập và nâng cao trình độ chuyên môn hơn nữa. Trên đây là một số biện pháp dạy trẻ 5-6 tuồi làm đồ dùng đồ chơi nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ trong Trường mầm non của tôi, rất mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp để tôi ngày càng thực hiện tốt hơn. Tôi xin cam đoan những nội dung trong sáng kiến kinh nghiệm là do chính bản thân tôi nghiên cứu, không sao chép của mọi người. Nếu sai tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Phú Cường, ngày 20 tháng3 năm 2023 Người viết Hoàng Thị Oanh