Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi có kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn trong trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi có kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn trong trường mầm non" được hoàn thành với mục tiêu nhằm trang bị cho trẻ mẫu giáo 4,5 tuổi kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn tại trường mầm non, giúp trẻ tự tin, biết cách bảo vệ bản thân trước những tình huống nguy hiểm. Nâng cao ý thức an toàn cho trẻ, giúp trẻ tự tin và có khả năng tự bảo vệ bản thân trước những tình huống nguy hiểm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi có kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn trong trường mầm non

I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến Trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi đang trong giai đoạn phát triển nhận thức, hành vi, và kỹ năng tự bảo vệ bản thân còn hạn chế. Trẻ thường hiếu động thích khám phá cái mới, thích được làm những việc như người lớn nhưng trẻ không thể biết trước được những nguy cơ không an toàn sẽ xảy ra đối với trẻ. Môi trường trường mầm non có nhiều vật dụng, đồ chơi, thiết bị tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn cho trẻ nếu không được sử dụng đúng cách. Hậu quả của việc trẻ không có kỹ năng phòng tránh nguy cơ không an toàn: trẻ dễ gặp tai nạn thương tích, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Gây hoang mang, lo lắng cho gia đình và nhà trường. Điều này có ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và công tác chăm sóc trẻ. Vì vậy việc cấp thiết của giáo viên, nhà trường, gia đình và toàn xã hội là phải tìm ra những biện pháp giúp trẻ nhận thức được các nguy cơ không an toàn trong môi trường trường mầm non. Cần phải trang bị cho trẻ có kỹ năng nhận biết, phòng tránh và xử lí một số nguy cơ không an toàn, dễ làm cho trẻ gặp những thương tích không đáng có, giúp trẻ đảm bảo an toàn cho bản thân. Góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ trong nhà trường. Để giúp trẻ có những kỹ năng cơ bản, cần thiết để bảo vệ bản thân trước những nguy cơ không an toàn nên tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi có kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn trong trường mầm non” làm đề tài nghiên cứu trong năm học 2023-2024. Qua đó tôi có điều kiện nghiên cứu nhiều hơn về cách phòng tránh các nguy cơ không an toàn cho trẻ để áp dụng vào công việc thực tế hàng ngày. 2. Mục tiêu của đề tài, sáng kiến Trang bị cho trẻ mẫu giáo 4,5 tuổi kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn tại trường mầm non, giúp trẻ tự tin, biết cách bảo vệ bản thân trước những tình huống nguy hiểm. Nâng cao ý thức an toàn cho trẻ, giúp trẻ tự tin và có khả năng tự bảo vệ bản thân trước những tình huống nguy hiểm. Nghiên cứu và tìm ra các biện pháp phù hợp nhằm góp phần vào việc giúp trẻ nhận biết, hình thành và rèn luyện các kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn, giúp trẻ tự tin giải quyết các tình huống khi gặp khó khăn. 3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu * Thời gian nghiên cứu Đề tài được thực hiện từ tháng 9 năm 2023 đến tháng 4 năm 2024. * Đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi có kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn trong trường mầm non * Phạm vi nghiên cứu Tại lớp B1 khối mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non Phú Cường huyện Ba Vì - Hà Nội. Với số trẻ 23 trẻ. II. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN 1. Hiện trạng của vấn đề 1.1. Về cơ sở vật chất Nhà trường đạt chuẩn Quốc gia mức độ I nên các điều kiện về phòng học, trang thiết bị dạy học tương đối đầy đủ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu của giáo dục mầm non. Tuy nhiên đồ dùng đồ chơi phục vụ cho công tác giáo dục trẻ còn hạn chế. Chưa có nhiều đồ dùng để trẻ nhận ra đước những yếu tố không an toàn trong khi hoạt động tại lớp. Đồ dùng đồ chơi sắp xếp còn lộn xộn, chưa khoa học làm cho môi trường lớp học không thu hút trẻ, và tiềm ẩn nhiều nguy cơ không oan toàn cho trẻ. 1.2. Về giáo viên Giáo viên có tinh thần trách nhiệm cao, nhiệt tình trong công tác, đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp cùng tiến bộ. Giáo viên có tinh thần học hỏi để phát triển chuyên môn cũng như kỹ năng sư phạm. Giáo viên biết sử dụng và ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Tuy nhiên việc giúp trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi có kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn trong trường mầm non thường được tiến hành một cách rất đơn giản đó là cô chỉ dặn dò, nhắc nhở trẻ chung chung như "Cẩn thận nhé!", "Đừng đi lại lung tung" điều này không hiệu quả vì trẻ ở độ tuổi này chưa có khả năng hiểu hết ý nghĩa và thực hiện theo một cách chính xác. Hay cô giáo đưa ra các tình huống có thể gây mất an toàn cho trẻ và các tình huống bạo hành trẻ cho trẻ quan sát, theo dõi sau đó cô giáo hỏi trẻ một số câu hỏi đơn giản liên quan đến nội dung cô cần cung cấp và cuối cùng là cô khái quát lại nội dung cho trẻ lắng nghe. Cấm đoán trẻ tham gia vào các hoạt động có thể dẫn đến nguy hiểm sẽ khiến trẻ tò mò và có xu hướng tìm cách thực hiện khi không có sự giám sát của người lớn. Với phương pháp học không khoa học, không có nhiều đồ dùng trực quan cho trẻ thực hành dẫn đến chất lượng của hoạt động không cao. Kiến thức, kỹ
năng cung cấp cho trẻ còn sơ sài. Các bước lên lớp cứng nhắc không linh hoạt làm cho trẻ cảm thấy bị gò bó, không thoải mái dẫn đến trẻ không chú ý khi tham gia hoạt động. Công tác phối hợp với phụ huynh cũng chỉ mang tính chất trao đổi, không có các bài tập cho phụ huynh và trẻ cùng thảo luận và làm bài ở nhà. Điều này cũng làm cho phụ huynh nhàm chán nên chưa thật sự dành thời gian học cùng các con. Dẫn đến kết quả cung cấp các kỹ năng không được như mong muốn. 1.3. Về phía trẻ Lớp có 23 trẻ không quá đông nên rất thuận lợi trong việc chăm sóc giáo dục trẻ. Tuy nhiên trẻ từ 3 tuổi mới nên chưa có các kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn xung quanh trẻ như kỹ năng nhận biết các đồ vật, địa điểm có thể gây nguy hiểm; kỹ năng cất, lấy đồ dùng gọn gàng đảm bảo an toàn; kỹ năng xử lý khi có người lạ đến đón; kỹ năng an toàn khi chơi rất là thấp tỉ lệ đạt chỉ từ 17% đến 35%. Thể hiện cụ thể qua bảng khảo sát sau: Kết quả đầu năm học Nội dung đánh STT giá Đạt Chưa đạt Trẻ có kỹ năng nhận biết các đồ vật, 17/23 = 74% 1 địa điểm có thể gây nguy hiểm. 6/23 = 26% Trẻ có kỹ năng cất, lấy đồ dùng gọn 2 4 /23= 17% 19/23 = 83% gàng đảm bảo an toàn Trẻ có kỹ năng xử lý khi có người lạ 3 8/23 = 35% 15/23 = 65% đến đón 4 Trẻ có kỹ năng an toàn khi chơi 7/23 = 30% 16/23 = 70% Đa phần trẻ em của nhà trường là trẻ em các gia đình làm nông nghiệp, số ít làm may mặc và buôn bán nhỏ nên trẻ thường ít được bố mẹ quan tâm đầu tư các đồ chơi, hướng dẫn các kỹ năng xã hội, thời gian trẻ ở nhà chủ yếu xem tivi, điện thoại 1.4. Về phụ huynh học sinh Một số phụ huynh rất nhiệt tình, trách nhiệm tham gia các hoạt động của nhà trường. Đặc biệt các hoạt động tham gia cùng trẻ. Tuy nhiên đa phần phụ huynh học sinh làm nông nghiệp chiếm 90%, số còn lại là viên chức, nghề may mặc, tự do nên việc phối kết hợp với giáo viên, nhà trường trong việc chăm sóc giáo dục trẻ chưa nhiều.
Phụ huynh thường có tâm lý rằng trẻ mầm non chỉ cần chăm sóc, vệ sinh sạch sẽ nên thường ít tham gia vào các hoạt động trải nghiệm của trẻ, do đó chưa tạo sự gắn kết của phụ huynh, giáo viên và trẻ. 2. Giải pháp thực hiện sáng kiến để giải quyết vấn đề 2.1. Giáo viên tự học, tự nghiên cứu, dự giờ đồng nghiệp để nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm. Như chúng ta đã biết mỗi chúng ta ai muốn giỏi, muốn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao thì việc thường xuyên tự học trau dồi kiến thức, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ là điều rất cần thiết. Không chỉ tự học là tìm hiểu qua sách báo, các phương tiện hiện đại mà việc học thông qua các hoạt động dự giờ học tập từ đồng nghiệp cũng giúp cho bản thân chúng ta tiến bộ, trưởng thành từng ngày. Minh chứng 1: Hình ảnh đi dự giờ đồng nghiệp Hiểu được lợi ích và tầm quan trọng của việc tự học, tự bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân nên trong các buổi học bồi dưỡng chuyên môn và các buổi triển khai chuyên đề do Phòng giáo dục và đào tạo tổ chức tôi đều tham gia đầy đủ để nắm bắt được sự đổi mới các hình thức hoạt động dạy học, học hỏi đồng nghiệp các trường bạn sự sáng tạo trong các hoạt động để làm vốn kinh nghiệm cho bản thân mình. Trong những buổi học chuyên đề kỹ năng sống chúng tôi có cơ hội được đi thăm quan dự giờ tại trường mầm non Ba Trại B để học tập một số kỹ năng đảm bảo cho trẻ khi đi tham quan dã ngoại, cũng như tham khảo cách trang trí môi trường trong và ngoài lớp học của trường bạn. Hơn nữa qua buổi tập huấn phổ biến kiến thức về phòng cháy chữa cháy tại trường qua buổi tập huấn tôi cũng trang bị thêm cho mình kiến thức xử lý khi có đám cháy và làm thế nào để đảm bảo an toàn cho trẻ. Qua đó tôi có thêm tự tin về kiến thức có thêm kinh nghiệm để áp dụng trong việc chăm sóc giáo dục trẻ của mình. Minh chứng 2: Hình ảnh dự giờ tại Trường MN Ba Trại B và tập huấn phòng cháy chữa cháy tại trường Ngoài ra để đạt được các tiêu chí theo kế hoạch ngay từ đầu năm học căn cứ vào đặc điểm lứa tuổi, kế hoạch, chủ đề sự kiện, thời khóa biểu của lớp, tôi đã lồng ghép các nội dung giáo dục vào các tháng để giáo dục trẻ có sự nhận biết và phòng tránh các nguy cơ không an toàn. Tháng 9: Bé làm gì khi có người lạ đến đón? Những điều cần tránh khi ăn. Tháng 10: Đồ dùng gia đình nào không an toàn?
Tháng 11: Bé có thể nhờ sự giúp đỡ từ ai? Bé làm gì khi ở nhà một mình? Tháng 12: Khi ngồi trên xe bé phải làm gì?An toàn trên đường đi Xác định tự học, tự nghiên cứu tài liệu cũng là một việc làm không thể thiếu nên tôi đã tìm kiếm những tài liệu, sách vở về kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ như: “15 bí kíp giúp tớ an toàn”, “Cẩm nang phòng tránh tai nạn thương tích” (Nhà xuất bản Kim Đồng), “Sách phòng ngừa tai nạn thương tích trong gia đình” (Nhà xuất bản Trẻ), “Sách giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho trẻ mầm non” (nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội, Sách bé thực hành các tình huống giáo dục kỹ năng sống dành cho trẻ mẫu giáo... tôi đọc và tự nghiên cứu. Từ đó tôi nắm rõ hơn, hiểu sâu hơn về các nội dung cần dạy cho trẻ, và xây dựng các nội dung phương pháp phù hợp với độ tuổi của trẻ. Hơn nữa cũng giúp tôi nhận ra được những điểm hạn chế của trẻ và bản than từ đó giúp tôi có kế hoạch xây dựng nội dung trọng tâm hơn, và cũng tìm ra được biện pháp phù hợp hơn. Tóm lại, với việc không ngừng học hỏi để nâng cao về năng lực của bản thân nhất là kiến thức về cách nhận biết, phòng tránh và xử lý một số nguy cơ không an toàn cho trẻ, tôi cảm thấy bản thân đã trang bị được một số kiến thức cơ bản về một số các nguy cơ không an toàn cho trẻ trong trường mầm non từ đó sẽ đưa ra những tình huống, bài tập phù hợp với trẻ để giúp trẻ có thể phòng tránh được được một số nguy cơ không an toàn, không chỉ vậy còn giúp bản thân tôi biết phòng tránh và xử lý một số nguy cơ không an toàn cho trẻ một cách dễ dàng. Điều đó giúp bản thân tự tin hơn trong các hoạt động giúp trẻ nhận biết các nguy cơ không an toàn. 2.2. Xây dựng môi trường lớp học đảm bảo an toàn cho trẻ. Mầm non là giai đoạn phát triển quan trọng nhất của trẻ, đặt nền tảng cho toàn bộ cuộc đời sau này. Do đó, việc tạo dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh cho trẻ mầm non là trách nhiệm vô cùng quan trọng của nhà trường và gia đình. Môi trường lớp học an toàn không chỉ giúp trẻ tránh khỏi những tai nạn thương tích mà còn tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ và tinh thần. Vì thế xây dựng môi trường lớp học đảm bảo an toàn cho trẻ là rất cần thiết. Để xây dựng được môi trường lớp học an toàn cho trẻ tôi căn cứ vào đặc điểm tình hình thực tế của lớp, trước tiên tôi rà soát lại toàn bộ cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi kịp thời phát hiện các nguy cơ không an toàn cho trẻ. Với việc sắp xếp vị trí các góc chơi hợp lý, hài hòa giữa góc tĩnh và động, không gian hoạt động của các góc thoải mái cho trẻ. Sưu tầm hình ảnh lồng ghép vào các góc chơi giúp trẻ nhận biết nguy các nguy cơ không an toàn,
trên mỗi góc chơi có gắn nội quy chơi của các góc giúp trẻ chơi an toàn và thân thiện. Ví dụ: Ở góc xây dựng, trẻ sẽ tự thảo luận với nhau và phân công nhiệm vụ cho từng thành viên trong nhóm như: Ai là kỹ sư trưởng, ai phụ trách xây dựng hàng rào, ai phụ trách xây dựng khuôn viên bên trong. Với việc trẻ có thể tự thỏa thuận, phân vai chơi cho nhau sẽ giúp trẻ chơi đoàn kết với nhau hơn, cùng đoàn kết tạo nên công trình xây dựng của nhóm mình. Với các góc chơi khác nhau sẽ có số lượng đồ dùng đồ chơi và số lượng trẻ tham gia chơi khác nhau cũng như không gian hoạt động của các góc sẽ không giống nhau. Vì vậy đồ dùng đồ chơi phải được sắp xếp gọn gàng, dễ lấy và phải đảm bảo an toàn cho trẻ như: đồ chơi nặng phải để ở dưới thấp, đồ chơi có nhiều chi tiết phải đề riêng vào các khay khác nhau và phải đặt theo bộ. Đặc biệt đồ dùng cho trẻ hoạt động phải có màu sắc hài hòa phù hợp với độ tuổi và đảm bảo an toàn cho trẻ. Trong khi trẻ hoạt động tại các góc bàn ghế của trẻ phải được để ở vị trí gọn gàng tránh che khuất các mảng trang trí và nơi hoạt động của trẻ. Đưa ra các biển báo nguy hiểm vào trang trí môi trường cho trẻ. Tôi cho trẻ thảo luận xem ở lớp, ở nhà đồ vật nào, hành động nào không an toàn và hướng dẫn trẻ cùng các cô giáo làm biển báo. Tôi đã dành một mảng tường nhỏ để cùng trẻ trang trí “Nội quy lớp học” từ những biển báo mà trẻ tự làm dưới sự giúp đỡ của cô. Nó như một lời nhắc nhở trẻ về những nguy cơ an toàn và không an toàn trẻ có thể gặp ở bất kỳ thời gian và thời điểm nào khi tham gia hoạt động. Minh chứng 3: Hình ảnh trang trí các góc tạo môi trường lớp học trong lớp. Tóm lại, với cách thực hiện xây dựng môi trường lớp học an toàn và lồng ghép các hình ảnh, các góc chơi có nội dung giáo dục kỹ năng giữ an toàn cho bản thân vào xây dựng môi trường học tập cho trẻ, lớp tôi đã xây dựng được môi trường lớp học đảm bảo an toàn và góp phần giáo dục kỹ năng giữ an toàn bản thân cho trẻ. 2.3. Thông qua các hoạt động hàng ngày để giáo dục kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn cho trẻ Trẻ ở độ tuổi mầm non là độ tuổi “Học mà chơi, chơi mà học”. Vì vậy việc lồng ghép giáo dục kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn cho trẻ thông qua các hoạt động là điều rất cần thiết.
Thông qua các hoạt động hàng ngày như ăn uống, vệ sinh cá nhân, vui chơi, tham gia các hoạt động... trẻ sẽ có cơ hội tiếp xúc và trải nghiệm thực tế với nhiều tình huống tiềm ẩn nguy cơ. Bên cạnh việc nhận biết nguy cơ, trẻ còn được trang bị những kỹ năng cần thiết để phòng tránh nguy cơ một cách hiệu quả. Khi được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng phòng tránh nguy cơ, trẻ sẽ cảm thấy tự tin hơn trong việc tự bảo vệ bản thân. Tôi đã lồng ghép vào các hoạt động trong ngày cụ thể như sau: *Giờ đón trả trẻ Giờ đón trả trẻ tôi thường dành thời gian trò chuyện với trẻ về một số kỹ năng bảo vệ bản thân bằng cách đặt ra các tình huống cho trẻ suy nghĩ và trả lời theo sự hiểu biết của trẻ như: Tình huống thứ nhất: Có người lạ rủ đi mua bim bim, bánh kẹo...hay đưa về nhà các con sẽ làm gì? Hay tình huống nếu bị ai bắt nạt các con sẽ làm gì?... Kỹ năng bé cần biết: Như nói không với người lạ, hoặc nhờ sự giúp đỡ của bác bảo vệ, hoặc kêu cứu thật to... Tình huống thứ hai: Khi đang đi chơi siêu thị nếu bị lạc các con phải làm gì? Kỹ năng bé cần biết: Nếu bị lạc bé phải đứng yên một chỗ, nhờ sự giúp đỡ của người xung quanh hay đến chú bảo vệ nhờ đọc loa tìm bố mẹ... Giáo viên dạy trẻ nhớ số điện thoại của bố mẹ, đánh số điện thoại đó vào ba lô hay tủ để đồ của trẻ Việc giáo viên kết hợp giữa trò chuyện và tạo tình huống như vậy sẽ giúp trẻ ghi nhớ rất lâu và hình thành được những kỹ năng nhất định cho trẻ. *Trong giờ thể dục Lớp tôi là một lớp trên tầng 3 nên vào giờ thể dục là trẻ sẽ phải đi cầu thang xuống sân để tập thể dục. Vì vậy để đảm bảo an toàn khi đi ở cầu thang tôi phải thường xuyên nhắc trẻ khi lên xuống cầu thang phải bám vào tay vịn của cầu thang, và khi đi tuyệt đối không được chạy, xô đẩy nhau mà phải xếp hàng xong mới đi lên xuống cầu thang để đảm bảo an toàn. Minh chứng 4: Hình ảnh trẻ xếp hàng đi xuống cầu thang *Trong giờ ăn Giờ ăn cũng có tiềm ẩn ngây mất an toàn cho trẻ như sặc cơm khi trẻ vừa ăn cơm vừa đùa nghịch, nói chuyện. Vì vậy để đảm bảo, phòng tránh hóc sặc cho trẻ. Vào giờ ăn tôi thường nhắc trẻ phải ăn miếng nhỏ, nhai kỹ, không nói
chuyện, cười đùa trong khi ăn để tránh bị sặc thức ăn vào mũi, tai sẽ gây nguy hiểm. *Hoạt động ngoài trời Khi trẻ ra hoạt động ngoài trời và chơi các đồ chơi ngoài trời như: xích đu, cầu trượt, bập bênh cũng có nhiều nguy cơ không an toàn cho trẻ. Vì thế qua hoạt động này tôi cũng lồng ghép tích hợp nhiều kỹ năng an toàn cho trẻ như; cách cầm chắc xích đu khi chơi và khi có bạn chơi xích đu thì không được đứng gần hoặc đứng trước mặt hay sau lưng bạn chơi xích đu sẽ rất nguy hiểm, khi chơi cầu trượt thì phải nắm chắc thành trượt, hướng dẫn trẻ phải kiên trì đượi đến lượt, không được xô đẩy nhau, tranh giành đồ chơi với bạn gây mất an toàn cho bản thân và các bạn. Minh chứng 5: Hình ảnh Trẻ xếp hàng đợi đến lượt khi chươi cầu trượt. * Các giờ hoạt động học Việc lồng ghép các kỹ năng sống vào các hoạt động học của trẻ là rất cần thiết. Vì vậy trong các hoạt động học tôi thường lồng ghép để giáo dục và hình thành cho trẻ những kỹ năng phòng tránh một số nguy cơ không an toàn: Ví dụ: Qua hoạt động khám phá Với chủ đề bản than tôi trò chuyện với trẻ về bản than trẻ, và hướng dẫn trẻ một số kỹ năng tự chăm sóc và bảo vệ bản than của mình. Giáo dục cách bảo vệ một số bộ phận trên cơ thể. Giúp trẻ nhận biết vùng nhẹ cảm và hướng dẫn trẻ không cho bạn trong lớp, trường đụng vào vùng nhẹ cảm ngoài bố mẹ của mình hoặc khi có mặt bố mẹ ở cùng. Để giúp trẻ có thể nắm được cách bảo vệ bản thân dễ dàng và dễ nhớ tối đã dạy trẻ cách tự bảo vệ bản thân theo quy tắc 5 ngón tay: Ngón cái: Là ngón thể hiện đó là người thân của trẻ như: Ông, bà, bố mẹ, anh chị em ruột. Các con có thể tiếp xúc gần và có những hành động thể hiện sự yêu thương lẫn nhau như: ôm, hôn… và cùng vui chơi. Ngón trỏ: Là thể hiện đó là thầy cô giáo, bạn bè trong lớp, trong trường hay họ hàng trong gia đình. Những người này trẻ có thể chơi đùa cùng và có những hành động như khoác vai, nắm tay. Ngón giữa: Là người quen nhưng ít gặp như hàng xóm hay bạn bè của bố mẹ. Những người này bé chỉ nên bắt tay hay chào hỏi Ngón áp út: Người quen của gia đình bé mới gặp lần đầu. Khi gặp những người này bé chỉ nên vẫy tay chào không nên tiếp xúc gần và đi chơi cùng.
Ngón út: Là ngón tay xa trẻ nhất tượng trưng cho những người xa lạ, trẻ không quen biết. Khi gặp những người này có cử chỉ thân mật với trẻ, trẻ hoàn toàn có thể hét to, bỏ chạy và nhờ sự giúp đỡ của mọi người xung quanh. Minh chứng 6: Hình ảnh quy tắc 5 ngón tay Hoạt động làm quen văn học Việc cho trẻ làm quen với các câu chuyện, bài thơ, ca dao...góp phần phát triển ở trẻ ở cả 5 mặt Đức – Trí – Thể - Mỹ - Lao động. Mặt khác do khả năng tự chủ, tự vệ của trẻ rất mong manh cho nên những hình tượng nghệ thuật tác động đến trẻ rất mạnh mẽ chính vì vậy tôi thường bồi dưỡng cho trẻ kinh nghiệm sống, nhân cách tốt đẹp qua câu chuyện, bài thơ, tục ngữ, ca dao, đồng dao, bài hát gần gũi với trẻ giúp trẻ nắm được kiến thức nhanh nhất. Như trong chủ đề trường mầm non có câu chuyện “Món quà của cô giáo” giúp trẻ nắm bắt được kỹ năng khi xếp hàng không xô đẩy các bạn, biết nhận lỗi khi bản thân mình mắc lỗi. Hay như bài thơ: “XUỐNG CẦU THANG” Này các bạn nhỏ Khi xuống cầu thang Bé lưu ý nhé Bước xuống cẩn thận Nhớ đừng đùa nhau Đừng lấy tay vịn Làm cầu trượt chơi Nhỡ mà bị rơi Thì nguy hiểm lắm! Cô giảng nội dung và đàm thoại cùng trẻ: Khi xuống cầu thang con cần lưu ý điều gì? Có được đùa nhau khi đi cầu thang không? Nếu các con trượt lên tay vịn của cầu thang thì điều gì sẽ xảy ra?
Khi sử dụng những câu truyện sưu tầm được để thu hút được sự chú ý của trẻ tôi đã dùng hình ảnh phù hợp với nội dung bài để tạo hiệu ứng cho nhân vật và lồng ghép thêm âm thanh để gây hứng thú cho trẻ. Ngoài ra tôi còn có thể tổ chức một giờ hoạt động như đóng kịch, lồng nhạc khi diễn kịch về những kỹ năng, các tình huống khi bị lạc, khi có người lạ rủ đi chơi. Như vậy sẽ hấp dẫn và thu hút trẻ. Tóm lại, thông qua biện pháp này giúp trẻ nhận biết và phòng tránh nguy cơ, không an toàn, nâng cao tính tự lập và tự tin, giảm thiểu tai nạn thương tích, tạo môi trường an toàn và góp phần phát triển toàn diện cho trẻ. 2.4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc giúp trẻ nhận biết phòng tránh các nguy cơ không an toàn Ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác chăm sóc và giáo dục trẻ như hiện nay là vô cùng quan trọng, phong phú và đạt được kết quả cao khi thiết kế bài giảng cho trẻ. Nên tôi thường xuyên sử dụng vào để dạy trẻ. Sau khi xác định được đề tài cần dạy trẻ tôi thường lên các kênh youtobe, google. Để tìm kiếm những nội dung có hình ảnh, âm thanh sinh động, gần gũi với trẻ để cho trẻ xem. Với các giờ học ứng dụng công nghệ thông tin như vậy trẻ thường rất tập trung, chú ý hơn trong giờ học. Không chỉ vậy tôi còn sử dụng một số phần mềm như powerpoint, phần mềm Liveworksheet.com. để tạo bài tập cho trẻ thực hiện và ôn tập thêm khi ở nhà cùng bố mẹ. Điều này giúp trẻ nhớ sâu hơn và có các kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn. Minh chứng 7: Hình ảnh thiết kế bài giảng trên Powerpoint và thiết kế phiếu bài tập trên phần mềm Liveworksheet.com. Với việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc giúp trẻ nhận biết phòng tránh các nguy cơ không an toàn và việc sử dụng các phần mềm này trong việc giao bài tập củng cố cho trẻ sau mỗi bài học cũng thu được những kết quả đáng khích lệ. Đối với việc làm phiếu bài tập cho trẻ giúp trẻ dễ dàng thực hiện bài tập khi ở nhà. Và khi thực hiện bài tập xong trẻ có thể biết luôn kết quả mà trẻ đã đạt được. Với việc giao bài tập còn giúp cho phụ huynh và giáo viên biết được việc học của mình đang ở mức độ nào để có thể tạo ra nhiều bài tập khác giúp trẻ học được tốt hơn. Hơn nữa phần mềm này cho phép giáo viên có thể sưu tầm tranh ảnh trên mạng rất là sinh động, điều này tạo được hứng thú, và thu hút sự chú ý của trẻ trong quá trình trẻ học tại nhà. Giúp trẻ phát triển toàn diện hơn. Tóm lại, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc giúp trẻ nhận biết phòng tránh các nguy cơ không an toàn mang lại nhiều lợi ích thiết thực, góp phần đảm bảo an toàn cho trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện. Trẻ có thể tiếp cận với nhiều thông tin về an toàn thông qua các video, bài hát, trò chơi giáo dục
trên máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh... một cách sinh động, hấp dẫn. Các ứng dụng công nghệ thường có tính tương tác cao, giúp trẻ tham gia học tập một cách chủ động, từ đó ghi nhớ thông tin tốt hơn. Việc sử dụng công nghệ thông tin giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề và kỹ năng sử dụng công nghệ một cách hiệu quả. Các hình ảnh, âm thanh và video sinh động trong các ứng dụng công nghệ sẽ thu hút sự chú ý của trẻ, khiến trẻ hứng thú hơn trong việc học tập về an toàn. 2.5. Phối kết hợp với phụ huynh để giúp trẻ nhận biết, phòng tránh các nguy cơ không an toàn Công tác phối kết hợp giữa giáo viên và phụ huynh trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ là rất quan trọng và cần thiết là điều kiện cần để giúp cho công tác giáo dục trong nhà trường ngày càng phát triển. Hiểu được tầm quan trọng của công tác phối hợp với phụ huynh nên ngay từ đầu năm tôi đã họp phụ huynh tuyên truyền về tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ mầm non. Đặc biệt là trang bị những kỹ năng cơ bản để phòng tránh các nguy cơ không an toàn cho trẻ. Từ đó phụ huynh nhận thức được việc trang bị cho trẻ những kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn là hết sức cần thiết và quan trọng trong thời gian học tập ở trường của trẻ. Tôi tạo nhóm zalo riêng mang tên “Lớp 4 tuổi B1 2023- 2024” để tiện liên lạc, trao đổi những thông tin cần thiết hay gửi hình ảnh,video của trẻ khi tham gia các hoạt động như ở trường Không chỉ vậy để các con có đồ dùng học tập an toàn tôi đã tuyên truyền, vận động phụ huynh cùng ủng hộ các nguyên liệu sẵn có ở gia đình để cô và các con cùng làm đồ dùng phục vụ cho hoạt động học và đảm bảo an toàn cho các con. Hơn nữa để phụ huynh và trẻ cùng có những kiến thức, kỹ năng cơ bản về phòng tránh một số nguy cơ không an toàn ở mọi lúc mọi nơi tôi đã thiết kế một số trò chơi như: nhận biết một số dụng cụ không an toàn, hay chọn những hành động không an toàn trên phần mềm liverwordship sau đó gửi đường link về cho phụ huynh cùng các con làm tại nhà, điều này giúp trẻ có nhiều kiến thức hơn và giúp phụ huynh gần gũi và quan tâm đến các con nhiều hơn. Minh chứng 8: Hình ảnh trẻ làm phiếu bài tập và gửi kết quả cho cô giáo Tóm lại, việc làm tốt công tác phối hợp giữa gia đình và giáo viên còn để thống nhất nội dung, phương pháp giáo dục trẻ. Giúp giáo viên và trẻ có nhiều nguyên vật liệu hơn để có thể tạo ra nhiều đồ dùng đồ chơi sáng tạo hơn và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ. 3. Kết quả sau khi áp dụng giải pháp sáng kiến tại đơn vị.
* Về cơ sở vật chất Cơ sở vật chất thường xuyên được rà soát, tu sửa, đảm bảo tuyệt đối an toàn khi sử dụng. Môi trường lớp học được bố trí khoa học, hợp lý. Đồ dùng đồ chơi ở các góc, gọn gàng, được sắp xếp theo bộ, đề vào hộp, khay đảm bảo an toàn cho trẻ khi tham gia hoạt động chơi ở các góc. * Về giáo viên Qua một thời gian tìm tòi nghiên cứu các biện pháp thích hợp bản thân tôi đã có được những kinh nghiệm trong việc giúp trẻ phòng tránh các nguy cơ không an toàn. Nâng cao kiến thức và kỹ năng của giáo viên về giáo dục trẻ an toàn Giúp giáo viên có thêm nhiều kiến thức để nhận biết các nguy cơ không an toàn trong môi trường trường mầm non. Giáo viên biết cách dạy trẻ các kỹ năng phòng tránh nguy cơ không an toàn. Không chỉ vậy còn giúp giáo viên biết cách tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ về an toàn một cách hiệu quả, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và công tác chăm sóc trẻ tại trường mầm non. * Về phía trẻ Trẻ nhận biết được các nguy cơ không an toàn thường gặp trong môi trường trường mầm non như: nguy cơ ngã, va đập, ngộ độc... Trẻ biết đi lại đúng quy định, không chạy nhảy trong trường. Biết xếp hàng trật tự khi lên xuống cầu thang. Biết sử dụng các dụng cụ học tập an toàn. Trẻ biết báo cho cô giáo khi phát hiện các nguy cơ không an toàn. Từ đó trẻ tự tin hơn, mạnh dạn hơn khi đưa ra quyết định của mình. Bảng kết quả đánh giá trên trẻ cuối năm sau khi thực hiện đề tài. Kết quả đầu năm Kết quả cuối năm học Nội dung học STT đánh giá Chưa Đạt Chưa đạt Đạt đạt Trẻ có kỹ năng nhận biết các đồ 0 1 6/23 = 26% 17/23 = 74% 23/23 = 100% vật, địa điểm có thể gây nguy hiểm.
Trẻ có kỹ năng cất, lấy đồ dùng gọn 2 4/23 = 17% 19/23 = 83% 21/23 = 91% 2/23=9% gàng đảm bảo an toàn Trẻ có kỹ năng xử 3 lý khi có người lạ 8/23 = 35% 15/23 = 65% 23/23 =100% 0 đến đón Trẻ có kỹ năng an 4 7/23 = 30% 16/23 = 70% 23/23 = 100% 0 toàn khi chơi Nhìn vào bảng số liệu tôi thấy trẻ đã có kỹ năng phòng tránh được các nguy cơ không an toàn là rất cao. * Về phía phụ huynh Nâng cao nhận thức của phụ huynh về tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ kỹ năng phòng tránh nguy cơ không an toàn, đồng thời trang bị cho phụ huynh kiến thức và kỹ năng để thực hiện tốt công tác giáo dục trẻ an toàn trong gia đình Phụ huynh có cái nhìn khác hơn về giáo dục mầm non, thường xuyên trao đổi với giáo viên về tình hình học tập và rèn luyện của con em mình và sẵn sàng tham gia các hoạt động ngoại khóa để giáo dục về an toàn cho trẻ do nhà trường tổ chức. 4. Hiệu quả của sáng kiến 4.1. Hiệu quả về khoa học Đề tài dựa trên các lý thuyết khoa học về tâm lý học phát triển, giáo dục học mầm non, đặc biệt là các nghiên cứu về sự phát triển nhận thức, hành vi và kỹ năng sống của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi. Các biện pháp được đề xuất trong đề tài có cơ sở khoa học, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi và được chứng minh hiệu quả qua thực tiễn giảng dạy. Đề tài đã được áp dụng trong thực tiễn giảng dạy tại trường mầm non, mang lại hiệu quả tích cực. Trẻ được trang bị các kỹ năng cần thiết để nhận biết và phòng tránh các nguy cơ không an toàn, giúp trẻ tự tin và an toàn hơn trong môi trường học tập. 4.2. Hiệu quả về kinh tế Khi trẻ được trang bị kỹ năng phòng tránh nguy cơ không an toàn, trẻ sẽ ít gặp tai nạn thương tích hơn, từ đó giảm chi phí cho việc điều trị y tế.
Ví dụ: Chi phí điều trị cho một trường hợp trẻ bị ngã và gãy tay có thể lên đến vài triệu đồng. Nếu trẻ được giáo dục kỹ năng phòng tránh ngã, thì có thể giảm thiểu được số trường hợp tai nạn thương tích xảy ra, tiết kiệm chi phí cho nhà trường và gia đình Đề tài góp phần giảm chi phí cho công tác y tế, nâng cao hiệu quả giáo dục, tăng cường sự gắn kết giữa nhà trường và gia đình, và góp phần xây dựng môi trường giáo dục an toàn. 4.3. Hiệu quả xã hội Đề tài góp phần bảo vệ trẻ em khỏi các nguy cơ không an toàn, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và an toàn. Ví dụ: Khi trẻ được giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn giao thông, trẻ sẽ ít gặp nguy hiểm khi tham gia giao thông hơn. Không chỉ vậy qua đề tài này cũng góp phần không nhỏ vào việc nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc đảm bảo an toàn cho trẻ thông qua các chuyên đề giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Ví dụ: Khi phụ huynh tham gia các buổi tập huấn về kỹ năng phòng tránh nguy cơ không an toàn cho trẻ, phụ huynh sẽ quan tâm và đầu tư hơn vào việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Không chỉ vậy, khi trẻ được trang bị kỹ năng phòng tránh nguy cơ không an toàn, xã hội sẽ trở nên an toàn hơn cho tất cả mọi người. Ví dụ: Khi trẻ biết cách phòng tránh một số nguy cơ không an toàn, trẻ sẽ không bao giờ gặp phải những thương tích thường gặp và cũng không gây ra thương tích cho bạn bè và mọi người xung quang. 5. Tính khả thi Các biện pháp được tôi xây dựng trong đề tài này rất phù hợp với các điều kiện trong trường mầm non. Ví dụ: Các biện pháp như trang trí môi trường lớp học an toàn, tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, phối hợp với phụ huynh giáo dục trẻ đều có thể thực hiện được ở hầu hết các trường mầm non. Các biện pháp được đề xuất trong đề tài dễ thực hiện, không đòi hỏi nhiều kinh phí và nhân lực. Ví dụ: Các biện pháp như hướng dẫn trẻ cách sử dụng đồ dùng, đồ chơi an toàn, dạy trẻ cách nhận biết và xử lý các tình huống nguy hiểm đều có thể thực hiện được bởi giáo viên mầm non.
Như vậy tôi có thể nói đề tài "Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4,5 tuổi có kỹ năng phòng tránh các nguy cơ không an toàn ở trường mầm non" có tính khả thi cao khi áp dụng vào thực tế. Đề tài phù hợp với điều kiện thực tế của các trường mầm non, dễ thực hiện, mang lại hiệu quả cao và có thể nhân rộng áp dụng ở các trường mầm non khác. 6. Thời gian thực hiện sáng kiến. Từ tháng 9 năm 2023 đến tháng 4 năm 2024 và rút kinh nghiệm để thực hiện trong các năm tiếp theo. 7. Kinh phí thực hiện đề tài, sáng kiến. Kinh phí đầu tư để thực hiện đề tài với chi phí thấp. Với sự đầu tư hợp lý, các trường mầm non có thể thực hiện đề tài hiệu quả, góp phần bảo vệ trẻ em khỏi các nguy cơ không an toàn. III. KIẾN NGHỊ VÀ ĐỀ XUẤT 1. Đối trường mầm non - Nhà trường tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên được đi học hỏi các trường bạn khi có chuyên đề do Phòng giáo dục và nhà trường tổ chức. - Tham mưu với các cấp trang bị thêm một số đồ dùng, thiết bị học tập cho giáo viên và trẻ để phục vụ cho hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. 2. Đối với Phòng Giáo dục đào tạo Thường xuyên xây dựng các chuyên đề cho giáo viên đi tham quan học hỏi từ các trường chuẩn, lớp chuẩn trong huyện. Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân tôi trong quá trình giáo dục trẻ nhận biết và phòng tránh nguy cơ không an toàn. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của bạn bè đồng nghiệp để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn Tôi xin chân thành cảm ơn! Lời cam đoan: Tôi xin cam đoan đề tài trên là do tôi nghiên cứu và thực hiện, không sao chép của ai, nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Phú Cường, ngày 24 tháng 04 năm 2024 XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN Người viết sáng kiến
Hoàng Thị Oanh