Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng nhận biết tập nói

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:38

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng nhận biết tập nói" được hoàn thành với mục tiêu nhằm giúp trẻ phát triển khả năng nghe, hiểu, trả lời câu hỏi một cách có lô gíc, có trình tự, chính xác; nhận biết sự vật hiện tượng và phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất thông qua phát triển nhận thức; Giúp giáo viên hiểu được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ từ đó có những kế hoạch cụ thể về việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng nhận biết tập nói

27 MỤC LỤC Mục Nội dung Trang A Đặt vấn đề 2 I Lý do chọn đề tài 2 II Mục đích nghiên cứu 3 III Đối tượng nghiên cứu 3 IV Phương pháp nghiên cứu 4 B Giải quyết vấn đề 4 I Cơ sở lí luận 4 II Cơ sở thực tiễn 5 II Thực trạng nghiên cứu 6 IV Các giải pháp 7 1 Biện pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. 7 2 Biện pháp 2. Xây dựng kế hoạch học tập và môi trường nhận 8 biết tập nói 3 Biện pháp 3: Sáng tạo trong việc làm đồ dùng đồ chơi. Tạo 9 môi trường để trẻ hứng thú trong các hoạt động 4 Biện pháp 4: Thay đổi hình thức vào bài 10 5 Biện pháp 5: Lấy trẻ làm trung tâm dựa vào nhu cầu, khả năng 11 và kinh nghiệm của trẻ. 6 Biện pháp 6. Sử dụng đồ dùng trực quan dạy nhận biết tập 15 nói 7 Biện pháp 7. Dạy trẻ mọi lúc mọi nơi 16 8 Biện pháp 8: Ứng dụng công nghệ thông tin vào bài dạy 17 nhận biết tập nói 9 Biện pháp 9: Công tác tham mưu với nhà trường 19 10 Biện pháp 10 : Công tác phối hợp tuyên truyền với phụ 19 ` huynh C Kết luận và khuyến nghị 20 I Kết luận 20 II Kết quả của sáng kiến 21 III Kiến nghị 21 Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
28 A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài: Dạy trẻ nhận biết là một nhiệm vụ quan trọng nhất ở trường mầm non. Hoạt động này không những nhằm giúp trẻ hình thành và phát triển các năng lực ngôn ngữ như nghe, nói, tiền đọc và tiền viết, mà giúp trẻ phát triển tư duy, nhận thức, tình cảm…Đó là chiếc cầu nối giúp trẻ nói chung và trẻ nhà trẻ bước vào thế giới lung linh huyền ảo, rực rỡ sắc màu của loài người. Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu của chúng ta, lúc sinh thời người đã nói “Non sông Việt Nam có được vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai với các cường quốc năm Châu hay không, chính là nhờ vào việc học tập của các cháu”. Trẻ em, những mầm non tương lai của đất nước. Đất nước có giàu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Vì vậy bậc học mầm non là bậc học đầu tiên nó rất quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Dạy tiếng mẹ đẻ cho trẻ mầm non là việc làm cần thiết có ý nghĩa. Mục tiêu của giáo dục mầm non là hình thành những cơ sở ban đầu cho trẻ. Ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt sẽ giúp trẻ nhận thức tốt và giao tiếp tốt, góp phần hình thành và phát triển nhân cách trẻ sau này. Có thể nói. Bậc học mầm non là ''Móng''. Bậc học tiểu học là ''Tường'', nếu móng được đắp xây kiên cố thì bức tường cao sẽ vững chắc. Ngôn ngữ đóng vai trò hết sức quan trọng vào việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Để trẻ nhà trẻ nói năng mạch lạc , chuẩn bị sẵn sàng bước vào lớp mẫu giáo thì việc quan trọng chính là phát triển ngôn ngữ. Ngôn ngữ là phương tiện mở mang tri thức, nhờ có ngôn ngữ những biểu tượng được thông qua các giác quan, cảm giác được củng cố, tổng hợp hệ thống hóa trở thành những biểu tượng vững chắc của trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
29 hình thành và phát triển các thao tác tư duy bậc cao. Phát triển ngôn ngữ là phát triển tư duy ở trẻ nhà trẻ, nhờ có ngôn ngữ mà con người tiến xa vượt bậc về chất so với con vật, trở thành chủ thể có ý thức, xây dựng xã hội loài người ngày càng phát triển. Ngôn ngữ là phương tiên phát triển tư duy, là công cụ hoạt động trí tuệ, là phương tiện để giáo dục tình cảm , thẩm mỹ cho trẻ. Như vậy ngôn ngữ có vai trò to lớn đối với xã hội và đối với loài người. Vì vậy vấn đề phát triển ngôn ngữ một cách có hệ thống cho trẻ ngay từ đầu là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Trẻ 24- 36 tháng mới phát âm được một đến 2 từ, lời nói của trẻ còn chưa rõ ràng mạch lạc, vốn từ của trẻ còn ít, đa số các cháu còn nói ngọng, nói lắp, nói không rõ chữ, rõ ý, hay lặp lại các câu nói của cô. Mặt khác các cháu còn nhỏ nên thường có phản ứng chậm chạp hoặc rất khó khăn để hiểu những yêu cầu của cô giáo. Vì bộ máy phát âm của trẻ còn yếu ớt rất nhạy cảm và còn tiếp tục hoàn chỉnh cùng với sự phát triển chung của cơ thể. Thông qua quá trình quan sát ở những giờ hoạt động nhận biết tập nói, tôi thấy các cháu rất thích được trò chuyện, thích được giao tiếp và thích được nói nhưng vì ngôn ngữ vốn từ còn hạn chế, các cháu sử dụng ngôn ngữ thụ động nhiều trẻ rất muốn nói những lại không thể diễn đạt được hết những suy nghĩ yêu cầu của mình dẫn đến tình trạng cô hiểu sai ý trẻ, hoặc có một số cô không hiểu trẻ nói gì, không đáp ứng được nhu cầu của trẻ khiến trẻ sợ đến lớp. Là một cô giáo mầm non trực tiếp dạy trẻ 24 - 36 tháng. Tôi luôn có những suy nghĩ làm sao để dạy các con phát âm chuẩn, chính xác đúng tiếng Việt. Vì vậy tôi đã dạy các con thông qua hoạt động nhận biết và dạy ở mọi lúc mọi nơi qua các hoạt động hàng ngày. Từ đó trẻ khám phá, hiểu biết về sự vật hiện tượng xung quanh,về thế giới xung quanh trẻ, phát triển tư duy. Tôi thấy mình cần phải đi sâu tìm hiểu kỹ vấn đề này để từ đó rút ra nhiệm vụ giáo dục cho phù hợp với yêu cầu Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
30 phát triển của lứa tuổi Chính vì những lí do đó mà tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ (24-36 tháng ) nhận biết tập nói làm để tài nghiên cứu trong năm học II. Mục đích nghiên cứu: Ngôn ngữ là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với con người, nhất là đối với trẻ thơ lúc vẫn nằm trong bụng mẹ, trong nôi, ngôn ngữ đã đến với trẻ qua tiếng ru, tiếng hát, qua câu chuyện của bà, của mẹ, của cô giáo. Ngôn ngữ đem lại cho trẻ thơ những hiểu biết ban đầu về thế giới xung quanh. Nó là công cụ phát triển tư duy, lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm lịch sử, xã hội loài người và do con người phát minh ra và truyền đạt cho đời sau. Nhờ có ngôn ngữ trẻ mới tiếp xúc được với nền văn hóa của nhân loại, mới tiếp thu được kinh nghiệm lịch sử xã hội. Vì vậy mục đích nghiên cứu của tôi là giúp trẻ phát triển khả năng nghe, hiểu, trả lời câu hỏi một cách có lô gíc, có trình tự, chính xác; nhận biết sự vật hiện tượng và phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất thông qua phát triển nhận thức. - Giúp trẻ mạnh dạn tự tin tước mọi người . - Làm phong phú vốn từ cho trẻ - Giúp giáo viên hiểu được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ từ đó có những kế hoạch cụ thể về việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. III. Đối tượng nghiên cứu. Trẻ nhà trẻ (24-36 tháng ) lớp 2TA3 trường mầm non Tam Đồng IV . Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: - Thời gian: Nghiên cứu thu thập tài liệu, tìm hiểu thực tế về đặc điểm tình hình của lớp, của trẻ từ 8 /2020 đến 12 /2021 - Lập đề cương và hoàn thành sáng kiến đề tài vào ngày 03/04 /2021. V. Phương pháp nghiên cứu Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
31 1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận. Gồm các phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu và văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn. Gồm các phương pháp điều tra, quan sát, đàm thoại, các phương pháp nghiên cứu hoạt động... 3. Phương pháp toán học để xử lý số liệu nghiên cứu. (Bảng biểu) B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lí luận: Ở trẻ 24 - 36 tháng tuổi, cảm giác, tri giác được phát triển đầy đủ hơn nắm vững các hành động với đồ vật và lĩnh hội được phương thức sử dụng của đồ vật. Trẻ phản ánh các thuộc tính của sự vật , hiện tượng xung quanh đa dạng hơn, phù hợp hơn. Tri giác rõ nét về màu sắc, hình dạng kích thước của đồ vật. Trước kia lĩnh vực nhận biết thường là nhận biết tập nói và nhận biết phân biệt nhưng với chuyên để mới thì hai lĩnh vực này đã được gộp lại một và gọi là lĩnh vực nhận biết. Nhận biết không những về các sự vật hiện tượng xung quanh mà còn nhận biết cả về không gian như : trên – dưới, trước - sau , kích thước to - nhỏ . Việc tổ chức các hoạt động để phát triển khả năng nghe, nói của trẻ có tác dụng thúc đẩy sự rèn luyện tai nghe và các bộ máy phát âm của trẻ. Những âm thanh trong cuộc sống như tiếng chim hót, tiếng còi xe...đều kích thích và thúc đẩy các phản xạ ngôn ngữ cho trẻ nhà trẻ. Vai trò chủ yếu không gì có thể so sánh được là giọng nói con người, đăc biệt là giọng của người mẹ, của cô giáo. Đứng trước những khó khăn như vậy tôi rất băn khoăn phải dạy trẻ như thế nào, bằng những biện pháp gì, bởi đối với trẻ nhà trẻ cái gì cũng mới mẻ, những bài học đầu tiên là '' Học ăn, học nói, học gói , học mở''. Vì vậy việc dạy trẻ nhà trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động nhận biết đóng vai trò hết sức quan trọng. Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
32 Nhận thức được tầm quan trọng của ngôn ngữ có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ nhà trẻ, nó nhằm phát triển các tính năng của trẻ như: Nghe, nói, đọc, hát… Trong những năm gần đây bậc học mầm non đang tiến hành đổi mới chương trình giáo dục trẻ mầm non, trong đó đặc biệt coi trọng việc tổ chức các hoạt động phù hợp với sự phát triển của trẻ. Khuyến khích trẻ hoạt động một cách chủ động, tích cực, hồn nhiên vui tươi, đồng thời tạo điều kiện cho giáo viên phát huy khả năng sáng tạo trong việc lựa chọn và cách tổ chức các hoạt động hàng ngày cho trẻ có hiệu quả. Thực hiện phương châm ''Học bằng chơi, chơi mà học.'' Đáp ứng được mục tiêu phát triển của trẻ một cách toàn diện về mọi mặt. Trong quá trình phát triển toàn diện cho trẻ, ngôn ngữ có vai trò hết sức quan trọng, nhờ có ngôn ngữ trẻ nhận biết ngày càng nhiều các sự vật, hiện tượng mà trẻ nhà trẻ được tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày. Khi cho trẻ nhà trẻ làm quen với các hoạt động xem tranh hoặc quan sát vật thật, mô hình, trẻ cảm giác là trẻ có thể tò mò để tự khám phá ra các con vật, hiện tượng thiên nhiên cỏ, cây, hoa, lá hoặc cảm nhận được những mối liên quan giữa chúng với nhau. Khi cho trẻ xem tranh hay giúp trẻ sử dụng các mô hình để gợi ý trẻ phát âm nói lên những công dụng, chất liệu của đồ vật...Khi cho trẻ quan sát vật thật khuyến khích các quá trình tư duy, tưởng tượng, phán đoán, đây cũng là góp phần phát triển ngôn ngữ nghe cho trẻ. Cùng với sự phát triển ngôn ngữ nói, trẻ dần dần tiếp cận với ngôn ngữ một cách trọn vẹn, nghĩa là tất cả các kĩ năng nghe, nói, đọc để phát triển ngôn ngữ và có mối quan hệ qua lại. Cho trẻ hoạt động nhận biết nhằm mục đích phát triển ngôn ngữ, phát triển vốn từ, trẻ phát âm rõ ràng, mạch lạc hơn trong giao tiếp. Là một giáo viên tâm huyết với nghề của mình. Tôi luôn trăn trở làm sao để tìm ra các biện pháp giúp trẻ học nhận biết tập nói được tốt hơn . Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
33 II . Cơ sở thực tiễn Qua việc dự giờ và giảng dạy các tiết học ở lớp 2 tuổi A3 tôi thấy khả năng diễn đạt của trẻ vẫn còn hạn chế. Trong các giờ đọc, kể, khả năng diễn đạt còn ấp úng, nói ngọng, câu còn cụt, thiếu chủ ngữ và vị ngữ, ngôn ngữ của trẻ chưa đồng đều. Khi giao tiếp, trẻ chưa thể hiện được đúng ngữ điệu, cử chỉ của lời nói, phát âm còn ngọng, dùng từ chưa chính xác, diễn đạt chưa lôgic, câu từ chưa lưu loát, trẻ hay nói lắp, vậy cô cần phải hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến nói lắp của trẻ và từ đó có biện pháp khắc phục giúp trẻ không nói lắp nữa. Những trẻ nhút nhát, ít tiếp xúc với bạn ở trong lớp, ở xung quanh mình dẫn đến trẻ kém hiếu động thì vốn từ ngữ cũng bị hạn chế, nghèo nàn, việc diễn đạt câu từ thể hiện ngữ điệu kém. Qua hai cơ sở trên cho ta thấy: Việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một việc làm hết sức cần thiết trong cuộc sống. Cần phải coi việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những nội dung quan trọng nhất của giáo dục mầm non. Bởi vậy, nên tôi chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ (24 – 36 tháng )nhận biết tập nói” để nghiên cứu. III. Thực trạng 1) Thuận lợi: * Đối với nhà trường: Nhà trường tạo điều kiện cho tôi được trải nghiệm sáng kiến tại nhóm lớp mà tôi phụ trách và đặc biệt quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần cho chị em giáo viên. Nhà trường tạo điều kiện cho tôi được trải nghiệm sáng kiến tại nhóm lớp mà tôi phụ trách và đặc biệt quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần cho chị em giáo viên. Trường luôn nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh đến nhà trường và các cháu. Đội ngũ cán bộ giáo viên trong trường đều có trình độ chuyên môn chuẩn và trên Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
34 chuẩn, có lòng yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình với công việc... 2. Khó khăn : - Tài liệu tham khảo dạy và học tuy có, song vẫn còn hạn chế, đồ dùng, đồ chơi tuy nhiều, song vẫn còn thiếu chưa đáp ứng được với nhu cầu của trẻ. Trang thiết bị nhà trường đầy đủ nhưng chưa phong phú và đa dạng. - Đối với trẻ, trẻ mới đến trường còn khóc nhiều, chưa có thói quen, nề nếp trong học tập, giao tiếp, trẻ hay nói trống không, nói cộc lốc, chưa biết lễ phép với cô giáo,nhường các bạn và những người xung quanh trẻ. - Đa số trẻ còn nói ngọng, phát âm chưa rõ ràng, trẻ còn rụt rè trong giao tiếp. - Một số trẻ chưa biết nói : Gia Khang , Khoa , Nhật Linh - Đối với phụ huynh, còn một số phụ huynh chưa coi trọng về bậc học mầm non, chưa thực sự hiểu được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc cho con đi học mầm non. Nên chưa quan tâm đúng mức đối với trẻ, nhất là đối với trẻ 24 - 36 tháng tuổi, phụ huynh chưa nhiệt tình đưa con em mình đến trường một cách thường xuyên. 3. Kết quả thực trạng : a. Đối với giáo viên: - Do học sinh còn nhỏ nên việc chăm sóc chiếm nhiều thời gian, việc tổ chức cho trẻ làm quen với nhận biết thế giới xung quanh còn hạn chế. - Chưa thật sự đầu tư thời gian vào nghiên cứu phát triển nhận biết tìm hiểu thế giới xung quanh . - Chưa tận dụng các cơ hội tiếp xúc với trẻ để truyền đạt cho trẻ nhận biết tìm hiểu để phát triển ngôn ngữ cho trẻ b. Đối với trẻ : - Do trẻ còn ít tuổi khả năng chú ý tập trung của trẻ chưa cao, nhanh nhập cuộc và cũng nhanh chán không hứng thú. - Nhận thức của trẻ trong lớp không đồng đều, không thích tham gia các hoạt động Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
35 mang tính tập thể. - Từ những thuận lợi và khó khăn nêu trên, tôi tiến hành khảo sát trên trẻ và có kết quả như sau ( biểu khảo sát đầu năm) - Từ kết quả trên, tôi thấy mức độ hứng thú, khả năng phát triển ngôn ngữ, phát triển vốn từ thông qua hoạt động nhận biết còn hạn chế. Chính vì vậy, tôi luôn mong muốn mình phải làm thế nào để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách trọn vẹn hơn. Tôi đã không ngừng tìm tòi sáng tạo để tìm ra cách thức giảng dạy và tạo môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. c. Đối với phụ huynh : - Gia đình là môi trường hết sức quan trọng với trẻ nhưng các bậc phụ huynh quá bận rộn với cuộc sống mưu sinh đời thường, thời gian dành cho các cháu là quá ít. - Nhiều bậc phụ huynh quan niệm trường mầm non chỉ là nơi trông nom trẻ còn việc học hành là phụ, nên có tư tưởng đơn giản hóa việc dạy dỗ các cháu. IV. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN : Để thực hiện được các giải pháp đã đề ra đạt kết quả cao nhất, bản thân tôi đã tiến hành một số biện pháp như sau : 1. Biện pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Khi bước vào năm học đầu tiên của độ tuổi nhà trẻ, thông thường trẻ trong độ tuổi này bắt đầu biết nói những câu đơn giản và có thể đối thoại ngắn với người lớn. Tuy nhiên thời gian này, vốn từ của trẻ thì chưa đủ để diễn đạt hết những hiểu biết của trẻ, trẻ nhút nhát, thụ động. Ví dụ: Trong lớp tôi phụ trách có cháu Gia Hưng, cháu Tuệ Nhi , cháu Đức Khang thường hay nhút nhát, thụ động không trả lời câu hỏi của cô, vì vậy tôi thường xuyên chú ý trò chuyện cởi mở với trẻ, tạo nhiều cơ hội để trẻ tự nói chuyện có tinh thần thoải mái, Khuyến khích động viên, khen gợi trẻ để trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp gợi cho trẻ những việc mà trẻ thích hoặc muốn làm. Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
36 Vì vậy phải chú ý đến từng đặc điểm tâm sinh lý cá nhân của từng trẻ, để có những biện pháp phù hợp với trẻ. Từ đó phát huy hết khả năng của từng trẻ, có các phương pháp dạy cho trẻ hứng thú hơn trong mọi hoạt động. 2. Biện pháp 2. Xây dựng kế hoạch học tập và môi trường nhận biết tập nói *Kế hoạch nhận biết tập nói: Để dạy nhận biết đạt hiệu quả cao. Bản thân cần phải xác định rõ nhiệm vụ của năm học. + Xây dựng kế hoạch tháng, tuần, ngày theo từng chủ đề. Ví dụ kế hoạch dạy trẻ nhận biết trong năm 2020-2021. Nội dung dạy trẻ nhận Stt Tên chủ đề Hình thức thực hiện biết Bé và các - Nhận biết tên mình, tên - Tổ chức vào giờ hoạt dộng bạn bạn có chủ đích 1 - Nhận biết tên lớp, tên trường - Tích hợp vào các hoạt động trong tuần, ngày. Những - Mẹ của bé Tích hợp vào các hoạt động người thân - Các thành viên trong gia trong tuần, ngày. Giờ dạy hoạt 2 yêu của bé động có chủ định. đình bé Những con - Nhận biết con gà, con vịt Giờ dạy hoạt động có chủ vật ngộ - Nhận biết con chó , con định. 3 nghĩnh mèo .... Tích hợp với các hoạt động trong ngày , trong tuần Các loại hoa Nhận biết hoa hồng , hoa - Tổ chức vào giờ hoạt dộng , quả cúc ... có chủ đích 4 - Nhận biết quả bưởi, quả Tích hợp vào các hoạt động chuối .... trong tuần, ngày. (Tương tự các chủ đề tiếp theo tôi cũng xây dựng các bài sao cho phù hợp với chủ đề ) * Môi trường học tập: Đây là biện pháp cơ bản không thể thiếu trong trường mầm non, nó hết sức Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
37 cần thiết trong các hoạt động của trẻ ở trường mầm non. Vì vậy đòi hỏi giáo viên phải không ngừng sưu tâm đồ dùng đồ chơi, bố trí sắp xếp môi trường trong và ngoài lớp phù hợp với nội dung từng chủ đề. Nhằm khích thích sự sáng tạo và hứng thú khi tham gia vào các hoạt động hàng ngày của trẻ, nhất là hoạt động nhận biết tập nói. Vì vậy mà tôi chú trọng xây dựng môi trường học tập làm sao cho đa dạng và phong phú. Ở các góc tôi thường chuẩn bị các đồ dùng đồ chơi phong phú đa dạng phù hợp với chủ đề cho trẻ quan sát mọi lúc mọi nơi cho trẻ. Với chủ đề thế giới động vật tôi thường làm những con vật gần gũi bằng xốp, màu sắc đặc trưng, từ đó giúp trẻ nhận thức ở mọi lúc mọi nơi trong một ngày hoạt động của trẻ. - Môi trường trong lớp: Đối với môi trường trong lớp thì tôi luôn luôn sưu tầm, bổ sung đồ dùng, đồ chơi phù hợp với từng chủ đề như tranh ảnh, mô hình, bảng biểu các loại đồ dùng, đồ chơi mua và có thể tự tạo tôi sắp xếp ở các góc sao cho vừa với tầm mắt của trẻ, để trẻ dễ nhìn, dễ quan sát, dễ lấy. Ví dụ: Khi xây dựng các góc tôi đặc biệt đưa các hình ảnh nổi bật của chủ đề để trẻ được quan sát ở mọi lúc mọi nơi và lựa chọn các hình ảnh nổi bật của chủ đề để trang trí. Ở góc bế em :. Tôi trang trí hình ảnh của bé nấu ăn, giặt quần áo từ những hình ảnh trang trí giúp trẻ tưởng tượng ra công việc hàng ngày giúp trẻ tái tạo và kể ra những công việc mình cần phải làm trong góc chơi đó.Bên cạnh đó tôi chuẩn bị đầy đủ , phong phú đồ dùng cho bé ở góc chơi đó : chậu tắm , búp bê, bộ nấu ăn , dầu gội... - Môi trường ngoài lớp: Đó là tất cả những gì bên ngoài lớp học và nó góp phần quan trọng trong việc tìm tòi khám phá của trẻ. Ngoài sân trường có rất nhiều đồ dùng, đồ chơi, cây xanh, góc thiên nhiên, vườn cổ tích... Tạo điệu kiện cho trẻ hứng thú tham gia. Qua đó giáo dục trẻ biết yêu quý Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
38 cái hay, cái đẹp, cái thiện, cái ác. Trẻ có thể tìm hiểu các loại đồ dùng, đồ chơi đó. Đồ chơi ngoài trời luôn đảm bảo tính an toàn, tính thẩm mĩ... Đồ chơi ngoài trời phải đa dạng và phong phú về chủng loại, nhằm kích thích trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động một cách tích cực. Đồ chơi ngoài trời phải sắp xếp một cách hợp lý, phù hợp với trẻ mầm non nói chung, trẻ 24 - 36 nói riêng. Qua những buổi chơi với đồ chơi ngoài trời tạo điều kiện cho trẻ phát triển tư duy, phát triển vốn từ, phát triển ngôn ngữ. Bên cạnh đó để phát triển nhận thức tốt cho trẻ 24 - 36 tháng thì trẻ phải được quan sát và tiếp xúc với sự vật hiện tượng xung quanh 3. Biện pháp 3: Sáng tạo trong việc làm đồ dùng đồ chơi. Tạo môi trường để trẻ hứng thú trong các hoạt động - Mục đích của giải pháp: Tạo ra được nhiều đồ dùng đồ chơi phục vụ trẻ hoạt động và giúp trẻ hứng thú tham gia các hoạt động nhận biết - Nội dung giải pháp: Đầu năm học tôi đã chú ý xây dựng môi trường học tập trong lớp cho trẻ với những đồ dùng, đồ chơi mới từ các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương, thu hút, tạo hứng thú và tập trung sự chú ý của trẻ. Đồ dùng, đồ chơi được sáng tạo theo từng chủ đề với những hình ảnh đẹp, màu sắc tươi sáng. Sắp xếp gọn gàng, hướng sự chú ý của trẻ vào những hình ảnh lạ mắt, màu sắc khác nhau. Tuy nhiên màu của đồ chơi vẫn chủ yếu là ba màu: xanh, đỏ, vàng, và liên tục thay đổi theo từng chủ đề, phù hợp với nhận thức của trẻ. Chính vì vậy tôi đã cùng đồng nghiệp, sáng tạo làm một số đồ dùng, đồ chơi từ các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương, thu hút, tạo hứng thú và tập trung sự chú ý của trẻ. Ví dụ : “Với chủ để: Đồ dùng, đồ chơi của bé”. Tôi đã sử dụng và sắp xếp đồ chơi tạo không gian mở cho trẻ chơi tại khu vực Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
39 chơi thao tác vai, trẻ vừa gắn trang phục vừa gọi tên: VD: Váy màu đỏ, váy màu xanh, váy màu vàng. Ngoài ra tôi đã tận dụng những miếng vải nỉ và bông khâu, nhồi thành nhiều loại quả có màu sắc khác nhau, để trẻ học nhận biết màu và chơi trò chơi: Trẻ cầm gọi tên: Quả soài: Màu vàng, Quả mướp; Màu xanh. Quả thanh long: Màu đỏ.. Với cách sắp xếp và những đồ dùng đồ chơi này sẽ kích thích sự tò mò của trẻ và giúp trẻ nhận biết màu tốt hơn. (Hình ảnh 1) Ví dụ :“Chủ đề đồ dùng đồ chơi của bé” ở khu vực hoạt động với đồ vật tôi chuẩn bị các khối màu, đồ chơi lắp giáp, quả, hạt, hoa các màu xanh đỏ vàng để cho trẻ được xâu hạt, xếp hình..qua đây trẻ được trực tiếp nhận biết các màu sắc qua đồ chơi. ( hình ảnh 2 ) Ví dụ : Ở góc” văn học ” tôi đã tạo không gian mở với những hình ảnh các con vật, nhân vật theo nội dung câu chuyện gắn với từng chủ đề, có màu sắc xanh đỏ, vàng cho trẻ được làm quen với nhân vật, vừa được nhận biết màu sắc qua các hình ảnh các nhân vật đó. ( hình 3) -Hiệu quả đạt được: Môi trường trong lớp với đầy đủ đồ chơi cô tự làm đẹp mắt, được sắp xếp dưới dạng mở giúp cho trẻ nhận biết các màu sắc được thuận tiện dễ dàng hơn. Ưu điểm của biện pháp: - Tạo ra môi trường giáo dục mở , giáo viên làm được nhiều đồ dùng đồ chơi khoa học , đẹp phục vụ cho mợi hoạt động đặc biệt là hoạt động nhận biết 3 màu xanh – đỏ- vàng, giúp cho trẻ nhận biết các màu sắc được thuận tiện dễ dàng hơn Khi cho trẻ học hoặc chơi với các đồ chơi cô tự làm trẻ rất thích và hứng thú học hơn. Còn rèn được cho trẻ kĩ năng phân tích , ghi nhớ màu sắc. Rèn sự khéo léo linh hoạt của cơ thể . 4. Biện pháp 4: Thay đổi hình thức vào bài Tùy thuộc từng nội dung bài dạy trong từng chủ đề mà tôi lựa chọn cách gây Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
40 hứng thú cho trẻ một cách linh hoạt nhẹ nhàng. Vì vậy tôi phải xác định được mục đích, yêu cầu của bài dạy, tôi luôn nghiên cứu kĩ giáo án thì mới vận dụng các phương pháp, biện pháp giảng dạy tạo cho trẻ cảm giác gần gũi, vui vẻ, kích thích trẻ thích tham gia vào hoạt động của cô. Ngoài việc tôi phải chuẩn bị giáo án kĩ càng ra tôi còn cần phải chuẩn bị đồ dùng, tranh ảnh vật thật, mô hình sinh động, hấp dẫn, mới lạ. Ngoài sự chuẩn bị đồ dùng đầy đủ, đẹp trong tiết dạy tôi cũng áp dụng linh hoạt, sáng tạo thay đổi hình thức dạy, lồng ghép các hoạt động để thu hút trẻ tập trung sự chú ý của trẻ. h hoạt của cơ thể . * Sử dụng vật thật Ví dụ : Bài dạy trẻ nhận biết quả quýt , quả chuối . Tôi đã chuẩn bị 2 đĩa quả thật Tôi chuẩn bị quả thật quả chín và quả xanh, quả có màu sắc rõ ràng, quả chuối, quả quýt bóc vỏ cắt miếng nhỏ, bỏ trong đĩa. Tôi cho trẻ sờ, ngửi, nếm để trẻ có thể cảm nhận được màu sắc, mùi vị thông qua hoạt động này trẻ sẽ nhớ lâu hơn và có thể nhận biết được màu sắc, mùi vị của từng loại quả một cách nhanh chóng, chính xác. ( hình 4) Sử dụng các câu đố: Ví dụ: Trong chủ đề: "Những con vật đáng yêu" tôi có thể sử dụng các câu đố để thay đổi hình thức vào bài như: Con gì tai thính mắt tinh Nấp trong bóng tối ngồi rình chuột qua? (con mèo ) Con gì đuôi ngắn tai dài Mắt hồng lông mượt có tài chạy nhanh? ( con thỏ) 5. Biện pháp 5: Lấy trẻ làm trung tâm dựa vào nhu cầu, khả năng và kinh Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
41 nghiệm của trẻ. Đối với phương pháp này giúp phát triển tính độc lập và tự tin của trẻ. Trẻ có khả năng suy nghĩ, khám phá mà mà không cần tuân theo bất kì sự chỉ dẫn nào. Tôi cho trẻ trải nghiệm thực tế bằng việc cho trẻ đi tham quan, ngoài trời quan sát bồn hoa, cây cảnh qua đó phát triển vốn từ cho trẻ. Trong giờ học tôi luôn để trẻ tự thể hiện, cô luôn là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. Trẻ cần được động viên để thể hiện ý muốn, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ đối với sự vật, trẻ muốn được lựa chọn. Cô giáo nên đưa ra câu hỏi gợi ý giúp trẻ củng cố và áp dụng những kinh nghiệm đã lĩnh hội trong các hoạt động khác nhau, động viên trẻ suy nghĩ, thăm dò, tìm cách giải quyết vấn đề của trẻ. Hãy để tự trẻ miêu tả những gì trẻ biết và có thể làm. Nhằm giúp trẻ tăng trí thông minh, khả năng ghi nhớ, nhận biết môi trường tự nhiên. Sau khi nắm được nhu cầu, hứng thú, khả năng của từng trẻ để có cách giảng dạy phù hợp. Và cũng chính sự khác nhau đó, đòi hỏi tôi phải tạo cho trẻ có nhiều cơ hội để học tìm hiểu thực tế. Tạo môi trường trong lớp học và tận dụng tất cả không gian trong và ngoài lớp học nhằm tạo điều kiện cho trẻ được học, được trải nghiệm, được khám phá mọi lúc, mọi nơi. Cần phải xây dựng tổ chức môi trường giáo dục, tạo nhiều cơ hội cho trẻ học bằng nhiều cách khác nhau để trẻ chủ động tham gia các hoạt động vui chơi, khám phá, trải nghiệm theo phương châm “học mà chơi, chơi mà học” phù hợp với từng độ tuổi khác nhau. Tôi tự xây dựng kế hoạch giảng dạy để dạy trẻ đạt kết quả tốt nhất, căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ ở lớp mình phụ trách để xác định mục tiêu, nội dung cụ thể trong từng hoạt động và đảm bảo tốt mục tiêu giáo dục đề ra. Việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ trong quá trình tham gia các hoạt động Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
42 giáo dục tại trường. Trẻ sẽ tích cực, chủ động tham gia các hoạt động, làm việc theo nhóm để được trải nghiệm, trao đổi, chia sẻ và trình bày ý kiến của mình; biết suy nghĩ và vận dụng những điều đã học vào thực tế cuộc sống, giải quyết các tình huống mà trẻ gặp phải… Từ đó, trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực, chủ động, tư duy, sáng tạo, thích thú tìm tòi, khám phá trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục ở trường, ở lớp. Một tiết hoạt động chơi tập có chủ đích thuộc lĩnh vực nhận thức thì bản thân tôi luôn thực hiện qua 4 bước *Bước 1.Tạo hứng thú cho trẻ đến với hoạt động chơi - Tập Giáo viên cần lôi cuốn trẻ vào hoạt động bằng cách tạo tình huống có vấn đề, hoặc gây hứng thú cho trẻ bằng bài thơ, bản nhạc, hoặc một trò chơi vận động đơn giản. * Bước 2: Cung cấp biểu tượng về đối tượng nhận thức kết hợp hành động, “thao tác mẫu” thông qua rèn luyện và phối hợp các giác quan để trẻ nhận biết * Bước 3: Tổ chức luyện tập củng cố Giáo viên khuyến khích tạo điều kiện để cho từng trẻ được thực hành vui chơi củng cố. * Bước 4: Động viên khuyến khích trẻ liên hệ thực tế Liên hệ giáo dục trẻ và kết thúc bằng các hoạt động nhẹ nhàng động viên khích lệ trẻ , củng cố lại nội dung bài học Biện pháp dùng lời nói là phương tiện cơ bản để giáo viên nhằm giảng giải, phân tích nội dung khó mà trẻ không tự hiểu được. Tuy nhiên, để thực hiện biện pháp hiệu quả cao, giáo viên phải chú ý đến tính khoa học, tính thực tiễn, tính sư phạm, lời nói phải ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu, phù hợp với nhận thức của trẻ. Vì vậy cô phải chuẩn bị tốt hệ thống câu hỏi từ chi tiết đến tổng quát. Trong quá trình hướng dẫn trẻ trả lời cô nên chú ý gợi mở hướng dẫn trẻ trả lời đúng. Như vậy nhận biết tập nói làm trung tâm kích thích sự suy nghĩ của trẻ trả lời các câu hỏi của cô. Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
43 Ví dụ 1: Chủ đề: Những con vật ngộ nghĩnh Hoạt động: Nhận biết con chó, con mèo NDKH: ÂN, vận động. I. Mục đích - Yêu cầu 1. Kiến thức: - Trẻ nhận biết và gọi đúng tên: con chó, con mèo. - Nhận biết được một số đặc điểm nổi bật của các con vật như: Tiếng kêu, vận động, thức ăn của các con vật đó. 2. Kĩ năng. - Phát triển kĩ năng quan sát, ghi nhớ có chủ đích - Trẻ nói rõ ràng, mạch lạc các từ chỉ tên, các bộ phận và đặc điểm nổi bật của các con vật. - Trẻ bắt chước tiếng kêu, vận động của các con vật. Nói một số từ và câu ngắn “ Con chó, con mèo”, “ Chó canh giữ nhà”, “ Mèo bắt chuột” 3. Thái độ. - Trẻ chú ý, hứng thú tham gia tích cực vào các hoạt động do cô tổ chức. - Trẻ yêu quý và biết chăm sóc, bảo vệ các con vật nuôi trong gia đình. II. Chuẩn bị 1. Đồ dùng, đồ chơi. * Đồ dùng của cô: - Clip về các con vật nuôi hài hước. - Con chó, con mèo. - Máy tính, ti vi. - Lô tô của cô to hơn của trẻ. 2. Đồ dùng của trẻ: - Mũ múa: con chó, Con mèo. Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
44 - Lô tô về các con vật nuôi trong gia đình III. Tổ chức hoạt động. HĐ1: Gây hứng thú Cô cho trẻ hát bài gà trống mèo con và cún con, đàm thoại nội dung bài hát cho trẻ xem đoạn video về con chó con mèo trên ti vi. Hướng trẻ vào nội dung bài học HĐ 2: Quan sát con chó, con mèo: Bằng các thủ thuật đơn giản tôi cho chú chó xuất hiện hỏi trẻ. Cô có con gì đây? (Con chó) Cô cho lớp, cá nhân trẻ nói nhiều lần. - Cho trẻ nói đồng thanh từ “Con Chó” - Cô chỉ vào từng bộ phận của con chó có phần đầu, mình, bốn chân, đuôi + Đây là cái gì của con chó? - Mắt để làm gì? À đôi mắt con chó để nhìn và để coi nhà cho gia đình chúng ta đấy các con ạ - Đây là cái gì? Cái tai để làm gì? - Cô chỉ vào từng bộ phận cho trẻ quan sát và nói theo yêu cầu của cô. - Mồm chó đâu? Cái mồm hay còn gọi là cái mõm chó đấy. Trẻ nói cái mõm - Đuôi chó đâu? - Chân chó đâu? - Chó nuôi ở đâu? (Chó được nuôi trong gia đình) - Các con đã trả lời đúng và rất là giỏi. con chó cũng là con vật nuôi trong gia đình có 4 chân, chó sủa như thế nào? Các con bắt chước tiếng sủa của con chó nào? Các con đã trả lời các câu hỏi rât là giỏi rồi và bây giờ để biết con vật gì sẽ xuất hiện thì cô mời các con hãy đứng dậy hát bài Ai cũng yêu chú mèo nào? Quan sát con mèo: Tương tự cô cho trẻ quan sát con mèo và đưa ra các câu hỏi gợi Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
45 mở cho trẻ để trẻ được trả lời nhiều và giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. HĐ 3: Trò chơi củng cố: Ai nhanh hơn - Tìm các con vật theo đặc điểm. Trẻ chơi thành thạo theo yêu cầu của cô. - Bên cạnh đó cho trẻ chơi trò chơi tạo dáng các con vật, không những phát triển về ngôn ngữ, tư duy mà giúp trẻ vận động nhè nhàng, kích thích hứng thú cho trẻ. HĐ 4: Kết thúc. Hỏi lại tên bài học, giáo dục trẻ yêu quý bảo vệ các con vật nuôi trong gia đình. Từ những câu hỏi trên, cùng với sự quan sát của trẻ, cô yêu cầu trẻ gọi tên con chó, đặc điểm nổi bật của con chó. Lúc đầu cả lớp gọi tên sau đó thi nhau theo nhóm, tổ, cá nhân trẻ gọi tên con chó. Cô tạo điều kiện giúp trẻ phát triển tư duy, trẻ được nói nhiều hơn, vốn từ của trẻ được mở rộng và phát triển hơn. Ví dụ 2 : Bài nhận biết: “quả dưa hấu ” Phần ổn định tổ chức:Tôi cho trẻ đi chợ quả - Cô làm mô hình chợ quả - Cho trẻ đến quan sát trò chuyện về các loại quả - Sau đó cô cùng trẻ mua các loại quả đem về Phần 2 : Phương pháp hình thức tổ chức - Tôi giới thiệu với trẻ về từng loại quả - Đây là quả gì ? (quả dưa hấu) - Quả dưa hấu màu gì ? - Cho trẻ sờ quả dưa hấu và hỏi trẻ: Quả dưa hấu như thế nào ? (nhẵn) - Cô bổ quả dưa hấu và hỏi trẻ : Sau khi bổ ra quả dưa hấu màu gì ? ( màu đỏ) - Bên trong dưa hấu có gì ? (có hạt) - Dưa hấu có vị gì? ( cho trẻ nếm ) Với mỗi câu hỏi tôi hỏi nhiều trẻ, cho trẻ trả lời nhiều lần với nhiều hình thức khác nhau, từ đó luyện được cách phát âm cho trẻ . Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói
46 Tôi cho trẻ sử dụng các giác quan: nhìn, sờ, nếm nhằm phát huy tính tích cực của trẻ, trẻ được trải nghiệm nhiều hơn, từ đó rèn cho trẻ khả năng ghi nhớ tốt hơn. (hình ảnh 5) 6. Biện pháp 6. Sử dụng đồ dùng trực quan dạy nhận biết tập nói Nhận thức được tầm quan trọng của phát triển ngôn ngữ cho trẻ, tôi đã không ngừng học tập và sáng tạo. Tôi nhận thấy rằng, sử dụng đồ dùng trực quan là biện pháp quan trọng. Biện pháp này cho trẻ quan sát, giao tiếp với các đối tượng, phương tiện (vật chất, đồ chơi...) hành động mẫu, hình ảnh tự nhiên, mô hình, phương tiện, nghe... Thông qua sử dụng các giác quan kết hợp với lời nói nhằm tăng cường vốn hiểu biết, phát triển tư duy và ngôn ngữ cho trẻ. Đồ dùng trực quan phải đảm bảo thẩm mĩ, về an toàn, về vệ sinh và tạo ra cảm giác an toàn và hứng thú trong quá trình dạy học cho trẻ. Khi sử dụng đồ dùng trực quan phải trình bày theo trình tự của bài, phải đưa ra đúng lúc, đúng chỗ, phải để nơi thuận tiện cho trẻ quan sát. Sử dụng đồ dùng trực quan hợp lí, phù hợp với đề tài sẽ giúp trẻ kích thích, phát triển các giác quan, phát triển vốn từ của trẻ. Tùy theo từng chủ đề, từng đề tài mà tôi sử dụng đồ dùng trực quan phù hợp. Ví dụ:: Ở chủ đề : Bé đi khắp nơi bằng phương tiện giao thông Đề tài : Nhận biết xe đạp Tôi sử dụng 1 chiếc xe đạp thật , cho trẻ quan sát . sau đó đưa ra các câu hỏi . Mời trẻ trả lời theo nhiều hình thức : cả lớp , tổ , nhóm , cá nhân. Tôi cho trẻ nhắc lại nhiều lần để phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Với những trẻ còn ngọng, chưa nói rõ tôi cho trẻ nói lại nhiều lần . Trẻ được quan sát và trải nghiệm đi xe đạp thật , điều đó giúp trẻ nhận biết được rõ ràng, chính xác về chiếc xe đạp. ( Hình ảnh 6) Ví dụ : Cho trẻ tìm hiểu về các loại hoa.( hoa hồng , hoa cúc ) Một số biện pháp giúp trẻ nhà trẻ ( 24 – 36 tháng ) nhận biết tập nói