Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ 3-4 tuổi B trường Mầm non Thị trấn Bến Sung, huyện Như Thanh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số biện pháp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ 3-4 tuổi B trường Mầm non Thị trấn Bến Sung, huyện Như Thanh" nhằm tìm ra một số biện pháp, hình thức để rèn sự tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp cho trẻ nhằm hình thành nề nếp thói quen ban đầu cho trẻ một cách nhẹ nhàng, trẻ được thoải mái, tự nhiên hoạt động không gò bó.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ 3-4 tuổi B trường Mầm non Thị trấn Bến Sung, huyện Như Thanh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NHƯ THANH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO TRẺ 3-4 TUỔI B TRƯỜNG MẦM NON THỊ TRẤN BẾN SUNG, HUYỆN NHƯ THANH Người thực hiện: Lê Thị Lý Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non Thị trấn Bến Sung Sáng kiến thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HÓA NĂM 2022
Mục lục 1. Mở đầu...................................................................................................................................................................1 1.1. Lí do chọn đề tài...................................................................................................................................................1 1.2. Mục đích nghiên cứu............................................................................................................................................2 1.3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu..............................................................................................................................2 1.4. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................................................................2 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm...............................................................................................................................3 2.1. Cơ sở lý luận .......................................................................................................................................................3 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm...................................................................................4 2.2.1. Thuận lợi...........................................................................................................................................................4 2.2.2. Khó khăn...........................................................................................................................................................5 2.2.3. Kết quả thực trạng ............................................................................................................................................5 2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề......................................................................................................6 2.3.1. Tạo tâm lý gần gũi cho trẻ giao tiếp cùng cô.......................................................................................................6 2.3.2. Rèn kỹ năng giao tiếp thông qua các hoạt động học cho trẻ.................................................................................8 2.3.3. Rèn tính tự tin, mạnh dạn khi giao tiếp cho trẻ thông qua các hoạt động mọi lúc mọi nơi.....................................12 2.3.4. Rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ thông qua ngày lễ, ngày hội.................................................................................14 2.3.5. Phối kết hợp với phụ huynh để phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ.....................................................................16 2.4. Hiệu quả sau khi áp dụng sáng kiến.....................................................................................................................18 3. Kết luận, kiến nghị.................................................................................................................................................19 3.1. Kết luận.............................................................................................................................................................19 3.2. Kiến nghị ...........................................................................................................................................................20 Tài liệu tham khảo.................................................................................................................................................... 21 DANH MỤC.............................................................................................................................................................. 1
1. Mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài Giao tiếp là một hoạt động không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, nhờ có giao tiếp mà tâm lý con người được hình thành và phát triển. Đặc biệt kỹ năng giao tiếp được coi là chìa khóa để mở cửa cho sự thành công của mỗi con người. Con người là một sinh vật xã hội - ngay từ khi sinh ra, con người đã có nhu cầu liên lạc, giao tiếp và ứng xử với môi trường và những người xung quanh để phát triển và tồn tại. Cũng như đứa trẻ vậy, ngay từ khi trẻ chào đời, thì giao tiếp đã là một kỹ năng quan trọng, trẻ giao tiếp qua ánh mắt, qua các cử động của tay chân và đặc biệt là qua tiếng khóc. Trong gia đình một trong những mối quan hệ chủ yếu chính là kỹ năng giao tiếp giữa mẹ và con. Vì thế kỹ năng giao tiếp được xem là một trong những kiến thức nền tảng của con người. Không phải đợi đến khi trẻ đi học, thì cha mẹ mới quan tâm đến việc dạy trẻ kỹ năng giao tiếp, mà ngay từ nhỏ đã phải có những quan tâm và tác động đến việc phát triển kỹ năng cần thiết cho trẻ; Ở lứa tuổi lên 3, thì trẻ bắt đầu sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp, kết hợp với khả năng bộc lộ cảm xúc thông qua ánh mắt với những nét mặt, nếu được đáp ứng đầy đủ sẽ giúp cho trẻ hình thành sự tự tin vào bản thân cũng như xây dựng những mối tương giao với mọi người xung quanh. Vì thế kỹ năng giao tiếp được xem là một năng lực cần thiết cho trẻ mở rộng quan hệ từ trong gia đình cho đến ngoài xã hội. Đây là một kỹ năng phức tạp bao gồm nhiều yếu tố khác nhau, vì thế ngoài năng lực nội tại của trẻ, cô giáo, phụ huynh phải quan tâm giúp trẻ phát triển và rèn luyện những kỹ năng giao tiếp. Đây là cơ sở để thực hiện được những dự định, mơ ước của bản thân trong tương lai của trẻ sau này. Kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng có nền tảng để giúp trẻ nhận biết các giá trị sống và hình thành các kỹ năng giao tiếp. Vì thế cần được quan tâm và giúp trẻ phát triển một cách bền vững - từng bước trong suốt chiều dài phát triển nhân cách của trẻ. Điều cần thiết nhất là giúp bản thân thấy được tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp đối với trẻ. Khi ngôn ngữ phát triển sẽ giúp trẻ giao tiếp tốt, trẻ biết sử dụng từ ngữ thích hợp, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi, nói lời yêu thương với bố mẹ người thân, bên cạnh đó việc giao tiếp tốt sẽ giúp trẻ mạnh dạn tự tin hơn, tư duy sáng trí, nhanh nhẹn hoạt bát trong mọi hoạt động và là bàn đạp cho sự phát triển toàn diện nhân cách của trẻ. Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay, việc giáo dục, rèn sự phát triển về kỹ năng giao tiếp cho trẻ Mẫu giáo nói chung và phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ Mẫu giáo 3 tuổi nói riêng còn nhiều hạn chế. Giáo viên chưa thật chú trọng và
2 cũng chưa có được những biện pháp hiệu quả nhất để kích thích trẻ hoạt động giao tiếp. Vẫn còn một số cháu nhút nhát, chưa mạnh dạn tự tin khi giao tiếp với bạn bè và người lớn, đặc biệt là những trẻ mới đi học, việc dùng lời nói lưu loát để diễn đạt mong muốn của trẻ còn hạn chế. Do ảnh hưởng của thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay, cha mẹ dường như cũng bị cuốn vào guồng quay của xã hội, ít có thời gian chăm sóc trẻ. Một số trẻ được bố mẹ bảo bọc quá mức, thường xuyên cho chơi điện thoại, Ipas; suốt ngày loanh quanh trong nhà “con hát, mẹ khen hay” điều kiện tiếp xúc và giao tiếp bên ngoài quá ít ỏi, dẫn đến tâm lý sợ sệt và khó thích nghi với người lạ hay môi trường không quen thuộc. Có nhiều trẻ khi ở nhà thì rất tự tin, hoạt bát, nói nhiều nhưng khi ra ngoài lại nhút nhát, ít nói, bám dính lấy bố mẹ... Từ thực trạng trên bản thân là một giáo viên mầm non đứng lớp 3 tuổi, Tôi nhận thấy mình cần phải làm gì? và làm thế nào? để giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, sống trong một tập thể có nề nếp, ngoan ngoãn, hiểu biết mà vẫn hồn nhiên, mạnh dạn, linh hoạt... nhằm định hướng cho trẻ những thói quen, hành vi tốt, rèn cho trẻ những kỹ năng giao tiếp cơ bản. Chính vì vậy, tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ 3-4 tuổi B trường Mầm non Thị trấn Bến Sung, huyện Như Thanh” nhằm tô điểm vào tâm hồn các cháu những cái hay, cái đẹp để các cháu trở thành những bông hoa thơm ngát, là con ngoan, trò giỏi, có hành vi văn minh, đúng đắn và giao tiếp một cách lịch sự. 1.2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu các biện pháp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi B ở trường mầm non Thị trấn Bến Sung, huyện Như Thanh. Phân tích, đánh giá thực trạng mức độ giao tiếp của trẻ trong lớp từ đó tìm ra những giải pháp, biện pháp phù hợp với trẻ để rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi B tại trường mầm non Thị trấn Thị Bến Sung, huyện Như Thanh. Tìm ra một số biện pháp, hình thức để rèn sự tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp cho trẻ nhằm hình thành nề nếp thói quen ban đầu cho trẻ một cách nhẹ nhàng, trẻ được thoải mái, tự nhiên hoạt động không gò bó. 1.3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu Một số biện pháp rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ 3-4 tuổi B trường Mầm non Thị trấn Bến Sung, huyện Như Thanh. 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp điều tra thực tiễn và thu thập thông tin. - Phương pháp phân tích, thống kê, thực nghiệm và xử lý số liệu - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn. - Phương pháp quan sát, đàm thoại. - Phương pháp trực quan. - Phương pháp thực hành.
3 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lý luận Nhà tâm lý học người Anh M.Acgain đã khẳng định "Giao tiếp là quá trình hai mặt của sự thông báo, thành lập sự tiếp xúc, trao đổi thông tin. Trong nghiên cứu về giao tiếp các nhà tâm lý học Pháp P.Oathavut, D.Giactson đã coi "Giao tiếp là một tổ hợp hành vi hay nói cách khác, giao tiếp là một quá trình xã hội thường xuyên diễn ra giữa con người với con người với nhau, quá trình này tích hợp nhiều loại hành vi như: hành vi ngôn ngữ, hành vi phi ngôn ngữ". Có thể nói! Giao tiếp có vai trò quan trọng trong đời sống mỗi cá nhân cũng như các mối quan hệ trong xã hội. Thông qua giao tiếp mà con người tiếp thu, lĩnh hội các giá trị văn hoá tinh thần trong nền văn hoá xã hội, các chuẩn mực đạo đức để hình thành, phát triển các phẩm chất nhân cách, hành vi, thói quen. Dạy cho trẻ biết cách giao tiếp với mọi người xung quanh, biết tập trung chú ý khi giao tiếp, biết cách tiếp cận và biết bày tỏ thái độ, quan điểm của mình bằng lời nói, cử chỉ, điệu bộ, nét mặt, biết cách giải quyết những tình huống trong cuộc sống, biểu đạt những mong muốn, cảm xúc, suy nghĩ, làm những việc nên làm, đồng thời biết lắng nghe và hiểu người khác. Một đứa trẻ muốn giao tiếp tốt phải có ngôn ngữ phong phú, đa dạng,… Vai trò của kỹ năng giao tiếp đối với trẻ là khiến người nghe hiểu được rõ ý của trẻ muốn truyền đạt, không gây ra sự hiểu lầm. Giao tiếp tốt còn giúp cho trẻ có thêm nhiều mối quan hệ cần thiết cho cuộc sống, công việc sau này. Việc cho trẻ học giao tiếp ngay từ nhỏ giúp não bộ của trẻ được mở rộng và phát triển. Tự tin trong giao tiếp giúp trẻ mạnh dạn trao đổi với mọi người, tự đề xuất hoặc nói lên những mong muốn, suy nghĩ hoặc ý kiến của mình với người khác mà không hề cảm thấy sợ hãi hay xấu hổ. Điều quan trọng nhất, nó giúp trẻ có thể mở lòng mình để tâm sự, sẻ chia với mọi người. Tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp còn giúp ngôn ngữ của trẻ được cải thiện, câu từ được chau chuốt hơn. Trẻ nói đủ câu, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, câu văn giao tiếp sinh động, vốn từ phong phú, đa dạng, khả năng ứng biến nhanh khi giao tiếp. Trẻ có thể tự tin hỏi, đáp với người đối diện. Hơn thế nữa còn giúp trẻ hoàn thiện dần về nhân cách. Trẻ biết quan tâm, chia sẻ với người khác, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi đúng lúc. Vì thế tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp là một kĩ năng vô cùng quan trọng không những giúp trẻ thoát khỏi sự rụt rè, nhút nhát mà còn là kim chỉ nam để trẻ có những bước tiến quan trọng sau này.
4 Trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi là giai đoạn khởi đầu hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ, tâm sinh lý đang phát triển rất mạnh, đặc biệt là ngôn ngữ của trẻ ở giai đoạn này là giai đoạn phát triển mạnh nhất, hình thành hành vi bắt chước trong giao tiếp của trẻ, trẻ quan sát và làm theo các hành động của bố mẹ, bạn bè, người lớn...Vì vậy người lớn, cô giáo phải là những người uốn nắn, dạy dỗ, phải cho trẻ thấy những điều tích cực trong cách cư sử, hành động và lời nói của mình. Đối với trẻ lên 3 còn có giai đoạn phát triển tâm lý đặc biệt đó là thời kỳ "Khủng hoảng trẻ lên 3". Trẻ lứa tuổi này rất thích hỏi, thích giao tiếp, thích tìm hiểu sự vật hiện tượng nếu chúng ta không định hướng cho trẻ kỹ năng giao tiếp tốt thì sẽ hình thành ở trẻ một số tính cách như: Tính ngại giao tiếp, tính tự kỷ, ít nói, lầm lì, thích chơi một mình... Còn nếu định hướng tốt, thường xuyên trò chuyện, giao tiếp với trẻ, hỏi trẻ những sự việc xung quanh, trả lời đúng các câu hỏi của cô, trao đổi cùng trẻ những thắc mắc, giải quyết nhu cầu giao tiếp sẽ giúp cho trẻ nhanh nhẹn, hoạt bát, thích giao tiếp, biết cách giao tiếp, chủ động trong giao tiếp, biết lắng nghe và trả lời những câu hỏi của người lớn. Giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ ngay từ khi ở lứa tuổi Mầm non không những tạo ra cho trẻ khả năng diễn đạt trong trong giao tiếp mà còn là một trong những điều kiện quan trọng để hình thành sự tự tin, năng động, sáng tạo là cơ sở để hình thành nhân cách cho trẻ sau này. Trẻ có kỹ năng giao tiếp tốt, trẻ sẽ biết diễn đạt được suy nghĩ của mình với người thân với mọi người xung quanh.Từ những biểu hiện mà chúng ta thấy kỹ năng giao tiếp của trẻ có ảnh hưởng trực tiếp đến trí tuệ, cảm xúc của trẻ. Do đó, ngay từ lứa tuổi mầm non không chỉ trau dồi cho trẻ những kiến thức cơ bản về cuộc sống xung quanh mà điều quan trọng hơn cả, đó là giáo dục kỹ năng là nền tảng vững chắc để trẻ trở thành người thành công trong tương lai. Vì vậy trong quá trình giáo dục giáo viên cần chú ý đến từng các nhân trẻ và đưa ra những biện pháp giáo dục hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.2.1. Thuận lợi Trường mầm non thị trấn Bến Sung được thành lập và đi vào hoạt động ngày 19/8/2004, nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, của phòng Giáo dục và Đào tạo. Cơ sở vật chất nhà trường ngày càng khang trang, quy mô trường trường lớp học ngày càng được mở rộng, chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ ngày một nâng cao. Ban giám hiệu luôn quan tâm chỉ đạo giáo viên trong trường thực hiện tốt kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ, động viên sự sáng tạo của giáo viên, khích lệ đổi mới ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
5 Bản thân có trình độ trên chuẩn, yêu nghề mến trẻ, luôn học hỏi đồng nghiệp, nghiên cứu tài liệu sách báo, các tập san... Thường xuyên được dự giờ tích lũy kinh nghiệm, nắm bắt kịp thời các phương pháp và hình thức giáo dục trẻ. Có kỹ năng giao tiếp tốt, luôn học hỏi để nâng cao hiệu quả trong việc rèn luyện những kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Mức độ nhận thức của trẻ trong lớp tương đối đồng đều, 100% trẻ được ăn ở bán trú tại trường nên thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động hàng ngày cũng như rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Đa số phụ huynh luôn quan tâm tạo mọi điều kiện phối hợp cùng với cô giáo và nhà trường trong việc chăm sóc giáo dục trẻ. 2.2.2. Khó khăn Bên cạnh những thuận lợi trên thì bản thân còn gặp không ít những khó khăn như: Một số trẻ chưa đi học nên khó khăn trong quá trình truyền đạt kiến thức, cũng như rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Trẻ trong lớp tuy cùng độ tuổi nhưng nhận thức và khả năng tham gia các hoạt động không đồng đều. Một số trẻ còn nhút nhát, chưa tự tin, còn quá hiếu động… chưa biết giao tiếp cùng bạn và cô giáo. Do đó trẻ chưa có kỹ năng trong giao tiếp. Đặc biệt tâm lý của trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi chưa ổn định, đang trong giai đoạn khủng hoảng tuổi lên 3, lứa tuổi này trẻ bắt đầu có tính độc lập. Giáo viên chưa sáng tạo, linh hoạt trong sử dụng các biện pháp hướng dẫn, gây được hứng thú, chưa kích thích được tính tích cực hoạt động trí tuệ của trẻ. Bản thân chưa thực sự đầu tư, cũng như chưa có kinh nghiệm trong việc giao tiếp với trẻ. Một số phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng của bậc học, nên chưa chủ động thường xuyên phối hợp với cô giáo để chú ý chăm sóc giáo dục con mình. 2.2.3. Kết quả thực trạng Trẻ chưa tự tin trong giao tiếp với cô giáo và các bạn, chưa nói lên suy nghĩ của mình về quá trình hoạt động trong ngày. Giáo viên chưa linh hoạt trong giao tiếp, chưa có phương pháp hấp dẫn lôi cuốn trẻ hứng thú tham gia trong giao tiếp. Phụ huynh chưa dành thời gian giao tiếp cùng con, chưa coi trọng việc học ở trường mầm non.
6 Để làm tốt việc kỹ năng giao tiếp cho trẻ ngay từ đầu năm học 2021-2022 tôi đã tiến hành khảo sát, kết quả như sau: Bảng khảo sát thực trạng trước khi áp dụng sáng kiến Số trẻ Đánh giá trẻ được Đạt Chưa đạt STT Nội dung khảo sát khảo sát SL % SL % Trẻ biết cách giao tiếp, trả 1 lời các câu hỏi của cô. 23 17 73,9% 6 26,1% Trẻ hiểu cách giao tiếp 2 cùng cô, cùng các bạn. 23 16 69,5% 7 30,5% Trẻ tự tin, mạnh dạn trong 3 giao tiếp 23 15 66% 8 34% Trẻ hứng thú, mạnh dạn, 4 tự tin trong giao tiếp 23 14 65,2% 9 34,8% Qua khảo sát thực tế cho thấy đa phần trẻ chưa có kỹ năng giao tiếp, trẻ nhút nhát, có tâm lý lo lắng, thiếu tự tin, ngại giao tiếp, tính tích cực khi tham gia hoạt động giao tiếp của trẻ là rất thấp, việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc còn hạn chế dẫn đến chưa khắc sâu được kiến thức khi tham gia học tập. Trẻ chưa thể hiện được tình cảm của mình khi giao tiếp với mọi người, còn nói trống không... Đây chính là điều mà tôi cần quan tâm để rèn sự mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp cho trẻ đạt hiệu quả cao, từ đó phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. 2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1. Tạo tâm lý gần gũi cho trẻ giao tiếp cùng cô Có thể nói rằng! trong quá trình tổ chức chăm sóc, giáo dục trẻ tại trường Mầm non, với bất cứ một giáo viên nào cũng đều mong muốn mang lại cho trẻ cảm nhận "Mỗi ngày đến trường là một ngày vui", chính vì vậy bản thân tôi phải cố gắng rất nhiều, không những phải nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ tìm tòi những cái mới lạ áp dụng vào giảng dạy mà còn phải tự hoàn thiện bản thân mình hơn để luôn đẹp trong mắt của trẻ, luôn tạo cho trẻ cảm giác an toàn, gần gũi, quen thuộc khi đến lớp, có như vậy trẻ mới thích được đi học, thích đến
7 trường, thích tò mò khám phá, thích đặt những câu hỏi với cô... Để làm được điều đó tôi nhận thấy rằng mình vừa phải là người bạn là người mẹ để trẻ tin yêu gần gũi khi nói chuyện. Ví dụ: Đầu năm học, có rất nhiều cháu đến lớp hay quấy khóc, tôi đón cháu vỗ về và dẫn trẻ đi xem xung quanh lớp mình học có những gì, với cách nói phải thật gần gũi với các con như: Hôm nay bạn Thỏ có chiếc nơ thật đẹp. Thỏ thích ăn gì thế nhỉ? hay bạn Ngọc An có đôi dép đẹp quá...cứ như vậy tôi trò chuyện để trẻ quen dần với cô giáo và các bạn. Tuy nhiên để thu hút được trẻ hơn thì tôi thường xuyên phải thay đổi cách giao tiếp với trẻ, tạo được sự bất ngờ, hứng thú cho trẻ, bên cạnh đó tôi chú trọng với những trẻ có tâm lý nhút nhát, sợ sệt. Muốn cháu mạnh dạn tự tin, thông minh tôi nhận thấy rằng mình luôn phải gần gũi trò chuyện và chơi cùng trẻ ở mọi lúc mọi nơi không nên quát mắng, cấm đoán trẻ phải thế này, phải thế kia. Khi trẻ làm sai, tôi không phạt trẻ mà cần động viên trẻ cố gắng lần sau…Tôi luôn lắng nghe và tôn trọng những thắc mắc, những câu hỏi của trẻ. Thậm chí quan tâm cả những lời mách vớ vẩn của cháu đồng thời tôi cũng luôn nhủ với lòng mình là bớt nghiêm khắc hơn với các cháu. Ví dụ: Ở lớp tôi có cháu Tùng Lâm, bố mẹ cháu đều đi làm công nhân, ở độ tuổi nhà trẻ cháu không đến lớp mà ở nhà với ông bà. Vào đầu năm học khi ông bà đưa cháu đến lớp cháu không khóc nhưng cũng không nói gì, không biết chào hỏi, không chơi với các bạn, chỉ ngồi nhìn, hơn thế nữa khi phát âm cháu nói ngọng, chưa rõ lời. Làm thế nào để tôi giúp trẻ hòa nhập cùng với các bạn là vấn đề mà tôi luôn quan tâm. Tôi chủ động gần gũi, ôm trẻ vào lòng, tôi trò chuyện với trẻ để tạo cho trẻ sự gần gũi, yên tâm và nói chuyện với cô giáo, sau dần dần tôi dạy trẻ nói câu đơn giản cho đến câu phức tạp, khi trẻ đã bắt đầu quen tôi tăng cường sử dụng các câu hỏi cho trẻ trả lời như: Hôm nay bạn Lê Phương mặc chiếc váy đẹp quá? Tối qua về nhà con ăn những gì? Nhà con có những ai?...lúc đầu trẻ không nói, tôi vẫn kiên trì và thay đổi ngữ điệu giọng nói và bằng những cử chỉ ân cần để trẻ thấy tự tin, chỉ một thời gian ngắn, cháu đã hòa nhập với các bạn, chủ động trò chuyện giao tiếp với cô giáo và các bạn nhiều hơn. Tôi thường dạy trẻ phải luôn mỉm cười thật tươi mỗi khi đến lớp. Phụ huynh lớp tôi kể với tôi rằng, con về bảo là cô con bảo phải cười tươi mới đáng yêu. Cười cũng là biện pháp giúp cho trẻ đáng yêu và tự tin hơn trong mắt của người khác. Bên cạnh đó, tôi thường kịp thời khen ngợi, động viên trẻ, không chê bai, giễu cợt trẻ trước mặt các bạn. Kịp thời động viên khen ngợi trẻ dù là tiến bộ rất nhỏ, đặc biệt là những bé cá biệt của lớp. Bởi người lớn và trẻ con ai cũng rất thích được khen.
8 Ví dụ: Bé Tú Linh lớp tôi sáng nào đến lớp cũng khóc nhè thành quen. Tôi thường phối hợp với giáo viên ở lớp an ủi động viên con nhưng kết quả vẫn không khả quan là mấy. Nhưng sau một thời gian tôi nhận thấy bé rất thích được thưởng phiếu bé ngoan thế là đã có cách rồi. Những khi bé khóc tôi thường thủ thỉ với bé đi học không khóc nhè cô sẽ thưởng bé ngoan nhé. Hôm nào tới lớp, con không khóc tôi không những khen con trước lớp giờ điểm danh mà còn khen con mọi lúc, mọi nơi. Kết quả là bây giờ đi học con không khóc nữa, chào mẹ, chào cô khi đến lớp và chơi hòa đồng với các bạn. Ngoài ra, tôi thường tổ chức các trò chơi vận động để lôi cuốn tất cả trẻ cùng tham gia hoạt động, những trò chơi dân gian như: Kéo co, cắp cua, chi chi chành chành chành hay trò chơi chim mẹ chim con...khi được cùng cô và các bạn chơi trò chơi, trẻ tỏ ra rất thích thú, tôi khuyến khích trẻ nói theo cô, như vậy trẻ sẽ nhanh chóng quên đòi bố mẹ, ông bà và hòa nhập cùng cả lớp. Hình ảnh cô cho trẻ chơi trò chơi Hằng ngày tôi luôn kiên trì, gần gũi, trò chuyện, động viên và tổ chức các hoạt động chơi khác nhau để trẻ quen lớp, quen bạn và có cảm giác vui vẻ khi đến lớp. Khi trẻ đã quen bạn, quen cô, quen lớp trẻ sẽ tự tin, hiếu động và rất thích tham gia vào các hoạt động của lớp. Khi tham gia vào các hoạt động trẻ phải giao tiếp với các bạn, với cô giáo thì mới thực hiện được yêu cầu của hoạt động. Đây chính là biện pháp hiệu quả nhất để phát triển các kỹ năng giao tiếp phù hợp theo độ tuổi của trẻ. 2.3.2. Rèn kỹ năng giao tiếp thông qua các hoạt động học cho trẻ Có thể khẳng định rằng! Việc tổ chức các hoạt động học trong trường Mầm non là một hoạt động vô cùng quan trọng và cần thiết và mang lại hiệu quả
9 học tập cao nhất đối với trẻ. Thông qua hoạt động học, trẻ nắm được các kiến thức, kỹ năng, kỹ sảo đặc biệt giúp trẻ phát triển tư duy ngôn ngữ mạch lạc cần thiết cho cuộc sống sau này của trẻ. Ở trường Mầm non trẻ được học tập nhiều môn học chia thành 5 lĩnh vực phát triển (Giáo dục phát triển nhận thức; ngôn ngữ; thể chất; thẩm mĩ; Tình cảm và kỹ năng xã hội). Thông qua các hoạt động học hằng ngày trên lớp tôi chú trọng lồng ghép các nội dung giáo dục phát triển kỹ năng giao tiếp như: Khám phá khoa học, văn học, âm nhạc, tạo hình... Thông qua các giờ văn học là một trong những hoạt động mang lại hiệu quả cao nhất trong việc rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ, qua các giờ đọc thơ, kể chuyện trẻ được thường xuyên phát âm, được cung cấp từ khó, từ mới, mở rộng vốn từ cho trẻ, giúp trẻ nói câu đầy đủ các thành phần chủ ngữ, vị ngữ...đồng thời giáo dục trẻ biết nói năng lễ phép, chuẩn mực, từ đó trẻ biết yêu thương, biết quan tâm chia sẻ với mọi người xung quanh mình như bài thơ "Đàn gà con; Bắp cải xanh; Thăm nhà bà... Ví dụ: Trong chủ đề Động vật: Dạy trẻ bài thơ "Đàn gà con", để gây được hứng thú cho trẻ, tôi cho các con tham gia trò chơi "Bắt trước tiếng kêu của các con vật, trẻ rất thích thú khi được làm những chú gà con kêu chiếp chiếp...Bằng ngữ điệu giọng của mình tôi đọc chậm dãi, nhấn vào những từ khó, từ mới và những từ có hình ảnh sinh động ngộ nghĩnh (ấp ủ, tí hon, bé xíu, mát dịu...) để trẻ nghe, cảm nhận và hiểu nội dung bài thơ. Từ những quả trứng, nhờ sự yêu thương, ấp ủ, che trở của gà mẹ qua một thời gian đã nở thành những chú gà xinh xắn và đáng yêu. Bên cạnh đó, tôi sử dụng các câu hỏi gợi mở khuyến khích trẻ trả lời, đồng thời có thể đặt ra các câu hỏi cho cô giáo, các bạn...Qua bài thơ, trẻ lớp tôi rất hứng thú khi tham gia hoạt động, đọc thơ rõ ràng, lưu loát và biết thể hiện tình cảm qua ngữ điệu giọng của mình, giáo dục trẻ biết yêu quý, chăm sóc và bảo vệ con vật và môi trường xung quanh.
10 Hình ảnh: Cô dạy trẻ đọc thơ Thông qua việc sử dụng các câu truyện phát triển rất tốt khả năng giao tiếp của trẻ, bởi vì để thu hút được sự hứng thú tham gia tích cực của trẻ thì tôi thường linh hoạt sử dụng các hình thức khác nhau, đặc biệt phải có một giọng kể truyền cảm, khi thì ấm áp, khi thì dứt khoát vừa làm tăng sự tò mò ở trẻ, vừa khuyến khích trẻ tích cực tham gia đóng vai các nhân vật và thể hiện ngữ điệu giọng của từng nhân vật trong câu truyện. Ví dụ: Qua câu chuyện “Ba cô gái”. Cô đặt ra các câu hỏi mở để trong quá trình trẻ tìm câu trả lời, trẻ sẽ khắc sâu hơn mục đích giáo dục. Chẳng hạn: Mẹ đã làm gì cho các con? Khi biết tin mẹ ốm thái độ của chị cả như thế nào? Nhưng hành động của chị như thế nào? Điều gì đã xảy ra với thái độ và hành động như vậy? (Chị cả đã biến thành con rùa). Khi biết tin mẹ ốm thái độ của chị hai làm sao? Và hành động của chị hai như thế nào? Điều gì đã xảy ra với chị hai? (Chị đã biến thành con nhện). Điều gì sẽ xảy ra với người con không hiếu thảo? (Biến thành con nhện, con rùa....). Còn đối với cô út, khi biết tin mẹ ốm thì thái độ và việc làm của cô như thế nào? (Lo lắng, vội vàng về thăm mẹ. Chăm sóc mẹ ...). Các con thấy cô út là người như thế nào? Điều gì đã đến với cô út? Các con muốn giống người nào trong ba cô gái? Tại sao? ... Với việc trả lời câu hỏi trẻ sẽ thấy được những thái độ trong giao tiếp, hành động trong giao tiếp; biết được những thái độ và những việc không nên làm; mong muốn được làm người tốt giống như tấm gương Cô út trong câu chuyện. Đồng thời qua quá trình trò chuyện trẻ sẽ tự tin hơn khi trả lời câu hỏi và giao tiếp. Ví dụ: Qua giờ Khám phá khoa học, chủ đề Gia đình với đề tài "Ngôi nhà thân yêu của bé", tôi sử dụng các câu hỏi đàm thoại khích lệ trẻ nói như: Trong gia đình cháu có những ai? Con hãy kể về ngôi nhà của mình nào? Con có yêu quý ngôi nhà của mình không? Mọi người sống trong gia đình phải như thế nào
11 với nhau...Từ đó giáo dục trẻ biết yêu thương, kính trọng đối với ông bà, cha mẹ, anh chị em, biết chia sẻ, nhường nhịn em bé, biết quan tâm đến mọi thành viên trong gia đình. Trong các giờ hoạt động học, tôi luôn là người gợi mở, tạo cơ hội, quan tâm đến từng cá nhân trẻ, cho trẻ nói lên ý kiến của mình, đặt ra nhiều câu hỏi tạo nhiều tình huống cho trẻ được tự tin giao tiếp cùng cô và các bạn. Ví dụ: Qua giờ học âm nhạc: Với bài hát "Cháu đi mẫu giáo" tôi tổ chức dạy hát cho trẻ, chú ý sửa sai cho từng cháu, thường xuyên đàm thoại với trẻ để trẻ hiểu thêm nội dung bài hát đồng thời biết thể hiện tình cảm của mình qua từng câu hát, tôi tập trung rèn một số cháu còn nhút nhát trong giao tiếp, hay e ngại và sợ đám đông, cho cháu được thường xuyên đứng lên trả lời các câu hỏi của cô, rồi hát, múa theo cô... Khi cho trẻ nghe hát bài "Đêm pháo hoa", để trẻ tri giác đầy đủ cảnh bắn pháo hoa cũng như cảm nhận được màu sắc đa dạng, lung linh tuyệt vời của pháo hoa. Tôi cho trẻ xem đoạn video về cảnh bắn pháo hoa trên Youtube. Kết quả sau khi xem đoạn video trẻ rất hứng thú phát biểu ý kiến và trả lời các câu hỏi của cô, tích cực hưởng ứng nhiệt tình cùng cô qua bài nghe hát. Hay hoạt động làm quen với toán: Tôi không áp đặt trẻ, mà thường tổ chức cho trẻ làm quen với toán thông qua các trò chơi. Vì thế trẻ vừa được trải nghiệm, vừa được chơi, vừa được học không bị gò bó, áp đặt nên tâm lí rất thoải mái. Ví dụ: Dạy trẻ nhận biết sự khác nhau về chiều cao 2 đối tượng, sử dụng đúng từ cao hơn, thấp hơn. Tôi đã lồng ghép rất nhiều trò chơi gần gũi, quen thuộc với trẻ, trẻ được trải nghiệm nhiều, học mà chơi, chơi mà học (Trẻ được đi siêu thị mua quà tặng sinh nhật bạn Thỏ; hái quả ở cây cao, cây thấp; tìm nhà bạn Thỏ để tối đến dự sinh nhật, kết thúc là bữa tiệc sinh nhật Thỏ rất vui, cả lớp cùng hát tặng bạn Thỏ bài hát “Happy birthday” để chúc mình sinh nhật Thỏ, (bắn pháo hoa….). Trẻ tham gia học rất hứng thú, tích cực không bị áp đặt nên rất vui vẻ, hợp tác với cô. Kết thúc hoạt động cả cô, trò cùng vui ánh mắt trẻ long lanh, rạng rỡ ngắm nhìn những xác pháo còn vương trên thảm. Tôi cảm thấy thật ấm áp… Qua rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ có tính tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp thông qua các hoạt động ở các môn học mang lại hiệu quả rất cao. Trẻ lĩnh hội được tất cả các kiến thức từ đó có hành vi, cách giao tiếp, ứng xử với cô giáo, bạn bè, người lớn phù hợp.
12 2.3.3. Rèn tính tự tin, mạnh dạn khi giao tiếp cho trẻ thông qua các hoạt động mọi lúc mọi nơi Với trẻ Mầm non, bằng tư duy và ngôn ngữ giao tiếp với mọi người xung quanh, trẻ sẽ tích lũy được vốn kinh nghiệm, kiến thức mới kết hợp với vốn kiến thức sẵn có của trẻ để qua đó phát triển ngôn ngữ nói chung và góp phần hoàn thiện nhân cách cho trẻ nói riêng. Để giúp trẻ tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp thì tôi luôn chú trọng phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, cụ thể: Thông qua giờ đón, trả trẻ: Tôi chú ý rèn cho trẻ biết sử dụng lời nói lễ phép như dạy trẻ biết chào cô giáo, chào các bạn, chào bố mẹ ông bà. Rồi trò chuyện với trẻ về gia đình trẻ như: Nhà con có những ai? Ai đưa con đi học? Buổi sáng ngủ dậy con thường làm gì? Cô khuyến khích cho trẻ trả lời, qua đó cung cấp thêm vốn từ và biểu tượng mới cho trẻ, những từ nào khó trẻ không hiểu tôi giải thích cho trẻ, giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp. Bên cạnh đó tôi thường xuyên cung cấp các từ mới cho trẻ qua các bài thơ, ca dao đồng dao, các bài hát hoặc chơi các trò chơi nhẹ nhàng vừa ổn định được trẻ đồng thời vừa giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp. Hình ảnh: Trẻ khoanh tay chào cô giáo Thông qua giờ ăn, ngủ: Đây cũng là một trong những hoạt động mà tôi thường xuyên chú trọng phát triển ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ. Trong các giờ ăn, trước khi ăn tôi dạy trẻ biết mời cô giáo, các bạn, nói được tên các món ăn, khi
13 ăn không nói chuyện, ăn uống từ tốn sạch sẽ. Hay trước khi ngủ tôi hát cho trẻ nghe các bài hát ru có lời ca nhẹ nhàng, dịu dàng êm ái chứa biết bao thương yêu, trìu mến, giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ, ngủ dậy tôi cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhẹ nhàng kết hợp đọc lời bài thơ trong trò chơi. Hình ảnh: Trẻ trong giờ ăn Thông qua giờ hoạt động vui chơi: Hoạt động vui chơi là một trong những loại hình hoạt động của trẻ ở trường Mầm non mà trẻ sử dụng ngôn ngữ giao tiếp nhiều nhất. Đây là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo được giáo viên tổ chức, hướng dẫn nhằm giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu vui chơi, nhận thức đồng thời nhằm giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ. Qúa trình chơi sẽ giúp trẻ hình thành, rèn luyện các kỹ năng giao tiếp. Tôi đã sử dụng các tình huống cụ thể trong khi chơi để sửa sai cho trẻ, những kỹ năng giao tiếp chưa đúng mực, tôi uốn nắn cho các con nói theo từng câu chữ. Ví dụ: Để tạo được môi trường giao tiếp, trước khi trẻ chơi, tôi hướng dẫn trẻ phân vai chơi, nội dung góc chơi phân vai là chơi Bác sĩ, khi giao nhiệm vụ cho nhóm chơi, tôi gợi ý với nhóm hôm nay sẽ chọn bạn nào đóng vai Bác sĩ để khám bệnh cho mọi người nào? ai đóng vai cô y tá tiêm cho bệnh nhân...Trong quá trình chơi tôi chú ý rèn trẻ giao tiếp với nhau, chào hỏi lịch sự. Bác sĩ thì phải ân cần, niềm nở với bệnh nhân như: Chị thấy trong người thế nào? Chị bị đau chỗ nào?... Lúc đầu khi trẻ chưa biết chơi, tôi nhập vai làm người bạn chơi cùng trẻ, dần dần trẻ nhập vai chơi và chơi tốt vai chơi của mình. Ví dụ: Trẻ tham gia đóng vai chơi là người bán hàng, mua hàng, trước hết phải biết chào hỏi khi khách mua hoặc bán hàng như: Tôi chào bác, chào cô, Bác cần mua gì? Hay Bác bán mấy nghìn một bó rau? Bác bán cho tôi một con gà... Khi nhận hàng hoặc nhận tiền các con nói thế nào? Cháu cảm ơn bác! (Bác cảm ơn cháu! Lần sau cháu lại mua hàng cho Bác nữa nhé!...)
14 Hình ảnh:Trẻ hoạt động góc Tương tự như vậy ở các góc khác trẻ cũng được giao tiếp, được trao đổi với các bạn chơi cùng nhóm của mình. Kết quả: Sau một thời gian áp dụng biện pháp, tôi thấy trẻ lớp tôi nhanh nhẹn, giao tiếp tốt, thích trò chuyện với bạn, với cô giáo, thích được tới lớp học, nghỉ một hai ngày là các con nói với bố mẹ rằng mình nhớ bạn, nhớ cô và muốn được đến lớp đi học. Khi nghe thấy bố mẹ kể lại như vậy, tôi cảm thấy rất vui, vì trẻ thích đi học, trẻ đã tin tưởng cô giáo điều mà bản thân tôi luôn nỗ lực cố gắng nhằm giúp trẻ giao tiếp với bạn bè. 2.3.4. Rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ thông qua ngày lễ, ngày hội Có thể khẳng định rằng! Hoạt động tập thể là một trong những hoạt động quan trọng nhất, có tác động lớn nhất trong việc rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ cũng như sự phát triển toàn diện của trẻ. Bởi vì, thông qua việc được tham gia các hoạt động mang tính chất tập thể trẻ được trực tiếp thực hành các hoạt động, tái tạo lại những việc làm, hành động trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của con người. Đây chính là cơ hội để trẻ được trải nghiệm, được khám phá, được tư duy, phát triển kỹ năng giao tiếp nhằm xây dựng cho mình những hình ảnh đẹp đối với con người trong điều kiện hoàn cảnh tự nhiên. Đồng thời, trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế giới xung quanh. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá quan trọng đối với trẻ. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay chứng kiến nào đó, trẻ sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ sẵn sàng
15 tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẵn sàng học mọi thứ. Đối với trẻ mẫu giáo 3 tuổi, việc được tham gia các hoạt động tập thể còn nhiều bỡ ngỡ và mới mẻ, các kỹ năng phối hợp trong nhóm còn nhiều hạn chế do trẻ còn nhỏ, chưa có nhiều vốn kinh nghiệm như trẻ lớn, chính vì vậy, để tổ chức tốt các hoạt động này tôi luôn cân nhắc lựa chọn nội dung, hình thức tổ chức phù hợp với trẻ. Trong năm học 2021-2022 do tình hình dịch bệnh covid-19 diễn hết sức phức tạp. Vì vậy nhà trường không tổ chức các ngày lễ, ngày hội theo quy mô toàn trường. Tuy nhiên, nhà trường vẫn hướng dẫn tổ chức ngày lễ cho trẻ tại nhóm, lớp. Ví dụ: Trong ngày hội đến trường của bé, tết Trung thu, hội diễn văn nghệ chào mừng 20/11… Trước buổi lễ, trẻ được cùng cô chuẩn bị trang phục, đồ dùng, nhạc cụ biểu diễn; chuẩn bị cờ hoa, loa đài, tranh ảnh, trang trí môi trường trong lớp học.. Khi được tham gia chuẩn bị trẻ sẽ thấy vai trò của mình quan trọng, trẻ hào hứng, tự tin trong giao tiếp. Trong buổi lễ, trẻ được giao lưu văn nghệ, hát múa, trò chuyện với cô giáo và các bạn, trẻ được bày tỏ cảm nhận của mình về ngày hội, trẻ được tham gia các trò chơi tập thể. Sau buổi lễ, trẻ được giao lưu chụp ảnh, giao lưu với trẻ trong các lớp. Đối với các hoạt động tập thể: Do đang dịch bệnh nên nhà trường không tổ chức các hoạt động ngoại khóa. Nhưng không để trẻ cảm thấy gò bó khi suốt ngày phải ở trong lớp. Ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động tập thể cho trẻ ngay tại lớp của mình giúp trẻ có thói quen hoạt động theo nhóm, theo lớp như: Các trò chơi vận động, tổ chức biểu diễn văn nghệ cuối tuần, các buổi liên hoan, sinh nhật... Ví dụ: Vào đầu năm học tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “Bạn hãy làm giống tôi”. Cô và trẻ ngồi thành vòng tròn. Tôi tự giới thiệu tên của mình (Chào các bạn, cô tên là Thiên Lý) sau đó ném bóng cho một trẻ bất kỳ. Trẻ nhận được bóng từ cô giáo sẽ giới thiệu về tên của mình. Cứ như vậy cho đến khi tất cả các trẻ trong lớp thực hiện. Qua trò chơi không chỉ tạo cho trẻ cảm giác vui vẻ, phát triển kỹ năng giao tiếp mà trẻ còn nhớ được tên các bạn. Đối với những trẻ mạnh dạn, tôi mời trẻ đứng lên giới thiệu tên của mình. Những trẻ còn nhút nhát, chưa dám giới thiệu, tôi luôn quan tâm và giúp trẻ cách giới thiệu và mời trẻ giới thiệu lại trước các bạn. Tạo cho trẻ cơ hội nhớ tên bạn, tên cô giáo một cách tự nhiên, phát triển cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin trong các hoạt động tập thể. Ai trẻ cũng có thể trò chuyện và chơi được chứ không chỉ giới hạn là các bạn, các cô ở trong lớp mình. Hàng tháng, lớp tôi tổ chức giao lưu văn nghệ nhằm tạo không khí vui vẻ cho trẻ; tạo cho trẻ tự tin, vui tươi, mạnh dạn hồn
16 nhiên và gần gũi, thân thiết cùng cô và các bạn. Trẻ sẽ dần mất sự thụ động và nhút nhát đồng thời cũng giúp cô giáo tìm kiếm thêm tài năng cho lớp. Hay mỗi khi có sinh nhật bạn nào đó ở lớp, không khí lớp tôi lại vui vẻ hẳn lên. Tôi thường cho trẻ bày bàn sinh nhật cùng nhau, cùng hát vang bài hát: “Happy birthday” để chúc mừng bạn...Không những hát, tôi thường cho trẻ tự đứng lên nói lời chúc sinh nhật bạn. Trẻ 3-4 tuổi có những câu chúc rất dễ thương: Có bạn chúc ăn khỏe, có bạn chúc ngoan, có bạn lại chúc ăn nhiều kẹo....Có như vậy trẻ mới biết quan tâm, chia sẻ. Trẻ vô tư thể hiện tình cảm của mình với bạn bè, thể hiện sự tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp mà không hề rụt rè, xấu hổ. Ví dụ: Ngày tết trung thu, cô tổ chức trong lớp nhưng cũng chuẩn bị đầy đủ: Bánh trung thu, mặt nạ, đèn lồng... Các bạn nhỏ được mặc các bộ trang phục như cánh bướm, được cầm trên tay những chiếc đèn ông sao, đèn lồng, trẻ được xem múa Lân trên màn hình nhỏ, được phá cỗ... đúng nghĩa là ngày tết Trung thu trong mùa dịch. Song thông qua việc được tham gia các hoạt động trong ngày tết Trung thu, tôi nhận thấy các con rất phấn khởi, vui tươi, hào hứng. Ngoài ra, tôi còn rèn cho trẻ một số kỹ năng biết chia sẽ cùng bạn, biết chào hỏi, lễ phép, biết nói lời cảm ơn và hiểu được ý nghĩa của ngày tết Trung thu. Qua các ngày lễ, ngày hội tôi thấy hầu hết trẻ đều rất phấn khởi, vui tươi, Bạn nào cũng ríu rít cô ơi, mai cô tổ chức nữa nhé, cô ơi con sẽ ngoan để ngày mai cô tổ chức, hay cô ơi con vui lắm...Nhìn những khuôn mặt ngây thơ, đáng yêu, hồn nhiên vô tư và vui tươi của các con tôi cảm nhận được sự tự hào về những điều mà bản thân mình đã làm được cho các con dù chỉ là một việc làm rất nhỏ, giúp cho trẻ có được tinh thần thoải mái, sự hứng khởi...từ đó trẻ mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp cũng như trong cuộc sống hằng ngày. Kết quả: Đây là một trong những biện pháp tôi áp dụng thành công nhất. Tôi nhận thấy sự chuyển biến tích cực, rõ nét đối với từng cá nhân trẻ, các con không còn nhút nhát, rụt rè nữa mà mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp, tích cực tham gia các hoạt động ngày lễ, ngày hội; biết quan tâm đến các cô, các bạn và người lớn; tính kỷ luật, tính thích nghi của trẻ được tăng lên giúp trẻ ngày càng hoàn thiện về nhân cách của mình. 2.3.5. Phối kết hợp với phụ huynh để phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ Như chúng ta đã biết, giao tiếp là một hoạt động không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày, nhờ có giao tiếp mà tâm lý con người mới được hình thành và phát triển. Đặc biệt kỹ năng giao tiếp được coi là chìa khóa để mở cửa cho sự thành công của mỗi con người. Đối với trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ mẫu giáo bé nói riêng, việc rèn và hình thành kỹ năng giao tiếp cho trẻ có một vai trò cực kỳ quan trọng và hết sức cần thiết đối với người lớn chúng ta, đòi hỏi phải có sự phối kết hợp nhịp nhàng, ăn ý giữa Gia đình và nhà trường bởi vì:
17 Gia đình là cái nôi, là gốc dễ cho mọi sự phát triển bền vững của mỗi đứa trẻ, cha mẹ có mẫu mực, con cháu mới thảo hiền, bố mẹ là tấm gương sáng, là điểm tựa cho các con học tập và noi theo. Chính vì vậy, việc phối kết hợp với phụ huynh nhằm hình thành và rèn luyện sự tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp cho trẻ là một giải pháp mang lại hiệu quả giáo dục cao nhất mà bản thân luôn chú trọng và coi đây là biện pháp trọng tâm, cốt lõi của mọi vấn đề trong quá trình thực hiện nhiệm vụ dạy học. Đặc biệt là dạy trẻ kỹ năng giao tiếp. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch tổ chức buổi họp phụ huynh nhằm tuyên truyền về công tác chăm sóc giáo dục trẻ, bên cạnh đó để có thời gian nắm bắt thêm thông tin, các đặc điểm của từng cá nhân trẻ đồng thời tôi nêu lên tầm quan trọng trong việc rèn kỹ năng giao tiếp đối với trẻ để phụ huynh nhận thức được ý nghĩa của vấn đề. Tôi nêu lên những thuận lợi, khó khăn của lớp, qua đó cùng nhau thảo luận và đi đến thống nhất để đưa ra các biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ đạt kết quả cao nhất. Ví dụ: Với thời điểm đầu năm chủ yếu là rèn luyện để trẻ mạnh dạn, tự tin, biết chào hỏi lễ phép… Tôi đã phối hợp với phụ huynh cùng dạy trẻ biết chào hỏi lễ phép như “Con chào mẹ, con đi học” hay “Con chào bà, con đi học”… để cô giáo và phụ huynh cùng thống nhất cách dạy trẻ kỹ năng giao tiếp. Rồi thông qua các buổi phụ huynh đưa, đón con hằng ngày, hay thông qua bảng tuyên truyền, tôi trực tiếp và kịp thời thông báo đến phụ huynh tình hình học tập, ăn ngủ, sinh hoạt hằng ngày tại lớp của các con để phụ huynh nắm bắt. Tôi luôn động viên, khuyến khích phụ huynh tích cực phối hợp tham gia các hoạt động ở lớp cùng cô trong năm học như: Tham gia cùng cô chuẩn bị đồ dùng, trang điểm cho các con trong những ngày hội, ngày lễ; hỗ trợ với cô giáo khi tổ chức các hoạt động trải nghiệm... Hoặc Bố mẹ, anh chị và người thân cần tạo ra nhiều tình huống để trẻ giao tiếp, trẻ được gần gũi với người lớn, tạo nhiều cơ hội để trẻ khám phá, tìm tòi, bắt trước những việc làm của người lớn. Qua việc làm đó trẻ có nhiều cơ hội để giao tiếp và phát triển kỹ năng giao tiếp. Ngoài ra, tôi còn sưu tầm tài liệu tuyên truyền cho phụ huynh có thêm kiến thức giáo dục kỹ năng giao tiếp cũng như cung cấp rất nhiều kiến thức nuôi dạy con khoa học. Trong quá trình phối hợp phụ huynh, tôi luôn quan tâm, chú trọng vào các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng gia đình để có hình thức, biện pháp phối hợp mang lại hiệu quả cao nhất, tránh gò ép trẻ làm ảnh hưởng đến phụ huynh và gây tâm lý phụ huynh e ngại, không hợp tác trong quá trình nuôi dạy trẻ. Với thời đại hiện nay, thời đại của công nghệ thông tin, tôi thường xuyên sử dụng các loại hình dịch vụ điện thoại để tuyên truyền và phối hợp thông tin qua lại với các phụ huynh. Tôi lập nhóm Zalo, fbook riêng của lớp để phụ huynh tiện liên lạc và trao đổi những vấn đề chung của lớp, đây là một hình thức liên
18 lại rất hữu ích không chỉ đối với các phụ huynh hằng ngày đưa đón con đến trường mà ngay cả những phụ huynh đi làm ăn xa phải gửi con cho ông bà cũng có thể nắm bắt dược tình hình của con em mình, nhất là khi tôi đăng các hình ảnh, video quay các con hoạt động tại lớp hay được đi trải nghiệm phụ huynh rất đồng tình ủng hộ. Với những trẻ còn chậm, nhút nhát, ngại giao tiếp tôi trực tiếp trao đổi với phụ huynh chú ý khi ở nhà, môi trường giao tiếp của các con như thế nào, từ đó đề xuất phụ huynh cần cho trẻ được tiếp xúc với nhiều môi trường giao tiếp, với nhiều người khác nhau. Phụ huynh nên dành nhiều thời gian để trò chuyện, vui chơi, đọc sách truyện cho các cháu nghe... để trẻ mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp. Công tác phối kết hợp với phụ huynh đã mang lại kết quả cao trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và rèn kỹ năng tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp cho trẻ nói riêng. Trong năm học vừa qua, phụ huynh đã rất nhiệt tình hỗ trợ, kết hợp cùng tôi trong việc rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ, tạo được không khí vui tươi, hào hứng, phấn khởi, sôi nổi, lôi cuốn trẻ tích cực tham gia các hoạt động, nâng cao hơn nữa khả năng giao tiếp cho trẻ nhằm giúp trẻ phát triển hài hòa, cân đối về mọi mặt. Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, tôi thấy khả năng giao tiếp của trẻ tiến triển từng bước rõ rệt. Trẻ tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp, vốn từ ngữ của trẻ phong phú hơn khi giao tiếp với cô giáo, các bạn và người thân và mọi người xung quanh. Có thể coi đó là một thành công lớn, tạo bầu không khí vui tươi để trẻ cảm nhận "mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, trẻ thêm yêu trường, yêu lớp, gắn bó với ngôi nhà chung, đó cũng chính là mục tiêu của cô giáo, của trường Mầm non Thị trấn Bến Sung. 2.4. Hiệu quả sau khi áp dụng sáng kiến Trẻ tự tin trong giao tiếp với cô giáo và các bạn, nói lên được suy nghĩ của mình trong quá trình tham gia các hoạt động trong ngày. Giáo viên linh hoạt trong giao tiếp, có nhiều phương pháp hấp dẫn lôi cuốn trẻ hứng thú và tích cực tham gia trong giao tiếp. Phụ huynh dành nhiều thời gian giao tiếp cùng con, hiểu được tầm quan trọng trong việc đưa trẻ đến trường và phát triển khả năng giao tiếp ở trẻ tại trường mầm non. Kết quả khảo sát sau một năm áp dụng các biện pháp. Cụ thể như sau: Bảng khảo sát sau khi áp dụng sáng kiến Số trẻ Đánh giá trẻ STT Chỉ tiêu được Đạt Chưa đạt khảo sát SL % SL %