Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi" được hoàn thành với mục tiêu nhằm giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp tự nhiên trong cuộc sống thông qua các bài thơ, câu chuyện; hình thành ở trẻ xúc cảm, tình cảm với bạn bè, cô giáo....với thiên nhiên, con vật... trong cuộc sống.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi

MỤC LỤC STT Nội dung Trang I PHẦN MỞ ĐẦU 2 1 Lý do chọn đề tài. 2 2 Mục đích nghiên cứu. 3 3 Nhiệm vụ nghiên cứu. 3 4 Đối tượng phạm vi nghiên cứu. 3 5 Phương pháp nghiên cứu. 4 II NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 4 1 Cơ sở lý luận. 4 2 Cơ sở thực tiễn. 5 3 Các biện pháp nghiên cứu: 6 3.1 Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 6 3.2 Tạo môi trường thuận lợi cho trẻ làm quen ...theo chủ 7 đề. 3.3 Sửa ngọng và sửa lỗi phát âm cho trẻ 9 3.4 Đổi mới phương pháp, hình thức ......mọi lúc, mọi nơi: 10 3.5 Nâng cao chất lượng ..... công nghệ thông tin 16 III KẾT QUẢ VÀ ỨNG DỤNG 18 IV KIẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN 20 TÀI LIỆU THAM KHẢO 22 1
I. PHẦN MỞ ĐẦU: I. Lý do chọn đề tài: Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống Giáo dục Quốc dân thực hiện việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ từ 3 tháng đến 6 tuổi nhằm phát triển ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm - xã hội. Trẻ đến trường mầm non được tham gia hoạt động vui chơi và các hoạt động học như: Làm quen với toán, tạo hình, thể dục, âm nhạc, khám phá..... hàng ngày do giáo viên tổ chức; trong đó hoạt động văn học giữ vai trò quan trọng trong việc rèn khả năng phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Văn học là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với trẻ thơ nhất là trẻ độ tuổi mầm non. Văn học đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về thế giới xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tưởng tượng sáng tạo, vì vậy việc tổ chức hoạt động làm quen với văn học cho trẻ rất quan trọng và cần thiết. Đối với trẻ mầm non nhất là trẻ lứa tuổi mẫu giáo 3-4 tuổi, quá trình cho trẻ làm quen với văn học phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp để trẻ phát triển các lĩnh vực nhận thức, ngôn ngữ và tình cảm xã hội góp phần hình thành nhân cách ban đầu cho trẻ. Thông qua việc cho trẻ làm quen với các bài thơ, câu chuyện trẻ cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong nội dung từng bài thơ, câu chuyện, qua đó trẻ ước mơ thích học tập vươn tới và làm theo cái hay, cái đẹp trong mỗi bài thơ, câu chuyện. Trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi học thơ sẽ được làm quen với cách sử dụng từ ngữ phong phú, giàu đẹp; giáo viên rèn trẻ cách nói năng rõ ràng, mạch lạc; đây chính là tiền đề giúp trẻ có trí nhớ tốt, có tư duy sáng tạo, là biện pháp tốt nhất để rèn khả năng phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi. Xuất phát từ thực tế nêu trên, với trách nhiệm của giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo 3-4 tuổi C2 trường mầm non Bình Minh, tôi lựa chọn đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi”. 2
2. Mục đích nghiên cứu: Nâng cao khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ qua dạy trẻ các bài thơ phù hợp với chủ đề, phù hợp với độ tuổi của trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi. Giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp tự nhiên trong cuộc sống thông qua các bài thơ, câu chuyện; hình thành ở trẻ xúc cảm, tình cảm với bạn bè, cô giáo....với thiên nhiên, con vật... trong cuộc sống. Nâng cao khả năng chuyên môn, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên trong xây dựng kế hoạch, xây dựng giáo án điện tử và tìm những biện pháp, giải pháp để nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ. Tìm ra nguyên nhân hạn chế, cách khắc phục hạn chế trong tổ chức hoạt động dạy thơ phù hợp với trẻ và điều kiện thực tế của trường, lớp, địa phương. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để thực hiện tốt đề tài, tôi đã đề ra các nhiệm vụ cụ thể sau: Nắm vững tâm sinh lý, đặc điểm, tính cách, khả năng phát triển ngôn ngữ của từng trẻ trong lớp, chú ý tới những trẻ cá biệt... trước khi tổ chức hoạt động dạy trẻ học thơ theo từng bải của từng chủ đề. Tìm hiểu về thực trạng của việc dạy thơ cho trẻ tại lớp như: Cách xây dựng kế hoạch, bố trí nơi hoạt động của cô và trẻ đã phù hợp chưa? rà soát thực trạng trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi có đầy đủ, hấp dẫn trẻ không? cách thức tổ chức, hướng dẫn hoạt động của giáo viên đã thu hút trẻ tham gia hoạt động hay không ?...vv. Trên cơ sở tìm hiểu để nắm vững thực trạng tổ chức dạy thơ cho trẻ tại lớp, tôi đi sâu nghiên cứu để tìm một số giải pháp, hình thức tổ chức nâng cao chất lượng dạy thơ cho trẻ tại lớp. 4. Đối tượng, Phạm vi nghiên cứu: Đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi ” tôi nghiên cứu tại lớp mẫu giáo 3-4 tuổi C2 trường mầm non Bình Minh – Phường Xương Giang -Thành phố Bắc Giang. Đối tượng nghiên cứu là cô giáo, học sinh lớp mẫu giáo 3-4 tuổi C2 . 3
5. Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp sau: + Nghiên cứu chuyên san, tài liệu… + Phương pháp quan sát, khảo sát. + Phương pháp quan sát đánh giá + Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm. II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: 1. Cơ sở lý luận: Hoạt động dạy thơ rất quan trọng đối với trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi. Thơ là phương tiện phát triển ngôn ngữ giúp trẻ làm giàu thêm vốn từ để trẻ diễn đạt ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc. Dạy trẻ học thơ còn giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng; khả năng quan sát, tư duy độc lập trong suy nghĩ ...qua đó góp phần hình thành, phát triển nhân cách trẻ. Thông qua nội dung từng bài thơ nhằm giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, ghét cái xấu, cái ác; biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ. Qua học thơ, trẻ biết được các hiện tượng tự nhiên hàng ngày diễn ra xung quanh trong cuộc sống của con người vì phần lớn các bài thơ thể hiện được thế giới của cuộc sống thực tại bao gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diễn tả, biểu đạt, truyền đạt trong những hình thức thơ đa dạng độc đáo. Nhiều bài thơ nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi hiện tượng thiên nhiên, vũ trụ mà trẻ nhìn thấy được và rất nhiều sự vật, hiện tượng gần gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh đồng, dòng sông, phiên chợ, lớp học, khu phố…vv. Qua các bài thơ trẻ bắt đầu nhận ra trong xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn, tình cảm của cô và trẻ…qua đó trẻ cũng dần nhận ra có một xã hội ràng buộc giữa con người với con người. Khi cho trẻ làm quen với các bài thơ góp phần mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát triển ở trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi hứng thú “xem sách”, “đọc sách” và kỹ năng đọc thơ diễn cảm. 4
Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó nên hoạt động dạy thơ là một hoạt động không thể thiếu trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi. Làm quen với từng bài thơ chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với bài thơ thông qua việc đọc và trích giảng nội dung bài thơ của giáo viên. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong mỗi bài thơ, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với từng khổ thơ, ý thơ, có ấn tượng về những cái hay cái đẹp của bài thơ và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động của trẻ trong cuộc sống hàng ngày góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ. 2. C¬ së thùc tiÔn: Trên thực tế khi dạy trẻ học thơ với các bài thơ theo từng chủ đề của lớp tôi còn gặp nhiều khó khăn như: Một số trẻ còn nói ngọng, nói lắp, nói không trọn câu, trọn ý. Trong giao tiếp còn gặp khó khăn trong diễn đạt lời nói rõ ràng, mạch lạc. Nội dung hoạt động còn chưa phong phú, chưa thực sư thu hút được trẻ. Tranh minh họa, hình ảnh để ứng dụng thông tin chưa hấp dẫn, hoạt động còn gò bó, chưa phát huy được tính tích cực đến từng cá nhân trẻ trong lớp. Môi trường xung quanh lớp học và các góc chơi chưa tạo điều kiện để khuyến khích trẻ hứng thú tham gia hoạt động.... Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ, đầu năm học 2016 - 2017, tôi đã tiến hành khảo sát khả năng phát triển ngôn ngữ và sự hứng thú học thơ của trẻ tại lớp mẫu giáo 3-4 tuổi C2 qua bảng thống kê sau: Nội dung Trẻ đạt yêu cầu ( Tỷ lệ % ) - Trẻ phát âm rõ ràng, mạch lạc. 55 - Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động. 65 - Trẻ thuộc thơ và đọc thơ diễn cảm. 68 - Sự phối kết hợp của các bậc phụ huynh. 55 - Đồ dùng, phương tiện phục vụ hoạt động dạy trẻ học thơ. 70 5
2.1.Thuận lợi: Ủy ban nhân dân phường Xương Giang đầu tư xây dựng cơ sở vật chất nhà trường khang trang sạch đẹp; phòng học rộng rãi, thoáng mát, có đồ dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Phòng Giáo dục đào tạo thành phố Bắc giang quan tâm chỉ đạo sát sao về chuyên môn, Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên rèn luyện thực hiện tốt các nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Đa số các bậc phụ huynh của lớp quan tâm, phối hợp với giáo viên trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. Bản thân tôi là giáo viên dạy giỏi cấp thành phố nhiều năm, tôi luôn cập nhật, nắm chắc chương trình giáo dục mầm non, có khả năng thiết kế tổ chức các hoạt động hấp dẫn thu hút trẻ tích cực tham gia hoạt động. 2.2. Khó khăn: Tranh ảnh, băng đĩa, đồ dùng, đồ chơi, các phương tiện hiện đại phục vụ hoạt động dạy thơ cho trẻ chưa đầy đủ theo các chủ đề. Đa số trẻ chưa học qua nhà trẻ nên chưa có nền nếp, không hứng thú tham gia hoạt động; nhiều trẻ nói ngọng, nói chưa đủ câu. Một số trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn tích cực khi tham gia các hoạt động do cô tổ chức. Một số bậc phụ huynh chưa tích cực phối hợp với giáo viên trong việc chăm sóc giáo dục trẻ và dạy trẻ học thơ. 3. Các biện pháp: 3.1. Tìm hiểu đặc điểm, tâm sinh lý của trẻ: Ngay từ đầu đầu năm học, tôi thường xuyên gần gũi trò chuyện, gợi mở nắm bắt những cá tính riêng của trẻ, động viên thu hút trẻ tham gia vào các hoạt động. Qua tìm hiểu tôi đã phát hiện có trẻ rất hiếu động, thích tìm tòi khám phá, một số trẻ khác rất dễ nhớ nhưng cũng rất mau quên, có trẻ nhút nhát, trẻ không tập trung chú ý.... Đa số trẻ hứng thú với điều mới lạ, trẻ thích được cô giáo động viên, thích nghe đọc thơ, kể chuyện, thích chơi các trò chơi. 6
Qua trò chơi trẻ tiếp thu bài một cách thoải mái, chủ động và kết quả cao, chính vì vậy tôi đã tìm hiểu những sở thích, khả năng của trẻ qua các trò chơi. Qua tìm hiểu, tôi thấy trẻ có khả năng về học thơ tốt thì tôi có kế hoạch bồi dưỡng cho trẻ để trẻ phát triển năng khiếu của mình và ngược lại trẻ phát âm chưa chuẩn, nói ngọng, nói lắp nhiều thì tôi có kế hoạch sắp xếp cho những trẻ đó tiếp xúc nhiều hơn với những bạn có năng khiếu nhằm giúp trẻ mạnh dạn, tự tin và phát triển toàn diện hơn về mọi mặt. Khi nắm bắt tâm lý của từng trẻ, tôi đã ghi chép cẩn thận vào một cuốn sổ để qua đó tìm cách phát triển, rèn luyện trẻ góp phần nâng cao chất lượng dạy thơ cho trẻ tốt hơn. 3.2. Tạo môi trường thuận lợi cho trẻ học thơ; bổ sung trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động dạy thơ cho trẻ theo chủ đề: 3.2.1. Tạo môi trường thuận lợi cho trẻ học thơ: Việc tạo môi trường xung quanh lớp học giúp trẻ học các bài thơ theo chủ đề là rất cần thiết. Khi xung quanh trẻ có hình ảnh những bài thơ, hình ảnh minh họa bài thơ liên quan đến chủ điểm, liên quan đến nội dung bài thơ trẻ sắp học để trẻ được làm quen, khi vào hoạt động trẻ tiếp thu bài dễ hơn, tự tin hơn. Vì vậy, trước khi dạy trẻ học một bài thơ, tôi nghiên cứu để bố trí tranh minh họa các nhân vật, cảnh vật theo nội dung bài thơ ở các góc của lớp, nhất là góc sách truyện của trẻ khoa học và phù hợp để trẻ làm quen và tìm hiểu nội dung tranh. * Ví dụ: Khi dạy bài thơ "Đèn giao thông" chủ đề phương tiện giao thông, tôi vẽ một số hình ảnh minh họa về đèn giao thông với ba màu đỏ, xanh, vàng để thể hiện nội dung bài thơ để ở các góc hoạt động của lớp cho trẻ xem, làm mô hình đèn giao thông. Tôi chuẩn bị nguyên vật liệu, đồ chơi để ở góc xây dựng như các mảnh bìa để cho trẻ xếp ghép xây dựng ngã tư đường phố khi trẻ được tham gia ở hoạt động vui chơi... 3.2.2. Bổ sung đồ dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động dạy thơ cho trẻ theo chủ đề: Trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi là học mà chơi, chơi mà học, việc lĩnh hội kiến 7
thức của trẻ chủ yếu thông qua các trò chơi. Do vậy khi tổ chức các trò chơi trong hoạt động dạy trẻ đọc thơ, tôi đã lựa chọn nội dung chơi, đồ dùng phù hợp, màu sắc hấp dẫn trẻ. Đồ chơi mua nhưng điều kiện kinh phí của trường, lớp tôi còn hạn hẹp, chính vì vậy tôi đã tận dụng nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương và nhờ vậy sự ủng hộ của phụ huynh để tự mình tìm tòi, tham khảo, học hỏi tự làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ và các hoạt động dạy trẻ học thơ theo chủ đề. Khi có nguyên vật liệu rồi, tôi nghiên cứu xem nên làm đồ dùng, đồ chơi gì cho phù hợp với tiết dạy, phù hợp với nguyên vật liệu mà mình đang có. Phối kết hợp với các bậc phụ huynh thông qua các hoạt động đón trẻ, trả trẻ; qua các buổi hợp phụ huynh ...tôi đã tuyên truyền, vận động các bậc phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu, phế liệu....và một số bậc phụ huynh có điều kiện, khéo tay đã tích cực làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ hoạt động tại lớp. Qua từng chủ đề, đồ dùng, đồ chơi của lớp tôi phong phú hơn rất nhiều. Ngoài ra tôi còn tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có trong thiên nhiên để tạo ra các con vật như: Các chai lọ nhựa, các lon bia, các hộp giấy để tạo ra các con vật để phục vụ cho tiết học.... * Ví dụ: Đối với vải, len vụn thì tôi làm con rối để dạy bài thơ "Thỏ bông bị ốm", bìa lịch, lốc lịch tôi vẽ tranh các nhân vật trong bài thơ để trẻ chơi trò chơi "Ghép hình và đoán tên nhân vật trong bài"...vv 8
Giáo viên làm đồ chơi tự tạo từ vải vụn, chai, lọ.... 3.3. Sửa ngọng và sửa lỗi phát âm cho trẻ: Trẻ độ tuổi 3-4 tuổi bộ máy phát âm của trẻ chưa hoàn thiện cho nên lớp tôi còn một số trẻ thường phát âm ngọng một số âm như N-L (làm – nàm) KH – H (không – hông)….vì vậy luyện phát âm cho trẻ là nội dung quan trọng và cần thiết trong nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Trẻ độ tuổi này trẻ hay bắt chước và làm theo người lớn và cô giáo, chính vì vậy để trẻ phát âm chính xác, rõ ràng mạch lạc, không nói ngọng nói lắp thì giáo viên phải phát âm chậm, rõ ràng, chính xác có ngữ điệu để thu hút trẻ, ngoài ra giáo viên cần tăng cường dạy trẻ phát âm và sửa lỗi phát âm cho trẻ. Đối với những từ khó như: L,N,S,X,P,Q,T,D,Đ…. tôi phát âm mẫu cho trẻ nghe nhiều lần, yêu cầu trẻ chú ý nghe khi cô phát âm và nhận xét cách phát âm của cô, sau đó tôi cho trẻ phát âm và hỏi trẻ khi phát âm từ này thì miệng, môi, lưỡi phải như thế nào? Cô giới thiệu cho trẻ rõ cách phát âm. 9
Tôi luyện cách phát âm cho trẻ bằng các trò chơi được sử dụng rất nhiều rất đa dạng và phong phú: * Ví dụ: Trò chơi “ Bắt chước tiếng kêu của các con vật” Bò kêu: Bò…. Mèo kêu: Mèo…. Chó sủa: Gâu gâu…. Gà gáy: Ò ó o…. Hay trò chơi “ Bắt chiếc tiếng kêu của các phương tiện giao thông” Máy bay: ù ù… Tàu hỏa : Tu tu….. Ô tô : Píp píp…… Xe đạp : Kính koong……. -Đối với trẻ ngọng các âm N, D, R ; tôi luyện phát âm cho trẻ qua một số bài ca dao, đồng dao theo chủ đề : * Ví dụ: Với chữ N cô đọc bài đồng dao “ Nu na nu nống” với chữ D đọc bài “ Dung dăng dung dẻ”, với chữ R đọc bài “ Con rùa”... -Ngoài ra cô còn sử dụng những trò chơi dân gian kết hợp với lời ca ; tôi sử dụng những bài hát dân gian trong các buổi biểu diễn thơ ca sáng tạo giúp trẻ ham thích đọc thơ. Qua việc cho trẻ vừa được chơi vừa được luyện cách phát âm bằng nhiều hình thức khác nhau dần dần trẻ có ý thức về âm điệu, nhịp điệu, tiết tấu của bài thơ, qua đó giúp cho trẻ phát âm chuẩn chính xác hơn các từ mà trẻ còn nói ngọng, nói lắp. 3.4. Đổi mới phương pháp, hình thức dạy trẻ học thơ qua hoạt động học có chủ định và ở mọi lúc, mọi nơi: 3.4.1. Đổi mới phương pháp, hình thức dạy trẻ học thơ qua hoạt động học có chủ định: Việc hướng dẫn trẻ làm quen với các bài thơ trong hoạt động học có chủ định là quan trọng nhất, trong hoạt động dạy trẻ học thơ, trẻ phải tiếp 10
thu kiến thức trọn vẹn theo yêu cầu của bài. Vì vậy tôi phải nghiên cứu bài trước khi dạy, tìm hình thức phù hợp, mới lạ để tổ chức tiết học hấp dẫn trẻ; chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi đẹp, phù hợp với nội dung bài thơ. Trong dạy thơ cho trẻ, giọng đọc của cô rất quan trọng vì khi đọc mẫu cho trẻ nghe cô có đọc chuẩn, có diễn cảm thì mới thu hút và hấp dẫn trẻ thích tham gia đọc thơ và giúp trẻ đọc thơ được đúng âm điệu, nhịp điệu và đọc thơ được diễn cảm.Trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi thường hay bắt chước và làm theo cô giáo, theo người lớn; vì vậy trước khi dạy trẻ một bài thơ bao giờ tôi cũng tập đọc sao cho thật diễn cảm. Trong hoạt động học thơ nếu không gây hứng thú cho trẻ trước khi vào bài thì hoạt động sẽ khô khan, trẻ dễ nhàm chán và tiếp thu bài khó. Chính vì vậy, trước khi dậy một bài thơ nào cho trẻ, tôi quan tâm lựa chọn hình thức gây hứng thú cho trẻ. Thông qua hoạt động dạy thơ, tôi quan tâm tích hợp một cách nhẹ nhàng tự nhiên các nội dung kiến thức của một số hoạt động khác phù hợp để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu; có như vậy trẻ mới tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng, thoải mái nhất và đọc thơ thuộc, diễn cảm nhất. 11
Giáo viên sử dụng rối tay để gây hứng thú và dạy trẻ đọc thơ Mặt khác, khi đã chuẩn bị tốt các yêu cầu phục vụ cho hoạt động học thơ, tôi còn phải sắp xếp các nội dung và trò chơi sao cho liên hoàn khoa học để thu hút trẻ, tận dụng mọi cơ hội cho trẻ được tham gia, được thực sự tìm tòi, khám phá từ đó giúp trẻ khắc sâu trí nhớ và thích đọc thơ hơn. * Ví dụ: Khi dạy trẻ bài thơ "Cây dây leo" của tác giả Xuân Tửu chủ đề "Thế giới thực vật" tôi thực hiện như sau: Trước khi dạy tôi tìm hiểu nội dung bài thơ "cây dây leo" để đề ra yêu phù hợp, chuẩn bị tranh minh họa, băng hình, trò chơi, đồ chơi, giọng đọc của cô, câu hỏi gợi ý trẻ trả lời sao cho phù hợp với nội dung bài thơ. Để vào bài một cách tự nhiên, tôi cho trẻ chơi trò chơi "ghép tranh" cây dây leo, trẻ tham gia ghép những mảnh tranh vào nhau sao cho thành một cây dây leo hoàn chỉnh. Thông qua trò chơi này giúp trẻ làm quen, tìm hiểu về cây dây leo mà còn phát triển ở trẻ khả năng quan sát, sự nhanh nhẹn khéo léo và tinh thần tập thể cao. Khi trẻ chơi xong tôi trò chuyện cùng trẻ về "cây dây leo" vì lợi ích của cây, cách chăm sóc… cứ như vậy tôi dần đưa trẻ vào nội dung bài thơ và giới thiệu tên bài thơ, tên tác giả như: + Các con vừa ghép được tranh cây gì? + Cây dây leo có những bộ phận gì? + Cách trồng và chăm sóc như thế nào?... Tác giả Xuân Tửu là người rất yêu cây cối, cảnh vật thiên nhiên, tác giả đã dùng hình ảnh cây dây leo để miêu tả cảnh đẹp của thiên nhiên thông qua bài thơ "Cây dây leo" mà hôm nay cô sẽ dạy các cháu nhé!... Đối với câu hỏi đàm thoại, giảng nội dung, giảng từ khó nếu tôi không sắp xếp hợp lý thì tiết học rời rạc gò bó. Với tôi khi dạy thơ tôi lồng ghép kết hợp cả hai phần đan xen vào nhau và liên hoàn giúp trẻ hứng thú chú ý nghe. Hết phần đàm thoại, giảng nội dung, giảng từ khó tôi dạy trẻ đọc thuộc, đọc diễn cảm bài thơ bằng nhiều hình thức. Khi trẻ đọc tôi luôn 12
thay đổi hình thức để thu hút trẻ, để gây sự chú ý từ đó trẻ thích đọc thơ, như đọc tập thể, đọc theo tổ nhóm, đọc cá nhân. Vừa đọc vừa minh hoạ động tác theo lời bài thơ hoặc đứng tại chỗ, đứng trên phía bảng. Quá trình dạy trẻ đọc thơ, tôi luôn chú ý nghe để sửa sai, sửa lỗi phát âm cho trẻ giúp trẻ đọc đúng âm điệu, nhịp điệu và rèn trẻ thể hiện tình cảm đối với bài thơ. Để phát huy tính tích cực của trẻ sau mỗi lần trẻ đọc tôi đặt câu hỏi để trẻ trả lời xem bạn đọc đúng chưa? còn sai ở chỗ nào? con sửa sai giúp bạn. Thông qua hình thức này còn giúp trẻ tự tìm ra kinh nghiệm để đọc thơ đúng.Với bài "Cây dây leo" tôi cho trẻ đọc tập thơ 2, 3 lần, đọc theo tổ 1, 2 lần, đọc cá nhân thì cho trẻ thể hiện động tác minh hoạ theo lời bài thơ. Trong quá trình trẻ đọc, cô và các bạn góp ý sửa sai giúp bạn mình đọc diễn cảm không ngọng, nhất là thể hiện tình cảm với lời bài thơ và thể hiện động tác minh hoạ phù hợp, nhẹ nhàng. Tôi luôn luôn động viên trẻ kịp thời trong lúc trẻ dọc thơ tạo cho trẻ vui tươi trong tiết học, tạo cho trẻ khí thế khi học không gò ép trẻ mà để cho trẻ thoải mái, hứng thú. * Một số hình ảnh giáo viên tổ chức hoạt động dạy thơ cho trẻ: Phần kết thúc hoạt động dạy thơ, tôi luôn nhẹ nhàng, không gây cho trẻ cảm giác kết thúc đột ngột.Tùy từng bài thơ theo từng chủ đề, phần kết 13
thúc hoạt động tôi có thể cho trẻ xem băng đĩa video, xem cảnh rối dây, rối que hoặc tôi cho trẻ đi thăm quan và đọc bài thơ qua mô hình. 3.4.2. Dạy trẻ học thơ ở mọi lúc, mọi nơi: Một trong những biện pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng học tập nói chung và hoạt động dạy thơ nói riêng mà giúp trẻ không hề nhàm chán đó là thông qua các giờ đón trẻ, trả trẻ tôi có thể cho trẻ xem tranh để đọc các bài thơ, thông qua hoạt động ngoài trời có thể cho trẻ quan sát một số hình ảnh có thật thông qua có để giúp trẻ đọc thơ: * Ví dụ: trong chủ đề “ thế giới thực vật’’ tôi có thể cho trẻ ra vườn quan sát cây bắp cải và đọc bài thơ “cây bắp cải’’ hoặc trong chủ đề “ động vật’’, tôi cho trẻ con sát con mèo đọc bài thơ “con mèo’’. Thông qua hoạt động góc và các hoạt động học có chủ định khác tôi cho trẻ đọc thơ ở phần gây hứng thú, phần chuyển tiếp từng nội dung, phần kết thúc hoạt động hay trẻ tự đọc thơ ở góc nghệ thuật trong hoạt động góc… 3.5. Nâng cao chất lượng dạy thơ cho trẻ qua ứng dụng công nghệ thông tin và phối kết hợp với phụ huynh: Muốn nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ thì trươc tiên giáo viên phải biết sử dụng máy tính .Bản thân tôi tự học hỏi để làm giáo án điện tử. Để dạy trẻ đọc thơ tốt hơn thì có những bài thơ dùng những hình ảnh minh họa để diễn tả không gây hứng thú, tích cực cho trẻ .Vì thế tôi đã sử dụng ứng dụng của công nghệ vào để dạy trẻ tạo sự hứng thú cho trẻ khi học đọc thơ: đó là tôi đã dùng máy ảnh chụp ảnh minh họa của bài thơ và mang ra hiệu để làm thành đĩa cho trẻ xem và đọc theo đĩa .Không những vậy mà tôi còn vào mạng tải những hình ảnh động về bài thơ cho trẻ xem và đọc cho trẻ nghe. Ngày nay khi khoa học công nghệ thông tin phát triển, tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về việc học của từng trẻ và khuyến khích các bậc phụ huynh giành thời gian cho các cháu nghe, đọc, quan sát 14
một số bài thơ phù hợp với lứa tuổi của trẻ qua băng video trên mạng tạo cho trẻ khả năng đọc thơ diễn cảm và tự tin trong hoạt động. Ngoài ra tôi còn khai thác trên mạng Intenet các hình ảnh minh họa, mua băng đĩa minh họa bài thơ để dạy trẻ: *Ví dụ: Khi cho trẻ đọc bài thơ “thăm nhà nhà bà” chủ đề gia đình.Tôi cho trẻ xem băng đĩa về gia đình để dẫn dắt vào bài thơ rồi cho trẻ xem cô trình chiếu bài thơ trên máy tính cho trẻ quan sát và học bài thơ tạo hứng thú cho trẻ. Trong các buổi họp phụ huynh tại lớp, tôi đã giành thời gian để nêu lên tầm quan trọng của việc dạy trẻ đọc thơ là giúp cho trẻ phát triển ngôn ngữ một cách toàn diện, thông báo các nội dung cần thiết về việc dạy trẻ đọc thơ cho phụ huynh hiểu. Giới thiệu cho phụ huynh xem những đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động này, từ đó phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của từng hoạt động, đặc biệt là hoạt động dạy trẻ đọc thơ. Qua đó phụ huynh phối hợp chặt chẽ với giáo viên trong dạy thơ cho trẻ một cách tốt nhấtt tại gia đình trẻ. III. KẾT QUẢ VÀ ỨNG DỤNG: 1. Kết quả: Qua một năm thực hiện đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” tại trường Mầm non Bình Minh do tôi phụ trách, kết quả cuối năm đã giải quyết được những khó khăn mà đầu năm học tôi gặp phải. * Đối với trẻ: Đa số trẻ có nền nếp, thói quen tốt; hứng thú tham gia các hoạt động do cô tổ chức, đặc biệt là hoạt động dạy thơ cho trẻ. Số trẻ nói ngọng, nói lắp, nói chưa đủ câu giảm nhiều so với đầu năm. Đặc biệt trong lớp tôi không còn trẻ cá biệt, trẻ nhút nhát, đa số trẻ mạnh dạn tích cực khi tham gia các hoạt động do cô tổ chức. So sánh với kết quả trước khi thực hiện đề tài, kết quả tăng từ 20 đến 32% được tổng hợp theo bảng sau: Nội dung Trẻ đạt yêu cầu 15
( Tỷ lệ % ) - Trẻ phát âm rõ ràng, mạch lạc. 97 - Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động. 98 - Trẻ thuộc thơ và đọc thơ diễn cảm. 90 - Sự phối kết hợp của các bậc phụ huynh. 97 - Đồ dùng, phương tiện phục vụ hoạt động dạy trẻ học thơ. 95 *Đối với giáo viên: Bản thân tôi đã tích cực nghiên cứu để có những biện pháp, hình thức nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ, thu hút trẻ hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động do cô tổ chức. 16
Bổ sung môi trường môi trường dạy thơ phong phú theo từng chủ đề phù hợp tại từng góc hoạt động của lớp, đặc biệt ở hoạt động dạy thơ cho trẻ để giúp trẻ tiếp cận một cách nhanh nhất và thường xuyên trong mỗi buổi trẻ đến lớp giúp trẻ khắc sâu, nhớ kiến thức đã học. Lớp được bổ sung nhiều đồ dùng, đồ chơi phong phú đa dạng trong việc dạy trẻ làm quen với các bài thơ theo từng chủ đề. *Đối với phụ huynh: Đa số các bậc phụ huynh đã hiểu về tầm quan trọng của hoạt động dạy thơ đối với trẻ theo từng chủ đề. Nhiều bậc phụ huynh đã ủng hộ nguyên liệu, vật liệu; có bậc phụ huynh còn làm đồ dùng, đồ chơi cùng giáo viên… góp phần phong phú, đầy đủ đồ dùng, đồ chơi của trẻ tại lớp. 100% phụ huynh phối kết hợp chặt chẽ với giáo viên trong công tác chăm sóc – nuôi dưỡng – giáo dục trẻ, đặc biệt là hoạt động dạy thơ cho trẻ. 2. Ứng dụng của đề tài: 17
Trên đây là “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động dạy thơ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” mà tôi nghiên cứu, áp dụng tại trường Mầm non Bình Minh đã thu được kết quả trong năm học 2016-2017. Bằng sự say mê nghiên cứu học hỏi, tôi đã áp dụng thành công tại lớp mẫu giáo 3-4 tuổi C2 do tôi phụ trách và đề tài của tôi được áp dụng trong khối mẫu giáo 3-4 tuổi tại trường. Tôi rất mong được cấp trên, bạn bè, đồng nghiệp đóng góp, bổ sung để đề tài của tôi được áp dụng rộng rãi hơn nữa cho một số lớp mẫu giáo 3-4 tuổi trên địa bàn Thành phố Bắc Giang. IV. KIẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN: 1. Kiến nghị. Nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động dạy thơ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi góp phần quan trọng trong rèn khả năng phát triển ngôn ngữ cho trẻ.“ Trẻ lên ba, cả nhà học nói”, để trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất, giáo viên cần phối kết hợp chặt chẽ với gia đình trong công tác chăm sóc – giáo dục trẻ, đặc biệt là hoạt động dạy thơ cho trẻ. Để nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động dạy thơ cho trẻ, giáo viên chú ý xây dựng kế hoạch, xây dựng môi trường giáo dục; bố trí, sắp xếp trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phù hợp. Ngoài ra, mỗi giáo viên cần đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động qua việc gây hứng thú, qua sử dụng hệ thống câu hỏi để để giáo dục trẻ, giúp trẻ mở rộng vốn từ, vốn hiểu biết nhằm tăng cường phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Khi tổ chức dạy thơ cho trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ 3-4 tuổi nói riêng, giáo viên cần tổ chức hoạt động theo quan điểm giáo dục “ Lấy trẻ làm trung tâm”, giáo viên chú ý đến từng ca nhân trẻ để phát triển ở trẻ những cảm xúc tự nhiên về bài thơ, đặc biệt là rèn khả năng phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Khi tổ chức hoạt động dạy thơ cho trẻ, giáo viên cần nắm vững: Đặc điểm tâm lý, tính cách của từng trẻ; khả năng phát triển ngôn ngữ của từng trẻ và đặc biệt là việc xây dựng kế hoạch, chuẩn bị trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi trước khi tổ chức hoạt động; một số tình huống có thể xảy ra trong hoạt 18
động để có biện pháp, hình thức tổ chức hoạt động dạy thơ phù hợp với trẻ và điều kiện thực tế của trường, lớp để hoạt động đạt kết quả tốt nhất. 2. Kết luận: Hoạt động dạy thơ đối với trẻ rất cần thiết, nó đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của trẻ, phát triển ngôn ngữ, thúc đẩy quá trình phát triển tâm lý, hoàn thiện nhiều tính cách tốt cho trẻ. Do vậy việc tìm hiểu chọn lọc những giải pháp hữu hiệu nhất để dạy tốt hoạt động thơ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi là rất quan trọng và cần thiết. 1. Muốn tổ chức hoạt động dạy thơ cho trẻ đạt kết quả tốt, trước hết giáo viên phải trau dồi kiến thức hoạt động, giáo viên yêu nghề mến trẻ, thực sự là người mẹ hiền thứ hai của các cháu. 2. Giáo viên nắm vững đặc điểm, tâm sinh lý, lứa tuổi của trẻ; nắm vững nội dung, yêu cầu của từng hoạt động dạy thơ. 3. Giáo viên chủ động chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, nghiên cứu kỹ bài giảng trước khi đến lớp. 4. Đồ dùng của cô, của trẻ phải đầy đủ, đẹp đảm bảo tính thẩm mỹ khoa học phù hợp với độ tuổi của trẻ; giáo viên tích cực tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao khả năng sử dụng, ứng công nghệ thông tin vào các hoạt động. 5. Giáo viên luôn lắng nghe ý kiến hay và học hỏi thêm ở bạn bè đồng nghiệp để nâng nghiệp vụ chuyên môn; luôn gần gũi với trẻ, quan tâm tới từng trẻ trong các hoạt động để rèn luyện uốn nắn trẻ kịp thời…Ngoài ra giáo viên cần phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh trong công tác dạy trẻ đọc thơ để hoạt động dạy thơ cho trẻ đạt kết quả tốt nhất. Bắc giang, ngày 25 tháng 4 năm 2017 NGƯỜI THỰC HIỆN 19
Ngô Thị Vịnh V. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] TS.Thu Hương, PGS.TS. Lê Thị Ánh Tuyết (đồng chủ biên), Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dụcMầm Non mẫu giáo bé (3-4tuổi ), NXB giáo dục Việt Nam. [2] Vụ giáo dục Mầm non (2004-2007), Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên Mầm Non chu kỳ II, Quyển 2, NXB Hà Nội. [3]TS: Đinh Hồng Thái. Giáo trình phương phápphát triển lời nói cho trẻ em Trường đại học sư phạm Hà Nội. [4] Bộ Giáo dục và Đào tạo ( 2009 ), Chương trình giáo dục mầm non, Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. . [5] ( 12.2016). Thông tư 28/2016/TT-BGDĐT về ” Sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Chương trình Giáo dục Mầm non ban hành kèm theo 20