intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9

Chia sẻ: Tabicani09 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST
Báo xấu
29
lượt xem 3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm giúp HS lớp 9 có một định hướng về phương pháp giải bài toán quang hình học lớp 9, tôi đã nghiên cưu tìm đưa ra hệ thống các câu hỏi trắc nghiệm khách quan và bài tập tự luận phần quang hình học lớp 9, và đã được lựa chọn và sắp xếp theo trình tự từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9

  1. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” PhÇn mét: ĐẶT VẤN ĐỀ Môn vật lý là một trong những môn học lý thú, hấp dẫn trong nhà trường phổ thông, đồng thời nó cũng được áp dụng rộng rãi trong thực tiễn đời sống hàng ngày của mỗi con người chúng ta. Hơn nữa môn học này ngày càng yêu cầu cao hơn để đáp ứng kịp với công cuộc CNH- HĐH đất nước, nhằm từng bước đáp ứng mục tiêu giáo dục đề ra, góp phần xây dựng đất nước ngày một giàu đẹp hơn. - Hơn nữa đội ngũ học sinh là một lực lượng lao động dự bị nòng cốt và thật hùng hậu về khoa học kỹ thuật, trong đó kiến thức, kỹ năng vật lý đóng góp một phần không nhỏ trong lĩnh vực này. Kiến thức, kỹ năng vật lý cũng được vận dụng và đi sâu vào cuộc sống con người góp phần tạo ra của cải, vật chất cho xã hội ngày một hiện đại hơn. Ta đã biết ở giai đoạn 1 ( lớp 6 và lớp 7) vì khả năng tư duy của học sinh còn hạn chế, vốn kiến thức toán học chưa nhiều nên SGK chỉ đề cập đến những khái niệm, những hiện tượng vật lý quen thuộc thường gặp hàng ngày. Ở giai đoạn 2 ( lớp 8 và lớp 9 ) khả năng tư duy của các em đã phát triển, đã có một số hiểu biết ban đầu về khái niệm cũng như hiện tượng vật lý hằng ngày. Do đó việc học tập môn vật lý ở lớp 9 đòi hỏi cao hơn nhất là một số bài toán về điện, quang ở lớp 9 mà các em học sinh được học vào năm thứ ba kể từ khi thay SGK lớp 9. Thực tế qua ba năm dạy chương trình thay sách lớp 9 bản thân nhận thấy: Các bài toán quang hình học lớp 9 mặc dù chiếm một phần nhỏ trong chương trình Vật lý 9, nhưng đây là loại toán các em hay lúng túng, một số em có khả năng hiểu sâu về các định lý và nắm vững khái niệm vật lý nhưng lại ít có kỹ năng vận dụng các hiểu biết trên vào việc giải bài tập nghĩa là việc giải bài tập không bắt đầu từ chỗ tìm hiểu bản chất vật lý của chúng mà ở chỗ lựa chọn máy móc các công thức có chứa các đại lượng đã cho. Như vậy các phép toán làm lu mờ bản chất vật lý của bài tập và cách . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An -1-
  2. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” giải bài tập một cách hình thức. nếu các em được hướng dẫn một số điểm cơ bản thì những loại toán này không phải là khó. Việc rèn kỹ năng vận dụng kiến thức lĩnh hội được vào việc giải bài tập trong quá trình học có giá trị rất lớn. Muốn vậy học sinh phải có ý chí, kiên trì vượt khó, phát triển tư duy lôgic, sự nhanh trí. Trong quá trình tư duy có sự phân tích tổng hợp, tổng hợp các mối quan hệ giữa các hiện tượng và đại lượng vật lý đặc trưng. Khi đó bài tập Vật lý được sử dụng như một phương tiện để gây tình huống có vấn đề, phát hiện bản chất các vấn đề cần nghiên cứu, củng cố các kết luận đạt được. Từ những lý do trên, để giúp HS lớp 9 có một định hướng về phương pháp giải bài toán quang hình học lớp 9, tôi đã nghiên cưu tìm đưa ra hệ thống các câu hỏi trắc nghiệm khách quan và bài tập tự luận phần quang hình học lớp 9, và đã được lựa chọn và sắp xếp theo trình tự từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Việc xây dựng hệ thống bài tập là việc làm khó khăn cho tới nay trong các sách phương pháp giảng dạy chưa định ra tiêu chuẩn hay các cơ sở khoa học cho sự lựa chọn các dạng bài tập định tính hay định lượng. Nhưng trước việc đáp ứng yêu cầu dạy học hiện nay, nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức đã học để trả lời các câu hỏi trắc nghiệm và giải bài tập quang hình lớp 9, chúng tôi đưa ra chủ đề: “Bài tập trắc nghiệm khách quan và bài tập tự luận”. . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An -2-
  3. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” PHẦN HAI: NHỮNG GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT I. THỰC TRẠNG KHI NGHIÊN CỨU. Trước khi làm đề tài này, qua điều tra tôi thấy có một số nguyên nhân sau: 1. Nguyên nhân. a) Do tư duy của học sinh còn hạn chế nên khả năng tiếp thu bài còn chậm, lúng túng từ đó không nắm chắc các kiến thức, kĩ năng cơ bản, định lý, các hệ quả do đó khó mà vẽ hình và hoàn thiện được một bài toán quang hình học lớp 9. b) Đa số các em chưa có định hướng chung về phương pháp học lý thuyết, chưa biến đổi được một số công thức, hay phương pháp giải một bài toán vật lý. c) Kiến thức toán hình học còn hạn chế (tam giác đồng dạng) nên không thể giải toán được. d) Do phòng thí nghiệm, phòng thực hành còn thiếu nên các tiết dạy chất lượng chưa cao, dẫn đến học sinh tiếp thu các định luật, hệ quả còn hời hợt. e.Yêu cầu về kiến thức trong chương trình Vật lý 9 mới chỉ ở góc độ cơ bản chưa sâu, lượng bài tập trong SGK còn ít mới chỉ ở tầm củng cố vận dụng, chứ chưa nâng cao.Nội dung ít đề cập đến kiến thức thực tế cuộc sống. 2. Một số nhược điểm của HS trong quá trình giải toán quang hình: a) Đọc đề hấp tấp, qua loa, khả năng phân tích đề, tổng hợp đề còn yếu, lượng thông tin cần thiết để giẩi toán còn hạn chế. b)Vẽ hình còn lúng túng. Một số vẽ sai hoặc không vẽ được ảnh của vật qua thấu kính, qua mắt, qua máy ảnh do đó không thể giải được bài toán. c) Môt. số chưa nắm được kí hiệu các loại kính, các đặt điểm của tiêu điểm, các đường truyền của tia sáng dặt biệt, chưa phân biệt được ảnh thật hay ảnh ảo. Một số khác không biết biến đổi công thức toán . d) Chưa có thói quen định hướng cách giải một cách khoa học trước những bài toán quang hình học. . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An -3-
  4. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” 3.Giải pháp đã sử dụng trước đây. Dựa vào đặc điểm của địa phương, tình hình chung của nhà trường và chất lượng học tập của học sinh trong những năm qua. Tôi đã tiến hành các giải pháp sau: - Sử dụng phương pháp thuyết trình kết hợp với việc sử dụng các thiết bị dạy học trực quan. - Tăng cường thực hành giải toán. - Chấm điểm theo quy chế chuyên môn -Tổ chức cho học sinh thảo luận theo nhóm để giải quyết vấn đề và cử đại diện nhóm lên trình bày ( đại diện thường là học sinh khá, giỏi ). * Nguyên nhân - Ý thức học tập của học sinh chưa cao - Giáo viên chưa biết cách phất huy tính tích cực, chủ động của học sinh - Giáo viên chưa kịp thời bổ sung kiến thức cơ bản cho các em học sinh bị mất kiến thức cơ bản - Học về nhà thiếu sự kèm cặp của phụ huynh do đó các em thường làm bài tập theo kiểu chống đối. Trong tất cả các nguyên nhân ở trên nguyên nhân chủ yếu dẩn đến kết quả môn toán còn hạn chế là giáo viên chưa phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong học vật lí. II. gi¶I ph¸p Míi ®­îc nghiªn cøu vµ ¸p dông lµm: Những bài toán quang hình học lớp 9 được gói gọn ở chương III từ tiết 40 đến tiết 51. Mặc dù các em đã học phần quang ở năm lớp 7, nhưng chỉ là những khái niệm cơ bản, cho nên những bài toán loại này vẫn còn mới lạ đối với HS, mặc dù không quá phức tạp đối với HS lớp 9 nhưng vẫn tập dần cho HS có kỹ năng định hướng bài giải một cách có hệ thống, có khoa học, dễ dàng thích ứng với các bài toán quang hình học đa dạng hơn ở các lớp cấp trên sau này . . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An -4-
  5. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” Để khắc phục những nhược điểm đã nêu ở trên, tôi đã đưa ra một số giải pháp cần thiết cho HS bước đầu có một phương pháp cơ bản để giải loại bài toán quang hình lớp 9 dược tốt hơn: 1.ĐỐI VỚI GIÁO VIÊN. a. Giáo viên cho HS đọc kỹ đề từ 3 đến 5 lần cho đến khi hiểu. Sau đó hướng dẫn HS phân tích đề: Hỏi: * Bài toán cho biết gì? * Cần tìm gì? Yêu cầu gì? * Vẽ hình như thế nào? Ghi tóm tắt. * Vài học sinh đọc lại đề ( dựa vào tóm tắt để đọc ). b. Để học sinh dựng ảnh, hoặc xác định vị trí của vật chính xác qua kính,mắt hay máy ảnh GV phải luôn kiểm tra, khắc sâu HS: *Các sơ đồ ký hiệu quen thuộc như: -Thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì: -Vật đặt vuông góc với trục chính: hoặc -Trục chính, tiêu điểm F và F', quang tâm O: F O F' • • -Phim ở máy ảnh hoăc màng lưới ở mắt: Màng lưới -Ảnh thật: hoặc ;-Ảnh ảo: hoặc . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An -5-
  6. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” *C ác Định luật, qui tắc, qui ước, hệ quả như: - Định luật truyền thẳng của ánh sáng, định luật phản xạ ánh sáng, định luật khúc xạ ánh sáng. -Đường thẳng nối tâm mặt cầu gọi là trục chính. -O gọi là quang tâm của thấu kính -F và F' đối xứng nhau qua O, gọi là các tiêu điểm. *Đường truyền các tia sáng đặt biệt cùng với các kiến thức liên quan đến : +Thấu kính hội tụ. +Thấu kính phân kì. +Máy ảnh +Mắt, mắt cận và mắt lão: +Kính lúp: c.Hướng dẫn HS phân tích đề bài toán quang hình học một cách lôgich, có hê thống: *Hướng dẫn học sinh phân tích bài toán , sau đó tổng hợp lại rồi giải: - Để hướng dẫn HS phân tích, tìm hiểu bài toán phải cho HS đọc kĩ đề ,ghi tóm tắt sau đó vẽ hình. * Chú ý phần này là phần cốt lõi để giải được một bài toán quang hình học, nên đối với một số HS yếu toán hình học thì GV thường xuyên nhắc nhở về nhà rèn luyện thêm phần này : -Một số HS mặc dù đã nêu được các tam giác đồng dạng , nêu được một số hệ thức nhưng không thể biến đổi suy ra các đại lượng cần tìm - Trường hợp trên GV phải nắm cụ thể tùng HS. Sau đó giao nhiệm vụ cho một số em khá trong tổ, nhóm giảng giải, giúp đỡ để cùng nhau tiến bộ. 2. Đèi VỚI HỌC SINH. a. Nhớ được các kh¸i niÖm c¬ b¶n, Định luật, qui tắc, qui ước: */ Kh¸i niÖm c¬ b¶n: - Ta nhËn biÕt ®­îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng ®i vµo m¾t ta. . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An -6-
  7. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” - Ta nh×n thÊy ®­îc mét vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®ã mang ®Õn m¾t ta. ¸nh s¸ng Êy cã thÓ do vËt tù nã ph¸t ra (Nguån s¸ng) hoÆc h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã. C¸c vËt Êy ®­îc gäi lµ vËt s¸ng. - Trong m«i tr­êng trong suèt vµ ®ång tÝnh ¸nh s¸ng truyÒn ®i theo 1 ®­êng th¼ng. - §­êng truyÒn cña ¸nh s¸ng ®­îc biÓu diÔn b»ng mét ®­êng th¼ng cã h­íng gäi lµ tia s¸ng. - HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng lµ hiÖn t­îng tia s¸ng truyÒn tõ m«i tr­êng trong suèt nµy sang m«i tr­êng trong suèt kh¸c bÞ g·y khóc t¹i mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i tr­êng. */ C¸c quy ­íc. -Đường thẳng nối tâm mặt cầu gọi là trục chính. -O gọi là quang tâm của thấu kính -F và F' đối xứng nhau qua O, gọi là các tiêu điểm. b.Đường truyền các tia sáng đặt biệt như: Thấu kính hội tụ: +Tia tới song song với trục chính cho tia ló đi qua tiêu điểm F. +Tia tới đi qua tiêu điểm F, cho tia ló song song với trục chính. +Tia tới đi qua quang tâm O, truyền thẳng. +Tia tới bất kỳ cho tia ló đi qua tiêu điểm phụ ứng với trục phụ song song với tia tới. F F' F O O • • • • F' Thấu kính phân kì: +Tia tới song song với trục chính,cho tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm F'. +Tia tới đi qua tiêu điểm F, cho tia ló song song với trục chính. +Tia tới đi qua quang tâm O, truyền thẳng. . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An -7-
  8. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” +Tia tới bất kỳ, cho tia ló có đường kéo dài đi qua tiêu điểm phụ, ứng với trục phụ song song với tia tới. F' O F • • • • F O F' -Máy ảnh: +Vật kính máy ảnh là một thấu kính hội tụ. +Ảnh của vật phải ở ngay vị trí của phim cho nên muốn vẽ ảnh phải xác định vị trí đặt phim. P B O A Q -Mắt, mắt cận và mắt lão: +Thể thuỷ tinh ở mắt là một thấu kính hội tụ -Màng lưới như phim ở máy ảnh. +Điểm cực viễn: điểm xa mắt nhất mà ta có thẻ nhìn rõ được khi không điều tiết. +Điểm cực cận: điểm gần mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được . Kính cận là thấu kính phân kì. B • A F,CV Kinh cận Mắt . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An -8-
  9. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” +Mắt lão nhìn rõ những vật ở xa, nhưng không nhìn rõ những vật ở gần. Kính lão là thấu kính hội tụ. Mắt lão phải đeo kính hội tụ để nhìn rõ các vật ở gần. B • • CC F A Kinh lão Mắt -Kính lúp: +Kính lúp là thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn +Để dựng ảnh, hoặc xác định vị trí một vật qua kính lúp cần phải đặt vật trong khoảng tiêu cự của kính. Ảnh qua kính lúp phải là ảnh ảo lớn hơn vật B O • A F c) Để trả lời phần câu hỏi định tính học sinh cần thu thập thông tin có liên quan đến nội dung, yêu cầu bài toán từ đó vận dụng để trả lời. *Các thông tin: -Thấu kính hội tụ: +Vật đặt ngoài tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều +Vật đặt rất xa thấu kính cho ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự. +Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật, cùng chiều với vật -Thấu kính phân kỳ: +Vật đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo,cùng chiều, nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoản tiêu cự của thấu kính. . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An -9-
  10. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” +Vật đặt rất xa thấu kính, ảnh ảo của vật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự -Máy ảnh: +Ảnh trên phim là ảnh thật, nhỏ hơn vật và ngược chiều với vật. -Mắt cận: + Mắt cận nhìn rõ những vật ở gần, nhưng không nhìn rõ những vật ở xa. + Mắt cận phải đeo kính phân kì. -Mắt lão: .+Mắt lão nhìn rõ những vật ở xa, nhưng không nhìn rõ những vật ở gần. + Mắt lão phải đeo kính hội tụ để nhìn rõ các vật ở gần. -Kính lúp: +Vật cần quan sát phải đặt trong khoảng tiêu cự của kính để cho một ảnh ảo lớn hơn vật.Mắt nhìn thấy ảnh ảo đó. d. Nắm chắc các công thức vật lý, các hệ thức của tam giác đồng dạng,dùng các phép toán để biến đổi các hệ thức, biểu thức : 25 25 * Công thức tính số bội giác: G =  f  f G * Hệ thức tam giác đồng dạng, và các phép toán biến đổi: §Ó cã thÓ vËn dông c¸c ph­ong ph¸p gi¶i trong ®Ò tµi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n, häc sinh cÇn ph¶i ®­îc trang bÞ mét kiÕn thøc c¬ b¶n t­¬ng ®èi v÷ng, ®ång thêi yªu cÇu vÒ to¸n häc vµ gi¶i to¸n cña häc sinh ph¶i ®¹t ®­îc mét sè yªu cÇu c¬ b¶n ®Ó cã thÓ thµnh th¹o trong c¸c phÐp biÕn ®æi, tÝnh to¸n, suy luËn. To¸n quang h×nh g¾n chÆt víi h×nh häc ph¼ng nªn mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu lµ häc sinh ph¶i cã kü n¨ng vÏ h×nh t­¬ng ®èi hoµn thiÖn, bëi c¸c ph­¬ng ph¸p ng¾n gän h¬n th­êng thÓ hiÖn trªn h×nh vÏ cña bµi to¸n vµ mét bµi to¸n cã thÓ cã nhiÒu h×nh vÏ øng víi nhiÒu tr­êng hîp kh¸c nhau. . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 10 -
  11. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” III. CÁC BÀI TẬP ÁP DỤNG. Chñ ®Ò 1: C©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng C©u1. HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng lµ g×? A. HiÖn t­îng ¸nh s¸ng ®æi mÇu khi truyÒn tõ m«i tr­êng nµy sang m«i tr­êng kh¸c. B. HiÖn t­îng ¸nh s¸ng ®æi ph­¬ng khi truyÒn tõ m«i tr­êng nµy sang m«i tr­êng kh¸c. C. HiÖn t­îng ¸nh s¸ng t¨ng ®é s¸ng khi truyÒn tõ m«i tr­êng nµy sang m«i tr­êng kh¸c. D. HiÖn t­îng ¸nh s¸ng gi¶m ®é s¸ng khi truyÒn tõ m«i tr­êng nµy sang m«i tr­êng kh¸c. §¸p ¸n: Chän c©u B. Môc ®Ých: KiÓm tra sù hiÓu cña häc sinh vÒ hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng: HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng lµ hiÖn t­îng tia s¸ng truyÒn tõ m«i tr­êng trong suèt nµy sang m«i tr­êng trong suèt kh¸c bÞ g·y khóc t¹i mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i tr­êng Ta hiÓu bÞ g·y khóc khi ®ã tia s¸ng sÏ ®æi ph­¬ng . C©u 2. SÏ kh«ng cã hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng khi ¸nh s¸ng ®i tõ: A. N­íc vµo kh«ng khÝ. B. Kh«ng khÝ vµo r­îu. C. N­íc vµo thuû tinh. D. Ch©n kh«ng vµo ch©n kh«ng. §¸p ¸n: Chän c©u D. Môc ®Ých: KiÓm tra sù hiÓu cña häc sinh vÒ hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng. HS cÇn n¾m ®iÒu kiÖn ®Ó cã hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng hiÖn t­îng tia s¸ng truyÒn tõ m«i tr­êng trong suèt nµy sang m«i tr­êng trong suèt kh¸c V× thÕ c©u A, . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 11 -
  12. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” B, C ®Òu tho¶ m·n ®iÒu kiÖn. VËy c©u D sÏ kh«ng cã hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng v× tia s¸ng truyÒn ®i trong cïng m«i tr­êng. C©u 3. Khi tia s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo n­íc, gäi i vµ r lµ gãc tíi va gãc khóc x¹. KÕt luËn nµo sau ®©y lu«n ®óng: A. i > r B. i < r C. i = r D. i =2r §¸p ¸n: Chän c©u A Môc ®Ých: KiÓm tra sù hiÓu cña häc sinh vÒ hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng vµ mèi quan hÖ gi÷a gãc tíi vµ gãc khóc x¹. C©u 4. Khi tia s¸ng truyÒn tõ n­íc sang kh«ng khÝ th×: A. Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi, gãc khóc x¹ lín h¬n gãc tíi. B. Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi, gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi. C. Tia khóc x¹ kh«ng n»m trong mÆt ph¼ng tíi, gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi. D. Tia khóc x¹ kh«ng n»m trong mÆt ph¼ng tíi, gãc khóc x¹ lín h¬n gãc tíi. Đáp ¸n: Chọn câu A Hướng dẫn: VËn dông mèi quan hÖ gi÷a gãc tíi vµ gãc khóc x¹: Khi tia s¸ng truyÒn tõ n­íc sang kh«ng khÝ th× tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi, gãc khóc x¹ lín h¬n gãc tíi. C©u 5: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng? Khi ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo n­íc, A. Lu«n lu«n cã tia khóc x¹. B. Khi gãc tíi b»ng 00 th× gãc khóc x¹ b»ng 00 . C. Gãc khóc x¹ lu«n nhá h¬n gãc tíi. D. Khi gãc tíi t¨ng th× gãc khóc x¹ còng t¨ng. §¸p ¸n: Chän: C . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 12 -
  13. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” H­íng dÉn: HS n¾m kü kiÕn thøc: Khi tia s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo n­íc th× gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi; Gãc tíi t¨ng ( gi¶m) th× gãc khóc x¹ còng t¨ng ( gi¶m) . Theo trªn th× c©u B, C ®óng. Theo hiÖn t­îng khóc x¹ th× c©u A ®óng. Cßn c©u C Lu«n nhá h¬n th× ch­a ®óng v× khi tia s¸ng truyÒn vu«ng gãc víi mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i tr­êng th× gãc tíi b»ng gãc khóc x¹ vµ b»ng kh«ng. V× thÕ chän c©u C. C©u 6. Chän c©u tr¶ lêi ®óng. Trong hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng: A. gãc khóc x¹ lu«n bÐ h¬n gãc tíi. B. gãc khóc x¹ lu«n lín h¬n gãc tíi. C. gãc khóc x¹ tØ lÖ thuËn víi gãc tíi. D. khi gãc tíi t¨ng dÇn th× gãc khóc x¹ còng t¨ng dÇn. §¸p ¸n: Chän: D H­íng dÉn: ¸p dông HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng vµ mèi quan hÖ gi÷a gãc khóc x¹ vµ gãc tíi mèi quan hÖ nµy phô thuéc khi tia s¸ng truyÒn tõ m«i tr­êng nµo sang m«i tr­êng nµo nªn ch­a thÓ kh¶ng dÞnh ®­îc nh­ ë ®¸p ¸n A vµ B. Theo c«ng sin i n 2 thøc ®Þnh luËt khóc x¹ ¸nh s¸ng  ta thÊy khi i t¨ng th× r còng t¨ng. HS cã thÓ sin r n1 nhÇm c©u tr¶ lêi c©u C : gãc khóc x¹ tØ lÖ thuËn víi gãc tíi nh­ng khi lµm thÝ nghiÖm th× kh«ng ph¶i gãc khóc x¹ vµ gãc tíi tØ lÖ thuËn víi nhau mµ nã t¨ng theo mét quy luËt kh¸c. Do vËy chän ®¸p ¸n ®óng lµ ®¸p ¸n D. C©u 7. Chän c©u ®óng nhÊt. Khi tia s¸ng ®i tõ m«i tr­êng trong suèt n1 tíi mÆt ph©n c¸ch víi m«i tr­êng trong suèt n2 (víi n2 > n1), tia s¸ng kh«ng vu«ng gãc víi mÆt ph©n c¸ch th× A. Tia s¸ng bÞ g·y khóc khi ®i qua mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i tr­êng. B. TÊt c¶ c¸c tia s¸ng ®Òu bÞ khóc x¹ vµ ®i vµo m«i tr­êng n2. . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 13 -
  14. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” C. TÊt c¶ c¸c tia s¸ng ®Òu ph¶n x¹ trë l¹i m«i tr­êng n1. D. Mét phÇn tia s¸ng bÞ khóc x¹, mét phÇn bÞ ph¶n x¹. §¸p ¸n: Chän: D H­íng dÉn: Khi tia s¸ng ®i tõ m«i tr­êng trong suèt n1 tíi mÆt ph©n c¸ch víi m«i tr­êng trong suèt n2 (víi n2 > n1), tia s¸ng kh«ng vu«ng gãc víi mÆt ph©n c¸ch th× mét phÇn tia s¸ng bÞ khóc x¹, mét phÇn bÞ ph¶n x¹. C©u 8. §Æt m¾t phÝa trªn mét chËu n­íc quan s¸t mét viªn bi ë ®¸y chËu. Ta sÏ quan s¸t ®­îc g×? A. Kh«ng nh×n thÊy viªn bi. B. Nh×n thÊy ¶nh thËt cña viªn bi. C. Nh×n thÊy ¶nh ¶o cña viªn bi. D. Nh×n thÊy ®óng viªn bi trong n­íc. §¸p ¸n: Chän: C H­íng dÉn: M¾t nh×n thÊy ¶nh cña viªn bi lµ do ¸nh s¸ng sæi tõ truyÒn ®Õn m¾t. M¾t kh«ng thÓ nh×n thÊy ¶nh thËt cña viªn bi hay viªn bi trong n­íc v× ¸nh s¸ng kh«ng thÓ truyÒn th¼ng tõ viªn bi ®Õn m¾t ®ãn tia khóc x¹ v× vËy chØ nh×n thÊy ¶nh cña viªn bi ®ã. C©u 9. Cho chiÕt suÊt cña n­íc n = 4/3. Mét ng­êi nh×n mét hßn sái nhá S m»n ë ®¸y mét bÓ n­íc s©u 1,2 (m) theo ph­¬ng gÇn vu«ng gãc víi mÆt n­íc, thÊy ¶nh S’ n»m c¸ch mÆt n­íc mét kho¶ng b»ng A. 1,5 (m) B. 80 (cm) C. 90 (cm) D. 1 (m) §¸p ¸n: Chän: C H­íng dÉn: ¸p dông c«ng thøc l­ìng chÊt ph¼ng khi ¸nh s¸ng ®i tõ m«i tr­êng d' 1 n­íc ra kh«ng khÝ  thay sè suy ra d = 0,9 (m) d n C©u 10. ChiÕu mét chïm tia s¸ng song song trong kh«ng khÝ tíi mÆt n­íc ( n = 4/3) víi gãc tíi lµ 450. Gãc hîp bëi tia khóc x¹ vµ tia tíi lµ: . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 14 -
  15. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” A. D = 70032’. B. D = 450. C. D = 25032’. D. D = 12058’. §¸p ¸n: Chän: D sin i H­íng dÉn: ¸p dông ®Þnh luËt khóc x¹ ¸nh s¸ng  n víi n = 4/3, i = 450, ta sin r tÝnh ®­îc r = 3202 suy ra gãc hîp bëi tia khóc x¹ vµ tia tíi lµ i r = 12058 . C©u 11: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng? Khi ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo n­íc ®ùng trong mét cèc thuû tinh th× A. Thµnh cèc kh«ng ¶nh h­ëng tíi ®­êng ®i cña tia s¸ng. B. Thµnh cèc cã ¶nh h­ëng tíi ®­êng ®i cña tia s¸ng. C. Thµnh cèc cã vai trß nh­ mét l­ìng chÊt cong. D. Thµnh cèc rÊt máng, ®é cong nhá th× ¶nh h­ëng Ýt tíi ®­êng ®i cña tia s¸ng. §¸p ¸n: Chän: A H­íng dÉn: Thµnh cèc lu«n ¶nh h­ëng tíi ®­êng ®i cña tia s¸ng thµnh cèc cã vai trß nh­ mét l­ìng chÊt cong nh­ng nÕu thµnh cèc rÊt máng, ®é cong nhá th× ¶nh h­ëng Ýt tíi ®­êng ®i cña tia s¸ng. Do vËy ®¸p ¸n B,C,D ®Òu ®óng nªn ta chän ®¸p ¸n A lµ ®¸p ¸n kh«ng ®óng. ThÊu kÝnh C©u 12: Ph¸t biÓu nµo sau ®©y ®óng khi nãi vÒ thÊu kÝnh ? A. ThÊu kÝnh héi tô cã phÇn gi÷a máng h¬n phÇn r×a. B. Chïm tia lã qua mét thÊu kÝnh lµ chïm ph©n k× th× kh¶ng ®Þnh thÊu kÝnh ®ã lµ thÊu kÝnh ph©n k× cho dï nã ®Æt ë m«i tr­êng nµo ®i ch¨ng n÷a. C. §Æt ngãn tay tr­íc thÊu kÝnh nÕu thÊy nã cïng chiÒu vµ lín h¬n ngãn tay khi nh×n tùc tiÕp kh«ng dïng thÊu kÝnh th× ®ã lµ thÊu kÝnh héi tô. D. ThÊu kÝnh ph©n k× cã hai mÆt cong låi. . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 15 -
  16. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” §¸p ¸n: Chän c©u C. H­íng dÉn: Dùa vµo c¸ch nhËn biÕt thÊu kÝnh héi tô hay ph©n k×. Cã thÓ nhËn biÕt b»ng h×nh d¹ng hoÆc tÝnh chÊt ¶nh t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô hoÆc ph©n k×. ë ®¸p ¸n A,D ®Òu sai so víi ®Æc ®iÓm cña thÊu kÝnh. Cßn ®¸p ¸n B nÕu ®Æt thÊu kÝnh trong n­íc th× chïm tia lã l¹i lµ chïm héi tô. C©u13 : Kh¶ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ sai khi nãi vÒ ¶nh thËt hoÆc ¶nh ¶o qua thÊu kÝnh? A. ¶nh høng ®­îc trªn mµn ch¾n lµ ¶nh thËt. B. ¶nh kh«ng nh×n ®­îc b»ng m¾t lµ ¶nh ¶o. C. Mét chïm tia s¸ng tíi thÊu kÝnh, qua thÊu kÝnh cho chïm tia lã héi tô t¹i mét ®iÓm th× ®iÓm ®ã ph¶i lµ thËt cña thÊu kÝnh. D. ¶nh kh«ng høng ®­îc trªn mµn ch¾n lµ ¶nh ¶o. §¸p ¸n: Chän: B H­íng dÉn: Dùa vµo c¸ch nhËn biÕt mét ¶nh thËt hay ¶nh ¶o b»ng c¸ch dïng mµn ch¾n hoÆc dùa vµo ®Æc ®iÓm cña chïm tia lã qua thÊu kÝnh. VËy c©u A, D lµ ®óng thao c¸ch nhËn biÕt thø nhÊt, cßn c©u C ®óng v× chïm tia lã qua thÊu kÝnh mµ héi tô t¹i mét ®iÓm th× ®iÓm ®ã lµ ¶nh thËt t¹o bëi thÊu kÝnh. C©u B sai v× ¶nh ¶o cã thÓ nh×n thÊy nÕu ta ®Æt m¾t sau thÊu kÝnh ®Ó høng chïm tia lã qua thÊu kÝnh . C©u 14. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng? A. VËt thËt qua thÊu kÝnh ph©n kú lu«n cho ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ nhá h¬n vËt. B. VËt thËt qua thÊu kÝnh ph©n kú lu«n cho ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt. C. VËt thËt qua thÊu kÝnh ph©n kú lu«n cho ¶nh thËt ng­îc chiÒu vµ nhá h¬n vËt. D. VËt thËt qua thÊu kÝnh ph©n kú lu«n cho ¶nh thËt ng­îc chiÒu vµ lín h¬n vËt. §¸p ¸n: Chän: A . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 16 -
  17. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” H­íng dÉn: §èi víi thÊu kÝnh ph©n k×, vËt thËt lu«n cho ¶nh ¶o, cïng chiÒu vµ nhá h¬n vËt. C©u 15. Khi vËt n»m trong kho¶ng tiªu cù cña thÊu kÝnh héi tô, th× ¶nh cã tÝnh chÊt : A. ¶nh ¶o, lín h¬n vËt. B. ¶nh ¶o, nhá h¬n vËt. C. ¶nh thËt, lín h¬n vËt. D. ¶nh thËt, nhá h¬n vËt. §¸p ¸n: Chän: A H­íng dÉn : Theo ®Æc ®iÓm ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô: Khi vËt ®Æt trong kho¶ng tiªu cù cña thÊu kÝnh héi tô cho ¶nh ¶o lín h¬n vËt, cïng chiÒu víi vËt. VËy c©u B sai v× ¶nh kh«ng nhá h¬n vËt nªn ta lo¹i. c©u C, D lµ sai v× khi vËt n»m trong tiªu cù cña thÊu kÝnh sÏ cho ¶nh ¶o kh«ng cho ¶nh thËt. C©u 16. ¶nh cña mét vËt thËt qua thÊu kÝnh ph©n kú. A. lu«n nhá h¬n vËt. B. lu«n lín h¬n vËt. C. lu«n ng­îc chiÒu víi vËt. D. cã thÓ lín h¬n hoÆc nhá h¬n vËt §¸p ¸n: Chän: A H­íng dÉn: §èi víi thÊu kÝnh ph©n k×, vËt thËt lu«n cho ¶nh ¶o, cïng chiÒu vµ nhá h¬n vËt. Nªn lo¹i c©u B, C, D C©u 17. NhËn xÐt nµo sau ®©y lµ ®óng? A. Víi thÊu kÝnh héi tô, vËt thËt lu«n cho ¶nh lín h¬n vËt. B. Víi thÊu kÝnh ph©n k×, vËt thËt lu«n cho ¶nh lín h¬n vËt. C. Víi thÊu kÝnh héi tô, vËt thËt lu«n cho ¶nh thËt. D. Víi thÊu kÝnh ph©n k×, vËt thËt lu«n cho ¶nh ¶o. §¸p ¸n: Chän: D H­íng dÉn: §èi víi thÊu kÝnh ph©n k×, vËt thËt lu«n cho ¶nh ¶o, cïng chiÒu vµ nhá h¬n vËt. C©u 18. NhËn xÐt nµo sau ®©y vÒ thÊu kÝnh ph©n k× lµ kh«ng ®óng? . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 17 -
  18. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” A. Víi thÊu kÝnh ph©n k×, vËt thËt cho ¶nh thËt. B. Víi thÊu kÝnh ph©n k×, vËt thËt cho ¶nh ¶o. C. Víi thÊu kÝnh ph©n k×, cã tiªu cù f ©m. D. Víi thÊu kÝnh ph©n k×, cã ®é tô D ©m. §¸p ¸n: Chän: A H­íng dÉn: Víi thÊu kÝnh ph©n k×, vËt thËt cho ¶nh ¶o, cã tiªu cù f ©m., ®é tô D ©m. C©u 19. NhËn xÐt nµo sau ®©y vÒ t¸c dông cña thÊu kÝnh ph©n kú lµ kh«ng ®óng? A. Cã thÓ t¹o ra chïm s¸ng song song tõ chïm s¸ng héi tô. B. Cã thÓ t¹o ra chïm s¸ng ph©n k× tõ chïm s¸ng ph©n k×. C. Cã thÓ t¹o ra chïm s¸ng héi tô tõ chïm s¸ng song song. D. Cã thÓ t¹o ra chïm s¸ng héi tô tõ chïm s¸ng héi tô. §¸p ¸n: Chän: C H­íng dÉn: Víi mét thÊu kÝnh ph©n kú kh«ng thÓ t¹o ra chïm s¸ng héi tô tõ chïm s¸ng song song. C©u 20. NhËn xÐt nµo sau ®©y vÒ t¸c dông cña thÊu kÝnh héi tô lµ kh«ng ®óng? A. Cã thÓ t¹o ra chïm s¸ng song song tõ chïm s¸ng héi tô. B. Cã thÓ t¹o ra chïm s¸ng ph©n k× tõ chïm s¸ng ph©n k×. C. Cã thÓ t¹o ra chïm s¸ng héi tô tõ chïm s¸ng song song. D. Cã thÓ t¹o ra chïm s¸ng héi tô tõ chïm s¸ng héi tô. §¸p ¸n: Chän: A H­íng dÉn: §èi víi thÊu kÝnh héi tô kh«ng thÓ t¹o ra chïm s¸ng song song tõ chïm s¸ng héi tô. C©u 21. NÕu mét thÊu kÝnh héi tô cho ¶nh thËt th×: A. ¶nh cïng chiÒu víi vËt, lín h¬n vËt. . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 18 -
  19. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” B. ¶nh cïng chiÒu víi vËt, nhá h¬n vËt. C. ¶nh cã thÓ lín h¬n vËt hoÆc nhá h¬n vËt. D. C¸c ý trªn ®Òu ®óng. §¸p ¸n: Chän: C H­íng dÉn: Theo ®Æc ®iÓm ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô: Khi vËt ®Æt ngoµi kho¶ng tiªu cù cho ¶nh thËt, ng­îc chiÒu víi vËt. Khi vËt ®Æt trong kho¶ng tiªu cù cho ¶nh ¶o lín h¬n vËt, cïng chiÒu víi vËt. C©u A, B cho ¶nh thËt kh«ng thÓ cïng chiÒu víi vËt nªn loai c©u A, B, nªn c©u D lµ sai. VËy c©u C ®óng khi nãi vÒ thÊu kÝnh héi tô. C©u 22. Mét vËt s¸ng nhá ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh máng, cho ¶nh ¶o b»ng 3 lÇn vËt vµ c¸ch vËt 20cm. Tiªu cù cña thÊu kÝnh lµ. A. -15cm. B. 10cm C. 15cm. D. 30cm. §¸p ¸n: Chän: C H­íng dÉn: Häc sinh cã thÓ nhËn xÐt ¶nh lín h¬n vËt nªn thÊu kÝnh ph¶i lµ thÊu kÝnh héi tô, tiªu cù cã gi¸ trÞ d­¬ng, do ®ã lo¹i ®­îc ph­¬ng ¸n A, nh­ng ba ph­¬ng ¸n cßn l¹i ®Òu lµ ®¸p sè d­¬ng nªn ta ph¶i ¸p dông c«ng thøc thÊu kÝnh ®Ó chän ®¸p ¸n ®óng. §Ó t×m tiªu cù thÊu kÝnh ta cÇn tÝnh d vµ d/ tõ c¸c ph­¬ng tr×nh: d' k = 3; - d – d = 20cm. Sau ®ã tÝnh ®­îc d = 10cm; d = -30cm. Thay vµo d 1 1 1 ph­¬ng tr×nh:   (Theo chøng minh ë d­íi) sÏ t×m ®­îc f = 15cm. f d d' C©u 23. VËt s¸ng AB ®Æt tr­íc thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù f vµ c¸ch thÊu kÝnh mét kho¶ng OA, cho ¶nh A/B/ ng­îc chiÒu cao b»ng vËt AB. Kh¶ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng? A. f < OA B. f = OA C. OA = 2f D. OA < f §¸p ¸n: Chän: C . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 19 -
  20. Một sô: “ Câu hỏi trắc nghiệm và bài tập tự luận phần Quang hình lớp 9” H­íng dÉn: V× ¶nh A/B/ ng­îc chiÒu víi vËt AB nªn ¶nh ®ã lµ ¶nh thËtvµ vËt n»m ngoµi kho¶ng tiªu cù cña thÊu kÝnh (Theo tÝnh chÊt cña ¶nh t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô). MÆt kh¸c ®Ó ¶nh cao b»ng vËt ph¶i n»m c¸ch thÊu kÝnh mét kho¶ng OA= 2f. VËy lo¹i ®¸p ¸n B, D vµ A cßn ®apa ¸n ®óng lµ ®¸p ¸n C. C©u 24. §Æt vËt s¸ng nhá AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh ( A n»m trªn chôc chÝnh) cña thÊu kÝnh th× ¶nh cña vËt t¹o bëi thÊu kÝnh nhá h¬n vËt. DÞch chuyÓn vËt däc theo trôc chÝnh vÒ phÝa thÊu kÝnhth× ¶nh lín dÇn vµ cuèi cïng b»ng vËt. §ã lµ thÊu kÝnh g×? A. Héi tô B. Héi tô nÕu vËt n»m trong kho¶ng tõ tiªu ®iÓm ®Õn quang t©m cña thÊu kÝnh. C. Héi tô nÕu vËt n»m trong kho¶ng tõ tiªu ®iÓm ®Õn v« cùc. D. Ph©n k×. §¸p ¸n: Chän: D H­íng dÉn: HS ph¶i vÏ ®­îc thµnh th¹o ¶nh t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô vµ thÊu kÝnh ph©n k×. Quan s¸t kü h×nh vÏ B I F' O A' A • F • B' B b' F/ O A • F a' • . Bùi Thị Anh- Phó Hiệu Trưởng – THCS Thủy An - 20 -
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2